Tepelpijn: Oorzaken van pijn aan tepel (pijnlijke tepels)
Pijnlijke tepels zijn erg vervelend voor de meeste vrouwen. De tepelpijn is het gevolg van eenvoudige en snel op te lossen problemen of van ernstigere aandoeningen en infecties. Pijn aan de tepels gaat mogelijk gepaard met andere symptomen, zoals gezwollen tepels en een tepelafscheiding. Enkele huismiddeltjes verhelpen het ongemak van de pijnlijke tepels, zoals het toepassen van aloë vera, appelciderazijn, kokosnootolie, een koud of warm kompres (of kamilletheezakjes) of tea tree-olie. Af en toe is echter medicatie, een medische procedure of een chirurgische ingreep vereist.
Oorzaken van tepelpijn
Sommige mensen reageren allergisch op vochtinbrengende crèmes, wat tepelpijn als gevolg heeft /
Bron: Kiyok, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Allergieën en pijn aan tepel
Vrouwen of mannen die
allergisch reageren op stoffen, wasmiddelen,
vochtinbrengende crèmes, zepen of andere allergenen (uitlokkende stoffen), krijgen mogelijk te maken met gevoelige tepels. Zachte en jeukende tepels komen hierbij ook tot uiting. Het vermijden van het allergeen doet de klachten van de allergische reactie veelal verdwijnen.
Borstvoeding en gevoelige tepels
Wanneer een vrouw
borstvoeding geeft, leidt dit mogelijk tot gevoelig en pijnlijk borstweefsel alsook aanhoudende tepelpijn. Door de
pijn aan de tepels stoppen vrouwen ook vaak met het geven van borstvoeding. De pijnlijke tepels resulteren uit het verkeerd plaatsen van de
baby, een infectie of een
ontsteking. Een goede borstvoedingstechniek is essentieel in het voorkomen van pijnlijke tepels. Dit gebeurt door het droog houden van de tepels en het gebruik van verzorgingspads. Tepelinfecties die pijn veroorzaken tijdens de borstvoeding komen ook vaak voor. Bacteriële infecties of candidiasis (schimmelinfectie door de schimmel Candida) veroorzaken sneller tepelproblemen tijdens de borstvoeding, zoals jeukende, rode en brandende tepels. Andere complicaties aan de tepels of borsten tijdens de borstvoeding zijn een ontsteking aan de tepels of verstopte tepelkanalen.
Eczeem en pijn aan tepels
Gebarsten en gevoelige tepels wijzen mogelijk op
tepeleczeem of
dermatitis (huidontsteking).
Eczeem (chronische
huidziekte met
droge huid en
jeukende huid) of verschillende vormen van dermatitis resulteren in een rode, pijnlijke en/of jeukende
huiduitslag, al dan niet met blaarvorming. Irritatie aan de huid veroorzaakt sommige vormen van dermatitis. De tepel is erg gevoelig voor irritatie. Zo krijgen sommige mensen bijvoorbeeld te maken met een zogenaamde ‘gitaartepel’, omdat ze constant met de gitaar wrijven tegen het tepelgebied. Dermatitis komt tevens vaak voor tijdens de borstvoedingsperiode. De preventie bestaat uit het elimineren van de oorzaak van eczeem op de borsten, bijvoorbeeld harde zeep vermijden, de tepels voldoende gehydrateerd houden, …
Hormonale schommelingen en gevoeligheid aan tepels
Menstruatiecyclus
Vrouwen met
hormonale schommelingen tijdens de menstruatiecyclus krijgen sneller te maken met pijnlijke tepels. Pijn aan de borsten en dus ook de tepels is een veel voorkomend probleem vlak voor de menstruatie (
premenstrueel syndroom). Treedt hierbij eveneens een abnormale
tepelafscheiding op, dan is het raadzaam een arts te raadplegen. Het nemen van magnesium en vitamine B6 vermindert de klachten van de aandoening.
