Chronische sinusitis: Chronische ontsteking van neusbijholte
Sinusitis is een ontsteking van de neusbijholten die gepaard gaat met pijn, druk en zwelling. Wanneer deze ontsteking langer dan twaalf weken aanhoudt, spreekt men van chronische sinusitis (chronische rhinosinusitis). Chronische sinusitis wordt vaak niet veroorzaakt door bacteriën en verbetert doorgaans niet met standaardbehandelingen zoals antibiotica. Symptomen van chronische sinusitis zijn onder andere etterige neusafscheiding en een verstopte neus. De arts zal de onderliggende oorzaak van de chronische sinusitis identificeren en de behandeling daarop afstemmen. In sommige gevallen kunnen zelfzorgmaatregelen en huishoudmiddelen helpen bij de behandeling of preventie van de ontsteking. Met de juiste diagnose en een tijdige behandeling is de prognose doorgaans goed. Indien onbehandeld kunnen er echter ernstige complicaties optreden.
Epidemiologie
Chronische
sinusitis komt wereldwijd veel voor, vooral in gebieden met hoge luchtvervuiling. Op het noordelijk halfrond zijn vochtige gematigde klimaten en hogere pollenconcentraties geassocieerd met een hogere prevalentie van chronische sinusitis. Kinderen zijn vaker getroffen door chronische sinusitis omdat zij sneller luchtweginfecties oplopen dan volwassenen en ouderen.
Mechanisme
Inflammatie van de sinusmucosa
Chronische sinusitis wordt gekarakteriseerd door langdurige ontsteking van de slijmvliezen van de sinussen, wat leidt tot verstopte neusholtes, verstoring van de mucociliaire klaring en verminderde drainage. Deze ontsteking kan ontstaan door infecties, allergieën of anatomische afwijkingen.
Infectieuze oorzaken
In veel gevallen wordt chronische sinusitis veroorzaakt door een herhaalde of persistente infectie, vaak door bacteriën, virussen of schimmels. Bacteriële infecties kunnen leiden tot de vorming van biofilms die moeilijk te behandelen zijn, wat bijdraagt aan de chronische aard van de aandoening.
Immuundisfunctie en allergieën
Chronische sinusitis kan worden verergerd door allergische reacties, waarbij het immuunsysteem overdreven reageert op stofdeeltjes, pollen of andere allergenen. Het verstoort de normale functie van de sinussen en maakt ze kwetsbaar voor infecties.
Oorzaken van chronische sinusitis
Biofilm
Een biofilm is een slijmlaagje met daarin bacteriën die zich hechten aan oppervlakken zoals die in de mondholte, op de darmwand, op
katheters of prothesen, en dus ook in de neusbijholten. Bacteriën binnen een biofilm zijn moeilijk bereikbaar voor fagocyten (cellen die micro-organismen opruimen) en
antibiotica, wat het reinigen van de sinussen bemoeilijkt. Neusspoelingen en soms een operatie zijn noodzakelijk om chronische sinusitis veroorzaakt door een biofilm te behandelen.
De blootstelling aan sigarettenrook kan bijdragen aan chronische sinusitis /
Bron: Geralt, PixabayBlootstelling aan irriterende stoffen en allergenen
Mensen met
allergieën en
astma lopen een verhoogd risico op chronische sinusitis omdat deze aandoeningen de druk en irritatie in de neusgangen en sinussen verhogen. Blootstelling aan
sigarettenrook, allergenen, stofdeeltjes, luchtvervuiling en andere irriterende stoffen kan de symptomen verergeren.
Ongewone infecties
Traditionele antibiotica zijn vaak effectief tegen sinusinfecties, maar virale infecties (zoals een
verkoudheid), schimmelinfecties en antibioticaresistente infecties vereisen vaak andere behandelingen.
Verstopte neus
Een verstopte neus kan de sinussen verstoppen, wat leidt tot:
Verzwakt immuunsysteem
Een
verzwakt immuunsysteem, bijvoorbeeld door aandoeningen zoals mucoviscidose (taaislijmziekte), aids of
hiv, bemoeilijkt de bestrijding van infecties en ontstekingen. Ook patiënten met
gastro-oesofageale reflux hebben een verhoogd risico op chronische sinusitis.
