Heupeffusie (vocht in heup): Pijn en stijfheid heupgewricht

Heupeffusie (vocht in de heup, water op de heup) is een aandoening waarbij een abnormale vochtophoping in de gewrichtsruimte van het heupgewricht aanwezig is. Dit veroorzaakt zwelling en pijn in dit gebied. De vochtophoping in de heup is het gevolg van artrose, een infectie, osteonecrose, reumatoïde artritis, tendinitis van het heupgewricht of trochanterische bursitis. Doordat erg veel aandoeningen mogelijk aan de basis liggen van de heupaandoening, is de behandeling ook heel variabel. Meestal volstaan medicijnen en het aanbrengen van warmte of koude, maar ook andere behandelingen zijn inzetbaar. Een aantal patiënten is tot slot gebaat bij lichaamsbeweging al moet dit met voorzichtigheid gebeuren en mag dit enkel op doktersadvies plaatsvinden.

• Oorzaken van vochtophoping in de heup
• Artrose
• Infectie
• Osteonecrose
• Reumatoïde artritis
• Tendinitis van het heupgewricht
• Trochanterische bursitis
• Symptomen: Pijn, zwelling en stijfheid
• Alarmsignalen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van aandoening van heupgewricht
• Oefeningen voor heupeffusie

Oorzaken van vochtophoping in de heup

Tussen de gewrichten bevindt zich normaal gesproken een kleine hoeveelheid vloeistof, die gekend is als de ‘synoviale vloeistof’. Deze vloeistof zorgt voor een soepele beweging en beschermt bovendien het kraakbeen. Heupeffusie verschijnt als reactie op een ontsteking, infectie of trauma.

Artrose

Artrose is een type artritis (gewrichtsontsteking) waarbij het gewrichtskraakbeen en het onderliggende bot langzaam vernietigd worden. Dit leidt vaak tot de ontwikkeling van gewrichtspijn en gewrichtsstijfheid. Bijkomende symptomen zijn een gewrichtszwelling, een verminderd bewegingsbereik evenals zwakte en gevoelloosheid van het getroffen gebied. Artrose verschijnt vaak bij ouderen daar hun gewrichten reeds enige slijtage hebben doorgemaakt.

Infectie

Wanneer een infectie in het lichaam voorkomt; activeert de infectie de immuuncellen en ontwikkelt zich een ontstekingsproces dat de vreemde indringer wil doden. Dit gebeurt mogelijk overal in het lichaam, ook in het heupgewricht. Vaak veroorzaakt een bacteriële infectie tot een heupeffusie.

Osteonecrose

Vocht in de heup treedt mogelijk op door een verminderde bloedtoevoer naar botten waardoor ze afsterven. Hoewel de precieze oorzaken van deze aandoening onbekend zijn anno oktober 2020, vermoeden wetenschappers dat patiënten met inflammatoire aandoeningen (ontstekingsaandoeningen) of patiënten die een kankerbehandeling krijgen een groter risico lopen op het krijgen van osteonecrose.

Reumatoïde artritis

Reumatoïde artritis is een auto-immuunziekte die het gevolg is van eigen immuuncellen die ten onrechte gezond weefsel aanvallen daar ze dit weefsel aanzien als vreemde indringer. Dit leidt tot chronische ontstekingen die niet alleen de gewrichten aantasten, maar ook een verscheidenheid aan lichaamssystemen treffen, waaronder de huid, de longen en zelfs het hart. Reumatoïde artritis tast de bekleding van de gewrichten aan, waardoor een pijnlijke zwelling en eventuele boterosie en gewrichtsmisvorming tot stand komen.

Tendinitis van het heupgewricht

Tendinitis (peesontsteking) van het heupgewricht is meestal te wijten aan het overmatig gebruik of repetitieve bewegingen van spieren en weefsels die betrokken zijn bij de heupbewegingen. Dit start op elke leeftijd, maar komt vaker voor bij volwassenen die erg actief zijn. Oudere patiënten krijgen echter ook vaak tendinitis van het heupgewricht, omdat de pezen in het lichaam hun elasticiteit verliezen en verzwakken naarmate ze verouderen.

