Bloemkool: gezondheidsvoordelen, voedingsstoffen en telen
Bloemkool (met de botanische naam: Brassica oleracea convar. botrytis var. botrytis) is een groente die behoort tot het geslacht kool uit de kruisbloemenfamilie (Brassicaceae). Bloemkool is een populaire koolsoort en wordt bij veel gerechten gegeten. De overwegend witte groente (er zijn ook variëteiten met een andere kleur) wordt wereldwijd verbouwd. De vraag is bijzonder groot in Europa en Azië. Bloemkool is een vlezige kool en licht verteerbaar. De groente zou helende eigenschappen hebben en ook effectief bijdragen aan je gezondheid. Bloemkool kent dan ook veel gezondheidsvoordelen. Dit omvat het verminderen van het risico op kanker en de groente is goed voor de spijsvertering. Maar het kan ook helpen bij het voorkomen dat je diabetes type 2 krijgt. De waardevolle en smakelijke groente is het hele jaar door verkrijgbaar in supermarkten, groentezaken en rechtstreeks bij sommige telers. Bloemkool wordt ook gekweekt in volkstuinen voor persoonlijk gebruik.
Wat is bloemkool?
Kruisbloemenfamilie
Bloemkool behoort tot de kruisbloemenfamilie, net zoals
boerenkool,
broccoli,
Chinese kool,
koolrabi,
paksoi,
radijs,
spruitjes,
waterkers en
witte kool. De eigenlijke herkomst van bloemkool is hoogstwaarschijnlijk Anatolië (Turkije), maar er zijn ook bronnen die beweren dat het door de Arabieren is ontwikkeld. Bloemkool wordt sinds de 16e eeuw in Europa verbouwd.
Meerdere varianten
De witte bloemkoolroosjes staan dicht bij elkaar met daaromheen meerdere lagen groene bladeren die bescherming bieden tegen de zonnestralen. Naast de voornamelijk bekende witte bloemkool zijn er ook violette of groene bloemkoolvarianten verkrijgbaar. Teelt gebeurt meestal in velden en ook in kassen. In Nederland loopt het seizoen van eind mei tot eind oktober. Na deze tijd wordt de bloemkool nog steeds geoogst in Zuid-Europese landen zoals Italië.
Smaak
De groente wordt geoogst voordat de kleur en stevigheid van de bloemkool veranderen en er gele vlekken verschijnen. Bij het eten van de zeer aromatische en heerlijke bloemkool is een lichte en typische koolsmaak waarneembaar. Bloemkool heeft een hoog gehalte aan voedingsstoffen met veel vitamines, mineralen en sporenelementen.
Bloemkool is ook verkrijgbaar in groen of paars
Om ervoor te zorgen dat de bloeiwijze van de bloemkool wit blijft, kan de teler zo nodig de bladeren zelf dichtvouwen over de bloemkool heen, om hem te bedekken tegen de zon. Te veel zon op de kool zorgt er namelijk voor dat de kool een gele kleur krijgt. Maar we vinden niet alleen de witte klassieker in de supermarkt en bij de groenteboer. Er wordt groene en zelfs violette of paarse bloemkool aangeboden. Paarse bloemkool is zachter van smaak dan de klassieke witte variant en het kan ook mensen die niet zo van bloemkool houden overtuigen.
Gezondheidsvoordelen van bloemkool
De bloemkool bevat talrijke vitaminen, mineralen en sporenelementen in geconcentreerde vorm en in een uitgebalanceerde verhouding. Het bevat ook vezels en glucosinolaten (zwavelhoudende moleculen), die helpen het lichaam te ontgiften en een antibioticumeffect hebben.
Antikankereffecten
De stoffen in de bloemkool versterken het afweersysteem van het lichaam en ondersteunen het genezingsproces. Ontsteking en
pijn kunnen worden verminderd. Regelmatige consumptie van bloemkool helpt het risico op kanker te verminderen dankzij het ingrediënt mosterdolie (glucosinolaten). Glucosinolaten zijn natuurlijke gifstoffen die voorkomen in diverse koolsoorten, broccoli, bloemkool en spruitjes. Volgens het Voedingscentrum beschermen glucosinolaten het lichaam tegen kankerverwekkende stoffen. Het beschermt met name tegen
dikkedarmkanker,
blaaskanker,
borstkanker en
prostaatkanker.
