Papaja: gezondheidsvoordelen en voedingswaarde van papaja

De papaja is een tropische vrucht die anno 2024 nog niet heel veel gegeten wordt in Nederland. Je ziet over mango's maar dat geldt niet voor papaja's. In papaja zitten veel vitaminen, zoals bètacaroteen, dat door het lichaam omgezet kan worden in vitamine A en een positief effect heeft op de ogen, het skelet, de aanmaak van testosteron en oestrogeen, de slijmvliezen en de huid. Ook bevat de vrucht een aantal B-vitamines, die onder meer nodig zijn voor het zenuwstelsel en de botten. Ook zit er vitamine C in papaja. Deze vitamine versterkt het immuunsysteem en met een flink stuk papaja kun je al in je dagelijkse vitamine C-behoefte voorzien. Vitamine E in papaja zorgt voor gezonde cellen en heeft een antioxiderende werking. Kortom, de papaja is een geneeskrachtige en gezonde vrucht vol met vitaminen. Bewaar papaja buiten de koelkast.

• Wat is papaja?
• Kenmerken van papaja
• Vorm
• Kleur
• Smaak
• Herkomst en kweekgebieden
• Voedingswaarde
• Gezondheidsvoordelen van papaja
• Geneeskracht
• Papaïne
• Het kopen en bewaren van papaja
• Bereidingstips

Wat is papaja?

Papaja (Carica papaya) is een plant uit de familie Caricaceae, een familie van tropische en subtropische planten. De papajaboom wordt ook wel 'meloenboom' en de vrucht ervan, de papaja, wordt dan ook 'boommeloen' genoemd. De bolvormige tot eivormige vrucht groeit aan de stam van de boom. De consistentie van de vrucht is vergelijkbaar met die van een meloen en is zeer waterrijk. Als de schil van de vrucht een groenige glans heeft, is de gele binnenkant van de papaja nog niet rijp, maar kan dan al wel geconsumeerd worden. Wanneer de schil een geelachtige kleur krijgt, wordt het vruchtvlees oranje tot zalmrood en smaakt het bijzonder zoet en abrikoosachtig. Het fruit is het hele jaar door verkrijgbaar in de betere supermarkten, op markten of in toko's. In de meeste gevallen wordt het geïmporteerd uit Brazilië en weegt het ongeveer 500 gram. In Mexico groeien veel grotere papaja's en daar kunnen de vruchten zelfs groter zijn dan een honingdauwmeloen en wegen ze tot zes kilogram.

Kenmerken van papaja

Vorm

De vorm van de papaja is bolvormig en doet vaak denken aan grote mango's. De schil is groen als hij nog niet rijp is, maar krijgt een gele tot bijna oranje kleur als hij rijp is. Het vruchtvlees komt qua uiterlijk en consistentie zeer dicht in de buurt van dat van suikermeloenen, waaronder ook honingdauwmeloen. Het is even waterrijk en verfrissend.

Kleur

Rijpe papaja's zijn boterzacht en kunnen, afhankelijk van de soort, lichtgeel, goudgeel of zalmrood van kleur zijn. De zaden zien eruit als donkere peperkorrels. Onder de ruim 50 soorten papaja zijn er ook de zogenaamde reuzenpapaja's, die wel 6 kg kunnen wegen. De naar Nederland geëxporteerde vruchten wegen gemiddeld ongeveer 500 g.

Smaak

Papaja heeft een licht zoete, maar vooral unieke smaak. Het kan het best worden omschreven als een mengsel van meloen en perzik. Onrijpe papaja's smaken daarentegen bitter. Je herkent rijp fruit aan het feit dat de schil lichtjes meegeeft als je erop drukt.

Herkomst en kweekgebieden

De wetenschappelijke naam van de papaja is Carica papaja. Het tropische fruit groeit aan slanke bomen die een hoogte van 5-10 meter bereiken. Papaja's worden anno 2024 vanuit subtropische landen in Afrika, Latijns-Amerika en Azië naar Nederland geïmporteerd. Brazilië is de grootste leverancier van papaja's in Europa, maar ze worden ook uit Ecuador, Thailand en Ghana geëxporteerd. Omdat papaja in deze landen het hele jaar door kan worden geteeld en geoogst, kunnen we ze in principe het hele jaar door kopen.

Voedingswaarde

De tropische vrucht bestaat voor 87 procent uit water en is met 32 ​​calorieën per honderd gram allesbehalve een dikmaker. Papaja's staan ​​bekend om hun eiwitsplitsende stoffen, vooral papaïne. De papaja is ook een vitamine C-bom: er zit 60-80 milligram vitamine C in 100 gram papaja; de dagelijkse behoefte voor een volwassene is volgens het Voedingscentrum 75 milligram. Een vrucht bevat dus meer vitamine C dan het lichaam per dag nodig heeft. Andere ingrediënten zijn provitamine A wat in het lichaam omgezet wordt in vitamine A, fosfor, calcium, ijzer en natrium. Met 211 milligram per honderd gram is papaja een goede bron van kalium. Daarnaast wordt er bijna 2 g vezels meegeleverd.

