Trochanterische bursitis: Pijn aan zijkant van heup

Het heupgewricht is één van de grootste en sterkste gewrichten in het menselijk lichaam. De heupen bieden kracht en stabiliteit. Maar soms ontstaat ook een probleem met dit gewricht. Bursitis (slijmbeursonsteking) is de vaakst voorkomende oorzaak van heuppijn. Hierbij ontstaat een ontsteking van de met vocht gevulde zakjes (slijmbeurzen). De bursae dienen als kussens tussen botten en zachte weefsels zoals spieren, pezen en huid. Elke heup bezit twee grote bursae. Het buitenste punt van de heup (grotere trochanter) heeft een slijmbeurs die gekend is als de ‘trochanterische slijmbeurs’. De andere slijmbeurs, aan de binnenkant van het heupgebied, is gekend als de ‘iliopsoas slijmbeurs’. Wanneer die buitenste heupbursa ontstoken raakt, is sprake van trochanterische bursitis. Heuppijn komt hierbij vaak voor. De behandeling bestaat uit rust, ijs, medicatie en medische behandelingen.

• Synoniem van trochanterische bursitis
• Epidemiologie
• Oorzaken van ontsteking van trochanter slijmbeurs
• Symptomen: Heuppijn aan zijkant van heup
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Preventie

Synoniem van trochanterische bursitis

Trochanterische bursitis is ook gekend als het ‘Grote Trochanter Pijn Syndroom’ (GTPS).

Epidemiologie

Trochanterische bursitis treft ongeveer vijf op 1.000 volwassenen en komt meestal voor bij patiënten van middelbare of oudere leeftijd, hoewel de aandoening voorkomt bij patiënten van elke leeftijd. Obese vrouwen zijn het vaakst aangetast.

Oorzaken van ontsteking van trochanter slijmbeurs

De trochanter slijmbeurs (slijmbeurs aan de zijkant van de heup) geraakt ontstoken bij een overmatig gebruik van of verwonding aan de heup. Actieve volwassenen die regelmatig lopen, rennen of fietsen, zijn vatbaar voor trochanterische bursitis. Aan de zijkant van het been bevindt zich de iliotibiale band (lang stuk bindweefsel die van heup tot knie loopt). Als de patiënt dit stuk bindweefsel niet goed gebruikt, wrijft deze tegen de trochanter slijmbeurs en ontstaat irritatie, wat leidt tot een slijmbeursontsteking.

Andere risicofactoren van trochanterische bursitis omvatten:

• een ongelijke beenlengte
• een slechte houding
• heupblessures
• heupoperatiecomplicaties
• overgewicht
• spierscheuren
• ziekten zoals:
• jicht (een vorm van artritis (gewrichtsontsteking) met plotselinge, scherpe aanvallen van pijn, vaak aan de basis van de grote teen = pijnlijke grote teen)
• psoriasis (huidziekte met droge huid en schilfers)
• reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen)
• schildklieraandoeningen
• scoliose (zijdelingse kromming van de wervelkolom)
• zwakke heupspieren

Symptomen: Heuppijn aan zijkant van heup

De patiënt heeft heuppijn aan de buitenkant van de heup. In het begin is de pijn scherp van aard, maar na verloop van tijd wordt deze dof. Bij bepaalde bewegingen verergert de pijn, namelijk bij het traplopen of het gaan zitten met gekruiste benen. Als de patiënt de aandoening niet laat behandelen, verspreidt de pijn naar beneden. De patiënt voelt dan ook pijn wanneer hij op de zijkant van de getroffen heup ligt en wanneer hij opstaat vanuit een stoel. De pijn is ’s nachts vaak erger, vooral wanneer de patiënt ligt of al enige tijd op de zij ligt. Het gewricht gaat verstijven (gewrichtsstijfheid), en daarnaast is de slijmbeurs zelf gevoelig voor aanraking. In extreme gevallen ontstaat roodheid en een zwelling van het heupgewricht (gewrichtszwelling) en ervaart de patiënt mogelijk ook koorts.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
De patiënt meldt de arts hoe lang de symptomen al aanwezig zijn en ook welke specifieke bewegingen de pijn veroorzaken. De arts voert daarna een lichamelijk onderzoek van de heup uit, waarbij hij bekijkt welke gebieden gevoelig zijn. Soms injecteert de arts de slijmbeurs met een verdovingsmiddel. Als de pijn weggaat, lijdt de patiënt wellicht aan trochanterische bursitis.

Differentiële diagnose
De arts bestelt röntgenfoto's, een botdichtheidsmeting, een echografie en/of een MRI-scan om andere problemen uit te sluiten zoals:

• artrose (reumatische aandoening van het gewrichtskraakbeen)
• een stressfractuur van de bovenkant van het beenbot
• fibromyalgie (chronische aandoening met pijn en vermoeidheid)
• het snapping heup syndroom

Behandeling

Zelfzorg

Afvallen
Patiënten met overgewicht verliezen best gewicht.

IJs toepassen
Het aanbrengen van ijs op de heup om de vier uur en dit telkens twintig à dertig minuten per keer, is een nuttig advies. Hierdoor verdooft het gebied, waardoor de patiënt minder pijn ervaart. Dit zorgt tevens voor een vermindering van de zwelling en ontsteking.

Ontstekingsremmende medicijnen nemen
Vrij verkrijgbare ontstekingsremmers zoals ibuprofen en naproxen verminderen de pijn en zwelling.

Rusten
Het is belangrijk om de heup de tijd te geven om te herstellen. Het gebruik van looprekken, krukken en andere hulpmiddelen ontlast de heup eveneens.

Warmte of koude aanbrengen
Een verwarmingskussen, cool pad of ice pack (ijspak) toepassen op het getroffen gebied verlicht mogelijk de klachten.

Professionele medische zorg

Chirurgie
Slechts sporadisch is chirurgie nodig. De arts verwijdert een slijmbeurs indien deze niet meer te repareren is.

Corticosteroïden
De arts schrijft soms corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers) voor om de pijn en zwelling te verminderen.

Fysiotherapie
Een fysiotherapeut voert oefeningen uit om de flexibiliteit te verbeteren en de spieren te versterken.

Low-energy shock wave therapie
Bij deze behandelingsmethode gaan akoestische schokgolven met een gericht apparaat door de huid. Ongeveer twee op de drie patiënten die schokgolftherapie krijgen, genezen of anders verbeteren de symptomen sterk na vier maanden therapie.

Preventie

Trochanterische bursitis is te voorkomen door op een goede manier te bewegen: rek- en strekoefeningen doen en opwarmen voor het trainen is nodig, en voorts moeten personen luisteren naar hun lichaam. Verder moeten mensen steunzolen dragen wanneer dit nodig is, of andere been- of voetafwijkingen tijdig corrigeren zodat de loopgang correct is. Zwaarlijvige personen verliezen bovendien best extra gewicht, want overgewicht oefent druk uit op de heupen.

Lees verder

• Bursitis: Ontsteking van een slijmbeurs door overbelasting