Gele ogen: symptomen, oorzaken, behandeling en preventie

Gele ogen duiden meestal op een lever- of galziekte. De meest voorkomende oorzaak van gele ogen is 'geelzucht' (medisch: icterus), dit is een geelverkleuring van de huid, slijmvliezen en het oogwit. Geelzucht is echter geen afzonderlijke ziekte, maar een symptoom dat optreedt bij verschillende onderliggende ziekten die betrekking hebben op de gal en lever. Een andere mogelijke oorzaak is de onschadelijke, genetisch bepaalde stofwisselingsziekte syndroom van Gilbert, die ongeveer 5% van de bevolking treft. Gele ogen duiden dus zeker niet altijd automatisch op een ernstige ziekte. Toch is het verstandig om je huisarts te raadplegen als je voor het eerst opmerkt dat je gele ogen hebt en je niet weet wat daarvan de oorzaak is.

• Wat zijn gele ogen?
• Symptomen
• Oorzaken
• Bij welke symptomen een arts raadplegen?
• Onderzoek en diagnose
• Bloedonderzoek
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Beeldvormend onderzoek
• Behandeling van gele ogen
• Medische behandeling
• Zelfzorg
• Prognose
• Preventie

Wat zijn gele ogen?

Men spreekt van 'gele ogen' wanneer de sclera of oogwit een significante geelachtige kleur vertoont. Gele ogen zijn geen op zichzelf staande ziekte, maar een indicator van een onderliggende ziekte. Als de vergeling wordt veroorzaakt door lever- of galaandoeningen, gaat dit meestal gepaard met een algemene geelachtige verkleuring van de huid en andere symptomen. Geelzucht of icterus kan ook optreden als gevolg van bloedaandoeningen of intolerantie voor bloedtransfusies. Geel worden van de ogen kan ook een symptoom zijn van de onschadelijke, erfelijke stofwisselingsziekte, namelijk het syndroom van Gilbert. In alle gevallen zijn gele ogen het gevolg van een overmatige concentratie van het bilirubine in het bloed, wat dus verschillende oorzaken kan hebben.

Symptomen

Gele ogen kunnen gepaard gaan met andere symptomen. Dit is afhankelijk van de oorzaak. Vaak komt het door geelzucht. Als dit acuut optreedt als gevolg van een infectie, dan kun je naast gele ogen ook last krijgen van de volgende klachten:

• koorts
• rillingen
• buikpijn
• griepachtige symptomen
• gele huidskleur
• donker gekleurde urine en/of kleikleurige ontlasting

Als geelzucht niet wordt veroorzaakt door een infectie, kun je symptomen krijgen zoals (onbedoeld) gewichtsverlies of een jeukende huid. Als de geelzucht wordt veroorzaakt door alvleesklierkanker of galwegkanker, dan is buikpijn het meest voorkomende symptoom.

Oorzaken

Gele ogen worden niet altijd veroorzaakt door geelzucht. Dit is echter wel de meest voorkomende oorzaak van gele ogen. Gele ogen ontstaan ​​door het verhoogde afbraakproces van erytrocyten. Het rode bloedpigment zorgt voor afbraakproducten die zich afzetten in onder meer je ogen en aldus gele ogen veroorzaken.

Een andere oorzaak van gele ogen kan een mechanisch blokkade van de galwegen zijn. Het groenachtige tot gele galsap dat in de galblaas wordt verzameld, krijgt zijn kleur van een zogenaamd galpigment, bilirubine. Als het gal niet kan weglopen, bouwt het bilirubine zich op in het bloedplasma en veroorzaakt het gele ogen. Naast afsluiting van de galwegen door galstenen, kunnen ook ontstekingsprocessen in de lever en stofwisselingsstoornissen in de milt en het beenmerg gele ogen veroorzaken. Verschillende vergiften, intolerantie na bloedtransfusies, hepatitis (leverontsteking) en bepaalde medicijnen kunnen ook verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van gele ogen.

Bij welke symptomen een arts raadplegen?

Schakel zo snel mogelijk medische hulp in als je een van de volgende symptomen opmerkt samen met gele ogen, aangezien dit tekenen kunnen zijn van een ernstige aandoening:

• verlies van eetlust
• bloedneus
• jeukende huid
• je zwak of uitgeput voelen
• afvallen zonder duidelijke reden
• gezwollen benen of gezwollen buik (ascites)
• donkere urine
• bleke ontlasting
• abnormale gewrichtspijn of spierpijn
• veranderingen of donker worden van de huidskleur
• koorts
• algehele malaise
• misselijkheid of braken

Onderzoek en diagnose

Bloedonderzoek

Gele ogen zijn een opvallend symptoom dat er vaak voor zorgt dat men in een vroeg stadium naar de huisarts gaat. Om de oorzaak van de vergeling te vinden, wordt eerst je bloed onderzocht middels bloedonderzoek. De bloedwaarden geven informatie over mogelijk verstoorde orgaanfuncties en afwijkingen in de bloedbestanddelen.

