Fluor (fluoride) tekort: symptomen, oorzaak en behandeling

Fluor of fluoride is een sporenelement, die vooral aanwezig is in de botten en tanden. Teveel fluor kan lijden tot tandverkleuring. De tanden worden dan bruin of vlekkerig. Dit worden ook wel 'zebratanden' genoemd. Te weinig fluoride vergroot de kans op tandbederf, ook wel cariës genoemd. Volgens het Voedingscentrum zit in voeding te weinig fluoride om een goede bescherming te geven tegen tandbederf. Om die reden wordt extra fluoride aangeraden in de vorm van tandpasta met fluoride.

• Fluoride
• Functie fluoride
• Bronnen van fluoride
• Gevolgen te hoge inname fluoride
• Fluorose
• Acute intoxicatie door eenmalige overdosering van fluoride
• Symptomen fluoridetekort
• Algemeen Dagelijkse Hoeveelheden (ADH)

Fluoride

Fluor of fluoride - beide termen worden gebruikt en zijn inwisselbaar - is een sporenelement. Het is in zeer kleine concentraties aanwezig in het lichaam. In het lichaam is de meeste fluoride aanwezig in de botten en tanden.

Functie fluoride

Fluoride wordt opgenomen door het tandglazuur, waardoor de tanden beter bestand zijn tegen tandbederf. Ook speelt het mineraal een rol bij de bouw, stevigheid en hardheid van de botten.

Bronnen van fluoride

Er is weinig bekend over fluoride in voedingsmiddelen, behalve dat in vrijwel alle voedingsmiddelen een kleine hoeveelheid fluoride aanwezig is. Het komt vooral in thee en zeevis voor. Fluoride wordt met het voedsel opgenomen in het lichaam.

Fluoride komt ook van nature in kleine hoeveelheden in water voor. In sommige landen wordt in beperkte mate fluor aan het drinkwater toegevoegd om de kans op cariës te verminderen. In Nederland wordt het drinkwater niet met fluoride verrijkt. Dit is ook niet toegestaan. Dit komt doordat een te grote fluorinname schadelijk kan zijn. Het is gebruikelijk om aan tandpasta een kleine hoeveelheid fluoride toe te voegen, teneinde het tandglazuur te versterken. In sommige gevallen zal de tandarts fluortabletjes of druppeltjes voorschrijven om de kans op cariës te verkleinen.

Gevolgen te hoge inname fluoride

Fluorose

Te veel fluoride, bijvoorbeeld als iemand gedurende langere tijd veel fluoridetabletten gebruikt, kan leiden tot 'fluorose', waarbij de tanden bruin of vlekkerig worden. Dit worden ook wel 'zebratanden' genoemd.

Acute intoxicatie door eenmalige overdosering van fluoride

Een zeer hoge fluorideconcentratie is schadelijk voor de gezondheid. Door een extreem hoge fluorideconcentratie vindt hypocalciëmie (verlaagd calciumniveau in bloed) en hyperkaliëmie (verhoogd kaliumniveau) plaats, waardoor kramptoestanden, stuiptrekkingen, ademhalingsstoornissen en hartstilstand kunnen optreden. Dit kan in ernstige gevallen de dood tot gevolg hebben. Men schat dat 5 mg per kilogram lichaamsgewicht dodelijk is. De klachten en verschijnselen van een acute intoxicatie door eenmalige overdosering van fluoride bestaan uit misselijkheid en in ernstiger gevallen transpiratie (zweten), braken (overgeven), buikpijn en diarree. Diverse factoren bepalen de ernst en de behandeling van de intoxicatie. Factoren die daarbij een rol spelen zijn bijvoorbeeld het lichaamsgewicht, de mate van maagvulling en de tijd die is verstreken sinds het fluoride werd genomen. Bij een lege maag kan fluoride al binnen een half uur in het bloed zijn opgenomen. Acute intoxicatie door eenmalige overdosering van fluoride vindt niet vaak plaats. Een tube tandpasta voor volwassenen bevat een totale hoeveelheid fluoride die dodelijk kan zijn voor een kind als de complete inhoud tandpasta wordt opgegeten. Houd daarom te allen tijde alle fluoridepreparaten buiten het bereik van kleine kinderen.

Bij een geringe acute intoxicatie moet men het slachtoffer laten braken en veel melk laten drinken. Water of een andere drank is ook geschikt. Hierdoor wordt de uitscheiding van fluoride bevorderd. Bij een ernstige acute intoxicatie moet het slachtoffer onverwijld naar het ziekenhuis worden gebracht. Zo nodig wordt de maag leeggepompt en schoongespoeld. Ook kunnen laxantia worden toegediend om het voedsel in versneld tempo door de darmen te spoelen.

Symptomen fluoridetekort

Volgens het Voedingscentrum zit in voeding te weinig fluoride om een goede bescherming te geven tegen tandbederf (cariës). Om die reden wordt extra fluoride aangeraden in de vorm van tandpasta met fluoride of tabletten. Vooral bij jongeren of volwassenen met een verhoogd risico op tandbederf, kan de tandarts het nodig vinden dat een persoon fluoridetabletten gebruikt. Het spoelen met een fluoride mondspoeling is ook een mogelijkheid.

Algemeen Dagelijkse Hoeveelheden (ADH)

De Voedingsraad in Nederland heeft geen normen voor fluoride vastgesteld. Het Amerikaanse Institute of Medicine houdt als aanvaardbare maximale hoeveelheid voor fluor10 milligram per dag aan.

Lees verder

• Vitamine A-tekort: symptomen, gevolgen en functie vitamine A
• Vitamine B12-tekort: symptomen, ADH en tekort aanvullen
• Vitamine B-complex: symptomen B-tekort, functie en voeding
• Vitamine C-tekort: symptomen, oorzaak en behandeling
• Vitamine E-tekort: symptomen, oorzaken en behandeling