Trochanterische bursitis: Pijn aan zijkant van heup

Het heupgewricht is één van de grootste en sterkste gewrichten in het menselijk lichaam, essentieel voor kracht en stabiliteit. Problemen met dit gewricht kunnen echter leiden tot pijn en ongemak. Een veelvoorkomende oorzaak van heuppijn is bursitis, ook wel bekend als slijmbeursonsteking. Deze aandoening ontstaat door een ontsteking van de met vocht gevulde zakjes, de zogenaamde slijmbeurzen. Deze bursae fungeren als kussens tussen botten en zachte weefsels zoals spieren, pezen en huid. Elke heup heeft twee grote slijmbeurzen: de trochanterische slijmbeurs aan de buitenkant van de heup en de iliopsoas slijmbeurs aan de binnenkant. Ontsteking van de trochanterische slijmbeurs, ook wel trochanterische bursitis genoemd, veroorzaakt vaak pijn aan de zijkant van de heup. De behandeling bestaat uit rust, ijs, medicatie en indien nodig medische behandelingen.

• Synoniem van trochanterische bursitis
• Epidemiologie
• Mechanisme
• Wrijving en overbelasting
• Trauma of blessure
• Verkeerde houdingen of bewegingen
• Oorzaken van ontsteking van de trochanterische slijmbeurs
• Risicofactoren
• Overmatige fysieke activiteit
• Anatomische afwijkingen
• Veroudering
• Risicogroepen
• Atleten en sporters
• Mensen met een sedentaire levensstijl
• Ouderen
• Symptomen: Heuppijn aan de zijkant van de heup
• Alarmsymptomen
• Pijn aan de buitenzijde van de heup
• Zwelling en gevoeligheid
• Pijn die zich naar de dij of knie uitstrekt
• Bewegingsbeperkingen
• Diagnose en onderzoeken
• Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
• Differentiële diagnose
• Behandeling
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Prognose
• Complicaties
• Preventie
• Praktische tips voor het omgaan met trochanterische bursitis
• Rust en vermijden van overbelasting
• IJsapplicatie voor pijnverlichting
• Rek- en versterkende oefeningen
• Gebruik van ontstekingsremmende medicatie
• Vermijd langdurig zitten of liggen op de aangedane zij
• Correcte houding en lichaamsmechanica
• Vermijden van bepaalde activiteiten
• Gewichtsbeheersing
• Consult met een specialist

Synoniem van trochanterische bursitis

Trochanterische bursitis staat ook bekend als het 'Grote Trochanter Pijn Syndroom' (GTPS).

Epidemiologie

Trochanterische bursitis komt voor bij ongeveer vijf op de 1.000 volwassenen. De aandoening komt vaker voor bij vrouwen van middelbare en oudere leeftijd, hoewel ook jongere volwassenen getroffen kunnen worden. Personen met obesitas lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van deze aandoening. Anno augustus 2024 zijn er geen significante veranderingen in de epidemiologie van deze aandoening vastgesteld.

Mechanisme

Trochanterische bursitis is een ontsteking van de bursa trochanterica, een met vloeistof gevulde zak die zich bevindt tussen de grote trochanter van het dijbeen en de pezen van de heupspieren. Het mechanisme van deze aandoening is vaak gerelateerd aan overbelasting, repetitieve bewegingen of andere factoren die wrijving veroorzaken tussen de pezen en de trochanter, wat leidt tot ontsteking van de bursa.

Wrijving en overbelasting

De meest voorkomende oorzaak van trochanterische bursitis is overmatige wrijving van de pezen die langs de grote trochanter bewegen. Dit kan optreden bij activiteiten die herhaaldelijke belasting van de heup vereisen, zoals hardlopen, wandelen of intensieve fysieke inspanning. De constante wrijving veroorzaakt irritatie en ontsteking van de bursa.

Trauma of blessure

Direct trauma of een blessure aan de heup, zoals een val, kan de bursa beschadigen en leiden tot ontsteking. Dit mechanisme komt voor bij mensen die gevallen zijn of betrokken zijn bij een sport of activiteit waarbij de heup direct wordt geraakt.

Verkeerde houdingen of bewegingen

Onjuiste houdingen of bewegingen tijdens het uitvoeren van bepaalde fysieke activiteiten kunnen de belasting op de heup verstoren, wat kan bijdragen aan de ontwikkeling van trochanterische bursitis. Bijvoorbeeld een verkeerde looptechniek, slechte houding tijdens het tillen of het dragen van onjuiste schoenen kan de druk op de bursa verhogen.