Gunstig voor de spijsvertering
De natuurlijke stoffen en
vezels in de bloemkool hebben een regulerende werking op maag en darmen. Het komt de spijsvertering ten goede. Het is zeer geschikt voor mensen met maagaandoeningen zoals
gastritis (
maagslijmvliesontsteking) of een
maagzweer. Het grootste deel van de geconsumeerde voedingsvezels wordt afgebroken door gezonde bacteriën in de dikke darm die ontstekingen helpen verminderen en de spijsvertering bevorderen.
Afvallen
De caloriearme groente met zijn vele vezels is ook ideaal om af te vallen. De groente zorgt niet alleen voor een vol gevoel, maar helpen ook een
opgeblazen gevoel te bestrijden.
Cholesterol verbeteren
De stof indole-3-carbinol, wat voorkomt voor in kruisbloemige groenten zoals spruitjes, bloemkool en broccoli, verlaagt het
cholesterolgehalte; een hoog cholesterol kan leiden tot
slagaderverkalking. Hierdoor wordt het risico op een
hartaanval of
beroerte aanzienlijk verminderd.
Diabetes type 2 tegengaan
Bloemkool is, zoals alle koolsoorten, rijk aan
vitamine C en vermindert daardoor het risico op het ontwikkelen van
diabetes type 2. Eten van voedsel dat rijk is aan vitamine C zoals bloemkool, kan ontstekingen helpen onder controle te houden en vermindert daarmee ook het risico op het krijgen van diabetes. Ontsteking van het vetweefsel speelt volgens het Diabetesfonds namelijk een rol bij het ontstaan van diabetes type 2. Het terugdringen van de ontsteking kan de
insulinegevoeligheid verbeteren.
Voedingsstoffen
Bloemkool is een echte kampioen onder groenten omdat het naast provitamine A (bètacaroteen kan in het lichaam omgezet worden in
vitamine A),
vitamine B en
E en een aanzienlijke hoeveelheid vitamine C, ook mineralen bevat zoals
kalium,
natrium,
calcium,
magnesium,
fosfor en
ijzer; Bovendien biedt het ook de essentiële sporenelementen
chroom,
zink,
mangaan,
koper en
selenium.
Bloemkool telen
Standplaats en vereisten
De bloemkool is iets veeleisender dan zijn naaste verwanten. Om een grote, vaste en witte bloemkool te telen is een rijke grond nodig. Je moet er ook voor zorgen dat er voldoende water is. Een voedzame, vochthoudende, enigszins zwaardere grond is uitstekend. Maak het bed voor het planten van de bloemkool grondig los en verrijk de grond met voldoende compost. De bloemkool geeft de voorkeur aan volle zon, maar gedijt ook goed in halfschaduw.
Bloemkool planten
Je kunt je bloemkool als zaailing kopen of zelf zaaien. Bloemkoolplantjes die je in het voorjaar onder glas hebt gezaaid mag je vanaf half april buiten planten. Wil je zelf je bloemkoolplanten kweken, begin dan in februari met het voorzaaien van zomerbloemkool. In mei kun je aanvangen met het zaaien van herfstbloemkool in de volle grond. Winterbloemkool mag vanaf de maand juni buiten in de volle grond gezaaid worden.
Water en bemesting
De bloemkool heeft wat aandacht nodig als het gaat om de verzorging. Hoe beter je voor je bloemkool zorgt, hoe succesvoller je wordt beloond met de oogst van bloemkool. Omdat bloemkool een krachtige en hongerige groente is, is een goed bemeste grond nodig. Het is tevens belangrijk om hem regelmatig water te geven. De grond moet altijd vochtig worden gehouden, maar te veel water moet in ieder geval worden vermeden. In de fase van de grootste groei (juni / juli) kun je de bloemkool om de twee weken ondersteunen met een beetje stikstofbemesting.
Let op: Stop minimaal 3 weken voor de bloemkooloogst met bemesten, zodat deze een beter aroma kan ontwikkelen. Het kan geen kwaad om de grond tussen rijen regelmatig los te maken en
onkruid te verwijderen.
Bescherm bloemkool tegen de zon
Veel zonlicht ondersteunt de bloemkool tijdens de groeifase. Kort voor de oogst moeten de witte koppen worden beschermd tegen overmatig zonlicht om vergeling te voorkomen. Vouw hiervoor de omringende bladeren in het midden over de bloemkoolkop. Als je de kool niet afdekt, wordt deze geel tot paars afhankelijk van de soort, maar hij blijft overigens volledig eetbaar en smaakvol.
