Komkommer: gezondheidsvoordelen & voedingsstoffen komkommers

Komkommer is een eenjarige plant uit de komkommerfamilie (Cucurbitaceae) en een van de populairste groenten in Nederland. De vrucht groeit in Nederlandse kassen, vooral in het Westland, maar komt ook uit Zuid-Europese landen, zoals Spanje en Portugal. Komkommer is in Nederland het hele jaar door verkrijgbaar. Komkommers bestaan voor 95 procent uit water. Door het hoge watergehalte is de komkommer een belangrijke vloeistofbron voor het menselijk lichaam en tegelijkertijd een gezonde snack. 100 gram komkommer bevat slechts 12 calorieën. Maar het hoge watergehalte sluit een hoog gehalte aan voedingsstoffen niet uit. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, leveren komkommers je belangrijke mineralen en hebben ze een positief effect op je gezondheid.

• Wat is een komkommer?
• Herkomst van komkommers
• Komkommerteeltgebieden
• Zaaien en oogsten
• Zaaien van komkommers
• Standplaats en verzorging
• Verfrissende groente in de zomer
• Komkommers als gezonde dorstlessers
• Rijk aan waardevolle voedingsstoffen
• Mineralen en vitaminen
• Andere voedingsstoffen
• Gezondheidsvoordelen van komkommers
• Recepten
• Eenvoudige komkommersalade
• Komkommersalade met yoghurtdressing
• Komkommers verfrissen de huid
• Komkommermasker
• Maak zelf een komkommermasker

Wat is een komkommer?

De komkommer is een eenjarige plant uit de komkommerfamilie (Cucurbitaceae). Komkommer is een vruchtgroente en de gelijknamige vrucht is een erg populaire groente in Nederland. De komkommer is nauw verwant aan de pompoen en de meloen.

Herkomst van komkommers

Er zijn verschillende theorieën over de oorsprong van de komkommer. Een veelgehoord verhaal is dat de oorsprong van de groene komkommer in Afrika of India ligt. Deze theorie is gebaseerd op het feit dat komkommer al in de middeleeuwen in Zuid-Europa aanwezig was en zowel door de Romeinen als de Grieken werd gewaardeerd. Sommigen vermoeden dat de eerste komkommers ongeveer 4000 jaar geleden in Noord-India werden geteeld, namelijk op de zuidelijke voorlopers van de Himalaya en vandaar naar Europa, de oude Romeinen en Grieken. In de middeleeuwen werd de komkommer vervolgens stap voor stap verspreid door heel Europa. De eerste teelt in kassen werd in de 19e eeuw in Groot-Brittannië gedaan.

Komkommerteeltgebieden

Anno 2024 zijn de grootste teeltgebieden van komkommer in Nederland, België, Frankrijk, Spanje, Italië, Duitsland en Griekenland. In het Spaanse klimaat is een stuk vriendelijker voor de komkommer en daar groeien ze meestal in een onverwarmde plastic tunnel of kas. In Azië groeien sommige komkommers nog steeds in het wild. Daar zijn de malse, jonge bladeren en spruiten ook erg populair voor het bereiden van gerechten. In Europa komen ook wilde vormen voor. Je kunt zelf ook komkommers telen. Teelt in de kas wordt zeker aanbevolen, gezien onze klimatologische omstandigheden. Komkommers houden namelijk van veel warmte en kunnen slecht tegen regen en kou.

Zaaien en oogsten

Zaaien van komkommers

Je kunt komkommers rechtstreeks in het bed zaaien of kiezen voor jonge planten. Vanaf april kun je de zaden in potten zaaien en bedekken met ongeveer een centimeter aarde. Zorg ervoor dat de kweekpotten warm zijn: afhankelijk van de variëteit hebben komkommerzaden temperaturen tussen 15 en 25 graden Celsius nodig om te ontkiemen.

Na het zaaien kan de komkommerplant op twee manieren opgekweekt worden:

• met beperkte ondersteuning horizontaal over de grond waar de kleinere variëteiten het meest geschikt voor zijn,
• of als klimplant opbinden waarbij gebruik gemaakt wordt van speciaal gaas, waar de plant zich aan vast kan hechten en waar de lange komkommers geschikt voor zijn

Komkommers kunnen in de volle grond gekweekt worden, maar ook in een pot, kas, bak, moestuin of op het balkon. Komkommers zijn erg gevoelig voor vorst. Zet de jonge planten dus pas half mei in het voorbereide bed in de tuin. De afstand tussen de planten moet ongeveer 40 centimeter zijn. Vanaf mei kun je ook direct komkommers zaaien.

Standplaats en verzorging

Komkommers hebben een warme, zonnige en beschutte plek nodig. Daarom worden ze vaak in kassen geteeld. En ze stellen ook eisen aan de bodem: ze hebben relatief veel voedingsstoffen nodig. Doe daarom veel compost en mest in de grond voordat je de jonge planten in het voorjaar plant. Eventueel tussendoor bemesten.

Houd komkommers altijd gelijkmatig vochtig. Droogte kan niet alleen groeiproblemen veroorzaken, maar ook tot bitter fruit leiden. Bewater de planten bij voorkeur met opgevangen regenwater (handwarm). Helaas zijn komkommers erg vatbaar voor ziekten en plagen. Bladluizen, schimmelziekten zoals meeldauw en het komkommermozaïekvirus behoren tot de meest voorkomende problemen die de plant kan treffen.

