Tekenbeet: voorkomen, teek verwijderen en de Lymeziekte

Als u in de natuur wandelt kan het dat u wordt gebeten door een teek. Een tekenbeet is pijnloos en wordt vaak niet eens ontdekt als de teek al snel weer loskomt van de huid. Wellicht ontdekt u een rood plekje zoals bij veel insectenbeten, dat als het goed is binnen twee weken verdwijnt. Het kan ook dat de teek nog vastzit aan uw huid. De teek moet dan zo snel mogelijk worden verwijderd, omdat hij besmet kan zijn met de bacterie Borrelia burgdorfeli, die de ziekte van Lyme kan veroorzaken. Het is natuurlijk het best als tekenbeten worden voorkomen.

Teken: bloedzuigende parasieten

Een teek is een kleine, geleedpotige parasiet (spinachtige) die zich vastbijt aan de huid om zich te voeden met bloed. Teken komen vooral voor in struikgewas en hoog gras. Ze laten zich vallen op mensen en dieren en bijten zich dan vast. Ze zijn actief van begin maart tot eind november. Door het opzuigen van bloed zwelt de teek op tot een bruin/zwarte bol. Als hij niet wordt verwijderd laat de teek vanzelf los, wat soms enige dagen kan duren. Pas op, teken komen niet alleen voor in natuurgebieden maar ook in tuinen en parken.

Tekenbeet voorkomen

De kans op tekenbeten kunt u verkleinen door in de natuur op de paden te blijven. Als u loopt door hoog gras en struiken is het wijsheid om dat met lange, dichtgebonden broekspijpen te doen. Na een wandeling in de natuur is het zeker niet overbodig om de huid goed op teken te controleren. Teken nestelen zich vaak in warme, zachte huiddelen zoals oksels, knieholtes en lies. Bij kleine kinderen worden teken ook achter de oren en in de nek aangetroffen. Als u vaak in de natuur bent kan het verstandig zijn diethyltoluamide (DEET) te gebruiken. DEET is een muggenwerende stof die mogelijk ook werkt tegen teken.

Teek verwijderen

Als u een teek aantreft moet deze zo snel mogelijk worden verwijderd. Hoe sneller, hoe minder kans op besmetting met de Borrelia-bacterie, die de ziekte van Lyme veroorzaakt. Als de teek binnen 24 uur op de juiste wijze wordt verwijderd, is de kans op een besmetting nihil. Let op, een teek mag niet worden bewerkt met alcohol, olie, nagellak of een brandende sigaret. Dat kan de teek als het ware verlammen zodat de inhoud van de speekselklieren en de darm in de huid terechtkomen, wat juist een infectie kan veroorzaken. Probeer een teek ook niet met de vingers los te trekken. De maaginhoud van de teek kan dan worden leeg geknepen.

U kunt teken het best verwijderen met een tekentang. Pak de huid zo vast dat de huidplooi met de teek omhoog komt. Houd de tang vast tussen duim en wijsvinger en druk de tang open. Plaats de open tang over de kop van de teek, zo dicht mogelijk op de huid, zonder de teek kapot te knijpen. Trek de teek vervolgens voorzichtig uit de huid. Als de kop van de teek daarbij afbreekt is dat niet erg. Deze zweert vanzelf uit de huid. Na het verwijderen kunt u het wondje desinfecteren met jodium of alcohol. De tekentang kan in kokend water worden gedesinfecteerd. Als het niet lukt de teek te verwijderen kunt u daarvoor de huisarts inschakelen.

Ziekte van Lyme

In Nederland is ongeveer 20% van de teken besmet de bacterie Borrelia-bacterie, die de Lymeziekte veroorzaakt. Een besmette teek draagt lang niet altijd de Borrelia-bacterie over op zijn gastheer. Ongeveer 1-3% van de tekenbeten leidt tot de ziekte van Lyme. Het heeft geen zin om na een tekenbeet preventief antibiotica te gebruiken. Inenting tegen Lymeziekte is niet mogelijk en valt ook niet snel te verwachten, omdat er in Europa veel varianten van Borrelia-bacterie voorkomen.

Lymeziekte kenmerkt zich door een ringvormige huiduitslag rondom de beet, die geleidelijk groter wordt en centraal verbleekt. Meestal verschijnt de rode plek binnen drie weken na de tekenbeet, maar ook zonder rode plek kan iemand zijn besmet. Via de bloedbaan kan de bacterie zich door het lichaam verspreiden. Binnen enkele weken kunnen een of meer symptomen van de Lymeziekte ontstaan, zoals:

• grieperigheid
• hoofdpijn
• vermoeidheid
• dubbel zien
• gezwollen en/of pijnlijke gewrichten
• zenuwpijn
• tintelingen in armen of benen
• verlammingen in het gezicht
• hartklachten

Een antibioticakuur kan de verdere ontwikkeling van de ziekte van Lyme voorkomen. Als u bovenstaande klachten krijgt en u kunt zich een tekenbeet herinneren moet u dat direct melden aan uw huisarts. Niet of onvoldoende behandeling kan leiden tot schade aan zenuwen, organen en invaliditeit. Uw huisarts kan u uitgebreid informeren over de Lymeziekte.