Tomaten: gezondheidsvoordelen en voedingswaarde tomaat

De tomaat is een vrucht van de tomatenplant (Solanum lycopersicum) en is culinair gezien een groente. Tomaten zijn culinair gezien niet alleen veelzijdig, ze zijn ook buitengewoon gezond. Tomaten bevatten veel water en weinig calorieën, plus veel vitamine C, B1, B2, B3, B5, B6, E en kalium. De concentratie vitamine C in de schil is driemaal zo hoog als in het vruchtvlees. In mindere mate bieden tomaten ijzer, calcium, magnesium, mangaan, koper, zink, fosfor en natrium aan. Maar de stof lycopeen is bijzonder belangrijk. Deze carotenoïde heeft een antioxiderende werking. Het beschermt het celmembraan van de planten, houdt ook de menselijke huidcellen gezond en verlaagt zelfs het LDL-cholesterolgehalte in het bloed, wat hart- en vaatziekten voorkomt. De vruchten zijn niet alleen verkrijgbaar in het rood, maar ook in geel, bruin, zwarte en groen, en ze variëren in vorm en grootte klein; er zijn wel meer dan duizend tomatenrassen.

• Oorsprong van de tomaat
• Voedingswaarde van de tomaat
• Vitaminen en mineralen
• Lycopeen
• Andere stoffen
• Gezondheidsvoordelen van de tomaat
• Algemeen
• Bescherming tegen kanker
• Zonnebrand voorkomen
• Versterk het immuunsysteem
• Bloedzuivering
• Hart en bloedvaten
• Tomaten en je spijsvertering: vriend of vijand?
• Darmvriend of darmterrorist?
• Tomaten en je darmflora: liefde op het eerste gezicht?
• Rauwe tomaat vs. verwerkte tomaat: maakt het uit?
• Moet je tomaten schrappen als je darmen gevoelig zijn?
• Tomaten en je huid: een natuurlijke glow-booster?
• UV-bescherming van binnenuit? Jazeker!
• Stralende huid dankzij antioxidanten
• Bye bye, onzuiverheden
• Hydratatie en huidherstel
• Tomaat: je huidvriend of niet?
• Een tomaat en een mislukte skincare-hack
• Tomaten in alle kleuren van de regenboog: welke kies jij?
• Rode tomaten: de klassiekers
• Gele tomaten: zonnige smaakbommetjes
• Oranje tomaten: de subtiele alleskunner
• Groene tomaten: pittig en een tikje rebels
• Paarse en blauwe tomaten: de mysterieuze beauty’s
• Zwarte tomaten: bijna te mooi om op te eten
• Witte tomaten: de rare vogels van de familie
• Welke tomaat kies jij?
• Kopen en bewaren van tomaten
• Kopen
• Bewaren
• Zelf tomaten kweken
• Allergie
• Bereidingstips
• Past de tomaat in jouw dieet?
• Keto en tomaten: ja of nee?
• Paleo: tomaten, een twijfelgeval?
• FODMAP: vriend of vijand?
• Auto-immuunziekten en nachtschades: oppassen geblazen?
• De conclusie: tomaat ja of nee?

Oorsprong van de tomaat

Toen oma Truus haar moestuin begon, had ze nooit gedacht dat tomaten haar geheime wapen voor een stralende huid zouden worden. Elke ochtend plukte ze een handvol sappige tomaten en at ze rechtstreeks uit de tuin, overtuigd dat haar energie toenam. Niet zonder reden, want tomaten zitten vol lycopeen, een krachtige antioxidant die de huid beschermt tegen schadelijke invloeden en het risico op hart- en vaatziekten verlaagt. Haar kleindochter Lisa, een voedingsdeskundige, bevestigde later dat regelmatige consumptie van tomaten daadwerkelijk bijdraagt aan een gezondere huid en een sterker immuunsysteem.