Draaihartigheid bij bloemkool veroorzaakt door de koolgalmug /
Bron: Onbekend, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Bescherm bloemkool tegen ongedierte
Aan het begin van de groei zijn vooral de kleine bloemkoolplanten erg vatbaar voor ziekten en plagen. Vruchtwisseling om de twee tot drie jaar kan veel ellende voorkomen. Vruchtwisseling heeft een tweevoudig doel:
- ziekten voorkomen
- de juiste hoeveelheid voedingsstoffen geven aan de planten
Er is een breed scala aan biologische bestrijdingsmiddelen tegen dierenplagen. Het is echter belangrijk om de besmetting vroegtijdig te herkennen en maatregelen te nemen, anders kan de besmettingsdruk te hoog zijn voor een volledig herstel van de plant. Aantasting door rupsen komt veelvuldig voor, maar aantasting van de koolvlieg, de koolgalmug en de melige koolluis kan zich ook voordoen.
Oogst
Net als bij de bloemkoolteelt zijn er een paar zaken waar je rekening mee moet houden bij het oogsten van bloemkool. Bloemkool kan 8 tot 12 weken na het planten in juli en begin augustus worden geoogst. De oogsttijd kan echter sterk variëren, afhankelijk van of het vroege of late bloemkoolvariëteiten zijn. Om de bloemkool te oogsten, snijdt je deze eenvoudig van de stengel onder de bloemkool af. Gebruik een scherpe mes zodat je je bloemkoolkop zo min mogelijk verwondt. Verwijder de bladeren niet direct van de bloemkoolkop, hierdoor blijft hij langer vers.
Bloemkool bewaren en invriezen
De oogst van bloemkool is vaak erg weelderig, waardoor je niet alle kool direct op kunt eten. Voordat je de bloemkool gaat eten, moet je de bloemkoolroosjes zeker schoonmaken. Om dit te doen, verwijder je de buitenste bladeren, breek je de bloemkool in kleine roosjes en houd je deze onder stromend water. Vervolgens kun je de gewassen bloemkool in een zeef laten uitlekken. Alle vuilresten moeten nu worden verwijderd.
Een bloemkool kun je 7-10 dagen in de koelkast en 3-5 dagen op de fruitschaal.
In tegenstelling tot sommige van zijn familieleden, kan de bloemkool zonder het vooraf te blancheren worden ingevroren. Je kunt de bloemkool desgewenst blancheren kort voor het invriezen, maar dat hoeft dus niet. Om bloemkool in te vriezen, hoef je alleen maar alle bladeren te verwijderen en de kool grondig te wassen. Snijd in de gewenste maat, de bloemkool kan dan direct worden ingevroren. Bloemkool blijft ongeveer 1 jaar goed in de vriezer.
Bloemkoolbladeren zijn eetbaar en gezond
Bloemkoolbladeren zijn gezond en eetbaar! Er zijn jammer genoeg maar weinig g mensen die dit weten. In feite bevatten ze veel voedingsstoffen en kunnen ze een smakelijke toevoeging zijn aan maaltijden. Gooi ze daarom niet weg, maar verwerk ze in je maaktijden.
Voedingsstoffen in de bladeren
Bloemkoolbladeren bevatten veel vezels, vitamine C, vitamine K, calcium en antioxidanten. Vezels zijn belangrijk voor een goede spijsvertering en kunnen helpen om de bloedsuikerspiegel stabiel te houden. Vitamine C is een krachtige antioxidant die het immuunsysteem ondersteunt en de gezondheid van de huid bevordert. Vitamine K is belangrijk voor de bloedstolling en voor de gezondheid van de botten. Calcium is ook belangrijk voor de botten en tanden, en speelt een rol bij de spierfunctie en de bloeddrukregulatie. Antioxidanten beschermen het lichaam tegen schadelijke stoffen en helpen zo om ziektes te voorkomen.
Bereiding
Bloemkoolbladeren kunnen op verschillende manieren worden bereid en gegeten. Ze kunnen worden gekookt, gestoomd, gebakken of zelfs rauw worden gegeten in salades. Een eenvoudige manier om bloemkoolbladeren te bereiden is door ze te roosteren in de oven met wat olie, zout en peper. Dit geeft ze een lekkere krokante textuur en een heerlijke smaak. Gewoon doen!
Lees verder