Tepelkloven: Pijnlijke tepels bij het geven van borstvoeding

In de eerste weken van de borstvoeding krijgen moeders soms te maken met tepelkloven. Dit zijn pijnlijke, gevoelige, en rood uitziende tepels die mogelijk beschadigd zijn en kunnen bloeden. Eén of beide tepels kunnen aangetast zijn. Deze aandoening ontstaat meestal doordat de baby niet goed wordt aangelegd en slechts aan het uiteinde van de tepel zuigt. Sommige vrouwen zijn gevoeliger voor tepelkloven, vooral als ze platte of ingetrokken tepels hebben. Daarnaast kan een schimmelinfectie zoals spruw (candidiasis) ook de oorzaak zijn van tepelkloven. Bij gevoelige vrouwen kunnen bepaalde zepen eveneens leiden tot tepelkloven. Met enkele eenvoudige tips kunnen de symptomen van tepelkloven meestal snel verdwijnen. Een vrouw kan doorgaans zonder problemen doorgaan met borstvoeding geven, zelfs als de kloven bloeden.

• Wat zijn tepelkloven?
• Mechanisme
• Onjuiste aanhaptechniek
• Veranderingen in de huid van de tepel
• Infecties en bacteriële groei
• Risicofactoren
• Onjuiste borstvoedingspraktijken
• Droge of geïrriteerde huid
• Onvoldoende hygiëne of schone kleding
• Risicogroepen
• Vrouwen die borstvoeding geven
• Vrouwen met een gevoelige huid
• Vrouwen met een lage melkaanmaak of een slechte borstvoedingsaanpassing
• Alarmsymptomen
• Pijn of branderigheid bij het geven van borstvoeding
• Bloed of korstvorming op de tepel
• Jeuk, zwelling of roodheid rond de tepel
• Positie van borstvoeding bij tepelkloven
• Andere tips voor vrouwen die borstvoeding geven
• Nazorg na de borstvoeding
• Medische Hulp bij pijnlijke tepels
• Prognose
• Herstel met juiste behandeling
• Langdurige complicaties
• Blijven voeden ondanks de kloven
• Preventie
• Correcte borstvoedingshouding en aanhaptechniek
• Gebruik van tepelcrèmes en zalfjes
• Voldoende rust en hydratatie
• Praktische tips voor het omgaan met tepelkloven
• Zorg voor een goede aanleestechniek
• Gebruik van kalmerende zalf en crèmes
• Vermijd schadelijke stoffen
• Gebruik van tepelbeschermers
• Wanneer medische hulp inroepen
• Misvattingen rond tepelkloven
• Tepelkloven ontstaan altijd door een slechte borstvoedingstechniek
• Tepelkloven gaan altijd vanzelf over
• Alle tepelkloven vereisen medische behandeling
• Tepelkloven worden altijd veroorzaakt door een infectie
• Tepelkloven zijn altijd een teken van een ernstige aandoening
• Alleen vrouwen die borstvoeding geven krijgen tepelkloven
• Tepelkloven kunnen niet worden voorkomen

Wat zijn tepelkloven?

Tepelkloven zijn een veelvoorkomende aandoening tijdens de borstvoeding. De belangrijkste oorzaak van tepelkloven is een onjuiste aanlegtechniek bij het geven van borstvoeding. Andere risicofactoren zijn platte of ingetrokken tepels, het gebruik van irriterende zepen, en infecties zoals spruw (candidiasis).

Symptomen van tepelkloven zijn pijnlijke, gevoelige tepels die rood en soms bloederig kunnen zijn. De pijn kan verergeren tijdens het voeden, vooral als de baby niet goed is aangelegd. Bij ernstige pijn, bloederige kloven die niet genezen, of symptomen van een infectie zoals glimmend rode tepels met een witte afscheiding, moet medische hulp worden ingeroepen.