Ook buurman Henk ontdekte de kracht van tomaten, maar dan voor zijn bloeddruk. Na een bezoek aan de huisarts kreeg hij het advies om meer kaliumrijke voeding te eten. Met een beetje hulp van zijn vrouw Anna kwam hij al snel uit bij tomaten, die niet alleen lekker zijn, maar ook helpen om de bloeddruk in balans te houden. Sindsdien staat er bijna wekelijks een flinke pan zelfgemaakte tomatensoep op tafel. De combinatie van smaak en gezondheidsvoordelen heeft tomaten een vaste plek in hun keuken gegeven, en met elke kom soep geniet Henk niet alleen van een heerlijke maaltijd, maar ook van de voordelen voor zijn hart en bloedvaten. 🍅

Tomaten behoren tot de beruchte nachtschadefamilie, een clubje planten met een mysterieus randje. Denk aan paprika, aubergine en zelfs de ogenschijnlijk onschuldige aardappel – allemaal familie. Sommige mensen zweren dat nachtschades hun gewrichten of darmen irriteren, terwijl anderen probleemloos kilo’s tomaten wegwerken. Feit blijft: deze rode rakkers zitten vol bijzondere stofjes, en of je ze goed verdraagt? Dat is pure biologie (of gewoon pech).

De nachtschadefamilie is niet meer weg te denken in Nederland en andere Europese landen. Het is moeilijk voor te stellen dat deze in de middeleeuwen in Europa volkomen onbekend was. De tomaat kwam met de Spanjaarden mee uit Amerika. Hij komt oorspronkelijk waarschijnlijk uit de zeer regenachtige streken van de Andes. Dit verklaart zijn enorme waterbehoefte. De inheemse bevolking van Mexico en Peru kweekte al lange tijd tomaten toen de Spanjaarden de 'Nieuwe Wereld' binnenvielen. Archeologen hebben zaden gevonden die getuigen van het feit dat de Maya's de vrucht eeuwenlang in Meso-Amerika – een cultureel-historisch gebied dat zich uitstrekt van Centraal-Mexico tot Nicaragua – hebben geteeld voordat Columbus in 1492 op het continent arriveerde. De naam ‘tomaat’ is afgeleid van ‘xitomatl’ wat ‘mollig ding met een navel’ betekent in de Azteekse taal. De Spanjaarden verkortten het woord tot 'tomate' (tomaat).

Voedingswaarde van de tomaat

Vitaminen en mineralen

Gemiddeld per 100 gram: bevat tomaat de volgende vitaminen en mineralen:

Lycopeen

De tomaat beschermt tegen coronaire hartziekten en atherosclerose (aderverkalking). De reden hiervoor is de stof lycopeen, een speciale carotenoïde met antioxiderende eigenschappen. Lycopeen is een helderrood carotenoïde dat niet alleen in tomaat maar ook in andere rode vruchten, zoals watermeloen en rozenbottels, aanwezig is. Van deze fytochemische stof, die de celmembranen moet beschermen, is bekend dat het de kans op bepaalde vormen van kanker verkleint.

Carotenoïden zijn zo belangrijk voor ons organisme omdat ze helpen de zogenaamde 'vrije radicalen' te bestrijden, die op lange termijn tot hart- en vaatziekten kunnen leiden. Aangezien carotenoïden in vet oplosbaar zijn, moet hiermee bij de bereiding rekening worden gehouden. Een paar druppels olijfolie zijn misschien al voldoende.

De door experts aanbevolen dagelijkse dosis lycopeen is 6 mg. Het is interessant dat lycopeen uit tomatenpuree of tomatensap vele malen beter door het lichaam wordt opgenomen dan uit verse tomaten. Dit kan worden verklaard door het feit dat het relatief hittebestendige lycopeen zich pas volledig ontvouwt bij hogere temperaturen (die worden bereikt tijdens de productie van sap of puree) en dan veel beter door het lichaam kan worden opgenomen.

De volgende tabel toont het lycopeengehalte (in milligram) in verschillende tomatenproducten:

• Tomaat (rauw): 9,3
• Tomatensap: 10,8
• Tomatenpuree: 16,7
• Ketchup: 17,2
• Tomatensaus: 18,0
• Tomatenpuree: 55,5

Andere stoffen

Naast lycopeen hebben andere fytochemicaliën in de plant een preventief effect tegen verkalking van de bloedvaten en kanker: flavinoïden, fenolzuren en terpenen.

Gezondheidsvoordelen van de tomaat

Algemeen

Tomaten zijn echter niet alleen erg gezond, ze bevatten ook bijzonder weinig calorieën met 75 kilojoule (kJ) of 18 kilocalorieën (kcal) per 100 gram.

