Madentherapie: Gebruik van larven voor behandeling wonden

Madentherapie: Gebruik van larven voor behandeling wonden Madentherapie (larventherapie) is een soort biologische behandeling waarbij de arts levende, steriele gekweekte maden (vliegenlarven) in ongezonde huid en een wekedelen-wond plaatst. Hiermee is het dan mogelijk om necrotisch (dood) weefsel binnen een wond schoon te maken en de desinfecteren (debridement). Dankzij larventherapie verloopt de wondgenezing sneller dan standaard verbandtechnieken. Wel zijn er enkele beperkingen verbonden aan een behandeling met behulp van maden.

Medisch gebruik van larven voor behandeling van wonden

De arts gebruikt madentherapie (groene vleesvlieg) voor de behandeling van:

Werking van madentherapie voor wondbehandeling

Debridement

Bij madentherapie verbruiken grote aantallen kleine maden necrotisch weefsel veel nauwkeuriger dan mogelijk is bij een normale chirurgische ingreep, en kunnen een wonde binnen één of twee dagen verwijderen. De madentherapie bij een debridement (dood weefsel verwijderen) veroorzaakt bij 5-30% van de behandelde wonden pijn of ongemak. In alle gevallen hebben deze patiënten ook wondpijn voordat ze een behandeling met maden kregen. Patiënten die waarschijnlijk ongemak zullen ervaren, krijgen hierover op voorhand informatie en daarnaast start de arts de juiste behandeling met pijnstillers. De pijn treedt meestal op na de eerste 24 uur, naarmate de maden groter worden. De pijn is meestal goed onder controle te houden met pijnstillers. Is dit niet het geval, dan verwijdert de arts het verband. Wanneer de maden namelijk de wonde loslaten, stopt het ongemak onmiddellijk.

Desinfectie van de wonde

Maden remmen en vernietigen een groot aantal ziekmakende bacteriën, waaronder methicilline-resistente Staphylococcus aureus (MRSA: bacterie met antibioticaresistentie), groep A en B-streptokokken (soort bacteriën), en grampositieve aërobe en anaërobe stammen. Andere bacteriën zoals Pseudomonas aeruginosa, E. coli of Proteus spp. worden niet aangevallen door maden, en in het geval van Pseudomonas lopen zelfs de maden gevaar.

Praktisch

De arts plaatst heel kleine (paar millimeter lang) larven in een wonde. De larven voeden zich met necrotisch weefsel. Ze geven namelijk speciale enzymen af in een wonde die zorgen voor de afbraak van necrotisch (dood) weefsel. Dit dood weefsel verandert dan in een vloeistof die de maden weer opnemen en verteren. De maden voeden zich ook met bacteriën die gedood worden in hun spijsvertering. Tijdens het reinigingsproces groeien de larven. De wonde is mogelijk wat natter dan normaal met een donkerrode of roze afscheiding. Verder is er een specifieke geur merkbaar wanneer het dood weefsel wordt afgebroken door de maden. De maden zijn meestal niet merkbaar aanwezig al voelen patiënten vaak wel een kriebelend gevoel. Af en toe ontstaat wel pijn bij patiënten met bloedcirculatieproblemen hetgeen verholpen wordt met pijnstilling. Patiënten mogen het madenverband na de behandeling niet nat laten worden en niet te dicht bij een warmtebron komen (dit leidt tot een uitdroging van de maden). Door het opvolgen van de behandeling, is een wond binnen enkele dagen meestal volledig gereinigd.

Beperkingen van larventherapie

Niet bij elk wondtype

Het type van de wonde bepaalt of hierop madentherapie toegepast kan worden. Een vochtige, exsuderende wonde met voldoende zuurstoftoevoer is een voorwaarde. Wonden met onvoldoende doorbloeding komen met andere woorden niet in aanmerking. Niet alle soorten wonden zijn geschikt: droge wonden of open wonden van lichaamsholten bieden geen goede omgeving voor maden om zich te voeden. In sommige gevallen is het mogelijk om een droge wond geschikt te maken voor madentherapie door deze te bevochtigen met een zoutoplossing die gedurende 48 uur wordt aangebracht. Ook wonden op basis van tumorweefsel komen niet in aanmerking voor larventherapie.

Speciale verbanden

Verder moeten er speciale verbanden worden aangebracht waarbij de maden niet kunnen ontsnappen, maar er moet wel lucht bij de maden kunnen komen. Deze speciale verbanden minimaliseren het onaangename kietelend gevoel dat de maden vaak veroorzaken.

Vies

Patiënten en artsen kunnen maden onaangenaam vinden, maar patiënten nemen het aanbod van deze therapie meestal wel aan. De arts kan de maden insluiten in ondoorzichtige polymeerzakken om ze uit het zicht te verbergen.

Lees verder

© 2020 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Wondbehandeling met behulp van madenMaden die in een wond rondkruipen, het klinkt enorm smerig, maar toch kunnen deze kleine beestjes een groot verschil mak…
Maden als schoonmakers van wonden: madentherapieBij mensen met ernstige vleeswonden wordt wel madentherapie ingezet. De maden maken dan de wond schoon. Uit onderzoek is…
Maden voor moderne wondenWaarom komen vliegen in open wonden hun eitjes leggen? Het zal wel zijn om hun broedsel in een later stadium lekker voed…
Wondzorg: Soorten débridementDébrideren is het verwijderen van necrotisch, dood weefsel (débris) uit de wonde. Dit is een natuurlijk proces van het l…

Schilfers tussen tenen: oorzaken van huidschilfers en jeukSchilfers tussen tenen: oorzaken van huidschilfers en jeukDe huid tussen je tenen kan om verschillende redenen schilferen, bijvoorbeeld door eczeem, een schimmelinfectie of een a…
Torus palatinus: Goedaardig gezwel op gehemelte in mondTorus palatinus: Goedaardig gezwel op gehemelte in mondBij de meeste mensen is het gehemelte hol en glad, hetgeen het hele leven lang zo blijft. Soms kunnen er echter benige g…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Mcalamelli, Flickr (CC BY-SA-2.0)
  • Geraadpleegd op 12 april 2020:
  • Coëlho, medisch zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Madentherapie, https://www.startwondverzorging.nl/CONTENT/index.php/wondbehandelingen/25-madentherapie
  • Madentherapie, https://www.wondzorgcentrum.be/wp-content/uploads/Handleiding-voor-patienten-en-zorgverleners.pdf
  • Madentherapie, https://www.zgt.nl/media/folders/17221/madentherapie.pdf
  • Maggot Therapy Takes Us Back to the Future of Wound Care: New and Improved Maggot Therapy for the 21st Century, computertotaal.nl
Miske (4.039 artikelen)
Gepubliceerd: 14-04-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 7
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.