Chronische sinusitis: Chronische ontsteking van neusbijholte

Sinusitis is een ontsteking van de neusbijholten die gepaard gaat met pijn, druk en zwelling. Wanneer deze ontsteking langer dan twaalf weken aanhoudt, spreekt men van chronische sinusitis (chronische rhinosinusitis). Chronische sinusitis wordt vaak niet veroorzaakt door bacteriën en verbetert doorgaans niet met standaardbehandelingen zoals antibiotica. Symptomen van chronische sinusitis zijn onder andere etterige neusafscheiding en een verstopte neus. De arts zal de onderliggende oorzaak van de chronische sinusitis identificeren en de behandeling daarop afstemmen. In sommige gevallen kunnen zelfzorgmaatregelen en huishoudmiddelen helpen bij de behandeling of preventie van de ontsteking. Met de juiste diagnose en een tijdige behandeling is de prognose doorgaans goed. Indien onbehandeld kunnen er echter ernstige complicaties optreden.

• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken van chronische sinusitis
• Biofilm
• Blootstelling aan irriterende stoffen en allergenen
• Ongewone infecties
• Verstopte neus
• Verzwakt immuunsysteem
• Risicofactoren voor ontstoken sinussen
• Risicogroepen
• Symptomen: Etterige afscheiding en een verstopte neus
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van chronische ontsteking van de neusbijholte
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Prognose
• Complicaties
• Preventie
• Praktische tips voor het omgaan met chronische sinusitis
• Zorg voor een goede neusverzorging
• Maak gebruik van stoominhalaties
• Gebruik medicatie volgens de aanwijzingen
• Vermijd allergenen en irritanten
• Hanteer een goede vochtbalans
• Zorg voor voldoende rust en slaap
• Pas je dieet aan om ontstekingen te verminderen
• Gebruik een luchtbevochtiger
• Volg het behandelingsplan van je arts
• Wees alert op complicaties
• Misvattingen rond chronische sinusitis
• Chronische sinusitis wordt altijd veroorzaakt door een infectie
• Chronische sinusitis kan alleen worden behandeld met antibiotica
• Chronische sinusitis is altijd zichtbaar op een röntgenfoto
• Alle gevallen van chronische sinusitis vereisen een operatie
• Chronische sinusitis kan altijd worden voorkomen

Epidemiologie

Chronische sinusitis komt wereldwijd veel voor, vooral in gebieden met hoge luchtvervuiling. Op het noordelijk halfrond zijn vochtige gematigde klimaten en hogere pollenconcentraties geassocieerd met een hogere prevalentie van chronische sinusitis. Kinderen zijn vaker getroffen door chronische sinusitis omdat zij sneller luchtweginfecties oplopen dan volwassenen en ouderen.

Mechanisme

Inflammatie van de sinusmucosa
Chronische sinusitis wordt gekarakteriseerd door langdurige ontsteking van de slijmvliezen van de sinussen, wat leidt tot verstopte neusholtes, verstoring van de mucociliaire klaring en verminderde drainage. Deze ontsteking kan ontstaan door infecties, allergieën of anatomische afwijkingen.

Infectieuze oorzaken
In veel gevallen wordt chronische sinusitis veroorzaakt door een herhaalde of persistente infectie, vaak door bacteriën, virussen of schimmels. Bacteriële infecties kunnen leiden tot de vorming van biofilms die moeilijk te behandelen zijn, wat bijdraagt aan de chronische aard van de aandoening.

Immuundisfunctie en allergieën
Chronische sinusitis kan worden verergerd door allergische reacties, waarbij het immuunsysteem overdreven reageert op stofdeeltjes, pollen of andere allergenen. Het verstoort de normale functie van de sinussen en maakt ze kwetsbaar voor infecties.

Oorzaken van chronische sinusitis

Biofilm

Een biofilm is een slijmlaagje met daarin bacteriën die zich hechten aan oppervlakken zoals die in de mondholte, op de darmwand, op katheters of prothesen, en dus ook in de neusbijholten. Bacteriën binnen een biofilm zijn moeilijk bereikbaar voor fagocyten (cellen die micro-organismen opruimen) en antibiotica, wat het reinigen van de sinussen bemoeilijkt. Neusspoelingen en soms een operatie zijn noodzakelijk om chronische sinusitis veroorzaakt door een biofilm te behandelen.

