Tekenbeten voorkomen en teken verwijderen bij mensen
Elke lente en zomer (april tot september) is het weer hetzelfde liedje: je hond of kat heeft één of meer teken. Voor het tekenseizoen zijn er talloze producten beschikbaar voor dieren, zoals tekenbanden, sprays, pilletjes, oliën en andere middelen om deze griezelige beestjes te voorkomen of te bestrijden. Maar hoe voorkom je een tekenbeet bij mensen? En hoe verwijder je een teek op de juiste manier? Preventieve maatregelen in combinatie met een grondige lichaamscontrole bieden een goede basis om tekenbeten te vermijden. Aangezien teken bacteriën, virussen en parasieten kunnen overdragen die ernstige aandoeningen zoals de ziekte van Lyme kunnen veroorzaken, is voorkomen nog steeds beter dan genezen.
Voorkomen van teken voor een buitenactiviteit
Insectenwerende middelen met een concentratie van 20 tot 30% DEET of Icaridin bieden effectieve bescherming voor de blootgestelde huid en kleding gedurende enkele uren. Het is belangrijk om de gebruiksrichtlijnen van elk product te volgen. Producten die Permethrine bevatten kunnen worden toegepast op kleding, laarzen, schoenen, broeken, sokken, tenten en andere kampeerspullen. Permethrine is een insecticide dat na behandeling ook na het wassen insectenwerend blijft. Geïmpregneerde kleding en andere materialen zijn ook te koop in buitensportwinkels of bij gespecialiseerde bedrijven. Wees voorzichtig bij het gebruik van insecticiden op de
handen van kinderen, omdat zij vaak hun handen in hun ogen of mond wrijven. Kleine hoeveelheden zijn voldoende. Zwangere vrouwen moeten ook voorzichtig zijn met insecticiden, omdat deze mogelijk schadelijk kunnen zijn voor de foetus. Raadpleeg hiervoor altijd een arts. Andere producten die soms worden genoemd als preventieve middelen tegen teken zijn tea tree olie, lemon eucalyptus olie en knoflooktabletten. Het gebruik van deze middelen voor tekenpreventie is echter niet wetenschappelijk bewezen. Tea tree olie is bovendien giftig voor
katten.
Opletten voor kledij tijdens een buitenactiviteit
Activiteiten zoals wandelen door beboste gebieden, tuinieren, kamperen of buiten spelen zijn erg plezierig, maar vermijd contact met bladafval, struiken, grasvelden, planten of hoog gras, omdat teken zich vaak in deze vochtige omgevingen verschuilen. Loop bij voorkeur in het midden van wandelpaden en vermijd het zitten op de grond of op vochtige
stenen muren. Teken overleven niet goed in omgevingen met minder dan 80% vocht, dus het is raadzaam om
zonlicht op te zoeken. Teken springen of vliegen niet, maar kruipen over een dier of mens, hechten zich vast en voeden zich met bloed. Dichte
schoenen, lange broeken, en kleding met lange mouwen zoals een hemd, trui of vest, evenals lange sokken, helpen ook om teken af te schrikken. Het in de sokken stoppen van de broek helpt verder bij het voorkomen van tekenbeten. Deze kledingadviezen zijn moeilijk toe te passen bij heet weer; dan zijn preventieve maatregelen belangrijker. Lichtgekleurde kleding maakt het makkelijker om teken te herkennen, vooral als ze klein zijn, zoals jonge teken (larven of nimfen), die meestal kleiner dan één millimeter zijn. Lang haar kan het beste bedekt, gevlochten of samengebonden worden. Een pet, hoed of kap voorkomt dat teken in het hoofdhaar kruipen.
Tekenbeten voorkomen en teken van het lichaam verwijderen na een buitenactiviteit
Na een buitenactiviteit is het cruciaal om je lichaam grondig te controleren en eventuele teken zo snel mogelijk te verwijderen. Als je
huisdieren hebt, spuit ze dan buiten af met een slang om te voorkomen dat teken in huis terechtkomen en mogelijk de mensen in het gezin besmetten. Het is ook raadzaam om binnen de twee uur na een buitenactiviteit
te douchen of te baden om teken die mogelijk nog op je lichaam kruipen af te spoelen. Controleer daarna je hele lichaam met behulp van een spiegel op aanwezige teken.
Teekgevoelige plaatsen bevinden zich onder de armen, in en rond de oren, in de navel, achter de knieën, tussen de
benen, rond de taille, de genitaliën en in het hoofdhaar. Het is ook belangrijk om al je kledij, jassen, meegenomen spullen en het materiaal van huisdieren te controleren, omdat teken zich kunnen verplaatsen in huis als ze van deze objecten vallen. Was je kleren na een wandeling, maar weet dat een teek vaak de was overleeft. Daarom is het effectief om de kledij eerst in een
droger op hoge temperatuur gedurende één uur te plaatsen. Een kortere droogtijd van vijf tot tien minuten kan ook werken, vooral als de kledij niet nat is.
Hoe verwijder je een teek bij mensen?
Ondanks alle preventieve maatregelen kan een tekenbeet toch voorkomen. Verwijder de aangehechte teek zo snel mogelijk met een tekentang of pincet. Gebruik het gereedschap zo dicht mogelijk bij de huid. Trek de teek voorzichtig en gelijkmatig omhoog met de pincet. Desinfecteer de plek waar de teek heeft gezeten grondig. Na het verwijderen van de teek, was je je handen onmiddellijk met alcohol, jodiumoplossing of zeep en water. Spoel de levende teek door in het toilet.
Het gebruik van vaseline bij een tekenbeet is afgeraden /
Bron: Kiyok, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Wat je absoluut niet moet doen bij het verwijderen van een teek
Gebruik geen blote vingers of handen om een teek te verwijderen; gebruik altijd een tekentang of pincet. Draai of trek de teek niet uit de huid, omdat dit kan leiden tot het achterblijven van de monddelen in de huid. Verwijder de mondonderdelen indien nodig met de pincet en het wondje zal binnen enkele dagen genezen. Vermijd het verpletteren van de teek met je vingers, het verbranden van de teek, of het insmeren met vaseline, alcohol of nagellakremover. Het belangrijkste is om de teek zo snel mogelijk te verwijderen.
Wanneer een arts raadplegen?
Als je na enkele dagen tot weken na een buitenactiviteit symptomen vertoont zoals
koorts, koude
rillingen,
vermoeidheid,
spierpijn,
gewrichtspijn,
gezwollen lymfeklieren (ook wel lymfadenopathie genoemd),
huiduitslag,
gezichtsverlamming of
artritis (gewrichtsontsteking), zoek dan zo snel mogelijk medische hulp. De darminhoud van een besmette teek kan namelijk de
ziekte van Lyme veroorzaken, een bacteriële infectie met symptomen die invloed kunnen hebben op huid, hart,
hersenen, spieren en/of gewrichten. Andere ziekten kunnen ook door besmette tekenbeten worden overgedragen. Professionele medische hulp is noodzakelijk bij deze symptomen.
Lees verder