Chronische sinusitis: Chronische ontsteking van neusbijholte

Sinusitis is een ontsteking van de neusbijholten die gepaard gaat met pijn, druk en zwelling. Wanneer deze ontsteking langer dan twaalf weken aanhoudt, spreekt men van chronische sinusitis (chronische rhinosinusitis). Chronische sinusitis wordt vaak niet veroorzaakt door bacteriën en verbetert doorgaans niet met standaardbehandelingen zoals antibiotica. Symptomen van chronische sinusitis zijn onder andere etterige neusafscheiding en een verstopte neus. De arts zal de onderliggende oorzaak van de chronische sinusitis identificeren en de behandeling daarop afstemmen. In sommige gevallen kunnen zelfzorgmaatregelen en huishoudmiddelen helpen bij de behandeling of preventie van de ontsteking. Met de juiste diagnose en een tijdige behandeling is de prognose doorgaans goed. Indien onbehandeld kunnen er echter ernstige complicaties optreden.

• Epidemiologie
• Oorzaken van chronische sinusitis
• Biofilm
• Blootstelling aan irriterende stoffen en allergenen
• Ongewone infecties
• Verstopte neus
• Verzwakt immuunsysteem
• Risicofactoren voor ontstoken sinussen
• Symptomen: Etterige afscheiding en een verstopte neus
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van chronische ontsteking van de neusbijholte
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie

Chronische sinusitis komt wereldwijd veel voor, vooral in gebieden met hoge luchtvervuiling. Op het noordelijk halfrond zijn vochtige gematigde klimaten en hogere pollenconcentraties geassocieerd met een hogere prevalentie van chronische sinusitis. Kinderen zijn vaker getroffen door chronische sinusitis omdat zij sneller luchtweginfecties oplopen dan volwassenen en ouderen.

Oorzaken van chronische sinusitis

Biofilm

Een biofilm is een slijmlaagje met daarin bacteriën die zich hechten aan oppervlakken zoals die in de mondholte, op de darmwand, op katheters of prothesen, en dus ook in de neusbijholten. Bacteriën binnen een biofilm zijn moeilijk bereikbaar voor fagocyten (cellen die micro-organismen opruimen) en antibiotica, wat het reinigen van de sinussen bemoeilijkt. Neusspoelingen en soms een operatie zijn noodzakelijk om chronische sinusitis veroorzaakt door een biofilm te behandelen.

Blootstelling aan irriterende stoffen en allergenen

Mensen met allergieën en astma lopen een verhoogd risico op chronische sinusitis omdat deze aandoeningen de druk en irritatie in de neusgangen en sinussen verhogen. Blootstelling aan sigarettenrook, allergenen, stofdeeltjes, luchtvervuiling en andere irriterende stoffen kan de symptomen verergeren.

Ongewone infecties

Traditionele antibiotica zijn vaak effectief tegen sinusinfecties, maar virale infecties (zoals een verkoudheid), schimmelinfecties en antibioticaresistente infecties vereisen vaak andere behandelingen.

Verstopte neus

Een verstopte neus kan de sinussen verstoppen, wat leidt tot:

• een chronische infectie
• neuspoliepen of neustumoren
• schade of afwijkingen aan de neus of het gezicht, zoals een afwijkend neustussenschot

Verzwakt immuunsysteem

Een verzwakt immuunsysteem, bijvoorbeeld door aandoeningen zoals mucoviscidose (taaislijmziekte), aids of hiv, bemoeilijkt de bestrijding van infecties en ontstekingen. Ook patiënten met gastro-oesofageale reflux hebben een verhoogd risico op chronische sinusitis.