Voordat ze als alledaags voedsel werden erkend, werden tomaten voor medicinale doeleinden gebruikt. Ze staan ​​bekend om hun hoge lycopeengehalte, dat verschillende soorten kanker voorkomt. Omdat het carotenoïde lycopeen een antioxiderende werking heeft, versterkt deze stof het immuunsysteem en het geeft tevens de tomaat zijn rode kleur.

De tomatenschil is bijzonder waardevol voor de gezondheid en het is daarom raadzaam om deze op te eten. Er zitten veel verschillende flavanoïden en vetzuren in. Veel van deze stoffen dragen bij aan de vorming van lichaamsweefsel, de versterking van het immuunsysteem of de directe afweer tegen ziekteverwekkers. Het vruchtvlees van de tomaat, die bestaat uit een geleiachtige massa met pitjes, bevat bevat veel water en minder voedingsstoffen dan de schil.

Bescherming tegen kanker

Lycopeen geeft de vrucht zijn rode kleur. Het heeft een verstevigend effect en neutraliseert zo vrije radicalen in de lichaamscellen. Het is tweemaal zo effectief als bètacaroteen (een precursor voor vitamine A) in wortels. Lycopeen kan prostaatkanker voorkomen, evenals darmkanker, borstkanker, longkanker en baarmoederhalskanker.

Zonnebrand voorkomen

Lycopeen beschermt ook tegen de UV-stralen van de zon door de gevormde vrije radicalen te onderscheppen die huidcellen vernietigen. De bescherming tegen lycopeen is door lycopeen verhoogd, maar je moet natuurlijk wel zonnebrandcrème blijven gebruiken als je gaat zonnen.

Versterk het immuunsysteem

Vitamine C en kalium versterken het immuunsysteem. Met een kloeke tomaat dek je al de helft van je dagelijkse vitamine C-behoefte. Per dag heb je als volwassene 75 mg vitamine C nodig. Kalium is belangrijk voor de waterbalans van het lichaam. IJzer is ook nodig voor een functionerend immuunsysteem. De vrucht bevat weliswaar niet veel ijzer, maar vitamine C zorgt ervoor dat het goed door het lichaam wordt opgenomen.

Bloedzuivering

Tomaten neutraliseren metabole zuurresten, drijven de urine af en versterken de nierfunctie. Bovendien hebben ze, ondanks hun zuurgraad, een algeheel alkalisch effect en balanceren ze het gehalte aan zuren en basen, wat helpt tegen jicht en verzuring tegengaat.

Hart en bloedvaten

LDL-cholesterol wordt aangetast door vrije radicalen, het raakt geoxideerd en hecht zich vervolgens aan de vaatwanden. Het veranderde cholesterol zendt boodschapperstoffen uit waardoor steeds meer bloedcellen migreren naar de afzettingen in de bloedvaten. Het bloedvat wordt nu nog smaller. De opening voor de bloedstroom wordt steeds kleiner. De antioxidanten in tomaten voorkomen deze ontwikkeling door vrije radicalen te bestrijden. Regelmatige consumptie van tomaten voorkomt vernauwing van de bloedvaten en vermindert het risico op hartaanvallen en beroertes.

Tomaten en je spijsvertering: vriend of vijand?

Tomaten. De een zweert erbij, de ander krijgt er spontaan een opgeblazen gevoel van. Maar wat doen die rode rakkers nou écht met je darmen? Tijd om daar eens in te duiken.

Darmvriend of darmterrorist?

Laten we beginnen met het goede nieuws: tomaten zitten vol vezels, en dat betekent blije darmen. Vezels werken als een soort ‘bezem’, die je spijsvertering helpt opschonen en je stoelgang op gang houdt. Constipatie? Daar lachen je darmen om als jij regelmatig een verse tomatensalade wegtikt.

Maar, en hier komt de twist: tomaten bevatten ook zuren en een stofje genaamd tomatine. Bij sommige mensen (vooral als je gevoelige darmen hebt of last hebt van reflux) kan dat juist irritatie veroorzaken. Brandend maagzuur na een pastasaus? Dat is geen toeval. Die tomatenpuree kan je slokdarm behoorlijk uitdagen.