Tijdens de zwangerschap treden veranderingen in de borsten op /
Bron: PublicDomainPictures, Pixabay Zwangerschap
Zwangere vrouwen hebben makkelijk gevoelige en pijnlijke borsten en tepels. Hormonale veranderingen liggen vaak aan de basis. Vooral de tepels vertonen dan symptomen. Andere veranderingen in de borsten tijdens de zwangerschap zijn onder meer het verdonkeren van het gebied rond de tepels, naar voren stekende tepels en grotere tepels. Tepelpijn veroorzaakt door hormonale veranderingen in de menstruatieperiode of tijdens de zwangerschap reageert goed op warmte of pijnstillers, zoals
paracetamol. Tijdens de zwangerschap is
ibuprofen afgeraden; dit is gevaarlijk voor het ongeboren kindje.
Kanker in borst
Borstkanker
Tepelpijn duidt mogelijk op de aanwezigheid van
borstkanker bij vrouwen, maar ook
mannen met borstkanker ervaren een pijnlijke tepel. Niet alle kwaadaardige knobbeltjes veroorzaken echter pijn. Het is evenwel verstandig om alle soorten
knobbeltjes in de borst te laten onderzoeken door de arts, ongeacht of deze pijnlijk zijn of niet. Ook bij veranderingen in de tepels (kuiltjes, huiduitslag, vorm, …) is een doktersbezoek aangewezen. Borstkanker behandelt de arts vaak met een combinatie van chirurgie,
radiotherapie en/of
chemotherapie.
Ziekte van Paget
De
ziekte van Paget van de borst (tepel) is een zeldzame vorm van
kanker waarbij soms de tepel aangetast is. Naarmate de ziekte vordert, krijgt de patiënt dan mogelijk brandende tepelpijn. Het eerste tepelsymptoom is meestal milde
tepeljeuk die stilaan verergert waardoor ook pijn ontstaat. Soms ontstaat ook een bloederige afscheiding uit de tepel. Bij milde symptomen verwijdert de arts de tepel en gebruikt hij radiotherapie op de aangetaste borst. In sommige gevallen moet de arts het hele borstweefsel chirurgisch verwijderen.
Melkblaren van tepel(hof)
Bij het geven van borstvoeding ervaren vrouwen soms
melkblaren op de tepel of het tepelhof. Deze kleine witte, gele of heldere vlekjes lijken op blaren die met melk zijn gevuld. Meestal ontstaan deze blaren door het fout aanleggen van de baby, maar ook te grote melktoevoer of een schimmel- of bacteriële infectie bij de moeder leidt mogelijk tot het probleem. Het is verstandig om een comfortabele beha te dragen, andere voedingshoudingen voor de baby aan te nemen en verder zijn veel andere huishoudmiddeltjes en zelfzorgmaatregelen beschikbaar voor het verlichten van de symptomen.
Ontsteking van de tepels
Zowel een ontsteking veroorzaakt door mastitis, een
abces of een andere infectie leiden tot een ontsteking van de borsten. De geassocieerde symptomen zijn een tepelafscheiding, pijn, zwelling en/of letsels op het tepelhof.
Abces in de borst
Een
borstabces komt voor in één borst. Hierbij bevindt zich pus in een niet eerder bestaande holte in de weefsels van de borst, hetgeen meestal het gevolg is van een infectie veroorzaakt door bacteriën. Mastitis (ontsteking van het borstweefsel) is bijvoorbeeld een bacteriële infectie die een borstabces tot gevolg heeft. Meestal gaat een
abces in de borst gepaard met pijn, roodheid en warmte rond het getroffen gebied. Af en toe ervaart een patiënt
koorts. Het is belangrijk om het
knobbeltje te laten onderzoeken, aangezien dit verward wordt met andere ernstige borstaandoeningen, zoals borstkanker. Een ontstoken borst behandelt de arts met antibiotica of een chirurgische drainage.
Mastitis
Mastitis is een ontsteking van het borstweefsel door een infectie die meestal optreedt tijdens de borstvoeding. In ernstige gevallen leidt dit tot de vorming van een abces in de borst. Tepelpijn, koorts, spierpijn, koude rillingen en vermoeidheid zijn enkele kenmerkende symptomen van de borstinfectie. De tepelontsteking komt meestal maar aan één kant voor. Het is mogelijk dat de borst ook gezwollen is. De arts schrijft antibiotica voor bij een
bacteriële infectie van de borst. Bovendien helpt het om de borst goed te ondersteunen door bijvoorbeeld het dragen van een stevige beha.
