Lumbaalpunctie, een punctie in het ruggenmerg

Er zijn verschillende onderzoeken die een arts kan uitvoeren om ziektes en aandoeningen te ontdekken of een diagnose te stellen. Een lumbaalpunctie is een van deze onderzoeken. Dit onderzoek gebeurt voornamelijk bij kinderen, maar wordt ook bij volwassenen uitgevoerd. Daarom kan het voor jou als patiënt handig zijn te weten wat er onderzocht kan worden met een lumbaalpunctie.

Wat is een lumbaalpunctie?

Een lumbaalpunctie een techniek waarbij met een naald in de rug wordt geprikt tot de arts aan het hersenvocht of ruggenmergvocht zit. Dit vocht wordt dan afgenomen en onderzocht in het labo.

Wat kan er onderzocht worden met een lumbaalpunctie?

Bij een lumbaalpunctie wordt hersenvocht, ook wel cerebrospinaalvocht genaamd, afgenomen. Dit vocht wordt onderzocht in het laboratorium. De natuurlijke functie van het vocht is de hersenen beschermen tegen schokken. Het vocht is steriel en bevat geen bloedcellen. Toch gebeurt het soms dat kanker zich verspreidt via het vocht. Deze kankercellen zetten zich vast op de zenuwen om te groeien. Dit kan opgespoord worden met een afname van hersenvocht via een lumbaalpunctie. Ook kan men via een lumbaalpunctie soms de diagnose kanker krijgen. Verder wordt het ook in dringende gevallen gebruikt om een hersenvliesontsteking, een hersenontsteking of een bloeding tussen de hersenvliezen op te sporen. Ook bij Multiple Sclerose wordt dit onderzoek soms gebruikt.

Kleur van het vocht

Cerebrospinaalvocht heeft normaal geen kleur. Het is doorzichtig vocht. Daardoor kan de kleur bij een lumbaalpunctie veel vertellen over de toestand van de patiënt. Is de kleur troebel, dan zal de patiënt waarschijnlijk een infectie hebben. Is de kleur rood, dan wijst dit op een bloeding. Bij een gele kleur zal het ook om een bloeding gaan. Deze bloeding zal al een tijd geleden zijn waardoor voornamelijk de witte bloedcellen voor de gele kleur zorgen.

Hoe verloopt een lumbaalpunctie?

Bij een lumbaalpunctie zal een arts samen met een verpleegkundige de punctie uitvoeren. Je wordt gevraagd om te gaan zitten en een kussen vast te nemen. Dit kussen dien je tegen je bovenbenen te duwen zodat je rug een kromming maakt. De arts zal eerst de plaats van de punctie onderzoeken en verdoven. Tussen twee lendenwervels wordt een dunne en holle naald ingebracht tot net voorbij de dura mater. Dit is het vlies dat het hersenvocht beschermt. Deze dura mater wordt doorprikt en zo kan via de naald hersenvocht opgevangen worden. Dit gaat later naar het laboratorium en wordt onderzocht door een anatoom-patholoog. De lumbaalpunctie duurt ongeveer vijf tot tien minuten. Na de afname wordt de naald zeer voorzichtig verwijderd en krijg je een pleister op de prikplaats.

Nazorg

Na de lumbaalpunctie is het heel belangrijk om minstens drie uur op de rug te blijven liggen. Ook het hoofd moet gelijk met het lichaam liggen. Je mag dus geen kussen onder je hoofd leggen. Probeer voldoende te drinken. Er wordt aangeraden om koffie of cola te drinken. Dit doet de hoofdpijn verdwijnen. Bovendien zorgt het er ook voor dat de dura mater sneller sluit. Deze opening zorgt namelijk voor de hoofdpijn. Na drie uur plat te hebben gelegen mag je voorzichtig rechtzitten. Hou er wel rekening mee dat je beter nog vierentwintig uur rust.

Complicatie

De meest voorkomende complicatie is hoofdpijn. Dit ontstaat omdat er minder vocht rond de hersenen is. Daardoor voelen de hersenen zwaarder en zijn ze minder bestand tegen schokken. Deze hoofdpijn kan gepaard gaan met braken. De hoofdpijn zal verdwijnen als de dura mater hersteld is. Een goede nazorg is dus belangrijk.

Een andere complicatie is infectie. Die kan je oplopen als er een instrument is gebruikt dat niet steriel is. Een infectie kan gevaarlijk zijn omdat ook deze tot aan de hersenen kan komen.

Inklemming van de hersenen is ook mogelijk. In dat geval zal de patiënt het bewustzijn verliezen. Dit gebeurt binnen het uur na de punctie. Deze bijwerking komt zeer zelden voor.