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Daarnaast zal de arts vragen stellen over eventuele andere klachten zoals pijn en spijsverteringsproblemen en hij zal je medische geschiedenis in ogenschouw nemen. Palpatie van de organen in de buikholte kan de aandacht vestigen op drukgevoelige gebieden in het gebied van de lever en galblaas.

Beeldvormend onderzoek

Echografisch onderzoek en urine- en ontlastingsonderzoek, vooral met het oog op de kleur van de uitscheidingen, kunnen ook wijzen op de mogelijke oorzaak van verminderde bilirubine-afbraak.

Behandeling van gele ogen

Medische behandeling

De behandeling van gele ogen hangt af van de onderliggende oorzaak. Het succes van de behandeling hangt af van de ernst van de ziekte.

Als er sprake is van het erfelijke syndroom van Gilbert, dan is behandeling meestal niet mogelijk of noodzakelijk. De afbraak van bilirubine is hier enigszins verstoord, maar het syndroom is verder ongevaarlijk en heeft geen ziektewaarde. Het wordt echter aanbevolen voor de getroffenen om de consumptie van alcohol en medicijnen te beperken.

Als acute of chronische hepatitis aanwezig is, kunnen in het geval van infectieziekten antivirale medicijnen worden gebruikt om de ontsteking te beteugelen. Levertransplantatie kan nodig zijn als het leverweefsel ernstig beschadigd is.

Stoornissen in de galafvoer, galstenen of vernauwing van de galwegen, worden gewoonlijk behandeld door middel van minimaal invasieve chirurgische procedures.

Zelfzorg

De volgende tips kunnen helpen om geelverkleuring van de ogen te verminderen:

• blijf gehydrateerd en drink voldoende (water)
• eet voldoende voedingsvezels, die te vinden zijn in hele vruchten, groenten, bonen, peulvruchten en volle granen
• eet magere eiwitten in vis, noten en peulvruchten
• vermijd verwerkt of verpakt voedsel
• Vermijd voedingsmiddelen die rijk zijn aan verzadigde en transvetten.
• vermijd geraffineerde koolhydraten, die te vinden zijn in suikerhoudend gebak en snoep
• drink geen alcohol of maximaal 1 glas alcoholhoudende drank per dag
• stop met roken
• gebruik geen drugs
• gebruik medicijnen volgens voorschrijft
• dagelijks bewegen

Prognose

Gele ogen kunnen ontstaan ​​door veel verschillende oorzaken. Om deze reden hangt het verdere verloop van dit symptoom sterk af van de onderliggende ziekte en de behandeling ervan. Er moet echter zeker een arts worden geraadpleegd, omdat de aanwezigheid van gele ogen kan wijzen op een ziekte van de lever of gal en in de meeste gevallen niet vanzelf verdwijnt maar medisch behandeld dient te worden. De getroffenen hebben vaak een gele huid en ogen of geelzucht.

In het ergste geval kan de onderliggende ziekte dodelijk zijn voor de patiënt en daarom is altijd een medisch onderzoek nodig. In sommige gevallen kan de verkleuring van de ogen ook optreden bij het nemen van een bepaald medicijn. In dit geval gaan de gele ogen weer weg als je stopt met het innemen van de medicatie of deze vervangt door een andere. Dit moet echter altijd met een arts worden besproken. Het verdere verloop van deze ziekte hangt sterk af van de oorzaak. Besmettelijke ziekten kunnen ook de oorzaak zijn van de gele ogen en moeten worden behandeld zodat een positief verloop van de ziekte kan worden verwacht.

Preventie

De beste manier om gele ogen te voorkomen, is door je lever en gal te beschermen door matig alcohol- en medicatiegebruik.De gal kan worden verlicht door een vetarm dieet. Wanneer je naar exotische landen reist, moetje zorgen voor vaccinatie tegen hepatitis A en B en malaria.

Er moet ook altijd rekening worden gehouden met voedselhygiëne, aangezien de opname van giftige afbraakproducten en bepaalde schimmels de lever beschadigen en dus mede verantwoordelijk kunnen zijn voor het verschijnen van gele ogen.

Lees verder

• Gele huid: oorzaken van gele huidverkleuring (xanthoderma)
• Gele ogen en gele huid: oorzaken, symptomen en behandeling
• Geelzucht: symptomen, oorzaken en behandeling van icterus
• Geelzucht bij een baby: symptomen, oorzaak en behandeling
• Icterus (geelzucht): symptomen, oorzaak en behandeling