De diagnose van tepelkloven wordt meestal gesteld op basis van de symptomen en een lichamelijk onderzoek door een arts of lactatiekundige. In sommige gevallen kan verder onderzoek nodig zijn om infecties zoals spruw uit te sluiten. De behandeling van tepelkloven bestaat uit het verbeteren van de aanlegtechniek, het gebruik van lanolinezalf en, indien nodig, medicatie zoals antimycotica of antibiotica. Pijnstilling met paracetamol kan ook worden overwogen.

Bij de meeste vrouwen genezen tepelkloven binnen enkele dagen tot weken met de juiste zorg en technieken. Als de tepelkloven niet genezen, is verdere medische behandeling noodzakelijk.

Zonder behandeling kunnen tepelkloven leiden tot ernstige infecties zoals mastitis of een abces. Daarnaast kunnen tepelkloven het geven van borstvoeding bemoeilijken of onmogelijk maken.

Preventie van tepelkloven omvat het leren van de juiste aanlegtechniek, het vermijden van irriterende stoffen en het tijdig behandelen van mogelijke infecties.

Mechanisme

Tepelkloven ontstaan als gevolg van het scheuren of de beschadiging van de huid van de tepel, vaak door wrijving of irritatie. Dit mechanisme kan variëren afhankelijk van de oorzaak, maar het heeft vaak te maken met het onjuist aanhappen van de baby bij het geven van borstvoeding of andere fysieke irritaties.

Onjuiste aanhaptechniek

Een veelvoorkomende oorzaak van tepelkloven is een onjuiste aanhaptechniek tijdens het geven van borstvoeding. Wanneer de baby de tepel niet correct aanhapt, kan dit leiden tot overmatige wrijving en druk op de tepel, wat uiteindelijk leidt tot kleine scheurtjes in de huid.

Veranderingen in de huid van de tepel

Bij vrouwen die borstvoeding geven, kunnen hormonale veranderingen in de zwangerschap en de bevalling de huid van de tepel gevoelig maken. Deze veranderingen kunnen het risico op tepelkloven verhogen, vooral wanneer er extra druk of wrijving op de tepels wordt uitgeoefend.

Infecties en bacteriële groei

In sommige gevallen kunnen tepelkloven worden verergerd door infecties, zoals schimmelinfecties of bacteriële groei in de kloof. Dit kan de genezing vertragen en leiden tot extra pijn en irritatie, waardoor de aandoening verergert.

Risicofactoren

Er zijn verschillende risicofactoren die bijdragen aan het ontstaan van tepelkloven, met name in de context van borstvoeding, maar ook andere factoren kunnen de kans op het ontwikkelen van tepelkloven verhogen.

Onjuiste borstvoedingspraktijken

Onjuiste technieken tijdens het geven van borstvoeding, zoals het niet goed positioneren van de baby of het onvoldoende aanhappen van de tepel, zijn de belangrijkste risicofactoren voor het ontwikkelen van tepelkloven. Het gebruik van te veel kracht bij het verwijderen van de baby van de borst kan ook bijdragen aan deze risicofactor.

Droge of geïrriteerde huid

Mensen met een droge huid, of een huid die gemakkelijk geïrriteerd raakt, hebben een verhoogd risico op tepelkloven. Droogte kan de huidbarrière verzwakken, waardoor de tepel kwetsbaarder wordt voor scheuren bij wrijving of druk.

Onvoldoende hygiëne of schone kleding

Een gebrek aan hygiëne, zoals het niet regelmatig schoonmaken van de borsten en tepels, kan bijdragen aan het ontstaan van tepelkloven. Het dragen van te strakke of synthetische kleding kan ook wrijving veroorzaken, wat de huid van de tepel kan beschadigen.

Risicogroepen

Er zijn bepaalde risicogroepen die meer kans hebben op het ontwikkelen van tepelkloven, vaak gerelateerd aan hun levensfase, borstvoedingspraktijken of de staat van hun huid.

Vrouwen die borstvoeding geven

De grootste risicogroep voor tepelkloven zijn vrouwen die borstvoeding geven. Ongeveer 60-70% van de vrouwen die borstvoeding geven, zullen op enig moment te maken krijgen met tepelkloven. Dit komt vaak voor tijdens de eerste weken van borstvoeding, wanneer de huid van de tepel zich nog aanpast aan de wrijving.