Schimmelinfecties en pijn aan tepel
Wanneer een vrouw
borstvoeding geeft, krijgt ze soms te maken met
candida, een
schimmelinfectie die optreedt aan één tepel of beide tepels. Door een candida-infectie ontstaan enkele tekenen zoals pijnlijke, brandende en/of jeukende tepels die ook
rood en schilferig zijn. De symptomen zijn meestal erger na de borstvoeding. De pijn is mogelijk ernstig waardoor vrouwen stoppen met het geven van borstvoeding.
Tepelpijn door huidirritatie en overgevoeligheid
Een irritatie van de huid van de tepels is soms het gevolg van wrijving tegen de tepels. Hierdoor ervaart een man of vrouw mogelijk gevoelige tepels of tepelpijn. Dit komt bijvoorbeeld door slecht passende kledij, zoals een te strakke beha, een hard zittende of schurende beha, schurende overhemden, … Door aanpassing van de kledij is dit probleem snel verholpen.
Tepelpiercing en pijnlijke tepel
Pijn in een tepel kan ook ontstaan door het plaatsen van een tepelpiercing. Deze pijn houdt gewoonlijk ongeveer één week aan. Soms ontstaat er echter een secundaire bacteriële infectie door de wond van de piercing, wat kan leiden tot gezwollen, pijnlijke tepels met een pusafscheiding. Een tepelpiercing kan ook resulteren in andere complicaties, zoals een abces in de borst, wat eveneens pijn aan de tepel veroorzaakt en moeilijk te behandelen is. Bovendien kan ondraaglijke pijn ontstaan wanneer het sieraad in de tepel scheurt.
Vasospasme
Vasospasme verwijst naar een vernauwing van de bloedvaten als gevolg van
krampen. Tepelvasospasme veroorzaakt pijnlijke tepelkrampen die enkele minuten tot vele uren kunnen aanhouden. Emotionele
stress, blootstelling aan koude temperaturen of borstvoeding kunnen vasospasme uitlokken. De kloppende en prikkende pijn in de tepel wordt veroorzaakt door samentrekkende bloedvaten en verergert bij blootstelling aan kou. Bij chronische brandende pijn in de tepels is professioneel medisch advies noodzakelijk. De behandeling van tepelvasospasme bestaat vooral uit het toepassen van een warm kompres.
Wrijving en tepelgevoeligheid
Wrijving is een veelvoorkomende oorzaak van pijnlijke tepels. ‘Joggerstepels’ is een term die wordt gebruikt voor tepelpijn veroorzaakt door wrijving. Rennen of andere sporten kunnen joggerstepels veroorzaken, vooral wanneer sporters geen goede sportbeha dragen of wanneer synthetische stoffen tegen de tepels wrijven. Dit kan leiden tot irritatie, droge tepels en soms zelfs
bloedende tepels. Het dragen van de juiste kleding, gemaakt van natuurlijke materialen, is belangrijk bij het sporten. Het gebruik van een tepelbeschermer of een barrièrecrème kan helpen bij beschadigde en pijnlijke tepels en voorkomt tepelinfecties.
Ziekte van Raynaud en pijn aan tepel
De ziekte van Raynaud kenmerkt zich door het vernauwen van de bloedvaten waardoor de bloedtoevoer naar bepaalde lichaamsdelen tijdelijk is verminderd. Dit veroorzaakt tijdelijk koude vingers, koude tenen, koude neus en koude oren. Sommige vrouwen met de ziekte van Raynaud van de borst hebben echter te maken met tepelpijn door de slechte doorbloeding naar de tepels. Dit probleem doet zich vooral voor na het geven van borstvoeding. Het getroffen tepelgebied is wit of blauw, en gaat gepaard met een branderig gevoel. Het is belangrijk om jezelf warm te houden. De arts schrijft mogelijk ook medicijnen voor.
