Vitamine B5 (pantotheenzuur): functie, voeding en ADH

Vitamine B5 of pantotheenzuur is een essentiële voedingsstof die van nature aanwezig is in sommige voedingsmiddelen. Vitamine B5 wordt soms ook toegevoegd aan voedingsmiddelen en kan als supplement geslikt worden. De belangrijkste functie van deze in water oplosbare B-vitamine is de energievoorziening van het lichaam doordat het nodig is voor de opbouw en afbraak van eiwitten en vetten. Bijna alle op planten en dieren gebaseerde voedingsmiddelen bevatten pantotheenzuur in wisselende hoeveelheden. Enkele van de rijkste voedingsbronnen van vitamine B5 zijn rundvlees, kip, orgaanvlees, volle granen en sommige groenten. Pantotheenzuur wordt ook toegevoegd aan verschillende voedingsmiddelen en het is verkrijgbaar als supplement.

• Wat is pantotheenzuur en wat is de functie?
• Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH)
• Vitamine B5 in voeding
• In vogelvlucht
• Top 10 voedingsmiddelen met vitamine B5
• Pantotheenzuursupplementen
• Voldoende vitamine B5 binnenkrijgen
• Gevolgen van een vitamine B5-tekort
• Effecten van pantotheenzuur op de gezondheid
• Kan pantotheenzuur schadelijk zijn?
• Interacties met vitamine B5

Wat is pantotheenzuur en wat is de functie?

Pantotheenzuur, beter bekend als vitamine B5, helpt het voedsel dat je eet om te zetten in de energie die je nodig hebt. Het is belangrijk voor veel functies in het lichaam, vooral voor de opbouw en afbraak van eiwitten en vetten.

Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH)

De hoeveelheid pantotheenzuur die je nodig hebt, is afhankelijk van je leeftijd en geslacht. Mannen en vrouwen van 18 jaar en ouder hebben dagelijks 5 mg vitamine B5 nodig.

Vitamine B5 in voeding

In vogelvlucht

Vitamine B5 of pantotheenzuur is van nature aanwezig in bijna alle voedingsmiddelen. Het wordt ook aan sommige voedingsmiddelen toegevoegd; als toevoeging in levensmiddelen zit meestal calciumpantothenaat, een zeer goed opneembare vitamine B5. Je kan de aanbevolen hoeveelheden pantotheenzuur binnenkrijgen door een verscheidenheid aan voedingsmiddelen te eten, waaronder de volgende:

• Rundvlees, gevogelte, zeevruchten en orgaanvlees.
• Eieren en melk(producten).
• Fruit en groenten, zoals champignons, avocado's, aardappelen en broccoli.
• Volle granen, zoals volkoren producten, bruine rijst en haver.
• Peulvruchten, pinda’s, zonnebloempitten en kikkererwten.

Top 10 voedingsmiddelen met vitamine B5

Dit is de top 10 voedingsmiddelen met vitamine B5 en hun aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) per portie:

• Lever - 100 gram bevat 8,6 mg vitamine B5, wat overeenkomt met 143% van de ADH
• Shiitake paddenstoelen - 100 gram bevat 1,2 mg vitamine B5, wat overeenkomt met 20% van de ADH
• Zalm - 100 gram bevat 1,0 mg vitamine B5, wat overeenkomt met 17% van de ADH
• Amandelen - 30 gram bevat 0,8 mg vitamine B5, wat overeenkomt met 13% van de ADH
• Avocado - 1 middelgrote avocado bevat 1,7 mg vitamine B5, wat overeenkomt met 28% van de ADH
• Champignons - 100 gram bevat 1,1 mg vitamine B5, wat overeenkomt met 18% van de ADH
• Kip - 100 gram bevat 1,1 mg vitamine B5, wat overeenkomt met 18% van de ADH
• Zoete aardappel - 1 middelgrote zoete aardappel bevat 0,9 mg vitamine B5, wat overeenkomt met 15% van de ADH
• Broccoli - 100 gram bevat 0,5 mg vitamine B5, wat overeenkomt met 8% van de ADH
• Eieren - 1 groot ei bevat 0,7 mg vitamine B5, wat overeenkomt met 12% van de ADH.

Pantotheenzuursupplementen

Pantotheenzuur is verkrijgbaar in voedingssupplementen die alleen pantotheenzuur bevatten, in vitamine B-complex-supplementen en in sommige multivitaminen. Pantotheenzuur in voedingssupplementen is vaak in de vorm van calciumpantothenaat of pantethine. Deze zijn zeer goed opneembaar.

Voldoende vitamine B5 binnenkrijgen

De meeste mensen in Nederland en België krijgen dagelijks genoeg pantotheenzuur binnen. Mensen met een zeldzame erfelijke aandoening die pantothenaatkinase-geassocieerde neurodegeneratie wordt genoemd, kunnen pantotheenzuur echter niet goed gebruiken. Deze stoornis kan leiden tot symptomen die passen bij een vitamine B5-tekort.

Gevolgen van een vitamine B5-tekort

Pantotheenzuurdeficiëntie of een vitamine B5-tekort komt maar zelden voor in Nederland of België. Een ernstig tekorten kan leiden tot gevoelloosheid en brandend gevoel in de handen en voeten, hoofdpijn, extreme vermoeidheid, geïrriteerdheid, agitatie, rusteloosheid, slaapproblemen, maagpijn, brandend maagzuur, diarree, misselijkheid, braken en verlies van eetlust.

Effecten van pantotheenzuur op de gezondheid

Anno 2021 wordt onderzocht of een vorm van pantotheenzuur, pantethine genaamd, helpt bij het verlagen van het totale cholesterol. Het wordt ook bestudeerd om te zien of het de niveaus van HDL of 'goede' cholesterol verhoogt. De resultaten van deze onderzoeken zijn tot nu toe veelbelovend, maar er is anno 2021 meer onderzoek nodig om de effecten van pantethine-voedingssupplementen afzonderlijk of in combinatie met een hartgezond dieet beter te begrijpen.

Kan pantotheenzuur schadelijk zijn?

Vitamine B5 of pantotheenzuur is veilig, zelfs bij hoge doses. Het gebruik van zeer hoge doseringen pantotheenzuursupplementen kan echter maagklachten en diarree veroorzaken

Interacties met vitamine B5

Van pantotheenzuur is het anno 2021 niet bekend dat het interfereert met geneesmiddelen.

Lees verder

• Vitamine B5-tekort: symptomen, oorzaak en behandeling
• Vitamine B-complex: symptomen B-tekort, functie en voeding
• Vitamine B-tekort: symptomen haaruitval, huiduitslag en moe
• Vitamine B12-tekort: symptomen, ADH en tekort aanvullen
• Vitamine B6-tekort: symptomen, oorzaak en behandeling