Pompoen: gezondheidsvoordelen & voedingsstoffen in pompoenen

De pompoen is een zeer oud cultuurgewas en een echte najaarsgroente. Samen met kalebassen en komkommers vormt de pompoen een familie. Een pompoen bevat waardevolle vetzuren, vitamine E en bètacaroteen. De botanische oorsprong ligt in Zuid- en Midden-Amerika. De lokale indianen cultiveerden het al in het stenen tijdperk. In de oude Indiase culturen werd de pompoen al als remedie gebruikt. Men maakte er pulp van en mengde het met bronwater. Dit mengsel werd vervolgens geplaatst op brandwonden en andere verwondingen. De bladeren van de plant werden bevochtigd en opgewarmd en op kneuzingen en verstuikte ledematen geplaatst. Na de ontdekkingsreizen van Columbus (1451-1506) kwam de pompoen naar Europa. Met Halloween worden pompoenen uitgehold, worden er gezichtjes in gesneden en wordt er een kaars in geplaatst. Halloween is voortgekomen uit het Keltische nieuwjaarsfeest Samhain.

• De pompoen
• Voorkomen en teelt van pompoenen
• Oorsprong
• Soorten pompoenen
• Zaaien
• Voedingsstoffen in pompoen
• Bereiding van pompoen
• Indicaties
• Gezondheidsvoordelen
• Linolzuur
• Tryptofaan en fytochemicaliën
• Urinewegen en prostaat
• Vezels en enzymen

De pompoen

De pompoen is een van de oudste gewassen ter wereld en verrijkt in de Noordelijke Europese landen herfst- en wintermenu's als groente. In de vorm van pompoenpittenolie en als onbewerkte pitten zijn de gezonde ingrediënten van pompoen het hele jaar door beschikbaar. De pompoenplant is eenjarig en groeit of kruipt op de grond. De pompoenvruchten zijn bessen. De grootte van de vruchten varieert van klein tot enorm. Er worden zelfs pompoenwedstrijden gehouden, waarbij het erom gaat de grootste en zwaarste pompoen te kweken.

Voorkomen en teelt van pompoenen

Oorsprong

Oorspronkelijk komt de pompoenplant uit Midden- en Zuid-Amerika, uit een warm tot tropisch klimaat. Daar zijn pompoenen al duizenden jaren één van de basisvoedingsmiddelen van de inheemse bevolking. Traditioneel wordt pompoen gekweekt in een gemengde cultuur met maïs en bonen. Naar verluidt bracht Christopher Columbus de pompoen van zijn Amerikaanse reis naar Europa. Hoewel pompoen tot in de 20e eeuw vooral als veevoer werd gebruikt in grote delen van Europa, is het gebruik in de Verenigde Staten altijd gevarieerder geweest. Pompoen heeft samen met kalkoen traditioneel een belangrijke rol gespeeld in Thanksgiving, een nationale feestdag in de Verenigde Staten en Canada waarop dank wordt gezegd aan God voor de oogst.

Soorten pompoenen

Van de ongeveer 800 bekende variëteiten zijn de lichtzoete Hokkaido-pompoen, de butternutpompoen en de muskaatpompoen het meest gebruikt in Europa. De Hokkaido-pompoen smaakt mild en zoet en hoeft niet te worden geschild voordat hij wordt gekookt. Deze pompoen heeft een melige consistentie en is perfect voor soepen, puree en risotto. De butternut is smaakvol en heeft de vorm van een peer of pindapeul. Deze variant heeft een zalmkleurig tot beige schil en het vruchtvlees heeft een gele tint. De muskaatpompoen bestaat in verschillende varianten en heeft een nootachtige, kruidige smaak die een beetje doet denken aan nootmuskaat.

Zaaien

Omdat de pompoen zoveel gezonde ingrediënten bevat, is het een belangrijk voedingsmiddel dat eigenlijk veel vaker op het bord zou moeten komen. Pompoen heeft warmte en zonlicht nodig en losse grond. Vanaf mei wordt het direct gezaaid, bij voorkeur in een speciale stek- en zaaigrond en het zaad moet even diep zitten als de dikte van het zaad. Geef de zaaiing water, maar niet te veel om rotting te voorkomen. De zaden kiemen na grofweg zes dagen bij een temperatuur van ongeveer 25°C. Rechtstreeks buiten zaaien is ook mogelijk, maar dan na ijsheiligen. Vanaf 15 mei zijn de ijsheiligen officieel voorbij.

