Vitamine E: functie, gezondheidsvoordelen en E-supplement

De algemene naam voor vitamine E is alfa-tocoferol en het is een in vet oplosbare vitamine. Vitamine E is een antioxidant die vrije radicalen op een afstand kan houden. Vrije radicalen zijn stoffen die in ongunstige gevallen schade kunnen aanrichten aan cellen en weefsels. Hoewel er tal van supplementen met vitamine E beschikbaar zijn, wordt het gebruik van vers fruit en groenten aanbevolen om voldoende vitamine E te krijgen. Voedingsmiddelen die rijk zijn aan vitamine E zijn koolzaadolie, olijfolie, margarine, amandelen en pinda's. Je kunt ook vitamine E krijgen van vlees, zuivel, bladgroenten en verrijkte granen. Vitamine E is ook beschikbaar als een supplement in capsules of druppels. Vitamine E-tekort kan zenuwpijn veroorzaken (neuropathie).

• Wat is vitamine E?
• Functie van vitamine E
• Bronnen van vitamine E
• Top 10 voeding met vitamine E
• Gezondheidsvoordelen van vitamine E
• Vitamine E om rimpels tegen te gaan
• Cataract of staar voorkomen
• Cognitieve functie verbeteren
• Goed voor cardiovasculaire gezondheid
• Vitamine E bestrijdt artrose
• Vitamine E versterkt het immuunsysteem
• Ter genezing van littekens
• Voorkomen van bloedstolsels
• Grijs worden vertragen
• Vitamine E voor handen en nagels
• Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH)
• Vitamine E-supplement
• Bijwerkingen
• Wisselwerking
• Interacties
• Symptomen van vitamine E-tekort
• Symptomen van te veel vitamine E
• Vitamine E-tekort of teveel: Onderzoek en diagnose
• De symptomen: Wat voel je?
• Het gesprek: Wat eet je en hoe voel je je?
• Lichamelijk onderzoek: Wat zegt je lichaam?
• Bloedonderzoek: De sleutel tot duidelijkheid
• Achterliggende oorzaken opsporen
• Diagnose: Tekort of teveel?
• Behandeling van vitamine E-tekort
• De natuurlijke route: Eet je rijk aan vitamine E
• Supplementen: Een snelle boost
• Vetrijke voedingsmiddelen: De geheime sleutel
• Behandeling van onderliggende oorzaken
• Zorg voor je zenuwen en spieren
• Te veel vitamine E? Zo herstel je de balans!
• Stop met supplementen
• Bloedonderzoek: Wat zegt je lichaam?
• Eet gezond, zonder extra’s
• Bijwerkingen aanpakken
• Wees slim met supplementen

Wat is vitamine E?

Vitamine E is een essentiële voedingsstof voor een goede gezondheid en het werkt als antioxidant die in staat is om schadelijke vrije radicalen te neutraliseren en het beschermt aldus de cellen, bloedvaten, organen, ogen en weefsel van het lichaam.

Functie van vitamine E

Als vetoplosbare voedingsstof fungeert vitamine E met name als een antioxidant, dat betekent dat het de cellen het helpt te beschermen tegen schade die veroorzaakt wordt door onstabiele moleculen, de zogenaamde vrije radicalen. Vitamine E is daarnaast van vitaal belang voor een goed werkend immuunsysteem. Als krachtige antioxidant helpt het cellen om infecties te bestrijden.

Vitamine E speelt een belangrijke rol bij de productie van hormoonachtige stoffen, de zogeheten 'prostaglandinen'. Deze stoffen bevinden zich in iedere lichaamscel en zijn verantwoordelijk zijn voor het reguleren van verschillende lichaamsprocessen, zoals bloeddruk en spiercontractie (spiersamentrekking). Ook helpt vitamine E bij spierherstel na inspanning.

Bronnen van vitamine E

Vitamine E is een familie van in vet oplosbare vitamine. Goede voedingsbronnen van vitamine E zijn zaden en noten, zoals amandelen, pinda’s, zonnebloempitten en hazelnoten, alsmede plantaardige oliën, zoals zonnebloemolie, tarwekiemolie, affloerolie of distelolie, maisolie en sojaolie. Vitamine E komt ook voor in groente en fruit, zoals spinazie en broccoli.