Vrouwen met een gevoelige huid

Vrouwen met een gevoelige huid, waaronder die met huidaandoeningen zoals eczeem of psoriasis, hebben een verhoogd risico op tepelkloven. Deze huidaandoeningen kunnen de huid zwakker maken, waardoor het gemakkelijker is voor tepelkloven om te ontstaan.

Vrouwen met een lage melkaanmaak of een slechte borstvoedingsaanpassing

Vrouwen die moeite hebben met het aanmaken van voldoende moedermelk of die worstelen met de juiste borstvoedingsaanpassing (zoals het niet goed aanhappen van de baby) lopen een verhoogd risico op tepelkloven. Het gebruik van kunstmatige tepels of flesvoeding kan ook het risico verhogen.

Alarmsymptomen

Tepelkloven kunnen gepaard gaan met verschillende alarmsymptomen die wijzen op een verergering van de aandoening of een onderliggende infectie. Het is belangrijk deze symptomen te herkennen, zodat er snel actie kan worden ondernomen.

Pijn of branderigheid bij het geven van borstvoeding

Een van de eerste symptomen van tepelkloven is pijn of branderigheid tijdens het geven van borstvoeding. Deze pijn kan variëren van mild tot intens en komt vaak voor tijdens of na het voeden van de baby.

Bloed of korstvorming op de tepel

Als de tepelkloven verergeren, kunnen er zichtbare tekenen van schade optreden, zoals bloed of korstvorming op de tepel. Dit wijst op een scheur in de huid die niet goed geneest en verdere behandeling vereist.

Jeuk, zwelling of roodheid rond de tepel

Naast pijn kunnen jeuk, zwelling of roodheid rond de tepel optreden, wat een teken kan zijn van een ontsteking of infectie. Dit kan het gevolg zijn van een schimmelinfectie of bacteriële infectie die zich in de kloof heeft ontwikkeld.

Positie van borstvoeding bij tepelkloven

Bij tepelkloven kan de moeder de tepels kort inwrijven met een koud kompres (niet met ijs) om de pijn te verzachten. Tijdens het voeden is het belangrijk dat de baby wat hoger ligt en goed wordt ondersteund. Dit vermindert de druk op de pijnlijke tepels. De moeder kan de baby het beste in de elleboogholte leggen, zodat de buik van de baby tegen haar lichaam aanligt. De mond van de baby bevindt zich dan vlakbij de tepel, waardoor de baby zowel de tepel als het tepelhof goed kan omvatten. De moeder moet ervoor zorgen dat de baby stevig wordt ondersteund, bijvoorbeeld met behulp van een kussen. Als de moeder merkt dat de tepelkloven aanhouden, kan het helpen om de positie van de baby te veranderen.

Andere tips voor vrouwen die borstvoeding geven

Borstvoeding kan het beste worden gegeven zodra de moeder merkt dat de baby honger heeft, omdat frequenter voeden de zuigkracht van de baby vermindert, wat de pijn kan verlichten. De moeder begint daarbij met de minst pijnlijke tepel, omdat baby's aan het begin van de voeding vaak harder zuigen. Het is nuttig om eerst diep adem te halen voordat de baby wordt aangelegd, omdat de eerste slokjes vaak het pijnlijkst zijn. Wanneer de borstvoeding te pijnlijk is, is het belangrijk om melk uit de aangedane borst te kolven om het risico op mastitis (borstweefselontsteking) te verminderen en het melkaanbod te behouden. Vrouwen met platte of ingetrokken tepels kunnen baat hebben bij het gebruik van een plastic tepelbeschermer, waardoor de tepels naar voren komen.

