Papaja: gezondheidsvoordelen en voedingswaarde van papaja
De papaja is een tropische vrucht die anno 2025 nog niet heel veel gegeten wordt in Nederland. Je ziet over mango's maar dat geldt niet voor papaja's. In papaja zitten veel vitaminen, zoals bètacaroteen, dat door het lichaam omgezet kan worden in vitamine A en een positief effect heeft op de ogen, het skelet, de aanmaak van testosteron en oestrogeen, de slijmvliezen en de huid. Ook bevat de vrucht een aantal B-vitamines, die onder meer nodig zijn voor het zenuwstelsel en de botten. Ook zit er vitamine C in papaja. Deze vitamine versterkt het immuunsysteem en met een flink stuk papaja kun je al in je dagelijkse vitamine C-behoefte voorzien. Vitamine E in papaja zorgt voor gezonde cellen en heeft een antioxiderende werking. Kortom, de papaja is een geneeskrachtige en gezonde vrucht vol met vitaminen. Bewaar papaja buiten de koelkast.- Wat is papaja?
- Kenmerken van papaja
- Vorm
- Kleur
- Smaak
- Herkomst en kweekgebieden
- Voedingswaarde
- Gezondheidsvoordelen van papaja
- Geneeskracht
- Papaïne
- 🌿 Toepassingen in traditionele geneeskunde en cultuur – papaja als dorpsdokter
- 🍃 Bladeren tegen de koorts
- 🍈 Groene papaja als vrouwenmiddel
- 🧴 Melkachtig sap tegen wratten en wondjes
- 🌍 Vruchtbare symboliek
- 💬 Mondelinge kennis, van generatie op generatie
- Het kopen en bewaren van papaja
- Bereidingstips
- 🚫 Allergieën en bijwerkingen – papaja is lief, maar niet voor iedereen
- ⚠️ Latexallergie? dan extra oppassen
- 😬 Maag van slag? check dan de papaïne
- 🤰 Zwanger? liever geen groene papaja
- 🤷♀️ Hoe weet je of je papaja wel of niet verdraagt?
Papaja / Bron: Agnieszka Kwiecie, Nova, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)Wat is papaja?
Papaja (Carica papaya) is een plant uit de familie Caricaceae, een familie van tropische en subtropische planten. De papajaboom wordt ook wel 'meloenboom' en de vrucht ervan, de papaja, wordt dan ook 'boommeloen' genoemd. De bolvormige tot eivormige vrucht groeit aan de stam van de boom. De consistentie van de vrucht is vergelijkbaar met die van een meloen en is zeer waterrijk. Als de schil van de vrucht een groenige glans heeft, is de gele binnenkant van de papaja nog niet rijp, maar kan dan al wel geconsumeerd worden. Wanneer de schil een geelachtige kleur krijgt, wordt het vruchtvlees oranje tot zalmrood en smaakt het bijzonder zoet en abrikoosachtig. Het fruit is het hele jaar door verkrijgbaar in de betere supermarkten, op markten of in toko's. In de meeste gevallen wordt het geïmporteerd uit Brazilië en weegt het ongeveer 500 gram. In Mexico groeien veel grotere papaja's en daar kunnen de vruchten zelfs groter zijn dan een honingdauwmeloen en wegen ze tot zes kilogram.Kenmerken van papaja
Vorm
De vorm van de papaja is bolvormig en doet vaak denken aan grote mango's. De schil is groen als hij nog niet rijp is, maar krijgt een gele tot bijna oranje kleur als hij rijp is. Het vruchtvlees komt qua uiterlijk en consistentie zeer dicht in de buurt van dat van suikermeloenen, waaronder ook honingdauwmeloen. Het is even waterrijk en verfrissend.
Carica papaya / Bron: Phyzome is Tim McCormack, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Kleur
Rijpe papaja's zijn boterzacht en kunnen, afhankelijk van de soort, lichtgeel, goudgeel of zalmrood van kleur zijn. De zaden zien eruit als donkere peperkorrels. Onder de ruim 50 soorten papaja zijn er ook de zogenaamde reuzenpapaja's, die wel 6 kg kunnen wegen. De naar Nederland geëxporteerde vruchten wegen gemiddeld ongeveer 500 g.Smaak
Papaja heeft een licht zoete, maar vooral unieke smaak. Het kan het best worden omschreven als een mengsel van meloen en perzik. Onrijpe papaja's smaken daarentegen bitter. Je herkent rijp fruit aan het feit dat de schil lichtjes meegeeft als je erop drukt.Herkomst en kweekgebieden
De wetenschappelijke naam van de papaja is Carica papaja. Het tropische fruit groeit aan slanke bomen die een hoogte van 5-10 meter bereiken. Papaja's worden anno 2025 vanuit subtropische landen in Afrika, Latijns-Amerika en Azië naar Nederland geïmporteerd. Brazilië is de grootste leverancier van papaja's in Europa, maar ze worden ook uit Ecuador, Thailand en Ghana geëxporteerd. Omdat papaja in deze landen het hele jaar door kan worden geteeld en geoogst, kunnen we ze in principe het hele jaar door kopen.