Gezondheidsvoordelen van papaja

Geneeskracht

Van de papaja wordt gezegd dat ze veel geweldige gezondheidsvoordelen hebben. De vrucht geeft je immuunsysteem een boost, brengt het metabolisme in balans en beschermt tevens tegen een aantal ziekten en aandoeningen. Dit komt met name door het eerder genoemde hoge gehalte aan vitamine C en de vele enzymen die het bevat. Naast lysozymen (enzymen die de wand van een bacterie aanvallen) en lipasen (enzymen die vetten splitsen in glycerol en vetzuren) is papaja vooral beroemd om de papaïne die het bevat.

Papaïne

Papaïne is een plantaardige eiwitsplitsende stof, dat uit meer dan 200 aminozuren bestaat en in bijzonder grote hoeveelheden voorkomt in de papajaschil en de zaden, maar wel alleen in de rijpe vrucht. Het effect van deze stof op je lichaam is gevarieerd:

• De ontstekingsremmende effecten van papaïne kunnen helpen bij het behandelen van ontstekingen en er wordt gezegd dat het een pijnstillende werking heeft. Binnen de natuurgeneeskunde wordt papaïne als pijnstiller gebruikt bij ontstekingsziekten. Jeuk en pijn door insectenbeten kunnen er ook door worden verlicht.
  Doormidden gesneden papaja / Bron: Sakurai Midori, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
• De effecten van papaïne hebben een kalmerend effect op je spijsverteringsstelsel: het verlicht de darmen door voedseleiwitten om te zetten in aminozuren. Papaïne innemen voor een maaltijd is ook een wapen gebleken tegen dyspepsie, zoals gasvorming of een opgeblazen gevoel.
• Interessant voor mensen met glutenintolerantie: papaïne verhoogt de glutentolerantie door de gliadine die het bevat en waarop de getroffenen inflammatoir reageren, te verteren. Gliadine vormt samen met glutenine het eiwit gluten. Alleen bij kleine hoeveelheden gluten kon een verbeterde tolerantie worden waargenomen.
• Vanwege het sterk ontstekingsremmende en antioxidatieve effect van papaïne, kan het samen met andere eiwitsplitsende enzymen worden gebruikt om auto-immuunziekten te behandelen, omdat papaïne helpt bij het afbreken van schadelijke immuuncomplexen.

Het kopen en bewaren van papaja

Zorg er bij het kopen voor dat onrijpe papaja's nog steeds gele tot oranje vlekken hebben. Dan kunnen ze rijpen. Het exotische fruit is gevoelig voor druk en kou. Daarom mogen de vruchten niet worden bewaard bij een temperatuur onder de zeven graden. De rijpe papaja blijft ongeveer 3-4 dagen goed bij kamertemperatuur. Zorg ervoor dat je ze in een koele kamer bewaart en dat de vruchten niet in de brandende zon staan. Je kunt het vruchtvlees ook invriezen als je de papaja niet gebruikt voordat deze bederft. Bevroren in blokjes kun je de stukjes papaja goed gebruiken voor smoothies, maar je kunt ook de verse papaja pureren, mengen met een beetje citroensap en vervolgens invriezen.

Bereidingstips

Als je ze gewoon zo wilt eten, haal dan de zaadjes uit de gehalveerde papaja en schep het vruchtvlees eruit. Als je het fruit op een smakelijke manier wilt serveren, schil dan de papaja, halveer en ontpit. Nu kun je het vruchtvlees in verschillende vormen snijden, zoals blokjes of plakjes, naar wens of recept. Je kunt de zaden drogen door ze twee tot drie uur in de oven op 50 graden te doen. Dan zijn ze geschikt als smaakvolle en pittige pepervervanger.

De vruchten kunnen ook als groenten worden gekookt. Onrijpe papaja's worden in tropische landen als groenten gegeten. Door het hoge gehalte aan papaïne in zijn vruchtvlees heeft papaja het vermogen heeft harde vezels af te breken en daarom wordt papaja soms toegevoegd bij het koken van vlees om het te verzachten.

Rijpe papaja's smaken goed met limoensap, suiker en gember in fruitsalades en desserts. Halveer het fruit en schraap de zaden eruit met een lepel. Papaja's worden vaak als voorgerecht gebruikt gecombineerd met ham of met krab in hartige salades. Ze zijn ook verkrijgbaar als jam, chutney, gedroogd fruit of conserven. Andere toepassingen: voor een exotisch tintje in vlees, visgerechten en curry's of als onderdeel van (multivitaminen)sappen.

Lees verder

• Drakenfruit of pitaja: gezondheidsvoordelen & voedingswaarde
• Kiwano: gezondheidsvoordelen en bereiding van kiwano's
• Guarana: gezondheidsvoordelen, toepassingen en bijwerkingen
• Granaatappel: gezondheidsvoordelen en voedingsstoffen
• Kiwi: gezondheidsvoordelen en voedingswaarde van kiwi's