Oorzaken van ontsteking van de trochanterische slijmbeurs

De trochanterische slijmbeurs kan ontstoken raken door overmatig gebruik of trauma aan de heup. Actieve volwassenen die regelmatig lopen, rennen of fietsen zijn vatbaar voor trochanterische bursitis. De iliotibiale band, een lange band van bindweefsel die van de heup naar de knie loopt, kan tegen de slijmbeurs wrijven en irritatie veroorzaken, wat leidt tot ontsteking.

Andere oorzaken en risicofactoren zijn:

• Een ongelijke beenlengte
• Slechte houding
• Heupblessures
• Complicaties na een heupoperatie
• Overgewicht
• Spierscheuren
• Ziekten zoals:
• Jicht (een vorm van artritis gekenmerkt door plotselinge, scherpe aanvallen van pijn, vaak aan de basis van de grote teen = pijnlijke grote teen)
• Psoriasis (huidziekte met droge huid en schilfers)
• Reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen)
• Schildklieraandoeningen
• Scoliose (zijdelingse kromming van de wervelkolom)
• Zwakke heupspieren

Risicofactoren

Er zijn verschillende risicofactoren die het risico op het ontwikkelen van trochanterische bursitis vergroten. Deze factoren kunnen variëren van anatomische afwijkingen tot levensstijlkeuzes en de intensiteit van fysieke activiteit.

Overmatige fysieke activiteit

Overbelasting door intensieve fysieke activiteiten, zoals hardlopen, fietsen of andere vormen van sport die herhaalde bewegingen van de heup vereisen, verhoogt het risico op trochanterische bursitis. De herhaalde belasting van de heup kan leiden tot irritatie van de bursa.

Anatomische afwijkingen

Mensen met bepaalde anatomische afwijkingen, zoals een verkorte of verzwakte heupspier, beenlengteverschil, of afwijkingen in de stand van de heup kunnen meer risico lopen op trochanterische bursitis. Deze afwijkingen kunnen extra druk en wrijving op de bursa uitoefenen, wat de kans op ontsteking vergroot.

Veroudering

Ouderen hebben een verhoogd risico op trochanterische bursitis vanwege de afname van spierkracht en flexibiliteit die met de leeftijd gepaard gaat. Deze afname kan leiden tot een verhoogde belasting van de heup en de bursa, wat het risico op ontsteking verhoogt.

Risicogroepen

Er zijn specifieke groepen mensen die een verhoogd risico lopen op het ontwikkelen van trochanterische bursitis, afhankelijk van hun levensstijl, fysieke gezondheid en leeftijd.

Atleten en sporters

Atleten die veel herhaalde bewegingen maken, zoals hardlopers, fietsers en voetballers, behoren tot een risicogroep voor trochanterische bursitis. Door de constante belasting van de heup zijn sporters meer vatbaar voor overbelasting van de bursa, wat kan leiden tot ontsteking.

Mensen met een sedentaire levensstijl

Hoewel trochanterische bursitis vaak wordt geassocieerd met overbelasting, kan een sedentaire levensstijl ook bijdragen aan het risico. Mensen die lange tijd in een zittende positie doorbrengen, kunnen zwakkere spieren en verminderde mobiliteit ontwikkelen, wat kan leiden tot een verkeerde belasting van de heup en het ontstaan van bursitis.

Ouderen

Ouderen hebben een verhoogd risico op trochanterische bursitis door veroudering van de weefsels, verlies van spiermassa en verminderde flexibiliteit. Deze factoren kunnen de kans vergroten op overbelasting van de heup en de bursa, wat kan leiden tot ontsteking.

Symptomen: Heuppijn aan de zijkant van de heup

Patiënten met trochanterische bursitis ervaren pijn aan de buitenkant van de heup. De pijn begint vaak scherp maar kan na verloop van tijd doffer worden. Activiteiten zoals traplopen of het zitten met gekruiste benen kunnen de pijn verergeren. Zonder behandeling kan de pijn zich naar beneden verspreiden en optreden bij het liggen op de zijkant van de getroffen heup of bij het opstaan uit een stoel. De pijn is vaak 's nachts erger, vooral bij het liggen of als men lange tijd op de zij heeft gelegen. Gewrichtsstijfheid (gewrichtsstijfheid) kan optreden, en de slijmbeurs kan gevoelig zijn bij aanraking. In ernstige gevallen kunnen roodheid en zwelling van het heupgewricht (gewrichtszwelling) optreden, en de patiënt kan koorts ervaren.

