Heartland-virus: Koorts en milde symptomen door tekenbeet

In 2009 dook in Missouri (Verenigde Staten) een mysterieus virus op dat mensen ziek kan maken: het Heartland-virus. Dit virus komt hoogstwaarschijnlijk door een tekenbeet bij mensen terecht. De virale infectie resulteert bij het merendeel van de patiënten in milde symptomen zoals vermoeidheid, diarree en koorts, al behoren andere klachten ook tot de mogelijkheden. De meeste patiënten genezen vanzelf, al is af en toe toch een ziekenhuisopname vereist. De virale infectie kent voorts goede vooruitzichten. Niettemin waarschuwen artsen dat mensen voorzorgsmaatregelen moeten nemen alvorens dichtbeboste gebieden te bezoeken, omdat zich daar teken schuilhouden en mensen kunnen besmetten.

• Epidemiologie virale infectie
• Oorzaken Heartland-virus: Door tekenbeet
• Risicofactoren virusziekte
• Symptomen: Koorts en milde klachten
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling ziekte
• Prognose tekenaandoening
• Preventie tekenziekte

Epidemiologie virale infectie

De Heartland-virusziekte treft steeds vijftigplussers en dit anno begin juli 2020 enkel in de staten Arkansas, Georgia, Illinois, Indiana, Iowa, Kansas, Kentucky, Missouri, North Carolina, Oklahoma en Tennessee in de Verenigde Staten. De symptomen van de virale infectie komen voornamelijk tot uiting tijdens de maanden mei tot en met september. De ontdekking van het virus stamt uit 2009, maar pas in 2012 werd het virus gerapporteerd in de medische literatuur. Sinds het beschrijven van de ziekte en eind juli 2020 zijn meer dan vijftig patiënten gerapporteerd, al lijden mogelijk veel meer mensen aan de ziekte.

Oorzaken Heartland-virus: Door tekenbeet

Het Heartland-virus behoort tot de familie van de flebovirussen. Flebovirussen komen wereldwijd voor. Een aantal varianten veroorzaken ziektesymptomen bij mensen, en dit veelal na een beet van een besmette mug, teek of zandvlieg. Lone Star-teken, die ook mogelijk het alfa-gal-syndroom (allergisch voor vlees door tekenbeet) veroorzaken, brengen het virus over. Wetenschappers melden in 2015 in het tijdschrift Shots dat de Lone Star-teek niet de enige tekensoort is die het virus verspreidt. Zij concluderen dit naar aanleiding van de aanwezigheid van de virale infectie in het noorden van New England, waar de Lone Star-teek niet voorkomt. Live Science meldt eind oktober 2016 voorts dat verder onderzoek naar dit virus nodig is, alsook dat meer ziekten (zoals bijvoorbeeld het Heartland-virus) ontdekt zullen worden als gevolg van het steeds veranderende klimaat.

Risicofactoren virusziekte

Mensen die buitenshuis werken of buitenactiviteiten uitvoeren, lopen een hoger risico op een besmetting met het Heartland-virus omdat zij sneller zijn blootgesteld aan teken. De teek bevindt zich vooral in dichtbegroeide bossen.

Symptomen: Koorts en milde klachten

Milde klachten

Het merendeel van de patiënten is getroffen door geen of milde klachten. Koorts is een kenmerkend symptoom van de ziekte. Daarnaast komen mogelijk tal van andere niet-specifieke klachten voor zoals:

• blauwe plekken (door een tekort aan bloedplaatjes)
• diarree
• een huiduitslag
• een verlies van eetlust
• gewichtsverlies
• gewrichtspijn
• hoofdpijn
• maagpijn
• misselijkheid
• spierpijn
• vermoeidheid
• zwakte

Ernstige klachten

Het virus verspreidt zich evenwel mogelijk snel, en komt dan mogelijk terecht in de lever, het pancreas, het hart, de longen, de darmen, de nieren, de testes, de huid, de spieren en de hersenen. In ernstige gevallen kampt de patiënt bijvoorbeeld met nierfalen, verwardheid, …

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

Een specifiek onderzoek om het Heartland-virus te identificeren, is in juli 2020 niet voorhanden. De diagnose is daarom gericht op het uitsluiten van andere potentiële oorzaken. De arts bevraagt de patiënt over de aanwezige klachten en voert daarna een klinisch onderzoek uit. Een uitgevoerd bloedonderzoekwijst uit dat de patiënt lijdt aan leukopenie (tekort aan witte bloedcellen), trombocytopenie (tekort aan bloedplaatjes) en licht tot matig verhoogde levertransaminasen heeft.

Differentiële diagnose

De klinische tekenen en symptomen doen de arts denken aan de diagnose van ehrlichiose of anaplasmose, twee andere tekenaandoeningen die een bacteriële infectie veroorzaken. De arts schrijft daarom het antibioticum doxycycline voor. De patiënt herstelt hierdoor evenwel niet van de symptomen omdat de ziekte het gevolg is van een virus (waartegen een antibioticum niet effectief is).

Behandeling ziekte

Voor een infectie met het Heartland-virus zijn geen geneesmiddelen of vaccins beschikbaar. De meeste patiënten hebben evenwel geen medische behandeling nodig en herstellen reeds spontaan of anders met ondersteunende medicijnen van de tekenziekte. Patiënten met heel ernstige symptomen, zoals uitdrogingsverschijnselen (dehydratie) omwille van chronische diarree, komen terecht in het ziekenhuis. De arts dient hen intraveneus (via een ader) vocht toe, en behandelt eventuele koorts of pijn.

Prognose tekenaandoening

Normaal gesproken is de prognose uitstekend, maar wanneer een oudere patiënt reeds andere symptomen heeft, draagt een infectie met het Heartland-virus mogelijk bij aan de dood. Af en toe overlijden patiënten aan een ziekte die verergerde door klachten van de virale infectie.

Preventie tekenziekte

Omdat preventief geen medicatie of vaccin beschikbaar is, adviseren artsen om tekenbeten te voorkomen. Hiervoor is het belangrijk om lange mouwen en broeken te dragen, insectenwerende middelen te gebruiken, erg beboste en dichtbegroeide gebieden te vermijden en steeds een grondige lichaamscontrole uit te voeren na een buitenactiviteit.

Lees verder

• Tekenbeten voorkomen en teken verwijderen bij mensen
• Tekenziekten: Door tekenbeten overgedragen infecties
• Colorado-tekenkoorts: Virale infectie door besmette houtteek
• Powassan-virus: Neurologische symptomen door tekenbeet
• Ehrlichiose: Bacteriële infectie door tekenbeet