Tomaten en je darmflora: liefde op het eerste gezicht?

Je darmen zitten vol bacteriën – de goeie én de minder gezellige types. En tomaten? Die geven vooral de goede jongens een boost. Dankzij de polyfenolen (plantaardige stofjes met antioxidante krachten) voeden tomaten je darmflora op een manier waar menig probiotisch supplement jaloers op zou zijn.

Toch is er een kanttekening. Sommige mensen reageren minder lekker op nachtschadegroenten, waar tomaten onder vallen. Heb je last van een opgeblazen buik of vage spijsverteringsklachten na een tomatengerecht? Dan kan het zijn dat jouw darmen niet zo goed overweg kunnen met de alkaloïden in tomaten.

Rauwe tomaat vs. verwerkte tomaat: maakt het uit?

Jazeker! Verse tomaten zitten bomvol vitamine C, maar verwerkte tomaten (zoals in saus of soep) bevatten meer lycopeen – een antioxidant die goed is voor hart en huid. Alleen, verwerkte tomaten kunnen weer net wat zwaarder op de maag liggen, vooral als ze lang ingekookt zijn en de zuren zich hebben geconcentreerd.

Moet je tomaten schrappen als je darmen gevoelig zijn?

Niet per se. Maar het is wél slim om te experimenteren. Probeer eens tomaten zonder schil en pitjes (die kunnen extra irriterend zijn). Of kijk hoe je reageert op gekookte tomaten versus rauwe. En als je darmen echt opspelen, kan een tomatenpauze geen kwaad.

• Kortom: tomaten kunnen je darmen liefdevol ondersteunen, maar voor sommige mensen zijn ze net iets te pittig. Voel je het verschil? Dan weet je wat je te doen staat.

Tomaten en je huid: een natuurlijke glow-booster?

We smeren, scrubben en smeren nog wat meer. Alles voor een stralende huid. Maar wist je dat tomaten misschien wel de geheime schakel zijn? Dit sappige rode vruchtje – ja, het is officieel een vrucht – zit boordevol stoffen die je huid kunnen beschermen, voeden en laten stralen. Tijd om tomaten een plekje in je skincare-routine te geven!

UV-bescherming van binnenuit? Jazeker!

Iedereen weet dat zonnebrandcrème onmisbaar is, maar wist je dat tomaten je huid ook van binnenuit kunnen beschermen? Dat komt door lycopeen, een krachtige antioxidant die je huid helpt wapenen tegen UV-schade.

Nee, dat betekent niet dat je na een bord tomatensoep zorgeloos in de zon kunt bakken. Maar studies laten zien dat mensen die regelmatig tomaten eten, minder snel verbranden. Een soort interne SPF dus – al moet je nog steeds gewoon smeren.

Stralende huid dankzij antioxidanten

Tomaten zitten vol met vitamine C, een stofje waar je huid dol op is. Het helpt bij de aanmaak van collageen, dat je huid stevig en elastisch houdt. Minder fijne lijntjes, minder doffe huid – klinkt goed, toch?

Daarnaast werken de antioxidanten in tomaten als een schild tegen vrije radicalen, de boosdoeners die je huid laten verouderen. Een paar extra tomaten in je dieet kan dus net dat verschil maken tussen een grauwe, vermoeide huid en een frisse, gezonde glow.

Bye bye, onzuiverheden

Last van puistjes? Tomaten kunnen helpen. Ze hebben namelijk een licht ontstekingsremmende werking en zitten vol zuren die je huid zachtjes exfoliëren. Minder verstopte poriën, minder pukkels.

Sommige mensen gebruiken zelfs tomaat als een natuurlijke spot treatment – gewoon een schijfje op je huid leggen en even laten zitten. Of dat werkt? Proberen kan geen kwaad, al kan het bij een gevoelige huid wat prikken. Dus misschien eerst even een klein testplekje pakken.

Hydratatie en huidherstel

Een goed gehydrateerde huid ziet er jonger en gezonder uit. En guess what? Tomaten bestaan voor meer dan 90% uit water. Plus, ze bevatten kalium, wat je huid helpt vocht vast te houden.