Alarmsymptomen

Trochanterische bursitis gaat vaak gepaard met specifieke symptomen die kunnen wijzen op de aanwezigheid van de aandoening. Het is belangrijk om deze symptomen te herkennen, omdat vroege behandeling kan helpen om de pijn te verlichten en de functionaliteit te herstellen.

Pijn aan de buitenzijde van de heup

Het meest voorkomende symptoom van trochanterische bursitis is pijn aan de buitenzijde van de heup. De pijn kan scherp of zeurend zijn en verergeren bij het lopen, opstaan uit een stoel of het draaien van het been.

Zwelling en gevoeligheid

De aangedane heup kan opzwellen en gevoelig aanvoelen. Bij druk op de heup kan de pijn toenemen, en het gebied kan warm aanvoelen door de ontsteking van de bursa.

Pijn die zich naar de dij of knie uitstrekt

De pijn bij trochanterische bursitis kan soms uitstralen naar de bovenkant van de dij of zelfs naar de knie. Dit kan het moeilijk maken om de pijn te onderscheiden van andere heupaandoeningen, zoals artritis of hernia's.

Bewegingsbeperkingen

Mensen met trochanterische bursitis kunnen moeite hebben met het volledig bewegen van de heup. Dit kan leiden tot beperkingen bij het lopen, traplopen of zelfs het draaien van het been, wat de mobiliteit beïnvloedt.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

Bij de diagnose van trochanterische bursitis vraagt de arts naar de duur en aard van de symptomen en naar bewegingen die de pijn verergeren. Het lichamelijk onderzoek richt zich op de gevoeligheid van verschillende gebieden rond de heup. Soms injecteert de arts een verdovingsmiddel in de slijmbeurs; als de pijn vermindert, kan dit duiden op trochanterische bursitis.

Differentiële diagnose

Om andere aandoeningen uit te sluiten, kunnen de volgende onderzoeken worden uitgevoerd:

• Röntgenfoto's om botproblemen te beoordelen
• Botdichtheidsmeting om osteoporose uit te sluiten
• Echografie of MRI-scan om zachte weefsels te onderzoeken
• Artrose (gewrichtskraakbeen slijtage)
• Een stressfractuur van de bovenkant van het beenbot
• Fibromyalgie (chronische aandoening gekenmerkt door pijn en vermoeidheid)
• Het snapping heup syndroom

Behandeling

Zelfzorg

Afvallen
Bij patiënten met overgewicht is gewichtsverlies aanbevolen om de druk op de heupen te verminderen.

Ijs toepassen
Het aanbrengen van ijs op de heup, vier keer per dag gedurende twintig tot dertig minuten per keer, helpt bij het verminderen van pijn en zwelling door de verdoezeling en ontstekingsremming.

Ontstekingsremmende medicijnen
Vrij verkrijgbare ontstekingsremmers zoals ibuprofen en naproxen kunnen pijn en zwelling verminderen.

Rusten
Rust is essentieel voor herstel. Het gebruik van looprekken, krukken of andere hulpmiddelen kan helpen om de heup te ontlasten.

Warmte of koude toepassen
Het gebruik van een verwarmingskussen, cool pad of ice pack (ijspak) kan de klachten mogelijk verlichten.

Professionele medische zorg

Chirurgie
Chirurgie is zelden nodig, maar kan overwogen worden als de slijmbeurs ernstig beschadigd is en niet meer te herstellen valt.

Corticosteroïden
Bij ernstige gevallen kan de arts corticosteroïden voorschrijven om ontsteking en pijn te verminderen.

Fysiotherapie
Een fysiotherapeut kan oefeningen aanbevelen om de flexibiliteit en spierkracht rond de heup te verbeteren.

Low-energy shock wave therapie
Deze therapie maakt gebruik van akoestische schokgolven die door de huid worden geleid om pijn te verlichten. Ongeveer twee op de drie patiënten ervaren aanzienlijke verbetering van hun symptomen na vier maanden behandeling.