Risicofactoren voor ontstoken sinussen

De risicofactoren voor chronische sinusitis omvatten:

• aangeboren afwijkingen in de neusholte of andere afwijkingen, zoals een krom neusseptum of neuspoliepen
• een geschiedenis van astma
• gevoeligheid voor aspirine
• hooikoorts en andere allergische aandoeningen
• immuunsysteemaandoeningen, zoals immunoglobuline-antilichaamdeficiëntie, hiv en aids
• medische aandoeningen zoals mucoviscidose en chronische obstructieve longziekten (chronische longaandoening met hoesten)
• patiënten die bepaalde medische procedures hebben ondergaan, zoals het inbrengen van een nasogastrische of endotracheale tube
• roken
• tumoren in de neus
• vorige verwondingen aan de neus of wangen

Symptomen: Etterige afscheiding en een verstopte neus

De sinussen zijn vochtige, holle ruimten achter de botten van het gezicht die normaal gesproken vocht afvoeren via de neusgangen. Bij een infectie of verzwakt immuunsysteem kan slijm, pus en andere vloeistoffen zich ophopen in de sinussen, wat leidt tot zwelling en irritatie, oftewel sinusitis. Acute sinusitis is vaak te wijten aan een verkoudheid of milde infectie en verdwijnt meestal binnen de tien dagen, soms met antibiotica. Bij chronische sinusitis duurt de ontsteking langer dan twaalf weken.

Mogelijke symptomen van chronische sinusitis zijn vergelijkbaar met die van acute sinusitis en omvatten:

• een algemeen ziek gevoel
• een chronische hoest en een droge hoest (voornamelijk bij kinderen)
• een verlies van eetlust
• een neusafscheiding (van dun tot dik en van helder tot etterig)
• neusobstructie: verstopping, congestie (verstopte sinussen), benauwdheid
• een onaangename smaak in de mond
• een stinkende adem (halitose)
• verergering van astmaklachten
• een verstopte neus
• gelaatsvolheid, ongemak, neuspijn en hoofdpijn (vaker bij neuspoliepen)
• hyposmie (verminderd reukvermogen) of anosmie (geen reukvermogen) (vaker bij neuspoliepen)
• keelpijn
• koorts (van onbekende oorsprong)
• lichaamspijn
• niezen
• oorpijn
• pijn en druk boven de ogen, langs de zijkanten van de neus en achter de wangen
• pijn in de neus (neuspijn) of keel (keelpijn)
• postnasale drip (overmatig veel slijm in de achterkant van de keel)
• problemen met het gezichtsvermogen
• slaapproblemen
• snel vermoeid
• tandpijn (boventanden)
• verstopte oren

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek
De arts begint met een medische geschiedenis en vraagt naar belangrijke symptomen zoals etterige neusafscheiding, verstopte neus, verstopte of volle ogen, pijn of druk in het gezicht en problemen met het reukvermogen. Daarnaast vraagt de arts naar:

• actieve of passieve blootstelling aan tabaksrook
• andere gezondheidsproblemen zoals astma, allergieën en aandoeningen die het immuunsysteem verzwakken
• blootstelling aan allergenen
• de duur van de symptomen
• de huidige medicatie
• eerdere operaties aan de neus of sinussen
• vorige beeldvormende onderzoeken
• eerdere behandelingen en hun duur
• factoren die de klachten verergeren of verlichten

Lichamelijk onderzoek
Tijdens het lichamelijk onderzoek worden verschillende bevindingen vergeleken. De arts voert een volledig onderzoek van het hoofd en de nek uit. Hij of zij onderzoekt de sinussen op zwelling en gevoeligheid. Verder worden de mond- en keelholte gecontroleerd op tekenen van postnasale drip en eventuele roodheid of etterige afscheidingen. Tandbederf () kan ook worden opgemerkt.

Diagnostisch onderzoek
De arts kan een anterieure rhinoscopie uitvoeren, waarbij met een klein instrument het neusslijmvlies wordt bekeken op etterige afscheiding of tekenen van [ARTIKEL=198777]poliepen of andere gezwellen. Dit onderzoek kan zowel voor als na het gebruik van een topisch decongestivum worden uitgevoerd. Aanvullende onderzoeken kunnen een neusendoscopie (inwendig kijkonderzoek van de neus- en sinusholtes) en een CT-scan omvatten. Ook kunnen aanvullende onderzoeken zoals een gehooronderzoek, een oogonderzoek, een keelonderzoek en een longonderzoek worden uitgevoerd.

