Tekenbeten voorkomen en teken verwijderen bij mensen

Elke lente en zomer (april tot september) is het weer hetzelfde liedje. Je hond of kat heeft één of meer teken. Net voor of tijdens het tekenseizoen bestaan voor dieren allerlei tekenbanden, sprays, pilletjes, oliën en andere producten om deze griezelige beestjes te voorkomen of te doden. Maar hoe valt een tekenbeet bij mensen te voorkomen? En hoe kan je een teek zelf correct verwijderen? Preventieve maatregelen in combinatie met een goede lichaamscontrole bieden een goede basis om tekenbeten, die altijd pijnloos zijn, te voorkomen. Als teken mensen besmetten met bacteriën, virussen en parasieten, leidt dit soms tot een ernstige aandoening, zoals de ziekte van Lyme. Een tekenbeet veroorzaakt echter nog veel meer mogelijke ziektes. Voorkomen is daarom nog steeds beter dan genezen.

• Voorkomen van teken voor een buitenactiviteit
• Opletten voor kledij tijdens een buitenactiviteit
• Tekenbeten voorkomen en teken van het lichaam verwijderen na een buitenactiviteit
• Hoe verwijder je een tekenbeet bij mensen?
• Verwijderen van de teek: Wat je zeker niet mag doen
• Wanneer een arts raadplegen?

Voorkomen van teken voor een buitenactiviteit

Insectenwerende middelen die 20 tot 30% DEET of Icaridin bevatten, beschermen de blootgestelde huid en beschermen de kleding gedurende enkele uren. Elk product heeft andere gebruiksrichtlijnen die je best volgt. Ook producten die Permethrine bevatten, zijn te gebruiken op kleding, laarzen, schoenen, broeken, sokken, tenten en andere kampeerspullen. Reeds met Permethrine behandelde kledij en andere producten zijn eveneens te koop in buitensportwinkels of gespecialiseerde bedrijven. Deze geïmpregneerde materialen blijven zelfs na het wassen insectenwerend. Permethrine is een insecticide, een insectenwereld middel. Wees wel voorzichtig om insecticiden toe te passen op de handen van kinderen. Ze wrijven namelijk snel hun handen per toeval in hun ogen of mond. Kleine hoeveelheden zijn bij hen reeds voldoende. Zwangere vrouwen zijn hiermee best voorzichtig met het gebruik van insecticiden omdat dit mogelijk schade toebrengt aan de foetus. Overleg hiervoor steeds met een arts. Andere producten die genoemd worden en mogelijk preventief werken tegen teken zijn tea trea olie, lemon eucalyptus olie en knoflooktabletten. Het gebruik van deze middelen als preventie tegen teken is evenwel niet wetenschappelijk onderbouwd. Ook is de olie giftig voor katten.

Opletten voor kledij tijdens een buitenactiviteit

Door beboste gebieden wandelen, tuinieren, kamperen of buiten spelen is erg leuk. Vermijd echter om door bladafval, struiken, grasvelden, planten of hoog gras te lopen, omdat de teken zich graag in deze vochtige omgevingen schuilhouden. Loop in het bos daarom best in het midden van het wandelpad. Ook op de grond gaan zitten of op een (vochtige) stenen muur plaatsnemen is geen goed idee. Een teek overleeft niet meer dan acht uur in een omgeving met minder dan 80% vocht. Omdat de teken zich bijgevolg veelal in vochtige plaatsen bevinden, zoek je best zonlicht op. Een teek springt of vliegt overigens niet, maar ze kan wel kruipen, overkruipen op een dier of mens, zich vasthechten en dan zich voeden met bloed. Dichte schoenen, een lange broek, een hemd, trui of vest met lange mouwen, en lange sokken dragen weert teken eveneens af. De broek in de sokken doen helpt voorts om teken te voorkomen. Deze kledijadviezen zijn uiteraard wel moeilijk bij echt warm of heet weer. Dan helpen preventieve maatregelen beter. De kledij is best licht gekleurd, want als je dan toch een teek moest hebben, dan kan je die later beter herkennen. Een jonge teek (larve of nimf) is meestal kleiner dan één millimeter dus een zwart stipje op de kledij is meestal de voorbode van een teek. Daarnaast is lang haar best bedekt, gevlochten of samengebonden. Een pet, hoedje of kap dragen voorkomt tot slot dat de teken in het hoofdhaar kruipen.