Prognose

De prognose voor trochanterische bursitis is over het algemeen goed. Bij tijdige behandeling en naleving van het advies kunnen de meeste patiënten aanzienlijke verlichting van de symptomen ervaren. Langdurige pijn of complicaties zijn zeldzaam, maar kunnen optreden bij onvoldoende behandeling of verwaarlozing van de symptomen.

Complicaties

Mogelijke complicaties van trochanterische bursitis zijn:

• Chronische pijn: Sommige patiënten kunnen aanhoudende pijn ervaren, zelfs na behandeling.
• Beperkingen in mobiliteit: Langdurige ontsteking kan leiden tot beperkingen in de bewegingsvrijheid van de heup.
• Verandering in looppatroon: Door de pijn kunnen patiënten hun looppatroon aanpassen, wat kan leiden tot andere musculoskeletale problemen.

Preventie

Trochanterische bursitis kan worden voorkomen door goede bewegingsgewoonten te handhaven. Dit omvat:

• Rek- en strekoefeningen: Regelmatig rekken en stretchen van de heupspieren kan helpen blessures te voorkomen.
• Opwarmen: Voor elke fysieke activiteit goed opwarmen om de heupspieren voor te bereiden op inspanning.
• Luisteren naar je lichaam: Overbelasting van de heupen vermijden door voldoende rust te nemen en bij pijn of ongemak tijdig maatregelen te treffen.
• Gebruik van steunzolen: Indien nodig, dragen van steunzolen of andere orthopedische hulpmiddelen om afwijkingen in de voet of been te corrigeren.
• Gewichtsmanagement: Personen met overgewicht wordt aangeraden om gewicht te verliezen om de druk op de heupen te verminderen.

Praktische tips voor het omgaan met trochanterische bursitis

Trochanterische bursitis is een aandoening waarbij de slijmbeurs (bursa) aan de buitenkant van de heup geïrriteerd of ontstoken raakt. Dit kan leiden tot pijn aan de zijkant van de heup, vooral bij het staan, lopen of liggen. De pijn kan uitstralen naar het bovenbeen en wordt vaak erger bij fysieke activiteit. Trochanterische bursitis komt vaak voor bij mensen die veel wandelen of sporten, maar kan ook het gevolg zijn van een val, overbelasting of een onjuiste houding. Hier zijn enkele praktische tips om de symptomen van trochanterische bursitis te verlichten en het herstel te bevorderen.

Rust en vermijden van overbelasting

Een van de belangrijkste tips bij het omgaan met trochanterische bursitis is voldoende rust nemen. Vermijd activiteiten die de pijn verergeren, zoals langdurig staan, lopen of traplopen. Dit kan helpen om de ontsteking in de slijmbeurs te verminderen en het herstel te bevorderen. Het is belangrijk om naar je lichaam te luisteren en activiteiten te vermijden die te veel druk op de heup uitoefenen. Probeer bijvoorbeeld tijdens rustperiodes geen zware belasting van de heup te veroorzaken, zoals het tillen van zware voorwerpen. Hoewel volledige rust niet altijd nodig is, kan het verminderen van bepaalde bewegingen de pijn helpen verlichten.

IJsapplicatie voor pijnverlichting

Het aanbrengen van een ijskompres op de heup kan helpen om ontstekingen en pijn te verminderen. IJs helpt de bloedvaten te vernauwen, wat zwelling kan verminderen en de pijn kan verlichten. Breng het ijs 15-20 minuten aan op de pijnlijke heup, meerdere keren per dag, vooral na fysieke activiteit of wanneer je merkt dat de pijn toeneemt. Zorg ervoor dat je het ijs niet direct op de huid aanbrengt, maar wikkel het in een doek of handdoek om bevriezing van de huid te voorkomen. Ijsapplicatie is een eenvoudige en effectieve manier om acute pijn door bursitis te verlichten.

Rek- en versterkende oefeningen

Hoewel rust belangrijk is, kan het ook nuttig zijn om, zodra de acute pijn is verminderd, lichte rekoefeningen en versterkende oefeningen voor de heup te doen. Dit kan helpen om de spieren rondom de heup te versterken, wat de belasting op de slijmbeurs vermindert. Het is belangrijk om langzaam te beginnen en niet te forceren. Oefeningen zoals het rekken van de iliotibiale band (de spier die langs de buitenkant van de dij loopt) kunnen de pijn verlichten. Fysiotherapie kan zeer nuttig zijn, waarbij een fysiotherapeut je begeleidt in het uitvoeren van de juiste oefeningen en het verbeteren van je houding om overbelasting van de heup te voorkomen.