Risicofactoren voor ontstoken sinussen
De risicofactoren voor chronische sinusitis omvatten:
- aangeboren afwijkingen in de neusholte of andere afwijkingen, zoals een krom neusseptum of neuspoliepen
- een geschiedenis van astma
- gevoeligheid voor aspirine
- hooikoorts en andere allergische aandoeningen
- immuunsysteemaandoeningen, zoals immunoglobuline-antilichaamdeficiëntie, hiv en aids
- medische aandoeningen zoals mucoviscidose en chronische obstructieve longziekten (chronische longaandoening met hoesten)
- patiënten die bepaalde medische procedures hebben ondergaan, zoals het inbrengen van een nasogastrische of endotracheale tube
- roken
- tumoren in de neus
- vorige verwondingen aan de neus of wangen
Risicogroepen
Patiënten met allergieën
Mensen met allergieën, vooral voor pollen, huisstofmijt of schimmels, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van chronische sinusitis, vooral wanneer ze hun allergieën niet goed onder controle hebben.
Mensen met anatomische afwijkingen
Patiënten met neuspoliepen, afwijkingen in het neustussenschot of andere structurele afwijkingen van de sinussen hebben een grotere kans om chronische sinusitis te ontwikkelen.
Rokers en mensen met luchtwegaandoeningen
Rokers of mensen met een voorgeschiedenis van chronische obstructieve longziekte (COPD) hebben een verhoogd risico op chronische sinusitis door de voortdurende blootstelling aan irritanten die de sinussen aantasten.
Patiënten met chronische sinusitis kunnen last hebben van vermoeidheid /
Bron: Concord90, Pixabay
Symptomen: Etterige afscheiding en een verstopte neus
De sinussen zijn vochtige, holle ruimten achter de botten van het gezicht die normaal gesproken vocht afvoeren via de neusgangen. Bij een infectie of verzwakt immuunsysteem kan slijm, pus en andere vloeistoffen zich ophopen in de sinussen, wat leidt tot zwelling en irritatie, oftewel sinusitis. Acute sinusitis is vaak te wijten aan een verkoudheid of milde infectie en verdwijnt meestal binnen de tien dagen, soms met antibiotica. Bij chronische sinusitis duurt de ontsteking langer dan twaalf weken.
Mogelijke symptomen van chronische sinusitis zijn vergelijkbaar met die van acute sinusitis en omvatten:
Alarmsymptomen
Langdurige verstopte neus
Een aanhoudende verstopte neus die langer dan 12 weken aanhoudt, ondanks het gebruik van decongestiva of andere behandelingen, kan wijzen op chronische sinusitis.
Gezichtspijn en druk
Patiënten ervaren vaak pijn of druk in het gezicht, vooral rond de ogen, wangen of het voorhoofd, die verergert bij buigen of liggen.
Hoest en slechte adem
Een aanhoudende hoest, vooral 's nachts, of een slechte adem die niet verbetert met mondhygiëne, kan een indicatie zijn voor chronische sinusitis.
Diagnose en onderzoeken
Vraaggesprek
De arts begint met een
medische geschiedenis en vraagt naar belangrijke symptomen zoals etterige neusafscheiding, verstopte neus, verstopte of volle ogen,
pijn of druk in het gezicht en problemen met het reukvermogen. Daarnaast vraagt de arts naar:
- actieve of passieve blootstelling aan tabaksrook
- andere gezondheidsproblemen zoals astma, allergieën en aandoeningen die het immuunsysteem verzwakken
- blootstelling aan allergenen
- de duur van de symptomen
- de huidige medicatie
- eerdere operaties aan de neus of sinussen
- vorige beeldvormende onderzoeken
- eerdere behandelingen en hun duur
- factoren die de klachten verergeren of verlichten
Lichamelijk onderzoek
Tijdens het lichamelijk onderzoek worden verschillende bevindingen vergeleken. De arts voert een volledig onderzoek van het hoofd en de nek uit. Hij of zij onderzoekt de sinussen op zwelling en gevoeligheid. Verder worden de mond- en keelholte gecontroleerd op tekenen van postnasale drip en eventuele roodheid of etterige afscheidingen. Tandbederf (
) kan ook worden opgemerkt.