Symptomen geassocieerd met pijnlijke tepels
Vooral vrouwen lijden aan pijn aan de tepels, hoewel mannen hier ook mee te maken kunnen krijgen. De pijn kan optreden aan één of beide tepels. De pijn kan constant zijn (bijvoorbeeld door wrijving van kleding of een allergische reactie), maar kan ook af en toe optreden. De tepelpijn kan geleidelijk of plotseling ontstaan en variëren van mild tot ernstig. Andere symptomen zijn tintelende tepels, rode tepels, bloedende tepels, jeukende tepels, geïrriteerde tepels, gezwollen tepels en afscheiding uit de tepel (tepelafscheiding). Door hormonale veranderingen kan de tepel verder een zachte en gevoelige textuur krijgen, en kan het tepelhof groter worden.
Diagnose en onderzoeken bij pijnlijke tepels
De diagnose van pijnlijke tepels begint met een grondige anamnese, waarbij de arts vragen stelt over de aard van de pijn, de duur, de frequentie, en eventuele bijbehorende symptomen. De arts zal ook vragen naar persoonlijke en medische geschiedenis, zoals recente verwondingen, borstvoeding, hormonale veranderingen, of het gebruik van nieuwe producten zoals zeep of wasmiddelen.
- Lichamelijk onderzoek: De arts voert een lichamelijk onderzoek uit, waarbij de tepels en borsten nauwkeurig worden geïnspecteerd op tekenen van roodheid, zwelling, huiduitslag, knobbeltjes, afscheiding of andere afwijkingen. Ook wordt de gevoeligheid van de tepels beoordeeld.
- Beeldvormend onderzoek: Afhankelijk van de bevindingen tijdens het lichamelijk onderzoek kan de arts besluiten om aanvullende beeldvormende onderzoeken zoals een mammografie of echografie van de borsten aan te vragen. Deze tests helpen bij het opsporen van knobbeltjes, abcessen, of andere structurele afwijkingen in het borstweefsel.
- Biopsie: Als er een knobbeltje of andere verdachte afwijking wordt gevonden, kan een biopsie nodig zijn om een stukje weefsel te verwijderen voor verder microscopisch onderzoek. Dit helpt bij het uitsluiten of bevestigen van de aanwezigheid van kanker.
- Kweek van afscheiding: Bij de aanwezigheid van tepelafscheiding kan een kweek worden afgenomen om te testen op bacteriële of schimmelinfecties, zoals een Candida-infectie. Dit helpt bij het bepalen van de juiste behandeling.
- Hormonale tests: Bij vermoeden van hormonale oorzaken, zoals tijdens de menstruatiecyclus of zwangerschap, kunnen bloedtests worden uitgevoerd om de hormoonspiegels te controleren.
- Allergietests: Indien een allergische reactie wordt vermoed, kunnen allergietests worden uitgevoerd om het specifieke allergeen te identificeren.
Huisremedies voor pijn aan tepel
Aloë vera
Aloë vera heeft antibacteriële en antiseptische eigenschappen die tepelsymptomen, zoals pijn, helpen verlichten. Dit gebeurt door het gebruik van verse aloë vera gel, die drie tot vier keer per dag direct op de pijnlijke tepel wordt aangebracht. Dit laat je dan 20 minuten intrekken. Daarna mag je het gewoon verwijderen met lauwwarm water.
Appelciderazijn
Appelciderazijn is een uitstekend ingrediënt voor het verlichten van tepelpijn en het herstellen van beschadigde tepels. Je mengt hiervoor een eetlepel azijn in een glas met water. Breng dit vervolgens aan op de tepel met een watje en laat het drogen. Daarna breng je wat kokosnootolie aan op de pijnlijke tepel.
Basilicumblaadjes
Een pasta van verse basilicumblaadjes brengt verlichting bij gevoelige tepels. Hiervoor stamp je de blaadjes fijn en breng je de pasta direct aan op de tepels. Voor een goed resultaat moet dit twee keer per dag worden aangebracht.