Nazorg na de borstvoeding

Na elke voeding moet de moeder de tepels wassen met warm water (zonder zeep) en ze grondig drogen. Ze kan na het voeden ook een warme, steriele zoutoplossing of een halve theelepel zout in een kopje warm water aanbrengen op de tepels en de beschadigde huid. Dit kan met een washandje of een knijpfles met zachte straal. Het is belangrijk om dit niet langer dan tien minuten per keer te doen om genezing te bevorderen en verdere schade aan de tepels te voorkomen. Verder hebben de borsten voldoende frisse lucht nodig tussen de voedingen door; het kan daarom helpen om de beha uit te doen.

Medische Hulp bij pijnlijke tepels

Raadplegen van een arts
In sommige gevallen is het verstandig om een arts of verloskundige te raadplegen, bijvoorbeeld wanneer de tepels niet genezen binnen twee à drie dagen of wanneer er andere symptomen zijn die aanhouden. Bij glimmend rode tepels met witte afscheiding of bij een rood, pijnlijk gebied rond de tepels, is het eveneens raadzaam om medische hulp in te schakelen.

Medicatie
Pijnlijke tepelkloven kunnen worden behandeld met lanolinezalf, speciaal ontwikkeld voor vrouwen die borstvoeding geven. Deze zalf kan op de huid blijven zitten tijdens het voeden. Bij hevige pijn kan de moeder ongeveer een halfuur voor het voeden paracetamol innemen om meer ontspannen te zijn tijdens het voeden. Als de moeder last heeft van spruw (candidiasis), kan de arts antimycotica voorschrijven. Voor open wonden kan antibiotica nodig zijn om infecties te voorkomen.

Prognose

De prognose van tepelkloven is doorgaans goed, vooral als ze vroegtijdig worden behandeld en de onderliggende oorzaak wordt aangepakt. De meeste gevallen van tepelkloven genezen binnen enkele dagen tot weken met de juiste zorg.

Herstel met juiste behandeling

Met de juiste behandeling, zoals het aanpassen van de borstvoedingspositie, het gebruik van tepelcrèmes, of het toepassen van hydratatie en rust, kunnen tepelkloven snel genezen. Bij de meeste vrouwen verdwijnen de kloven binnen een tot twee weken na de eerste behandeling.

Langdurige complicaties

In zeldzame gevallen, wanneer tepelkloven niet goed worden behandeld, kunnen er langdurige complicaties optreden, zoals chronische pijn, littekenvorming of terugkerende infecties. Het is daarom belangrijk om snel medische hulp te zoeken bij ernstige gevallen.

Blijven voeden ondanks de kloven

De meeste vrouwen kunnen veilig blijven voeden terwijl ze tepelkloven behandelen, vooral als de baby de juiste aanhaptechniek volgt. Het is belangrijk om de baby regelmatig aan te leggen en de tepel goed te verzorgen om genezing te bevorderen.

Preventie

Er zijn verschillende preventieve maatregelen die vrouwen kunnen nemen om tepelkloven te voorkomen of te minimaliseren, vooral bij het geven van borstvoeding.

Correcte borstvoedingshouding en aanhaptechniek

Het is essentieel om te zorgen voor een goede aanhaptechniek en een juiste borstvoedingshouding om tepelkloven te voorkomen. Het wordt aanbevolen om advies te vragen aan een lactatiekundige om ervoor te zorgen dat de baby goed aan de borst ligt en hapt.

Gebruik van tepelcrèmes en zalfjes

Het gebruik van tepelcrèmes of zalfjes kan helpen om de huid van de tepel soepel te houden en irritatie te verminderen. Crèmes op basis van lanoline of vitamine E zijn bijzonder effectief in het bevorderen van genezing en het voorkomen van verdere beschadiging.

Voldoende rust en hydratatie

Zorg voor voldoende hydratatie van het lichaam en rust, wat ook de huid kan helpen genezen en herstel bevorderen. Het vermijden van te veel wrijving en het dragen van ademende, zachte stoffen kan eveneens bijdragen aan het herstel en preventie van kloven.

Praktische tips voor het omgaan met tepelkloven

Tepelkloven komen vaak voor tijdens de borstvoeding en kunnen zowel pijnlijk als vervelend zijn. Ze ontstaan wanneer de tepels geïrriteerd raken door herhaaldelijk zuigen of door slechte aanleestechnieken. Het is belangrijk om stappen te ondernemen om de kloven te behandelen en verdere schade te voorkomen.