Top 10 voeding met vitamine E

De top 10 voedingsmiddelen met vitamine E en hun aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) per portie:

• Tarwekiemolie (gewonnen uit de kiem van de tarwekorrel) - 100 gram bevat 149,4 mg vitamine E, wat overeenkomt met 996% van de ADH
• Amandelen - 30 gram bevat 7,4 mg vitamine E, wat overeenkomt met 49% van de ADH
• Zonnebloempitten - 30 gram bevat 7,4 mg vitamine E, wat overeenkomt met 49% van de ADH
• Hazelnoten - 30 gram bevat 4,3 mg vitamine E, wat overeenkomt met 29% van de ADH
• Paprika - 100 gram bevat 1,9 mg vitamine E, wat overeenkomt met 13% van de ADH
• Spinazie - 100 gram bevat 1,9 mg vitamine E, wat overeenkomt met 13% van de ADH
• Avocado - 1 middelgrote avocado bevat 3,1 mg vitamine E, wat overeenkomt met 21% van de ADH
• Broccoli - 100 gram bevat 1,2 mg vitamine E, wat overeenkomt met 8% van de ADH
• Mango - 1 middelgrote mango bevat 1,1 mg vitamine E, wat overeenkomt met 7% van de ADH
• Tomaten - 1 middelgrote tomaat bevat 0,7 mg vitamine E, wat overeenkomt met 5% van de ADH.

Gezondheidsvoordelen van vitamine E

Vitamine E kent een waaier aan gezondheidsvoordelen, waaronder de volgende.

Vitamine E om rimpels tegen te gaan

Rimpels en fijne lijntjes op je huid zijn onlosmakelijk verbonden aan het ouder worden. Voedingsmiddelen met vitamine E zijn goed voor de huid. Het zit vol met antioxidanten die bijdragen aan de groei van collageen. Collageen is verantwoordelijk voor stevigheid en elasticiteit van de huid, waardoor het glad en jong blijft.

Cataract of staar voorkomen

Het consumeren van vitamine E beschermt je ogen tegen het ontwikkelen van symptomen die samenhangen met cataract (staar). Vitamine E, in combinatie met luteïne en zeaxanthine, vertraagt de vorming van staar en gaat maculadegeneratie tegen.

Cognitieve functie verbeteren

Hoewel cognitieve achteruitgang en geheugenverlies veel voorkomen op oudere leeftijd, kun je deze cognitieve problemen uitstellen door een dieet te gebruiken met voldoende vitamine E.

Goed voor cardiovasculaire gezondheid

Vitamine E houdt je bloedvaten gezond en het vermindert tevens de kans op toekomstige hartproblemen. Er wordt gezegd dat het bloedvaten wijder maakt, wat uiterst belangrijk is voor een goede doorbloeding van je lichaam.

Vitamine E bestrijdt artrose

Vitamine E is een krachtige vitamine die je lichaam nodig heeft voor een betere werking. Afgezien van alle andere verbazingwekkende voordelen voor de gezondheid, kun je artrose bestrijden met vitamine E. Het is bekend dat het pijn en irritatie verlicht die worden veroorzaakt door al die ontstekingen in je gewrichten.

Vitamine E versterkt het immuunsysteem

Extra zorg besteden aan je immuunsysteem is essentieel omdat het ziektemakers als bacteriën en virussen bestrijdt en je beschermt tegen ziekten als griep en verkoudheid. Het opnemen van vitamine E in je dieet kan je immuunsysteem sterker maken. Het draagt ​​bij aan de celgroei die je lichaam nodig heeft om ziektekiemen en zelfs kankercellen te doden. Vitamine E bevordert de groei van B-cellen, lymfocyten die een belangrijke rol spelen in het humorale immuunsysteem en die antilichamen vormen waarvan bekend is dat ze bacteriën doden.

Ter genezing van littekens

Beschadigde huidcellen en weefsels produceren littekens die er onaantrekkelijk uitzien. Deze littekens hebben soms lange tijd nodig om te vervagen. De helende eigenschappen van vitamine E kunnen het werk versnellen door beschadigde cellen te repareren dankzij de genezende eigenschappen. Bovendien is het veilig om aan te brengen op brandwonden en blauwe plekken. Je huid zal de voedingsstoffen opnemen en littekens zullen geleidelijk beginnen te vervagen.

Voorkomen van bloedstolsels

Bloedstolsels in de bloedvaten zijn zeer gevaarlijk, omdat het kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen zoals een hartaanval of een beroerte. Bovendien kunnen deze stolsels in de aderen zelfs longembolie veroorzaken als ze naar de longen reizen. Vitamine E is nuttig omdat het werkt als een bloedverdunner die voorkomt dat bloedplaatjes samensmelten en in bloedstolsels veranderen. Neem daarom vitamine E in je dieet op door gezond en gevarieerd te eten.