Trochanterische bursitis

Trochanterische bursitis is een ontstekingsaandoening van de slijmbeurs aan de buiten- of zijkant van de heup. Deze ontsteking is het gevolg van:

• aandoeningen zoals:
• jicht (ziekte met pijn en zwelling aan grote teen en andere gewrichten)
• psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers)
• reumatoïde artritis
• schildklieraandoeningen
• een onjuiste houding: door scoliose (zijdelingse kromming van de wervelkolom), artritis van de onderste (lumbale) wervelkolom en andere problemen met de wervelkolom
• een reactie op medicatiegebruik
• een verwonding van de heup: een val, een direct trauma aan de heup of langdurig op één kant van het lichaam liggen
• het overmatig gebruik van het heupgewricht: herhaalde activiteiten zoals trappen rennen, klimmen of gedurende lange tijd rechtstaan

Symptomen: Pijn, zwelling en stijfheid

De meest voorkomende symptomen van heupgewrichtseffusie zijn zwelling, pijn en stijfheid in de lies, de billen en de dij bij het ontwaken. Deze pijn verbetert of verergert gedurende de dag, afhankelijk van de oorzaak. Veel patiënten zijn minder actief wanneer dit heupprobleem optreedt, daar ze de heuppijn willen voorkomen.

Alarmsignalen

In volgende situaties is het belangrijk om medische hulp in te schakelen:

• pijn bij het maken van heupbewegingen (pijn bij het draaien, buigen of strekken van de heup)
• voortdurende pijn

Diagnose en onderzoeken

Heupeffusie is eenvoudig te herkennen daar het heupgewricht gezwollen is. De zwelling gaat gepaard met stijfheid en pijn in het gewricht.

Behandeling van aandoening van heupgewricht

Sommigen oorzaken van een vochtophoping in de heup zijn besmettelijk terwijl anderen dit niet zijn, zoals bijvoorbeeld een traumatische verwonding. De onderliggende oorzaak van effusie van het heupgewricht bepaalt de uiteindelijke behandeling.

De arts schrijft normaalgezien eerst niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) voor. Deze vrij verkrijgbare ontstekingsremmers zoals ibuprofen en naproxen verminderen de zwelling en pijn geassocieerd met een heupeffusie. Verder zet de arts soms corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers) in indien NSAID's onvoldoende effectief zijn. Het aanbrengen van warmte en koude geeft een bijkomende vermindering van de pijn. Wanneer een infectie de vochtophoping veroorzaakt, schrijft de arts antibiotica voor. Dit doet hij wel enkel indien de arts zeker is van het veroorzakende organisme. Voorts gebruikt de arts soms een artrocentese (vloeistof wegzuigen uit het heupgewricht) om de pijn te verlichten. In ernstige gevallen is een gewrichtsvervanging via een operatie de enige oplossing.

Oefeningen voor heupeffusie

Volgende oefeningen vergroten de heupbewegingen doordat ze de omliggende spieren versterken. De patiënt bespreekt het trainingsschema wel eerst met de arts om zeker te zijn of deze oefeningen veilig zijn.

Aqua-oefeningen
Oefeningen in het water verlichten van de druk op de heupgewrichten, zodat de patiënt zich vrij in het water kan bewegen. Bovendien vergroten hierdoor de kracht en flexibiliteit. Wateroefeningen of wateraerobics zijn veelal een goede optie.

Bloeddrukretentie
De patiënt gaat zitten op de bank of liggen in het bed. Hij spant de bil- en heupstreek aan totdat deze voelbaar is en houdt dit ongeveer tien seconden vast. Daarna laat hij de spanning langzaam los.

Wandelen
Wandelen versterkt de spieren rondom de heup en verbetert het uithoudingsvermogen. Het is echter aan te raden om bij het eerste begin langzaam te starten met korte wandelingen in de omgeving, en dan langzaam uit te breiden naar langere wandelingen met steile hellingen en ruwere terreinen.

Lees verder

• Heuppijn: Oorzaken van pijn in heup (pijnlijke heupen)
• Gewrichtsstijfheid: Oorzaken van stijve gewrichten
• Gewrichtspijn: Oorzaken pijnlijke gewrichten (artralgie)
• Gewrichtsgezondheid: Tips voor behoud van gezonde gewrichten
• Artroscopie: Gewrichtsschade onderzoeken en behandelen