Blootstelling aan irriterende stoffen en allergenen

Mensen met allergieën en astma lopen een verhoogd risico op chronische sinusitis omdat deze aandoeningen de druk en irritatie in de neusgangen en sinussen verhogen. Blootstelling aan sigarettenrook, allergenen, stofdeeltjes, luchtvervuiling en andere irriterende stoffen kan de symptomen verergeren.

Ongewone infecties

Traditionele antibiotica zijn vaak effectief tegen sinusinfecties, maar virale infecties (zoals een verkoudheid), schimmelinfecties en antibioticaresistente infecties vereisen vaak andere behandelingen.

Verstopte neus

Een verstopte neus kan de sinussen verstoppen, wat leidt tot:

• een chronische infectie
• neuspoliepen of neustumoren
• schade of afwijkingen aan de neus of het gezicht, zoals een afwijkend neustussenschot

Verzwakt immuunsysteem

Een verzwakt immuunsysteem, bijvoorbeeld door aandoeningen zoals mucoviscidose (taaislijmziekte), aids of hiv, bemoeilijkt de bestrijding van infecties en ontstekingen. Ook patiënten met gastro-oesofageale reflux hebben een verhoogd risico op chronische sinusitis.

Risicofactoren voor ontstoken sinussen

De risicofactoren voor chronische sinusitis omvatten:

• aangeboren afwijkingen in de neusholte of andere afwijkingen, zoals een krom neusseptum of neuspoliepen
• een geschiedenis van astma
• gevoeligheid voor aspirine
• hooikoorts en andere allergische aandoeningen
• immuunsysteemaandoeningen, zoals immunoglobuline-antilichaamdeficiëntie, hiv en aids
• medische aandoeningen zoals mucoviscidose en chronische obstructieve longziekten (chronische longaandoening met hoesten)
• patiënten die bepaalde medische procedures hebben ondergaan, zoals het inbrengen van een nasogastrische of endotracheale tube
• roken
• tumoren in de neus
• vorige verwondingen aan de neus of wangen

Risicogroepen

Patiënten met allergieën
Mensen met allergieën, vooral voor pollen, huisstofmijt of schimmels, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van chronische sinusitis, vooral wanneer ze hun allergieën niet goed onder controle hebben.

Mensen met anatomische afwijkingen
Patiënten met neuspoliepen, afwijkingen in het neustussenschot of andere structurele afwijkingen van de sinussen hebben een grotere kans om chronische sinusitis te ontwikkelen.

Rokers en mensen met luchtwegaandoeningen
Rokers of mensen met een voorgeschiedenis van chronische obstructieve longziekte (COPD) hebben een verhoogd risico op chronische sinusitis door de voortdurende blootstelling aan irritanten die de sinussen aantasten.

Symptomen: Etterige afscheiding en een verstopte neus

De sinussen zijn vochtige, holle ruimten achter de botten van het gezicht die normaal gesproken vocht afvoeren via de neusgangen. Bij een infectie of verzwakt immuunsysteem kan slijm, pus en andere vloeistoffen zich ophopen in de sinussen, wat leidt tot zwelling en irritatie, oftewel sinusitis. Acute sinusitis is vaak te wijten aan een verkoudheid of milde infectie en verdwijnt meestal binnen de tien dagen, soms met antibiotica. Bij chronische sinusitis duurt de ontsteking langer dan twaalf weken.

Mogelijke symptomen van chronische sinusitis zijn vergelijkbaar met die van acute sinusitis en omvatten:

• een algemeen ziek gevoel
• een chronische hoest en een droge hoest (voornamelijk bij kinderen)
• een verlies van eetlust
• een neusafscheiding (van dun tot dik en van helder tot etterig)
• neusobstructie: verstopping, congestie (verstopte sinussen), benauwdheid
• een onaangename smaak in de mond
• een stinkende adem (halitose)
• verergering van astmaklachten
• een verstopte neus
• gelaatsvolheid, ongemak, neuspijn en hoofdpijn (vaker bij neuspoliepen)
• hyposmie (verminderd reukvermogen) of anosmie (geen reukvermogen) (vaker bij neuspoliepen)
• keelpijn
• koorts (van onbekende oorsprong)
• lichaamspijn
• niezen
• oorpijn
• pijn en druk boven de ogen, langs de zijkanten van de neus en achter de wangen
• pijn in de neus (neuspijn) of keel (keelpijn)
• postnasale drip (overmatig veel slijm in de achterkant van de keel)
• problemen met het gezichtsvermogen
• slaapproblemen
• snel vermoeid
• tandpijn (boventanden)
• verstopte oren

Alarmsymptomen

Langdurige verstopte neus
Een aanhoudende verstopte neus die langer dan 12 weken aanhoudt, ondanks het gebruik van decongestiva of andere behandelingen, kan wijzen op chronische sinusitis.

Gezichtspijn en druk
Patiënten ervaren vaak pijn of druk in het gezicht, vooral rond de ogen, wangen of het voorhoofd, die verergert bij buigen of liggen.

Hoest en slechte adem
Een aanhoudende hoest, vooral 's nachts, of een slechte adem die niet verbetert met mondhygiëne, kan een indicatie zijn voor chronische sinusitis.

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek
De arts begint met een medische geschiedenis en vraagt naar belangrijke symptomen zoals etterige neusafscheiding, verstopte neus, verstopte of volle ogen, pijn of druk in het gezicht en problemen met het reukvermogen. Daarnaast vraagt de arts naar:

• actieve of passieve blootstelling aan tabaksrook
• andere gezondheidsproblemen zoals astma, allergieën en aandoeningen die het immuunsysteem verzwakken
• blootstelling aan allergenen
• de duur van de symptomen
• de huidige medicatie
• eerdere operaties aan de neus of sinussen
• vorige beeldvormende onderzoeken
• eerdere behandelingen en hun duur
• factoren die de klachten verergeren of verlichten

Lichamelijk onderzoek
Tijdens het lichamelijk onderzoek worden verschillende bevindingen vergeleken. De arts voert een volledig onderzoek van het hoofd en de nek uit. Hij of zij onderzoekt de sinussen op zwelling en gevoeligheid. Verder worden de mond- en keelholte gecontroleerd op tekenen van postnasale drip en eventuele roodheid of etterige afscheidingen. Tandbederf () kan ook worden opgemerkt.

Diagnostisch onderzoek
De arts kan een anterieure rhinoscopie uitvoeren, waarbij met een klein instrument het neusslijmvlies wordt bekeken op etterige afscheiding of tekenen van [ARTIKEL=198777]poliepen of andere gezwellen. Dit onderzoek kan zowel voor als na het gebruik van een topisch decongestivum worden uitgevoerd. Aanvullende onderzoeken kunnen een neusendoscopie (inwendig kijkonderzoek van de neus- en sinusholtes) en een CT-scan omvatten. Ook kunnen aanvullende onderzoeken zoals een gehooronderzoek, een oogonderzoek, een keelonderzoek en een longonderzoek worden uitgevoerd.

Behandeling van chronische ontsteking van de neusbijholte

De behandeling van chronische sinusitis kan uitdagend zijn. Het is essentieel om de onderliggende oorzaak te identificeren, omdat een gerichte aanpak de duur van de ontsteking kan verkorten en herhaling kan voorkomen.

Zelfzorg

Het regelmatig spoelen van de neus en sinussen met een zoutoplossing of gebruik van een netipot kan nuttig zijn. Inhaleren van stoom kan helpen om verstoppingen en slijm los te maken. Het masseren van de sinussen kan ook helpen om vloeistoffen vrij te maken en druk te verminderen. Het is belangrijk om veel water te drinken om uitdroging te voorkomen, wat de effectiviteit van het immuunsysteem kan verminderen. Vrij verkrijgbare medicijnen, zoals decongestiva voor het verminderen van slijmvlieszwelling en pijnstillers, kunnen ook verlichting bieden.