Tekenbeten voorkomen en teken van het lichaam verwijderen na een buitenactiviteit

Na een buitenactiviteit is het belangrijk om een eventuele teek te vinden en deze zo snel mogelijk te verwijderen. Als mensen huisdieren hebben, dan spuit je ze best buiten af met een slang zodat alle teken van het lichaam verdwijnen, en ze niet in het huis terechtkomen en zo de mens besmetten. Zelf ga je best binnen de twee uur douchen of baden nadat je terugkomt van een buitenactiviteit. Op deze manier kan je de teek of teken nog van het lichaam afspoelen als ze nog op je lichaam kruipen. Daarna controleer je je hele lichaam met behulp van een spiegel op de aanwezigheid van resterende teken. Teekgevoelige plaatsen bevinden zich onder de armen, in en rond de oren, in de navel, achter de knieën, tussen de benen, rond de taille, rond de genitaliën en in het hoofdhaar. Het is uiteraard eveneens belangrijk om alle kledij, jassen, meegenomen producten en materiaal van huisdieren te controleren. De teken zijn namelijk in staat om zich te verplaatsen in het huis als ze van deze objecten vallen. Na de wandeling was je graag je kleren uit, maar een teek overleeft dit vaak, want een teek houdt van vocht. Daarom dood je de teken door de kledij eerst in een droger op een hoge temperatuur gedurende één uur te plaatsen. Een kortere droogtijd van vijf à tien minuten is ook mogelijk, vooral als de kledij niet nat is.

Hoe verwijder je een tekenbeet bij mensen?

Ondanks heel wat preventieve maatregelen is een tekenbeet toch mogelijk. De aangehechte teek moet je alleszins zo snel mogelijk verwijderen met een tekentang of pincet. Deze houd je zo dicht mogelijk bij de huid. Trek zachtjes en gelijkmatig de teek naar boven met de pincet. Desinfecteer de plaats waar de teek heeft gezeten daarna grondig. Nadat de teek verwijderd is, was je best zo snel mogelijk je handen met alcohol, een jodiumoplossing of zeep en water. De levende teek kan je doorspoelen in het toilet.

Verwijderen van de teek: Wat je zeker niet mag doen

Verwijder een teek zeker niet met je blote vingers of hand, maar gebruik hiervoor een tekentang of pincet. Je mag de teek niet verdraaien of uit het lichaam rukken omdat anders de mond van de teek in het lichaam blijft. De mondonderdelen kan je wel verwijderen met de pincet en dan geneest het wondje binnen enkele dagen. Je mag de teek alleszins niet verpletteren met je vingers, verbranden, insmeren met vaseline, alcohol of een product dat de nagellak verwijdert. De teek zo snel mogelijk verwijderen is namelijk het belangrijkste doel.

Wanneer een arts raadplegen?

Indien je na een paar dagen tot weken na een buitenactiviteit koorts, koude rillingen, vermoeidheid, spierpijn en gewrichtspijn, gezwollen lymfeklieren (de medische term is hiervoor "lymfadenopathie"), huiduitslag, gezichtsverlamming en/of artritis (gewrichtsontsteking) vertoont na de tekenbeet, zoek je best zo snel mogelijk medische hulp op. De darminhoud van een besmette teek veroorzaakt namelijk mogelijk de ziekte van Lyme (bacteriële infectie door tekenbeet met symptomen aan huid en hart, hersenen, spieren en/of gewrichten). Daarnaast zijn nog andere ziektes mogelijk door een besmette tekenbeet. Professionele medische hulp is daarom vereist wanneer je dergelijke symptomen ervaart.

Lees verder

• Tekenziekten: Door tekenbeten overgedragen infecties
• Heartland-virus: Koorts en milde symptomen door tekenbeet
• Ziekte van Lyme: Bacteriële infectie door tekenbeet
• Babesiosis: Infectie door besmette teek
• Ehrlichiose: Bacteriële infectie door tekenbeet