Grijs worden vertragen

Omdat vitamine E gevaarlijke vrije radicalen kan bestrijden, kun je het voortijdig krijgen van grijs haar voorkomen. Er kunnen vele redenen zijn achter grijs en beschadigd haar, zoals een slecht dieet, roken, ijzertekort, etc. maar het opnemen van vitamine E in je dieet kan euvel bestrijden.

Vitamine E voor handen en nagels

Vitamine E is een veilige manier om tran-epidermaal vochtverlies te herstellen; oftewel vochtverlies vanuit diepere huidlagen. Je kunt vitamine E in combinatie met je gewone lotion op je droge handen aanbrengen voor een goed resultaat. Het is ook goed voor de nagels.

Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH)

De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine E voor vrouwen van 18 jaar en ouder is 11 mg per dag. Mannen hebben dagelijks 13 mag nodig.

Vitamine E-supplement

Bijwerkingen

Bij gebruik van normale doses wordt oraal gebruik van vitamine E over het algemeen als veilig beschouwd. Zelden veroorzaakt oraal gebruik van vitamine E de klachten zoals beschreven bij 'symptomen van te veel vitamine E'.

Wisselwerking

Gebruik van vitamine E kan een wisselwerking hebben met vele aandoeningen. Voedingssupplementen met vitamine E verhogen significant het risico op prostaatkanker bij gezonde mannen.[1] Ander onderzoek suggereert dat vitamine E-gebruik het risico op overlijden zou kunnen verhogen bij mensen met een geschiedenis van hartaandoeningen, zoals een hartaanval of een beroerte.

Overleg eerst met je huisarts voordat je een vitamine E-supplement inneemt en bekend bent met:

• een vitamine K-tekort
• een oogaandoening waarbij het netvlies is beschadigd (retinitis pigmentosa)
• bloedstoornissen
• diabetes
• hartaanval of beroerte
• hoofd-halskanker
• leverziekte

Het innemen van een vitamine E-supplement kan het risico op bloedingen vergroten. Als je een operatie moet ondergaan, stop dan twee weken van tevoren met het innemen van vitamine E.

Interacties

Het gebruik van sommige medicijnen kan van invloed zijn op je vitamine E-spiegel. Mogelijke interacties zijn onder meer:

• Alkylerende middelen en antitumorantibiotica. Er bestaan zorgen dat hoge doses vitamine E het gebruik van deze chemotherapiemedicijnen kunnen beïnvloeden.
• Anticoagulantia (bloedverdunners). Gebruik van vitamine E met deze medicijnen, kruiden en supplementen om de bloedstolling te verminderen, kan het risico op bloedingen vergroten.
• Cytochrome P450 3A4 (CYP3A4) substraten. Wees voorzichtig bij het innemen van vitamine E en andere geneesmiddelen die door deze enzymen worden beïnvloed, zoals omeprazol (Prilosec, Zegerid).
• Statines en niacine. Het innemen van vitamine E met statines of niacine (vitamine B3), wat gunstig kan zijn voor mensen met een hoog cholesterolgehalte, kan het effect van niacine verminderen.
• Vitamine K. Vitamine E innemen met vitamine K zou de effecten van vitamine K kunnen verminderen.

Symptomen van vitamine E-tekort

Een vitamine E-tekort of deficiëntie komt nauwelijks voor. Volgens het Voedingscentrum kan er alleen bij zeer ernstige stoornissen in de opname van voedingsstoffen een vitamine E-tekort ontstaan. Er zijn specifieke situaties waarbij dat kan optreden. Een te vroeg geboren kind dat minder dan 3,5 kilo weegt, loopt kans op een vitamine E-tekort, maar een kinderarts die gespecialiseerd is in de verzorging van pasgeborenen, zal de voedingsbehoeften van een kind doorgaans beoordelen om dit vroegtijdig te kunnen herkennen en behandelen. Mensen met problemen op het gebied van vetabsorptie, wat een veel voorkomend probleem is voor mensen die worstelen met inflammatoire darmaandoeningen, kunnen in sommige gevallen ook worstelen met een vitamine E-tekort. Ten derde lopen mensen met ataxie met vitamine E deficiëntie (AVED) een tekort aan vitamine E op, doordat een bepaald eiwit niet goed werk. Een ernstig vitamine E-tekort kan leiden tot de volgende klachten:

• bloedarmoede
• neurologische symptomen (w.o. zenuwpijn)
• spierzwakte

Symptomen van te veel vitamine E

Hoge doses vitamine E-supplementen kunnen misselijkheid, diarree, maagkrampen, vermoeidheid, zwakte, hoofdpijn, wazig zien, huiduitslag en blauwe plekken en bloedingen veroorzaken.