Verfrissende groente in de zomer

Komkommers zijn een welkome verfrissing, vooral in de zomer, omdat hun hoge watergehalte ons lichaam van voldoende vocht voorziet. Het hoge watergehalte zorgt er ook voor dat komkommers weinig calorieën bevatten. Van de gezonde afslankproducten kan in grote hoeveelheden en tijdens diëten genoten worden zonder schuldgevoel. Door de vitamines en mineralen die in komkommers zitten, doe je met elk plakje komkommer ook iets goeds voor je lichaam.

Komkommers als gezonde dorstlessers

Komkommers zijn een zeer gezonde groente. 100 gram rauwe komkommer bevat slechts ongeveer twaalf kilocalorieën. Dit maakt de komkommer tot een van de voedingsmiddelen met de minste calorieën. Het lage aantal calorieën is vooral te danken aan het hoge watergehalte, dat rond de 95 procent ligt. Vooral degenen die in de zomer te weinig drinken, kunnen veel goedmaken door een stuk komkommer te eten.

Rijk aan waardevolle voedingsstoffen

Mineralen en vitaminen

Naast het hoge watergehalte bestaat de komkommer uit 3,5 procent koolhydraten en zeer kleine hoeveelheden eiwitten en vetten. Met name vitamines uit de B-groep zijn vertegenwoordigd in de komkommer, maar het bevat ook vitamine C en vitamine E. Qua mineralen is de komkommer rijk aan:

• calcium
• zink
• ijzer
• magnesium
• kalium
• fosfor

Om de waardevolle vitamines en mineralen binnen te krijgen, moet je de komkommer met de schil consumeren, omdat de vitamines voornamelijk in de schil zitten. Je kunt daarom het beste kiezen voor biologisch geteelde komkommer.

Andere voedingsstoffen

Komkommers bevatten ook peptidasen – enzymen die eiwitten kunnen splitsen. Deze enzymen maken het makkelijker om eiwitbevattende producten zoals vlees te verteren. De enzymen zorgen er ook voor dat slechte bacteriën in de darm worden gedood, waardoor de darm wordt gereinigd.

Gezondheidsvoordelen van komkommers

Komkommers helpen mogelijk om zuren in het lichaam af te breken en houden daarmee de zuur-base balans van het lichaam in balans. Een gezond zuur-base evenwicht kan er volgens natuurgeneeskundigen voor zorgen dat we beschermd zijn tegen reuma en jicht.

Komkommers kunnen ook helpen bij gezwollen benen of voeten, omdat ze een drainerende functie hebben. Daarnaast wordt de consumptie van komkommers ook aanbevolen bij diabetes, omdat de ingrediënten van de komkommer de bloedsuikerspiegel kunnen verlagen.

Recepten

Eenvoudige komkommersalade

Een recept voor een heerlijke en eenvoudige komkommersalade. Snijd de komkommer in dunne plakjes en doe deze in een kom. Roer dan een dressing van yoghurt, azijn, olie en een scheutje citroensap erdoor en breng op smaak met zout, peper en een beetje suiker. Doe een fijngehakt bosje dille door het mengsel. Meng de saus met de komkommers.

Komkommersalade met yoghurtdressing

Ingrediënten:

• 2 middelgrote komkommers
• 1/2 rode ui, fijngehakt
• 1/2 kopje Griekse yoghurt
• 1 eetlepel citroensap
• 1 teentje knoflook, fijngehakt
• 1 eetlepel gehakte verse dille
• Zout en peper naar smaak

Bereidingswijze:

• Schil de komkommers en snijd ze in dunne plakjes. Plaats de plakjes in een grote kom en voeg de gehakte rode ui toe.
• In een aparte kom: meng de Griekse yoghurt, citroensap, knoflook en dille samen. Roer goed door elkaar en breng op smaak met zout en peper.
• Giet de yoghurtdressing over de komkommers en ui. Meng alles goed door elkaar, zodat de dressing gelijkmatig verdeeld is over de salade.
• Laat de salade 10-15 minuten in de koelkast staan voordat je serveert, zodat de smaken goed kunnen mengen. Garneer eventueel met extra dille.

Komkommers verfrissen de huid

Komkommermasker

Je kunt komkommers echter niet alleen eten, je kunt ze ook gebruiken voor een gezichtsbehandeling. Het komkommermasker is de ultieme klassieker op dat gebied. Het masker is niet alleen populair vanwege het ontspannende effect, maar ook omdat je het gemakkelijk zelf thuis kunt maken.

Als je niet veel tijd hebt, maar toch iets goeds voor jezelf wilt doen, kun je eenvoudig fijngehakte plakjes komkommer op het gezicht en de ogen leggen. Omdat de plakjes komkommer een verkoelend effect hebben, kan het masker ook een pijnstillend effect hebben bij zonnebrand.

Maak zelf een komkommermasker

Als je een professioneel komkommermasker wilt hebben, kun je het volgende doen:

• Pureer een halve komkommer en meng het komkommerwater met drie eetlepels yoghurt of kwark.
• Vervolgens wordt het komkommermasker op het gezicht aangebracht en 20 minuten laten inwerken.
• Daarna wordt het masker met lauw water afgewassen.

Komkommermaskers zijn geschikt voor elk huidtype en geven de huid veel vocht. Hierdoor ziet de huid er jonger en steviger uit. Een komkommermasker is ook een effectief hulpmiddel in de strijd tegen puistjes en mee-eters.

Lees verder

• Radijs: gezondheidsvoordelen en voedingsstoffen in radijzen
• Kiwano: gezondheidsvoordelen en bereiding van kiwano's
• Knoflook: gezondheidsvoordelen en voedingswaarde knoflook
• Broccoli: gezondheidsvoordelen, voedingswaarde en bewaren
• Gember: gezondheidsvoordelen en voedingswaarde van gember