Heb je een droge of geïrriteerde huid? Dan kan een dieet met veel tomaten helpen om die van binnenuit te herstellen. Zeker in de winter, wanneer de verwarming je huid uitdroogt, kan het slim zijn om tomaten vaker op je menu te zetten.

Tomaat: je huidvriend of niet?

Voor de meeste mensen is tomaat een top toevoeging aan hun skincare-arsenaal – zowel op het bord als direct op de huid. Maar heb je een extreem gevoelige huid of ben je allergisch voor nachtschades? Dan kan tomaat juist irritatie veroorzaken.

De truc? Luister naar je huid. Werkt het voor jou? Lekker blijven eten (en misschien af en toe een DIY-maskertje proberen). Merk je irritatie? Dan misschien beter alleen genieten van tomaten in je pasta – en niet op je gezicht.

Tomaten in alle kleuren van de regenboog: welke kies jij?

Tomaten, die ken je als rood. Zo rood als een stoplicht, zo sappig als een zomerse dag. Maar wist je dat er tomaten zijn in bijna elke kleur die je maar kunt bedenken? Van diepzwart tot knalgeel en zelfs blauwachtig paars. En nee, dat is geen genetisch geknutsel, dat is puur natuur. Tijd om die kleurrijke wereld eens in te duiken!

Rode tomaten: de klassiekers

De rode tomaat is de koning onder de tomaten. Denk aan de stevige vleestomaat, de sappige trostomaat en natuurlijk die knapperige cherrytomaatjes die je gedachteloos blijft snacken. Waarom zijn ze rood? Dankzij lycopeen, een antioxidant die niet alleen zorgt voor die vurige kleur, maar ook je huid en hart beschermt. Rood is niet voor niets de kleur van passie, kracht en... tomatensaus.

Gele tomaten: zonnige smaakbommetjes

Gele tomaten zijn de vrolijke hippies onder de tomaten. Ze zien eruit alsof ze de hele dag in de zon hebben gelegen, en dat proef je. Ze zijn vaak iets zoeter en milder dan hun rode neefjes. Perfect voor mensen die tomaten te zuur vinden, maar toch dat frisse willen proeven. En ja, ze bevatten minder lycopeen, maar wél extra veel bètacaroteen. Dus lekker voor je ogen én je humeur.

Oranje tomaten: de subtiele alleskunner

Oranje tomaten zitten qua smaak een beetje tussen rood en geel in. Ze hebben die lichte zoetheid, maar ook net genoeg frisheid om je salades wat pit te geven. Bovendien bevatten ze een andere variant van lycopeen die je lichaam nóg makkelijker opneemt dan die uit rode tomaten. Dus eigenlijk een soort geheime superfood, maar dan zonder de hype.

Groene tomaten: pittig en een tikje rebels

Groene tomaten zijn de ruwe diamanten onder de tomaten. Sommige blijven groen omdat ze simpelweg niet rijpen (zoals de Green Zebra), anderen zijn gewoon onrijpe versies van rode tomaten. Onrijp zijn ze fris, stevig en een tikje zuur – perfect voor chutneys of gefrituurde groene tomaten (ja, dat is een ding!). Rijpe groene tomaten zijn zachter, een beetje zoet, en hebben een bijna tropische ondertoon.

Paarse en blauwe tomaten: de mysterieuze beauty’s

Paarse en blauwachtige tomaten? Jawel, en nee, het is geen truc. Ze danken hun donkere tinten aan anthocyanen, dezelfde stofjes die je vindt in bosbessen en rode wijn. Die beschermen niet alleen de tomaat tegen zonnestraling, maar ook jouw cellen tegen schade. Bonus: ze smaken intens en vol, met een licht rokerige, aardse ondertoon. Probeer een Black Krim of Indigo Rose en ontdek hoe diep tomatensmaak kan gaan.

Zwarte tomaten: bijna te mooi om op te eten

Oké, zwart is misschien een beetje overdreven, maar er zijn tomaten die zó donkerpaars zijn dat ze bijna zwart lijken. Ze hebben een diepe, complexe smaak die ergens tussen zoet, umami en een beetje kruidig in zit. De bekendste? De Black Cherry en de Black Russian. Zet zo’n tomaat op tafel en je hebt direct een gespreksonderwerp.