Vitamine E-tekort of teveel: Onderzoek en diagnose

Vitamine E, de antioxidantenheld van je lichaam, doet veel meer dan je huid glanzend houden. Het beschermt je cellen tegen schade, ondersteunt je immuunsysteem en houdt je zenuwen en spieren in topconditie. Maar wat als je lichaam te weinig (of juist te veel) vitamine E heeft? Hoe merk je dat en wat doet de dokter om dit te onderzoeken?

De symptomen: Wat voel je?

Bij een tekort aan vitamine E kan je lichaam op verschillende manieren alarm slaan. Denk aan spierzwakte, onhandigheid (plotselinge moeite met coördinatie), en zelfs vermoeidheid. Je zenuwen functioneren minder goed, waardoor je tintelingen in je handen en voeten kunt voelen of moeite hebt met balans. Ook kan je immuunsysteem trager reageren, waardoor je vatbaarder bent voor infecties.

Bij een overschot aan vitamine E gebeurt er iets anders: hoewel het zeldzaam is, kan een teveel aan deze vitamine leiden tot misselijkheid, buikpijn, en soms zelfs bloedingsproblemen, omdat het de werking van vitamine K beïnvloedt, die essentieel is voor bloedstolling.

Het gesprek: Wat eet je en hoe voel je je?

Wanneer je bij de dokter komt met klachten die passen bij een vitamine E-tekort (of teveel), begint het onderzoek met een gesprek. De arts zal je vragen naar je dieet en je symptomen. Eet je voldoende voedingsmiddelen die rijk zijn aan vitamine E, zoals noten, zaden, en groene bladgroenten? Of neem je supplementen? Dit geeft de arts een eerste indruk van de mogelijke oorzaak.

Lichamelijk onderzoek: Wat zegt je lichaam?

De dokter kijkt vervolgens naar fysieke tekenen die kunnen wijzen op een vitamine E-tekort of teveel. Spierzwakte kan bijvoorbeeld direct worden getest door je spieren en reflexen te controleren. Ook de coördinatie van je bewegingen wordt onderzocht – dit kan een aanwijzing geven over hoe goed je zenuwen functioneren.

Bloedonderzoek: De sleutel tot duidelijkheid

De meest directe manier om te bepalen of je een tekort of teveel aan vitamine E hebt, is via een bloedonderzoek. Hierbij wordt de hoeveelheid vitamine E in je bloed gemeten. De resultaten geven aan of je bloedspiegel van deze vitamine binnen de gezonde grenzen valt. Een te lage waarde wijst op een tekort, terwijl een te hoge waarde kan duiden op overmatig gebruik van supplementen.

Achterliggende oorzaken opsporen

Als er een tekort wordt vastgesteld, kijkt de arts ook verder. Vaak zijn er onderliggende oorzaken, zoals malabsorptie (wanneer je darmen niet goed in staat zijn om vetoplosbare vitamines op te nemen). Ziekten zoals coeliakie of cystische fibrose kunnen bijvoorbeeld de opname van vitamine E beïnvloeden. In dat geval zal de arts gericht onderzoeken of er sprake is van een spijsverteringsprobleem.

Diagnose: Tekort of teveel?

Op basis van de testresultaten stelt de arts een diagnose. Bij een tekort krijg je meestal een supplement voorgeschreven en adviezen over voedingsaanpassingen. In het geval van een overschot, vooral door overmatig gebruik van supplementen, is het terugschroeven van die inname vaak voldoende om de balans te herstellen.

Behandeling van vitamine E-tekort

Heb je een vitamine E-tekort? Geen paniek, je lichaam smacht naar een beetje extra liefde, en er zijn genoeg manieren om dat tekort aan te vullen en je energie en kracht terug te krijgen. Hier gaan we in op hoe je die belangrijke vitamine weer op peil brengt, zodat je spieren, zenuwen en immuunsysteem weer op volle toeren draaien.