Koud of warm kompres
Sommige vrouwen hebben baat bij het gebruik van een koud kompres of een warm kompres. Tepelkompressen verzachten namelijk irritatie van de tepel en helpen bij het verlichten van de pijn.
Kokosnootolie
Kokosnootolie is een uitstekende remedie tegen pijnlijke tepels als gevolg van borstvoeding of een schimmelinfectie. Je brengt hiervoor wat kokosnootolie aan op de tepels en wrijft dit in.
Kamillethee
Kamillethee brengt verlichting bij gevoelige tepels. Je brengt het zakje theezakje in het water en laat het daarna afkoelen in de koelkast. Vervolgens plaats je het theezakje direct op de tepel.
Tea tree-olie
Tea tree-olie heeft antimicrobiële en antibacteriële eigenschappen die helpen bij pijnlijke tepels en bij de genezing van tepelinfecties. Verdun deze olie altijd eerst met een dragerolie, zoals olijfolie of kokosnootolie. Een dragerolie is noodzakelijk, omdat tea tree-olie bij onjuist gebruik de huid kan irriteren. Bij irritatie van de tepel is dit erg pijnlijk. Je mengt vier druppels tea tree-olie met een eetlepel kokosnootolie en brengt dit dan aan op de pijnlijke tepels. Dit laat je 10-15 minuten inwerken. Daarna veeg je de olie voorzichtig af met een zachte, vochtige doek. Na de behandeling was je de handen zorgvuldig.
Medische behandeling voor pijn aan tepel
Wanneer huismiddeltjes geen effect hebben, zijn medische behandelingen beschikbaar voor tepelpijn.
Antibiotica
Bij een bacteriële infectie schrijft de arts een antibioticakuur voor. Deze kuur is volledig uit te nemen, zelfs als de symptomen verdwijnen. Amoxicilline is een veelgebruikt antibioticum.
Antischimmelmedicatie
Een schimmelinfectie, zoals candida, is mogelijk te behandelen met een schimmelwerende crème die je rechtstreeks op de tepels aanbrengt. Schimmelinfecties zijn soms erg hardnekkig en vereisen een langdurige behandeling.
Chirurgie en radiotherapie
Sommige vormen van kanker, zoals de ziekte van Paget of borstkanker, vereisen een chirurgische behandeling, zoals een borstamputatie. De arts voert mogelijk ook radiotherapie uit om de kanker te bestrijden.
Pijnstillers
Pijnstillers, zoals paracetamol, zijn nuttig bij ernstige pijn door tepelirritaties of ernstige infecties. Pijnstillers werken goed in combinatie met andere behandelingen.
Prognose bij pijnlijke tepels
De prognose van pijnlijke tepels varieert sterk en is afhankelijk van de onderliggende oorzaak. In de meeste gevallen is de prognose gunstig, vooral wanneer de oorzaak wordt geïdentificeerd en adequaat wordt behandeld.
- Onschuldige oorzaken: Bij pijnlijke tepels veroorzaakt door irritatie, wrijving of allergieën is de prognose uitstekend. Na het vermijden van de triggerende factoren of het gebruik van geschikte behandelingen verdwijnen de symptomen meestal snel en volledig.
- Infecties: Bij infectieuze oorzaken, zoals mastitis of een Candida-infectie, is de prognose meestal goed mits tijdige en adequate behandeling met antibiotica of antischimmelmedicatie. Zonder behandeling kunnen deze infecties echter complicaties veroorzaken.
- Kanker: Wanneer pijnlijke tepels een gevolg zijn van borstkanker of de ziekte van Paget, hangt de prognose af van de aard, de omvang van de kanker en het stadium waarin de ziekte zich bevindt. Vroege detectie en behandeling zijn cruciaal voor een gunstige uitkomst.
Complicaties bij pijnlijke tepels
Complicaties van pijnlijke tepels variëren afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Hieronder een overzicht van mogelijke complicaties:
- Secundaire infecties: Langdurige irritatie of wondjes aan de tepels, bijvoorbeeld door tepelpiercings of borstvoeding, kunnen leiden tot secundaire bacteriële infecties. Deze infecties kunnen zich verder verspreiden naar het omliggende borstweefsel en abcessen vormen.