Professionele medische zorg

Chronische sinusitis kan vergelijkbaar zijn met andere ontstekingsaandoeningen zoals allergieën of astma. Behandelopties kunnen omvatten:

• Antimycotica: Schimmeldodende middelen zijn nuttig als een schimmelinfectie de oorzaak is van de sinusitis.
• Antibiotica: Hoewel antibiotica niet altijd effectief zijn, kan een arts bijvoorbeeld amoxicilline met kalium clavulaanzuur voorschrijven, wat soms helpt.
• Chirurgie: In sommige gevallen kan een operatie nodig zijn om de sinussen te reinigen, bijvoorbeeld door ballonverwijding of het verwijderen van de sinussen.
• Corticosteroïden: Nasale corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers) kunnen nodig zijn om ontstekingen te verminderen en symptomen te verlichten. Bijwerkingen kunnen optreden.
• Netipotten en andere apparaten voor het uitspoelen van de sinussen met water kunnen helpen bij het bestrijden van infecties en het verminderen van irritatie.
• Neusspoelingen

Prognose

Herstel na behandeling
De meeste patiënten met chronische sinusitis kunnen hun symptomen onder controle krijgen met medicamenteuze behandeling en levensstijlveranderingen. In sommige gevallen kan chirurgie nodig zijn om anatomische afwijkingen te corrigeren.

Risico op complicaties
Chronische sinusitis kan leiden tot complicaties zoals sinusinfecties, gehoorverlies, of, zelden, infecties van de hersenen of ogen als de infectie zich verspreidt.

Langdurige symptomen
In sommige gevallen kan de aandoening chronisch blijven, zelfs met behandeling, wat leidt tot herhaalde opflakkeringen van symptomen.

Complicaties

Chronische sinusitis leidt zelden tot complicaties, maar soms kan dit wijzen op een ernstiger probleem. Bij aanhoudende sinuspijn of sinusdruk langer dan twee weken is een doktersbezoek aangewezen.

Mogelijke complicaties van chronische sinusitis zijn:

• een hersenabces (verzameling van pus in de hersenen)
• een plotselinge verergering van astma
• verminderde reukzin (hyposmie)
• infecties in de ogen, neus, oren of hersenen
• mucocele (een cyste van slijm die de neus of sinussen blokkeert)

Preventie

Preventieve maatregelen kunnen helpen bij het voorkomen van chronische sinusitis:

• vermijd allergenen (uitlokkende stoffen)
• handhaaf een goede handhygiëne om de verspreiding van bacteriën en schimmels te voorkomen
• gebruik een HEPA-luchtfilter op de airconditioner en houd ramen 's nachts gesloten
• rij met gesloten ramen en de airconditioning aan
• vermijd nauw contact met mensen die verkouden zijn
• blijft binnen bij hoge luchtvervuiling
• vermijd het maaien van het gazon en het gebruik van een bladblazer tijdens het allergieseizoen

Praktische tips voor het omgaan met chronische sinusitis

Chronische sinusitis is een langdurige ontsteking van de sinussen die vaak gepaard gaat met symptomen zoals verstopte neus, hoofdpijn, vermoeidheid, en drainage van slijm. De aandoening kan het dagelijks functioneren ernstig verstoren. Het doel bij het omgaan met chronische sinusitis is om de symptomen te verlichten, ontstekingen te verminderen en het herstelproces te bevorderen. Hier volgen praktische tips voor het omgaan met chronische sinusitis.

Zorg voor een goede neusverzorging

Een belangrijk aspect van het beheersen van chronische sinusitis is het onderhouden van een schone en goed doorbloede neus. Het gebruik van een zoutoplossing of een neusdouche kan helpen om de sinussen te spoelen, slijm te verwijderen en de luchtwegen vrij te maken. Dit kan de druk verlichten en de ademhaling vergemakkelijken. Je kunt deze methode meerdere keren per dag herhalen, vooral als je een verstopte neus hebt.

Maak gebruik van stoominhalaties

Stoominhalatie kan helpen om de luchtwegen te openen en het slijm los te maken. Dit kan worden gedaan door een warme douche te nemen of door boven een kom heet water te hangen met een handdoek over je hoofd om de stoom in te ademen. Essentiële oliën zoals eucalyptusolie kunnen aan het water worden toegevoegd voor extra verlichting. Dit kan de symptomen van sinusitis verlichten, vooral bij verstopte sinussen.