Carica papaja (botanische tekening) / Bron: Franz Eugen K?hler, K?hler's Medizinal-Pflanzen, Wikimedia Commons (Publiek domein)Voedingswaarde
De tropische vrucht bestaat voor 87 procent uit water en is met 32 calorieën per honderd gram allesbehalve een dikmaker. Papaja's staan bekend om hun eiwitsplitsende stoffen, vooral papaïne. De papaja is ook een vitamine C-bom: er zit 60-80 milligram vitamine C in 100 gram papaja; de dagelijkse behoefte voor een volwassene is volgens het Voedingscentrum 75 milligram. Een vrucht bevat dus meer vitamine C dan het lichaam per dag nodig heeft. Andere ingrediënten zijn provitamine A wat in het lichaam omgezet wordt in vitamine A, fosfor, calcium, ijzer en natrium. Met 211 milligram per honderd gram is papaja een goede bron van kalium. Daarnaast wordt er bijna 2 g vezels meegeleverd.Gezondheidsvoordelen van papaja
Geneeskracht
Van de papaja wordt gezegd dat ze veel geweldige gezondheidsvoordelen hebben. De vrucht geeft je immuunsysteem een boost, brengt het metabolisme in balans en beschermt tevens tegen een aantal ziekten en aandoeningen. Dit komt met name door het eerder genoemde hoge gehalte aan vitamine C en de vele enzymen die het bevat. Naast lysozymen (enzymen die de wand van een bacterie aanvallen) en lipasen (enzymen die vetten splitsen in glycerol en vetzuren) is papaja vooral beroemd om de papaïne die het bevat.Papaïne
Papaïne is een plantaardige eiwitsplitsende stof, dat uit meer dan 200 aminozuren bestaat en in bijzonder grote hoeveelheden voorkomt in de papajaschil en de zaden, maar wel alleen in de rijpe vrucht. Het effect van deze stof op je lichaam is gevarieerd:- De ontstekingsremmende effecten van papaïne kunnen helpen bij het behandelen van ontstekingen en er wordt gezegd dat het een pijnstillende werking heeft. Binnen de natuurgeneeskunde wordt papaïne als pijnstiller gebruikt bij ontstekingsziekten. Jeuk en pijn door insectenbeten kunnen er ook door worden verlicht.
Doormidden gesneden papaja / Bron: Sakurai Midori, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0) - De effecten van papaïne hebben een kalmerend effect op je spijsverteringsstelsel: het verlicht de darmen door voedseleiwitten om te zetten in aminozuren. Papaïne innemen voor een maaltijd is ook een wapen gebleken tegen dyspepsie, zoals gasvorming of een opgeblazen gevoel.
- Interessant voor mensen met glutenintolerantie: papaïne verhoogt de glutentolerantie door de gliadine die het bevat en waarop de getroffenen inflammatoir reageren, te verteren. Gliadine vormt samen met glutenine het eiwit gluten. Alleen bij kleine hoeveelheden gluten kon een verbeterde tolerantie worden waargenomen.
- Vanwege het sterk ontstekingsremmende en antioxidatieve effect van papaïne, kan het samen met andere eiwitsplitsende enzymen worden gebruikt om auto-immuunziekten te behandelen, omdat papaïne helpt bij het afbreken van schadelijke immuuncomplexen.