Behandeling van chronische ontsteking van de neusbijholte

De behandeling van chronische sinusitis kan uitdagend zijn. Het is essentieel om de onderliggende oorzaak te identificeren, omdat een gerichte aanpak de duur van de ontsteking kan verkorten en herhaling kan voorkomen.

Zelfzorg

Het regelmatig spoelen van de neus en sinussen met een zoutoplossing of gebruik van een netipot kan nuttig zijn. Inhaleren van stoom kan helpen om verstoppingen en slijm los te maken. Het masseren van de sinussen kan ook helpen om vloeistoffen vrij te maken en druk te verminderen. Het is belangrijk om veel water te drinken om uitdroging te voorkomen, wat de effectiviteit van het immuunsysteem kan verminderen. Vrij verkrijgbare medicijnen, zoals decongestiva voor het verminderen van slijmvlieszwelling en pijnstillers, kunnen ook verlichting bieden.

Professionele medische zorg

Chronische sinusitis kan vergelijkbaar zijn met andere ontstekingsaandoeningen zoals allergieën of astma. Behandelopties kunnen omvatten:

• Antimycotica: Schimmeldodende middelen zijn nuttig als een schimmelinfectie de oorzaak is van de sinusitis.
• Antibiotica: Hoewel antibiotica niet altijd effectief zijn, kan een arts bijvoorbeeld amoxicilline met kalium clavulaanzuur voorschrijven, wat soms helpt.
• Chirurgie: In sommige gevallen kan een operatie nodig zijn om de sinussen te reinigen, bijvoorbeeld door ballonverwijding of het verwijderen van de sinussen.
• Corticosteroïden: Nasale corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers) kunnen nodig zijn om ontstekingen te verminderen en symptomen te verlichten. Bijwerkingen kunnen optreden.
• Netipotten en andere apparaten voor het uitspoelen van de sinussen met water kunnen helpen bij het bestrijden van infecties en het verminderen van irritatie.
• Neusspoelingen

Prognose

Patiënten met chronische sinusitis kunnen last hebben van intense pijn die weken kan aanhouden. Deze symptomen kunnen de dagelijkse activiteiten belemmeren, maar met tijdige medische zorg kunnen de klachten vaak worden verlicht.

Complicaties

Chronische sinusitis leidt zelden tot complicaties, maar soms kan dit wijzen op een ernstiger probleem. Bij aanhoudende sinuspijn of sinusdruk langer dan twee weken is een doktersbezoek aangewezen.

Mogelijke complicaties van chronische sinusitis zijn:

• een hersenabces (verzameling van pus in de hersenen)
• een plotselinge verergering van astma
• verminderde reukzin (hyposmie)
• infecties in de ogen, neus, oren of hersenen
• mucocele (een cyste van slijm die de neus of sinussen blokkeert)

Preventie

Preventieve maatregelen kunnen helpen bij het voorkomen van chronische sinusitis:

• vermijd allergenen (uitlokkende stoffen)
• handhaaf een goede handhygiëne om de verspreiding van bacteriën en schimmels te voorkomen
• gebruik een HEPA-luchtfilter op de airconditioner en houd ramen 's nachts gesloten
• rij met gesloten ramen en de airconditioning aan
• vermijd nauw contact met mensen die verkouden zijn
• blijft binnen bij hoge luchtvervuiling
• vermijd het maaien van het gazon en het gebruik van een bladblazer tijdens het allergieseizoen

Lees verder

• Sinusitis (sinusinfectie): Oorzaken, symptomen & behandeling
• Pansinusitis: Ontsteking van alle sinussen met gezichtspijn
• Frontale sinusitis: Infectie of ontsteking voorhoofdsholte
• Verstopte neus (nasale obstructie) door diverse aandoeningen
• Sinuscongestie: Behandeling van verstopte sinussen