Voedingsstoffen in pompoen

Een pompoen bevat veel vitale ingrediënten. Het is rijk aan vitamine A, B, C en E, evenals bètacaroteen. Beta-caroteen kan worden gebruikt om vitamine A in het lichaam te produceren. Voor de gezondheid van huid en ogen is bètacaroteen erg belangrijk. De gevreesde leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) kan worden gestopt in zijn prograssie door bètacaroteen.

Ook belangrijke mineralen en sporenelementen zoals kalium, calcium en magnesium, zink en selenium krijg je binnen als je pompoen eet.

Bereiding van pompoen

Pompoen kan op verschillende manieren worden bereid. Het wordt meestal gekookt, gebakken. Roerbakken of stomen kan ook. Gegrilde pompoen uit de oven is een andere manier om de groente te bereiden. Als groente wordt het vaak gebruikt in combinatie met uien, tomaten en paprika's. Knoflook past ook uitstekend bij deze groente.

Sinds enkele jaren zijn pompoenroomsoepen erg populair in het najaar. Het is niet alleen erg lekker, maar door de mooie, oranje kleur ziet deze soep er ook aantrekkelijk uit. Voeg daar een paar druppels pompoenpitolie en een paar geroosterde zaden aan toe en deze soep is een gezonde traktatie. Pompoenzaadolie of pompoenpitolie is een andere manier om pompoen en zijn goede ingrediënten te consumeren. Er zijn ongeveer 50 pompoenen nodig om één liter pure, onvervalste pompoenpittenolie te maken.

De echte groenachtige olie is niet bepaald goedkoop. Met zijn nootachtige smaak verfijnt pompoenpittenolie elke salade en kan je het hele jaar door op een smakelijke manier profiteren van de gezonde ingrediënten. De oliehoudende zaden van de pompoen kunnen geroosterd worden gegeten als borrelhapje.

Indicaties

Pompoen wordt in de plantgeneeskunde toegepast bij:

• maculadegeneratie
• urine-incontinentie
• hypercholesterolemie (hoog cholesterol)
• blaasontsteking
• diabetes
• blaaspijn
• vergrote prostaat

Gezondheidsvoordelen

Linolzuur

Pompoen bevat naast de gezonde vitaminen en mineralen linolzuur. Dit is een onverzadigde vetzuur, dat behoort tot de omega-vetzuren. Het lichaam heeft linolzuur nodig en pompoen is er uitzonderlijk goed voor. Linolzuur is een bestanddeel van de huid, voorkomt DNA-schade die wordt veroorzaakt door de zon en houdt de huid soepel en gezond. In de cosmetica-industrie is linolzuur een belangrijke component bij de productie van crèmes. Linolzuur heeft volgens het Voedingscentrum een gunstig effect op het cholesterolgehalte en daarmee op het risico op hart- en vaatziekten. Hersenactiviteit profiteert ook van het linolzuur in pompoenproducten.

Tryptofaan en fytochemicaliën

Het aminozuur tryptofaan, dat zich in het pompoenzaad bevindt, zorgt ervoor dat je het gelukshormoon serotonine produceert. Pompoenpitten eten kan zelfs je humeur verbeteren. De fytochemicaliën in pompoen versterken de afweer van het lichaam en helpen het cholesterolgehalte te verlagen. De pompoeningrediënten kunnen beschermen tegen beschavingsziekten, zoals een hartaanval en diabetes. Ze bestrijden vrije radicalen in het lichaam, werken als een antioxidant en kunnen een positief effect hebben op kanker, vooral op urologisch gebied.

Urinewegen en prostaat

Stoffen uit pompoenpitten hebben een positief effect op de blaas, urinewegen en prostaat. Ze beschermen tegen prostaatvergroting, helpen urine-incontinentie te voorkomen en hebben een ontstekingsremmend effect. Ze zijn daarom ook ideaal voor het voorkomen van blaasontstekingen. Er zijn extracten van de ingrediënten van de pompoen in tablet- of capsulevorm.

Vezels en enzymen

Pompoen bevat veel vezels. Voedingsvezels hebben een belangrijke plaats in een gezonde voeding. Een maaltijd met pompoen brengt de bloedsuikerspiegel in evenwicht. Het is daarom belangrijk in de voeding van diabetici. Pompoen bevat bovendien enzymen die de alvleesklier tijdens hun werk kunnen helpen. Zelfs de regeneratie van pancreascellen wordt ondersteund.