🌿 Toepassingen in traditionele geneeskunde en cultuur – papaja als dorpsdokter
De papaja is veel meer dan een lekker stuk tropisch fruit. In dorpen, regenwouden en achtertuinen over de hele wereld wordt deze vrucht al eeuwenlang ingezet als... tja, een soort huisapotheek in de vorm van een boom. Van blad tot vrucht, van pit tot sap: bijna alles aan de papaja heeft wel ergens ter wereld een geneeskrachtige toepassing gekregen.🍃 Bladeren tegen de koorts
In landen als Indonesië, India en op eilanden in de Stille Oceaan worden papajabladeren al generaties lang gebruikt tegen koorts, malaria, en buikproblemen. Soms wordt het sap eruit geperst en verdund als een soort bittere detoxdrank. Niet lekker, wel geliefd. In sommige culturen worden de bladeren zelfs gekookt als thee om het bloed te ‘zuiveren’ of menstruatiekrampen te verlichten.🍈 Groene papaja als vrouwenmiddel
De groene, onrijpe papaja wordt in Zuidoost-Azië vaak gezien als een vrouwenplant: bevorderend voor de melkproductie, en soms zelfs gebruikt als mild ‘opwekkend’ middel na een bevalling. In Thailand, Laos en Vietnam zit jonge papaja niet voor niets in allerlei pikante, frisse gerechten – het reinigt, verfrist en voedt tegelijk.🧴 Melkachtig sap tegen wratten en wondjes
Het witte sap dat uit de onrijpe vrucht of stengel komt – ja, dat spul dat een beetje op latex lijkt – wordt in veel landen plaatselijk gebruikt tegen wratten, wondinfecties en schimmels. In sommige dorpen in Latijns-Amerika wordt het rechtstreeks op de huid gesmeerd. Zacht is het niet, maar als je oma het voorschrijft, dan dóe je dat gewoon.🌍 Vruchtbare symboliek
En dan heb je nog de symboliek. In sommige Afrikaanse en Caribische culturen staat de papaja symbool voor vruchtbaarheid, overvloed en zachtheid. Een rijpe papaja in huis betekent: welkom, warmte, zorgzaamheid. Het is het soort vrucht dat je niet even snel in stukjes hakt – het is een ritueel, een zegen, een verhaal.💬 Mondelinge kennis, van generatie op generatie
Wat opvalt: de papaja’s geneeskracht leeft vaak voort via mondelinge traditie. Je leert het van je grootmoeder, buurvrouw, kruidenman of verloskundige. Niet uit een wetenschappelijk tijdschrift, maar uit het leven zelf. Het maakt de papaja niet minder krachtig – misschien zelfs krachtiger. Want als duizenden mensen over duizenden jaren geloven dat een blad of vrucht iets doet... dan zit daar meestal iets in.Het kopen en bewaren van papaja
Zorg er bij het kopen voor dat onrijpe papaja's nog steeds gele tot oranje vlekken hebben. Dan kunnen ze rijpen. Het exotische fruit is gevoelig voor druk en kou. Daarom mogen de vruchten niet worden bewaard bij een temperatuur onder de zeven graden. De rijpe papaja blijft ongeveer 3-4 dagen goed bij kamertemperatuur. Zorg ervoor dat je ze in een koele kamer bewaart en dat de vruchten niet in de brandende zon staan. Je kunt het vruchtvlees ook invriezen als je de papaja niet gebruikt voordat deze bederft. Bevroren in blokjes kun je de stukjes papaja goed gebruiken voor smoothies, maar je kunt ook de verse papaja pureren, mengen met een beetje citroensap en vervolgens invriezen.
Gedroogde papajazaden / Bron: Dacnoh, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Bereidingstips
Als je ze gewoon zo wilt eten, haal dan de zaadjes uit de gehalveerde papaja en schep het vruchtvlees eruit. Als je het fruit op een smakelijke manier wilt serveren, schil dan de papaja, halveer en ontpit. Nu kun je het vruchtvlees in verschillende vormen snijden, zoals blokjes of plakjes, naar wens of recept. Je kunt de zaden drogen door ze twee tot drie uur in de oven op 50 graden te doen. Dan zijn ze geschikt als smaakvolle en pittige pepervervanger.De vruchten kunnen ook als groenten worden gekookt. Onrijpe papaja's worden in tropische landen als groenten gegeten. Door het hoge gehalte aan papaïne in zijn vruchtvlees heeft papaja het vermogen heeft harde vezels af te breken en daarom wordt papaja soms toegevoegd bij het koken van vlees om het te verzachten.
Rijpe papaja's smaken goed met limoensap, suiker en gember in fruitsalades en desserts. Halveer het fruit en schraap de zaden eruit met een lepel. Papaja's worden vaak als voorgerecht gebruikt gecombineerd met ham of met krab in hartige salades. Ze zijn ook verkrijgbaar als jam, chutney, gedroogd fruit of conserven. Andere toepassingen: voor een exotisch tintje in vlees, visgerechten en curry's of als onderdeel van (multivitaminen)sappen.