Witte tomaten: de rare vogels van de familie

Ja, je leest het goed: witte tomaten bestaan. Nou ja, eerder ivoorkleurig, crèmekleurig of heel lichtgeel. Ze hebben een subtiele, bijna boterachtige smaak en missen de typische zuren van hun fellere familieleden. Ideaal als je van tomaten houdt, maar niet van hun typische scherpte. Een beetje een underdog, maar daarom des te interessanter.

Welke tomaat kies jij?

Tomaten zijn er dus in alle kleuren en smaken – van felrood en zonnig geel tot mysterieus zwart en verrassend wit. Elke kleur heeft zijn eigen karakter en unieke voedingsstoffen. Dus waarom zou je jezelf beperken tot alleen rood? Mix, match en ontdek welke tomaat jouw nieuwe favoriet wordt.

Kopen en bewaren van tomaten

Kopen

Tomaten worden soms vlak voor de rijping geoogst en rijpen dan in de dagen na de oogst. Er is dus geen reden om geen onrijpe tomaat te kopen. Als de tomaten er vol, vrij van drukplekken en krassen en felrood uitzien, zijn ze eetbaar. Een verse tomaat is het gemakkelijkst te herkennen aan de stengel. Als het intens naar tomaat ruikt, is het op het hoogtepunt van zijn versheid. Tomaten blijven ongeveer 1-2 weken goed op kamertemperatuur.

Bewaren

Houd bij het bewaren van tomaten rekening met de volgende tips:

• Tomaten zijn gevoelig voor kou en horen daarom niet in de koelkast, ook niet in het groentenvak. Bewaar ze bij voorkeur op een donkere plaats bij kamertemperatuur. Zo ontwikkelen ze hun volle aroma.
• Bewaar tomaten niet bij andere rijpe groenten zoals komkommers. De rode vruchten geven een natuurlijk rijpingsgas (ethyleen) af, waardoor komkommers zacht worden.
• Omgekeerd rijpen appels, die ook ethyleen produceren, tomaten. Het helpt ook om ze in het zonlicht te plaatsen.
• Gebruik binnen vier tot vijf dagen de tomaten. Anders verminderen licht, warmte en zuurstof het gehalte aan voedingsstoffen.

Zelf tomaten kweken

De talloze soorten variëren van 20 cm hoge struiken tot twee meter hoge ranken. Typisch zijn de donkergroene bladeren met fijn haar die een kruidige geur afgeven. Vanaf april kun je tomatenzaadjes kweken in kleine potjes met voedingsrijke grond. Ze moeten overvloedig worden bewaterd. De planten ontkiemen snel, hoe warmer het is, hoe beter. Vanaf circa 15 cm moet je de plant ondersteunen, eerst met kleine houten stokjes, later met bamboestokken of andere plantenstokken. Dan verschijnen de gele bloemen. Ze vormen zich in de bladoksels en bestuiven zichzelf. De planten mogen pas buiten na ijsheiligen. Je moet dit echt serieus nemen, want zelfs een beetje vorst kan de plant vernietigen. Van eind juni tot begin juli veranderen de bloemen in groen fruit. Afhankelijk van de soort worden ze rood, oranje, geel, bruin of violet. Eet ze nooit onrijp. Zolang de vruchten nog groen zijn, bevatten ze solanine, een giftige alkaloïde. De vruchten rijpen niet allemaal tegelijk. Je kunt rekenen op meerdere eetbare exemplaren per plant en het duurt enkele weken voordat alle vruchten van een struik rijp zijn en klaar zijn voor de oogst. Tomatenplanten hebben veel water en voeding nodig. Ze houden tevens van zon en warmte. Je moet de planten dus 's morgens en' s avonds flink water geven.

Allergie

Een tomatenallergie is algemeen bekend. Het komt vaak voor bij histamine-intolerantie of in de vorm van een kruisallergie met pollen. Tomatenallergie manifesteert zich in de vorm van winderigheid, misselijkheid met diarree, hoofdpijn, snelle hartslag en/of een jeukende, rode uitslag kort na contact of consumptie.