Zorg voor een goede aanleestechniek

Een van de belangrijkste oorzaken van tepelkloven is een onjuiste aanleestechniek tijdens de borstvoeding. Het is essentieel dat je baby de tepel volledig in zijn mond heeft, met de tepel en het tepelhof, om te voorkomen dat de huid geïrriteerd raakt. Je kunt hulp zoeken bij een lactatiekundige om te zorgen voor een correcte aanleestechniek, wat helpt om verdere schade aan de tepel te voorkomen.

Gebruik van kalmerende zalf en crèmes

Om de genezing van tepelkloven te versnellen, kun je kalmerende crèmes of zalven gebruiken. Er zijn verschillende producten op de markt, waaronder natuurlijke opties zoals lanoline, die helpen om de huid te hydrateren en te beschermen. Het is belangrijk om na elke voeding de tepels goed te verzorgen, zodat ze niet verder geïrriteerd raken. Sommige crèmes zijn ook veilig voor het voeden, zodat je je geen zorgen hoeft te maken over het verwijderen ervan voor je baby baby.

Vermijd schadelijke stoffen

Het is raadzaam om blootstelling aan stoffen die de huid verder kunnen irriteren te vermijden. Vermijd bijvoorbeeld het gebruik van zeep of parfum op de tepelzone, omdat deze de huid kunnen uitdrogen en de kloven kunnen verergeren. Zorg ervoor dat je kleding, zoals beha's, goed aansluit en geen wrijving veroorzaakt. Kies voor zachte, ademende stoffen die de huid niet beschadigen. Bovendien is het belangrijk om te letten op je allergieën, omdat sommige producten of stoffen de symptomen kunnen verergeren.

Gebruik van tepelbeschermers

Als de pijn van tepelkloven te intens is, kun je overwegen om tepelbeschermers te gebruiken. Deze kunnen helpen om de tepels te beschermen tegen wrijving en irritatie tijdens de borstvoeding. Tepelbeschermers kunnen tijdelijk een oplossing zijn, maar het is belangrijk om de onderliggende oorzaak van de kloven aan te pakken, zodat je niet afhankelijk wordt van de bescherming. Overleg met je arts of lactatiekundige over het gebruik van deze hulpmiddelen.

Wanneer medische hulp inroepen

Als de tepelkloven ernstig zijn en niet verbeteren met de bovengenoemde maatregelen, of als je tekenen van een huidinfectie opmerkt, zoals roodheid, zwelling, of etter, is het belangrijk om medische hulp in te roepen. Infecties kunnen de genezing vertragen en vereisen mogelijk een behandeling met antibiotica. Je arts kan ook andere behandelingsopties aanbieden, afhankelijk van de ernst van de kloven.

Door deze tips op te volgen, kun je de pijn van tepelkloven verlichten en je borstvoedingservaring zo comfortabel mogelijk maken.

Misvattingen rond tepelkloven

Tepelkloven zijn een veelvoorkomend probleem, vooral bij moeders die borstvoeding geven. Ze kunnen pijnlijk zijn en leiden tot ongemak tijdens het voeden. Veel mensen hebben echter misvattingen over de oorzaken, behandeling en preventie van tepelkloven. Dit kan ervoor zorgen dat mensen niet de juiste zorg ontvangen of onterecht bepaalde behandelingen proberen. Het is belangrijk om de waarheid achter deze misvattingen te begrijpen, zodat mensen effectievere manieren kunnen vinden om te voorkomen of te behandelen.

Tepelkloven ontstaan altijd door een slechte borstvoedingstechniek

Hoewel een slechte borstvoedingstechniek inderdaad kan bijdragen aan het ontstaan van tepelkloven, zijn er andere factoren die een rol kunnen spelen. Het gebruik van een verkeerd formaat borstkolf, een allergische reactie op bepaalde materialen van kleding of borstpads, of zelfs hormonale veranderingen kunnen ook leiden tot het ontstaan van kloven. Het is dus niet altijd de techniek die de schuldige is. Soms spelen andere factoren een grotere rol, zoals een allergie voor bepaalde stoffen die in aanraking komen met de huid.