Gebruik medicatie volgens de aanwijzingen

Bij chronische sinusitis kan het gebruik van medicatie zoals neussprays, ontstekingsremmers, of antibiotica nodig zijn. Neussprays kunnen helpen de ontsteking te verminderen en de verstopte neus te verlichten. Gebruik deze echter alleen op advies van je arts, omdat langdurig gebruik van sommige sprays kan leiden tot verergering van de symptomen. Je arts kan ook pijnstillers of andere medicijnen aanbevelen, afhankelijk van de ernst van de aandoening.

Vermijd allergenen en irritanten

Allergieën kunnen bijdragen aan of de symptomen van chronische sinusitis verergeren. Het vermijden van bekende allergenen, zoals pollen, stof of huisdieren, kan helpen de ontsteking in de sinussen te verminderen. Probeer ook blootstelling aan irriterende stoffen zoals sigarettenrook of sterke geurstoffen te vermijden, omdat deze de luchtwegen kunnen irriteren en de symptomen kunnen verergeren.

Hanteer een goede vochtbalans

Voldoende vochtinname is essentieel bij chronische sinusitis. Het drinken van veel water helpt om het slijm dunner te maken, zodat het gemakkelijker uit de sinussen kan worden verwijderd. Warme dranken zoals kruidenthee kunnen ook verlichtend werken. Vermijd cafeïne en alcohol, omdat deze het lichaam kunnen uitdrogen, wat de symptomen kan verergeren.

Zorg voor voldoende rust en slaap

Rust en slaap zijn cruciaal voor het herstel van je lichaam. Bij chronische sinusitis kunnen vermoeidheid en slechte slaapkwaliteit vaak optreden door verstopte neus of hoofdpijn. Zorg voor een comfortabele slaapomgeving en probeer je hoofd iets omhoog te houden terwijl je slaapt, zodat je neusgangen minder snel verstopt raken. Goede slaap helpt je immuunsysteem versterken en ondersteunt het herstel van de sinussen.

Pas je dieet aan om ontstekingen te verminderen

Een voedingspatroon dat rijk is aan ontstekingsremmende stoffen kan helpen bij het verminderen van ontstekingen in de sinussen. Eet voedingsmiddelen die rijk zijn aan antioxidanten, zoals bessen, groenten, en noten, en overweeg het toevoegen van omega-3-vetzuren uit vette vis. Ook specerijen zoals kurkuma en gember kunnen ontstekingen verminderen en helpen bij het bevorderen van een goede gezondheid van de luchtwegen.

Gebruik een luchtbevochtiger

Een droge omgeving kan de symptomen van chronische sinusitis verergeren door de luchtwegen verder te irriteren. Het gebruik van een luchtbevochtiger in je slaapruimte kan de luchtvochtigheid verhogen en helpen de sinussen vochtig te houden. Dit kan helpen om slijm gemakkelijker te laten vloeien en de ademhaling te vergemakkelijken.

Volg het behandelingsplan van je arts

Chronische sinusitis vereist vaak langdurige behandeling. Het is belangrijk om het advies van je arts op te volgen, waaronder het regelmatig controleren van je symptomen en het aanpassen van je behandeling indien nodig. Soms kan een chirurgische ingreep nodig zijn om blokkades in de sinussen te verwijderen of om de anatomie van de neusgangen te verbeteren. Bespreek je symptomen regelmatig met je arts om de meest effectieve behandelingsopties te vinden.

Wees alert op complicaties

Hoewel chronische sinusitis vaak goed te behandelen is, kunnen er complicaties optreden, zoals sinusinfecties die zich verspreiden naar andere delen van het lichaam. Wees alert op verergerende symptomen zoals ernstige hoofdpijn, koorts, veranderingen in gezichtsvermogen, of pijn die zich uitbreidt naar je kaak of tanden. Als je deze symptomen ervaart, neem dan onmiddellijk contact op met je arts.

Misvattingen rond chronische sinusitis

Chronische sinusitis is een veelvoorkomende aandoening die kan leiden tot langdurige ontsteking van de sinussen, wat resulteert in verstopte neusholtes, pijn en andere ongemakken. Er zijn veel misvattingen over de oorzaken en behandeling van chronische sinusitis, wat soms leidt tot verkeerde ideeën over hoe de aandoening moet worden behandeld of voorkomen. Hieronder worden enkele van de meest voorkomende misvattingen besproken.

