Maden als schoonmakers van wonden: madentherapie

Bij mensen met ernstige vleeswonden wordt wel madentherapie ingezet. De maden maken dan de wond schoon. Uit onderzoek is inmiddels gebleken dat ze ook bacteriën verzwakken. Maar hoe werkt madentherapie waarbij maden wonden schoonmaken? En is het ook smerig om maden op je te hebben die je wonden schoonmaken?

Madentherapie lijkt vies, maar het redt vaak lichaamsdelen

Het is een vies idee dat maden op mensen worden gezet om wonden schoon te maken. Maden worden namelijk altijd geassocieerd met viezigheid. Wie zijn vuilnisbak te lang buiten heeft staan krijgt maden. Wie vlees lang laat liggen, krijgt de beestjes in groten getale op bezoek. Maar dat maden ook heel behulpzaam zijn bij ernstige wonden, gaat er bij velen niet in.

Maden werden al in de vorige eeuw gebruikt om wonden te behandelen

Toch bestaat de methode al sinds eind jaren negentig in Nederland. In dat jaar haalde traumachirurg Gerrolt Jukema van het Leids Universitair Medisch Centrum naar ons land. Overigens was de behandeling niet nieuw. Al in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw werden maden voor medische behandelingen gebruikt in Amerika. Ze werden op een gegeven moment echter overbodig, omdat penicilline de taak overnam. Vanaf het begin van de 19e eeuw zijn echter steeds meer mensen resistent tegen antibiotica en daarom werden toen oude middelen weer uit de kast gehaald.

Waarvoor wordt madentherapie ingezet?

Bij mensen die een geïnfecteerde vleeswond hebben die maar niet over lijkt te gaan kan de madentherapie uiterst goed werk doen. Vooral in gevallen waarbij de amputatie van een arm of been onvermijdelijk lijkt, worden vaak succesvol behandeld met de larven die van vleesvliegen komen.

Hoe werkt de behandeling met maden?

Mensen met chronische wonden krijgen steeds vaker een madenbehandeling. De beestjes zitten daarvoor in een soort theezakje en dat wordt tegen de kapotte huid aangelegd. Voor een wond van 25 vierkante centimeter zijn tussen de 100 en 200 maden nodig. De dieren eten alleen een deel van het vlees dat een infectie veroorzaakt zo leek het, maar ondertussen is bewezen wat er precies gebeurt.

• De insecten breken namelijk het beschermingslaagje van de bacteriën af die een infectie in een wond veroorzaken. Daardoor werken antibiotica beter.
• Bovendien produceren ze een stof die de natuurlijke aangeboren afweer van het lichaam afremt. In chronische wonden vindt heel lang een ontstekingreactie plaats die er uiteindelijk voor kan zorgen dat een been of arm zelfs geamputeerd moet worden. Dit komt omdat het afweersysteem overmatig aan het werk is. De maden remmen dat af en daardoor geneest een wond veel sneller.

Succes van de madentherapie is groot en de behandeling heeft geen bijwerkingen

Het succes van de madentherapie is groot. Bij 80 tot 90 procent van de patiënten werkt het. Bovendien zijn er helemaal geen bijwerkingen. Toch vinden veel mensen het heel eng om deze methode te laten doen. Naast dat patiënten het vaak een vreemde manier van genezing vinden, zijn ook nog niet alle doktoren overtuigd van het belang. Daarom stellen heel veel artsen de madentherapie pas voor als alle andere behandelmethoden niet hebben gewerkt.

Waar kan madentherapie worden gedaan?

Anno 2010 kan in 40 Nederlandse ziekenhuizen de madentherapie worden uitgevoerd.