Tepelkloven gaan altijd vanzelf over

Veel mensen denken dat tepelkloven vanzelf genezen zonder enige interventie. Hoewel het mogelijk is dat milde gevallen binnen een paar dagen genezen, kan het in ernstigere gevallen nodig zijn om medische zorg te zoeken. Tepelkloven kunnen blijven aanhouden of zelfs verergeren zonder de juiste behandeling. Het is belangrijk om de huid te verzorgen en indien nodig een specialist te raadplegen om verdere complicaties, zoals een abces, te voorkomen.

Alle tepelkloven vereisen medische behandeling

Er is de misvatting dat alle tepelkloven medische behandeling vereisen, maar dit is niet altijd het geval. Veel gevallen kunnen thuis worden behandeld met eenvoudige maatregelen zoals het aanbrengen van een verzorgende zalf of het verbeteren van de borstvoedingstechniek. Wanneer tepelkloven echter gepaard gaan met hevige pijn, bloedingen of tekenen van infectie, zoals bij een huidinfectie, is het raadzaam om medische hulp in te schakelen. Dit kan helpen om ernstigere problemen te voorkomen.

Tepelkloven worden altijd veroorzaakt door een infectie

Niet alle tepelkloven worden veroorzaakt door infecties. Hoewel een infectie zoals een huidinfectie kan bijdragen aan het ontstaan van kloven, worden veel tepelkloven simpelweg veroorzaakt door mechanische wrijving, bijvoorbeeld door verkeerd gebruik van een borstkolf of onvoldoende ondersteuning van de borsten. Deze wrijving kan leiden tot een beschadiging van de huid, die dan op zijn beurt kan kloven. Het is dus niet altijd noodzakelijk om een infectie als oorzaak te beschouwen.

Tepelkloven zijn altijd een teken van een ernstige aandoening

Tepelkloven zijn vaak een tijdelijk probleem, vooral tijdens de borstvoedingsperiode, en duiden niet noodzakelijk op een ernstige onderliggende aandoening. Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen een normale huidirritatie en een meer complexe medische situatie. Bij aanhoudende pijn of symptomen die niet verbeteren met eenvoudige behandelingen, kan het raadzaam zijn om verder te kijken naar andere mogelijke oorzaken, zoals een kanker of een ander onderliggend probleem, maar de meeste tepelkloven zijn geen teken van een ernstige aandoening.

Alleen vrouwen die borstvoeding geven krijgen tepelkloven

Hoewel tepelkloven vaak geassocieerd worden met borstvoeding, kunnen ook andere factoren bijdragen aan het ontstaan van tepelkloven. Vrouwen die geen borstvoeding geven, kunnen bijvoorbeeld ook tepelkloven ervaren door andere oorzaken zoals een insectenbeet, huidirritaties of een allergische reactie op bepaalde producten. Het is dus niet alleen beperkt tot de borstvoedingsperiode.

Tepelkloven kunnen niet worden voorkomen

Er zijn verschillende manieren om het risico op tepelkloven te verminderen, vooral tijdens de borstvoeding. Het kiezen van de juiste borstkolf, het regelmatig wisselen van borstvoedingposities en het zorgen voor voldoende hydratatie en verzorging van de huid kan helpen om het ontstaan van kloven te voorkomen. Er zijn ook specifieke crèmes en zalfjes beschikbaar die de huid kunnen beschermen en verzachten, wat kan bijdragen aan het voorkomen van het probleem. Tepelkloven hoeven dus niet altijd een onvermijdelijk gevolg te zijn van borstvoeding.

Lees verder

• Tepelpijn: Oorzaken van pijn aan tepel (pijnlijke tepels)
• Borstvoeding: Voordelen en nadelen van geven van moedermelk