- Chronische pijn: In sommige gevallen, vooral bij aandoeningen zoals vasospasme of het syndroom van Raynaud, kan de pijn chronisch worden en aanzienlijke ongemakken veroorzaken.
- Verminderde borstvoedingscapaciteit: Bij moeders die borstvoeding geven, kunnen tepelpijn en bijbehorende complicaties, zoals mastitis of verstopte melkkanalen, leiden tot problemen bij het geven van borstvoeding, wat op zijn beurt kan leiden tot vroegtijdig stoppen met borstvoeding.
- Littekenvorming: Na het genezen van een abces of een andere ernstige infectie, kan littekenvorming optreden in het borstweefsel of op de tepel, wat kan leiden tot esthetische en functionele problemen.
Preventie van pijnlijke tepels
Het voorkomen van pijnlijke tepels begint met zorgvuldige aandacht voor hygiëne, kleding, en algemene verzorging van de borsten. De volgende preventieve maatregelen kunnen helpen om pijnlijke tepels te voorkomen of om de ernst van symptomen te verminderen:
- Hygiëne en verzorging: Houd de tepels altijd schoon en droog, vooral tijdens en na het geven van borstvoeding. Gebruik hypoallergene en ongeparfumeerde huidverzorgingsproducten om irritatie te voorkomen. Vermijd het gebruik van agressieve zepen en producten met sterke geuren die de gevoelige huid van de tepels kunnen uitdrogen of irriteren.
- Juiste kledingkeuze: Draag goed passende en ondersteunende beha's die zijn gemaakt van ademende, natuurlijke materialen zoals katoen. Vermijd synthetische stoffen die tegen de tepels kunnen wrijven en irritatie kunnen veroorzaken. Voor sporters is het essentieel om altijd een goed passende sportbeha te dragen om wrijving en de daarmee gepaard gaande irritatie te minimaliseren. Strakke kleding die de tepels kan afknellen of schuren moet eveneens worden vermeden.
- Correcte borstvoedingstechniek: Zorg ervoor dat de baby correct wordt aangelegd tijdens het borstvoeden om tepelbeschadiging te voorkomen. Een goede techniek vermindert de kans op pijnlijke tepels en helpt bij het voorkomen van problemen zoals tepelkloven. Tepelbeschermers kunnen worden gebruikt om extra bescherming te bieden, en verzorgende crèmes kunnen helpen om de tepels zacht en gehydrateerd te houden.
- Vermijden van allergenen: Identificeer en vermijd producten die allergische reacties kunnen veroorzaken, zoals bepaalde wasmiddelen, lotions of parfums. Het gebruik van hypoallergene producten is aan te raden, vooral voor mensen met een gevoelige huid of een geschiedenis van allergieën.
- Warmte toepassen bij vasospasme: Voor vrouwen die gevoelig zijn voor vasospasme, is het belangrijk om de tepels warm te houden, vooral na het geven van borstvoeding. Het dragen van warme kleding en het aanbrengen van een warm kompres op de tepels na de voeding kan helpen om de symptomen van vasospasme te verminderen en de bloedcirculatie te verbeteren.
- Regelmatige zelfonderzoeken: Voer regelmatig zelfonderzoeken van de borsten uit om vroege tekenen van knobbeltjes, huidveranderingen of andere afwijkingen te detecteren. Vroege detectie van eventuele veranderingen kan complicaties voorkomen en tijdige medische interventie mogelijk maken. Raadpleeg een arts als er ongebruikelijke veranderingen in de borsten of tepels optreden, zoals plotselinge zwelling, roodheid of afscheiding.
- Algemene kledingaanbevelingen: Vermijd strakzittende kleding die de tepels kan irriteren of wrijving kan veroorzaken. Draag ademende stoffen zoals katoen, die vocht absorberen en de huid laten ademen, wat helpt om de tepels droog en vrij van irritatie te houden.
Door deze preventieve maatregelen te volgen, kunnen veel voorkomende oorzaken van pijnlijke tepels effectief worden beheerst, wat bijdraagt aan het comfort en de gezondheid van de borsten.
Lees verder