Bereidingstips

Tomaten kunnen zowel rauw of gekookt worden gegeten en bieden, zeker in de tomatenschil, veel waardevolle voedingsstoffen. Je kunt deze groente koken, bakken, grillen of drogen in de oven, maar je kunt er ook gevulde tomaat van maken, er soep van trekken of ze rauw in salades verwerken. Tomaten vormen de basis voor sauzen bij vlees, pasta of andere bijgerechten, maar dienen ook in rauwe vorm als ingrediënt voor salades, sandwiches of als tussendoortje of decoratie. Zuiver tomatensap is in Nederland niet zo populair, het wordt tegenwoordig meer gebruikt voor smoothies met andere groenten en fruit.

Past de tomaat in jouw dieet?

Tomaten. De een gooit ze in elke salade, de ander mijdt ze als de pest. Maar hoe zit dat eigenlijk? Zijn tomaten een gezonde toevoeging aan élk dieet, of zijn er uitzonderingen? Laten we eens kijken hoe deze rode alleskunner scoort binnen verschillende eetstijlen.

Keto en tomaten: ja of nee?

Als je keto eet, tel je koolhydraten als een boekhouder. En tomaten? Die bevatten er een paar. Maar maak je geen zorgen: met ongeveer 3 gram koolhydraten per 100 gram zitten ze ruim binnen de perken. Dus ja, je kunt ze prima eten, zolang je niet een hele schaal tomatensoep achteroverslaat.

Wel een kanttekening: tomatenpuree en ketchup zitten vaak vol verborgen suikers. Check altijd even het etiket, anders zit je ongemerkt aan de verkeerde kant van de keto-grens.

Paleo: tomaten, een twijfelgeval?

Paleo draait om eten zoals onze voorouders dat deden. Vlees, vis, noten, groenten – helemaal top. Maar nachtschadegroenten, zoals tomaten, worden soms met een scheef oog bekeken. Ze bevatten namelijk alkaloïden, stofjes die voor sommige mensen lastig verteerbaar zijn.

Betekent dat dat je ze moet schrappen? Niet per se. Als je nergens last van hebt, kun je ze lekker blijven eten. Maar heb je last van ontstekingen of auto-immuunklachten, dan kan een tomatenpauze de moeite waard zijn. Even testen dus.

FODMAP: vriend of vijand?

Mensen met het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) zitten vaak op het FODMAP-dieet. Goed nieuws: gewone tomaten zijn low-FODMAP, dus die kun je prima eten. Maar pas op met cherrytomaten en tomatenpuree, want die kunnen wél voor ellende zorgen.

Heb je snel last van een opgeblazen buik of buikpijn na een bord pasta met tomatensaus? Dan kan het helpen om eens te experimenteren met gepelde tomaten of een mildere saus. Minder pitjes, minder zuur, minder kans op gedoe.

Auto-immuunziekten en nachtschades: oppassen geblazen?

Nachtschadegroenten, waaronder tomaten, bevatten stofjes die de darmwand kunnen irriteren bij mensen met auto-immuunproblemen. Denk aan reuma, de ziekte van Crohn of Hashimoto. Sommige mensen merken dat ze zich beter voelen als ze deze groenten (tijdelijk) schrappen.

Is dat wetenschappelijk bewezen? Nee, het blijft een beetje zoeken per persoon. Maar als je vaak ontstekingsklachten hebt en je eet veel tomaten, kan het geen kwaad om eens een maand zonder te proberen. Gewoon kijken of je verschil merkt.

De conclusie: tomaat ja of nee?

Voor de meeste mensen: ja, absoluut! Maar eet je keto? Let dan op je porties. Heb je gevoelige darmen? Probeer gepelde tomaten. Worstelen met auto-immuunklachten? Een test zonder tomaten kan verhelderend zijn.

• Kortom: de tomaat is niet voor iedereen een alleskunner, maar voor de meesten blijft het een heerlijke, gezonde toevoeging. En zeg nou zelf, wat is een salade zonder die sappige rode rakkers?

Lees verder

• Quercetine: gezondheidsvoordelen en quercetine in voeding
• Paprika: gezonde groente en de voedingswaarde van paprika
• Broccoli: gezondheidsvoordelen, voedingswaarde en bewaren
• Lavas: gezondheidsvoordelen, toepassing, zaaien en planten
• Mango: gezondheidsvoordelen en voedingswaarde van mango's