Diagnostisch onderzoek
De arts kan een anterieure rhinoscopie uitvoeren, waarbij met een klein instrument het neusslijmvlies wordt bekeken op etterige afscheiding of tekenen van [ARTIKEL=198777]poliepen of andere gezwellen. Dit onderzoek kan zowel voor als na het gebruik van een
topisch decongestivum worden uitgevoerd. Aanvullende onderzoeken kunnen een
neusendoscopie (inwendig kijkonderzoek van de neus- en sinusholtes) en een
CT-scan omvatten. Ook kunnen aanvullende onderzoeken zoals een
gehooronderzoek, een oogonderzoek, een keelonderzoek en een longonderzoek worden uitgevoerd.
Behandeling van chronische ontsteking van de neusbijholte
De behandeling van chronische sinusitis kan uitdagend zijn. Het is essentieel om de onderliggende oorzaak te identificeren, omdat een gerichte aanpak de duur van de ontsteking kan verkorten en herhaling kan voorkomen.
Zelfzorg
Het regelmatig spoelen van de neus en sinussen met een zoutoplossing of gebruik van een netipot kan nuttig zijn. Inhaleren van stoom kan helpen om verstoppingen en slijm los te maken. Het masseren van de sinussen kan ook helpen om vloeistoffen vrij te maken en druk te verminderen. Het is belangrijk om veel
water te drinken om uitdroging te voorkomen, wat de effectiviteit van het immuunsysteem kan verminderen. Vrij verkrijgbare medicijnen, zoals
decongestiva voor het verminderen van slijmvlieszwelling en pijnstillers, kunnen ook verlichting bieden.
Bepaalde medicijnen kunnen verlichting bieden bij symptomen van sinusitis /
Bron: Stevepb, Pixabay
Professionele medische zorg
Chronische sinusitis kan vergelijkbaar zijn met andere ontstekingsaandoeningen zoals allergieën of astma. Behandelopties kunnen omvatten:
- Antimycotica: Schimmeldodende middelen zijn nuttig als een schimmelinfectie de oorzaak is van de sinusitis.
- Antibiotica: Hoewel antibiotica niet altijd effectief zijn, kan een arts bijvoorbeeld amoxicilline met kalium clavulaanzuur voorschrijven, wat soms helpt.
- Chirurgie: In sommige gevallen kan een operatie nodig zijn om de sinussen te reinigen, bijvoorbeeld door ballonverwijding of het verwijderen van de sinussen.
- Corticosteroïden: Nasale corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers) kunnen nodig zijn om ontstekingen te verminderen en symptomen te verlichten. Bijwerkingen kunnen optreden.
- Netipotten en andere apparaten voor het uitspoelen van de sinussen met water kunnen helpen bij het bestrijden van infecties en het verminderen van irritatie.
- Neusspoelingen
Prognose
Herstel na behandeling
De meeste patiënten met chronische sinusitis kunnen hun symptomen onder controle krijgen met medicamenteuze behandeling en levensstijlveranderingen. In sommige gevallen kan chirurgie nodig zijn om anatomische afwijkingen te corrigeren.
Risico op complicaties
Chronische sinusitis kan leiden tot complicaties zoals sinusinfecties, gehoorverlies, of, zelden, infecties van de hersenen of ogen als de infectie zich verspreidt.
Langdurige symptomen
In sommige gevallen kan de aandoening chronisch blijven, zelfs met behandeling, wat leidt tot herhaalde opflakkeringen van symptomen.
Complicaties
Chronische sinusitis leidt zelden tot complicaties, maar soms kan dit wijzen op een ernstiger probleem. Bij aanhoudende sinuspijn of sinusdruk langer dan twee weken is een doktersbezoek aangewezen.
Mogelijke complicaties van chronische sinusitis zijn:
- een hersenabces (verzameling van pus in de hersenen)
- een plotselinge verergering van astma
- verminderde reukzin (hyposmie)
- infecties in de ogen, neus, oren of hersenen
- mucocele (een cyste van slijm die de neus of sinussen blokkeert)
Preventie
Preventieve maatregelen kunnen helpen bij het voorkomen van chronische sinusitis:
- vermijd allergenen (uitlokkende stoffen)
- handhaaf een goede handhygiëne om de verspreiding van bacteriën en schimmels te voorkomen
- gebruik een HEPA-luchtfilter op de airconditioner en houd ramen 's nachts gesloten
- rij met gesloten ramen en de airconditioning aan
- vermijd nauw contact met mensen die verkouden zijn
- blijft binnen bij hoge luchtvervuiling
- vermijd het maaien van het gazon en het gebruik van een bladblazer tijdens het allergieseizoen
Lees verder