De natuurlijke route: Eet je rijk aan vitamine E

De eerste stap is je dieet onder de loep nemen. Vitamine E zit in heerlijke, voedzame voedingsmiddelen die makkelijk in je dagelijkse maaltijden passen. Noten en zaden, zoals amandelen en zonnebloempitten, zijn absolute vitamine E-kampioenen. Voeg ze toe aan je ontbijt of gooi ze door een salade voor een smakelijke boost. Ook groene bladgroenten zoals spinazie en boerenkool zijn rijke bronnen. En laten we de avocado's niet vergeten – lekker én gezond, perfect op toast of door je smoothie!

Supplementen: Een snelle boost

Als je dieet alleen niet genoeg is om het tekort aan te vullen, schrijft je arts mogelijk vitamine E-supplementen voor. Deze supplementen zorgen ervoor dat je snel de nodige dosis binnenkrijgt. Ze zijn verkrijgbaar in capsulevorm en perfect voor mensen die om verschillende redenen moeite hebben met het opnemen van vitamine E uit voedsel. Het is een snelle en effectieve manier om je waardes weer op peil te brengen.

Maar let op: zoals met alles geldt "met mate"! Te veel vitamine E kan ook nadelige effecten hebben, dus volg altijd de dosering die je arts of apotheker voorschrijft.

Vetrijke voedingsmiddelen: De geheime sleutel

Vitamine E is een vetoplosbare vitamine, wat betekent dat je lichaam vet nodig heeft om het goed op te nemen. Zorg ervoor dat je voldoende gezonde vetten binnenkrijgt, zoals die uit olijfolie, vette vis (zoals zalm of makreel), en avocado's. Dit helpt je lichaam om optimaal te profiteren van die vitamine E-rijke voeding.

Behandeling van onderliggende oorzaken

Als je vitamine E-tekort wordt veroorzaakt door een spijsverteringsprobleem zoals coeliakie of cystische fibrose, zal de behandeling ook gericht zijn op het aanpakken van deze onderliggende aandoeningen. De arts kan medicijnen of speciale diëten aanbevelen om je darmen te helpen beter voedingsstoffen op te nemen, waardoor ook je vitamine E-spiegels stijgen.

Zorg voor je zenuwen en spieren

Tijdens het herstel van je vitamine E-tekort is het belangrijk om goed te luisteren naar je lichaam. Lichte lichaamsbeweging, zoals wandelen, helpt je spieren soepel te houden zonder ze te belasten. Rust nemen wanneer je lichaam dat nodig heeft is net zo belangrijk als de voedingsstoffen die je binnenkrijgt.

Te veel vitamine E? Zo herstel je de balans!

Vitamine E is goed voor je, maar te veel van het goede kan problemen opleveren. Denk aan misselijkheid, buikpijn, of zelfs bloedingsproblemen. Dit gebeurt vooral als je te veel supplementen slikt. Maar geen paniek, met een paar simpele stappen krijg je je lichaam weer in balans.

Stop met supplementen

Eerste stap? Supplementen laten liggen. Te veel vitamine E komt bijna altijd door pillen. Haal die uit je routine en geef je lichaam de tijd om het teveel kwijt te raken. Je haalt alles wat je nodig hebt gewoon uit voeding!

Bloedonderzoek: Wat zegt je lichaam?

Laat je bloed controleren door de dokter. Zo krijg je duidelijkheid over hoeveel vitamine E er echt in je lichaam zit. Dit geeft de arts ook richting voor verdere stappen.

Eet gezond, zonder extra’s

Blijf gezond eten, maar zonder de extra vitamine E uit pillen. Noten, zaden en groenten bevatten genoeg vitamine E, zonder het risico van overdaad. Laat de natuur het werk doen!

Bijwerkingen aanpakken

Last van bijwerkingen zoals bloeden of maagklachten? De dokter kan je helpen om deze aan te pakken. Soms helpt het om meer vitamine K te nemen om je bloedstolling weer op peil te krijgen.

Wees slim met supplementen

Als je in de toekomst weer supplementen wilt nemen, doe dat dan bewust. Kies voor een lage dosis, afgestemd op je behoeften. Minder is vaak beter als het om vitamines gaat.

Noten:

1. GeBu. Vitamine E verhoogt risico op prostaatkanker. https://www.ge-bu.nl/artikel/vitamine-e-verhoogt-risico-op-prostaatkanker (ingezien op 12-5-2019)
2. Trouw. Zwak hart door vitamine E. https://www.trouw.nl/home/zwak-hart-door-vitamine-e~a52e4dfd/ (ingezien op 12-5-2019)

Lees verder

• Vitamine E-tekort: symptomen, oorzaken en behandeling