Gebruik van ontstekingsremmende medicatie

Bij pijn en ontsteking kan het nuttig zijn om ontstekingsremmende medicijnen (zoals ibuprofen) in te nemen. Deze kunnen helpen om de zwelling te verminderen en de pijn te verlichten. Het is belangrijk om deze medicatie altijd volgens het advies van je arts te gebruiken, omdat overmatig gebruik van ontstekingsremmers bijwerkingen kan veroorzaken. Raadpleeg je arts als de pijn aanhoudt of als je regelmatig medicatie nodig hebt. Bij ernstige gevallen kan je arts mogelijk steroïden injecteren in de slijmbeurs om de ontsteking te verminderen.

Vermijd langdurig zitten of liggen op de aangedane zij

Het langdurig zitten of liggen op de aangedane zij kan de druk op de heup vergroten en de pijn verergeren. Probeer je positie te variëren en vermijd lange periodes van inactiviteit in dezelfde houding. Als je lang moet zitten, probeer dan een kussen of een verhoging onder je heup te plaatsen om de druk op de slijmbeurs te verminderen. Dit kan de pijn verlichten en voorkomen dat de situatie verslechtert. Als je in bed ligt, probeer dan op je rug te slapen of op de niet-aangedane zijde om de pijn te verlichten.

Correcte houding en lichaamsmechanica

Een goede houding en lichaamsmechanica kunnen helpen om de druk op de heup te verminderen en de symptomen van trochanterische bursitis te verlichten. Let op hoe je zit, staat en beweegt. Vermijd bijvoorbeeld het staan met je gewicht op één been voor lange tijd, omdat dit extra druk op de heup kan uitoefenen. Probeer de heup gelijkmatig te belasten door af te wisselen tussen beide benen. Ook het dragen van goed ondersteunende schoenen kan helpen om de belasting op de heup te verlichten. Bij het tillen van zware voorwerpen, zorg ervoor dat je je benen gebruikt en niet je rug of heup om de belasting te dragen.

Vermijden van bepaalde activiteiten

Er zijn bepaalde activiteiten die de symptomen van trochanterische bursitis kunnen verergeren. Probeer activiteiten te vermijden zoals hardlopen, springen of andere intensieve belastende bewegingen. Fysieke activiteit kan nuttig zijn, maar het is belangrijk om de juiste oefeningen en intensiteit te kiezen die je heup niet verder belasten. Als je een sport beoefent, overleg dan met een fysiotherapeut of arts welke alternatieve oefeningen veilig zijn en de pijn niet verergeren.

Gewichtsbeheersing

Overgewicht kan extra druk op de heupen uitoefenen, wat de symptomen van trochanterische bursitis kan verergeren. Het handhaven van een gezond gewicht kan helpen om de belasting op de gewrichten te verminderen en verdere pijn of ontsteking te voorkomen. Als je een gezonde gewichtstoename wilt behouden, kun je overwegen een diëtist te raadplegen om een evenwichtig voedingspatroon op te stellen dat je helpt om een gezond gewicht te behouden. Let op een dieet dat rijk is aan antioxidanten en ontstekingsremmende voedingsstoffen, zoals omega-3-vetzuren, die kunnen bijdragen aan het verminderen van ontstekingen.

Consult met een specialist

Als de pijn aanhoudt of als de ontsteking niet vermindert met zelfzorgmaatregelen, is het belangrijk om een specialist te raadplegen. Een reumatoloog of orthopedisch specialist kan aanvullende behandelingsopties voorstellen, zoals het gebruik van een brace, injecties of zelfs een operatie in zeldzame gevallen. Een arts kan ook helpen om andere oorzaken van de pijn uit te sluiten, zoals een heupfractuur of andere gewrichtsaandoeningen, en je het beste behandelplan aanbieden.

Trochanterische bursitis kan behoorlijk vervelend zijn, maar met de juiste behandeling en zorg kun je de pijn onder controle krijgen en de beweging in je heup verbeteren. Het combineren van rust, behandeling en actieve zorg kan je helpen om de aandoening effectief te beheren en je levenskwaliteit te behouden.

Lees verder

• Bursitis: Ontsteking van een slijmbeurs door overbelasting