Chronische sinusitis wordt altijd veroorzaakt door een infectie

Een veelvoorkomende misvatting is dat chronische sinusitis altijd het gevolg is van een infectie, meestal een bacteriële infectie. Hoewel een infectie inderdaad een mogelijke oorzaak is, wordt chronische sinusitis vaak ook veroorzaakt door andere factoren zoals allergieën, irritatie van de luchtwegen door stoffen zoals sigarettenrook, of anatomische afwijkingen in de neusholtes of neus. Zelfs veranderingen in de beharing in de neusholtes kunnen bijdragen aan de verstopte luchtwegen, zonder dat er sprake is van een infectie.

Chronische sinusitis kan alleen worden behandeld met antibiotica

Veel mensen geloven dat antibiotica de enige manier zijn om chronische sinusitis te behandelen, maar dit is niet altijd het geval. Als de aandoening wordt veroorzaakt door een bacteriële infectie, kunnen antibiotica nuttig zijn. Echter, wanneer sinusitis wordt veroorzaakt door allergieën, virale infecties of irritatie, zullen antibiotica niet effectief zijn. In dergelijke gevallen kunnen andere behandelingsopties zoals het gebruik van geneesmiddelen voor allergieën, alcoholvermijding, of fysiologische zoutoplossingen voor het spoelen van de neusholtes effectiever zijn. Het is belangrijk om de juiste oorzaak van de sinusitis te identificeren om een passende behandeling te bepalen.

Chronische sinusitis is altijd zichtbaar op een röntgenfoto

Sommige mensen denken dat de diagnose chronische sinusitis altijd kan worden bevestigd door een röntgenfoto van de sinussen. Hoewel beeldvormende onderzoeken zoals een beeldvormend onderzoek nuttig kunnen zijn om de aandoening te bevestigen, is het niet altijd nodig om een röntgenfoto te maken. In veel gevallen kan een arts de diagnose stellen op basis van symptomen en een grondig lichamelijk onderzoek. Een röntgenfoto of CT-scan wordt meestal alleen aanbevolen als er vermoedens zijn van complicaties of als de symptomen niet verbeteren met de gebruikelijke behandeling.

Alle gevallen van chronische sinusitis vereisen een operatie

Veel mensen denken dat een operatie de enige oplossing is voor chronische sinusitis. Dit is echter een misvatting. Chirurgische ingrepen, zoals een sinusoperatie, kunnen nodig zijn voor gevallen van chronische sinusitis waarbij er anatomische problemen zijn, zoals verstopte sinussen door poliepen of afwijkingen in de neusholtes. Echter, de meeste gevallen van chronische sinusitis kunnen met niet-chirurgische behandelingen worden beheerd, zoals het gebruik van bloedonderzoeken, bijnierschorsmedicatie, neussprays, en andere conservatieve methoden.

Chronische sinusitis kan altijd worden voorkomen

Een andere misvatting is dat chronische sinusitis altijd kan worden voorkomen. Hoewel het mogelijk is om bepaalde risicofactoren te vermijden, zoals roken of blootstelling aan insectenbeet, zijn er ook genetische en omgevingsfactoren die moeilijk te controleren zijn. Sommige mensen hebben een genetische aanleg voor sinusproblemen of hebben chronische suikerziekte, wat hun risico op het ontwikkelen van sinusitis verhoogt. Preventieve maatregelen, zoals het regelmatig spoelen van de sinussen of het vermijden van allergische triggers, kunnen helpen de symptomen te verlichten, maar ze kunnen de aandoening niet altijd volledig voorkomen.

Lees verder

• Sinusitis (sinusinfectie): Oorzaken, symptomen & behandeling
• Pansinusitis: Ontsteking van alle sinussen met gezichtspijn
• Frontale sinusitis: Infectie of ontsteking voorhoofdsholte
• Verstopte neus (nasale obstructie) door diverse aandoeningen
• Sinuscongestie: Behandeling van verstopte sinussen