Obstructieve longziekte: Chronische longaandoening met hoest

Chronische longaandoeningen zijn in te delen in drie categorieën: obstructief, restrictief of gemengd. Bij restrictieve longaandoeningen zijn de longen niet goed in staat om zich uit te zetten bij de inademing. Bij een obstructieve longziekte is de patiënt niet in staat om de lucht uit de longen goed uit te ademen. Gemengde longziekten bestaan ook; hierbij zijn kenmerken van beide typen longziekten aanwezig. Bij een obstructieve longziekte zijn kortademigheid en hoesten typische kenmerken. Dankzij een gezonde levensstijl, medicatie en/of andere medische behandelingen is de progressie van de chronische longziekte vaak af te remmen. De prognose van een obstructieve longaandoening is echter variabel.

• Oorzaken obstructieve longziekte
• Risicofactoren obstructieve longaandoeningen
• Symptomen: Kortademigheid en hoesten
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van obstructieve longaandoening
• Prognose chronische ziekte
• Complicaties obstructieve longaandoening
• Preventie obstructieve longaandoening
• Leven met obstructieve longziekte
• Behandeling en symptoombestrijding
• Preventie en levensstijl aanpassingen
• Misvattingen rond obstructieve longziekte
• Obstructieve longziekte treft alleen rokers
• Obstructieve longziekte is hetzelfde als astma
• Mensen met obstructieve longziekte moeten zware inspanning vermijden
• Geneesmiddelen genezen obstructieve longziekte volledig
• Zuurstoftherapie is alleen nodig in de laatste fase van de ziekte
• Een gezond voedingspatroon heeft geen invloed op obstructieve longziekte

Oorzaken obstructieve longziekte

Bij een obstructieve longaandoening hebben patiënten het moeilijk om alle oude lucht uit de longen uit te ademen. Dit komt door schade aan de longen of door een vernauwing van de luchtwegen in de longen. De lucht verdwijnt hierdoor langzamer uit de longen. Na een volledige uitademing blijft er tevens nog veel lucht in de longen aanwezig. Dit maakt het moeilijk voor de patiënten om verse lucht in te ademen. De lucht die in de longen achterblijft, belemmert of blokkeert de nieuwe lucht om binnen te dringen in de longen.

De meest voorkomende oorzaken van obstructieve longziekte zijn:

• chronische obstructief longlijden (COPD)
• emfyseem (longaandoening met kortademigheid en hoesten)
• chronische bronchitis (aanhoudende ontsteking van de luchtpijpvertakkingen)
• astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen)
• bronchiëctasieën (verwijde en geïrriteerde luchtwegen)

Risicofactoren obstructieve longaandoeningen

De blootstelling aan sigarettenrook is de belangrijkste oorzaak van COPD, een belangrijke vorm van een obstructieve longziekte. Naast het roken lopen mensen die tewerkgesteld zijn in bepaalde beroepen of mensen die leven in vervuilde omgevingen meer risico op het ontwikkelen van chronische longziekten. Patiënten met bepaalde genetische aandoeningen zoals alfa-1 antitrypsine-deficiëntie ontwikkelen voorts COPD zonder dat ze roken.

Symptomen: Kortademigheid en hoesten

Net zoals bij een restrictieve longziekte is kortademigheid het voornaamste symptoom van een obstructieve longziekte. In het beginstadium treedt de kortademigheid uitsluitend op bij inspanning, de ziekte is progressief en dan treedt de kortademigheid bij een lichte activiteit of zelfs in rust op. Wanneer patiënten namelijk een inspanning leveren, hebben ze minder tijd om de lucht uit te ademen voor een volgende inademing. (Constant) hoesten is een ander algemeen kenmerk van een obstructieve longziekte. Meestal is sprake van een droge hoest, of anders is hierbij wit sputum (slijm) aanwezig. Vooral patiënten met chronische bronchitis – ook een vorm van een obstructieve longziekte – moeten grotere hoeveelheden gekleurd sputum ophoesten. Ook is sprake van wheezing, een piepend geluid bij de uitademing. Dit duidt op een vernauwing van de kleinere luchtwegen. Vermoeidheid, slaapapneu, een beklemmend gevoel op de borst en frequente luchtweginfecties zijn andere symptomen. Tot slot zijn patiënten soms angstig en depressief, want de obstructieve longaandoening beïnvloedt de dagelijkse activiteiten en de levensstijl van de patiënt.

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek

De arts bevraagt de patiënt over de symptomen, het medisch verleden en de rookgeschiedenis en voert daarna een lichamelijk onderzoek uit. Hij hoort de piepende uitademing, het hoesten en de kortademigheid. Hij bemerkt in een gevorderd stadium van de ziekte tevens een versnelde ademhaling (tachypneu) en ademhalingsnood bij eenvoudige activiteiten. Daarnaast lijdt de patiënt in een latere fase aan cyanose (blauwzucht). Ook perifeer oedeem (verdikte enkels en voeten) behoort dan tot de mogelijkheden.

Diagnostisch onderzoek

Bij het beluisteren van de ademgeluiden tijdens de auscultatie (luisteren naar lichaamsgeluiden) zijn vaak reutels te horen. De arts voert longfunctietesten uit, zoals bijvoorbeeld een spirometrie. Bij dit onderzoek blaast een patiënt krachtig door een mondstuk. Aangezien de patiënt verschillende ademhalingen uitvoert, registreert een toestel het volume en de luchtstroom door de longen. Longfunctietesten identificeren de aanwezigheid van obstructieve longziekte, evenals de ernst van deze ziekte. Laboratoriumtesten bieden extra aanwijzingen over de oorzaak van de obstructieve longziekte. Daarnaast voert de arts beeldvormende onderzoeken uit zoals een röntgenfoto van de borstkas (thoraxfoto) en een CT-scan van de borstkas. Bij sommige patiënten is een bronchoscopie aanbevolen om de longconditie te bepalen. Bij dit inwendig kijkonderzoek van de luchtwegen gebruikt de arts een endoscoop (een flexibele buis met een camera en licht aan het einde) om in de luchtwegen te kijken en weefselmonsters van longweefsel (biopsies) te nemen.

Behandeling van obstructieve longaandoening

Voor COPD, emfyseem, chronische bronchitis of andere chronische obstructieve longziekten is geen genezing mogelijk. Wel zijn medische behandelingen mogelijk om de symptomen onder controle te houden zodat de progressie van de longziekte vertraagt. Medicijnen, medische behandelingen en een gezonde levensstijl dragen hiertoe bij.

Medische behandeling

De behandelingen zijn erop gericht om vernauwde luchtwegen te openen. Deze zijn namelijk soms vernauwd door een samentrekking van onvrijwillige spieren die de luchtwegen omringen (bronchospasmen). De arts zet daarom vaak bronchodilatoren (luchtwegverwijders) in. Dit zijn geneesmiddelen die de gladde spieren doen ontspannen en de luchtstroom weer verbeteren. De patiënt moet één bronchodilator of een combinatie van bronchodilatoren inademen. In sporadische gevallen is een bronchodilator als een tablet beschikbaar die een patiënt dan via de mond moet innemen. Verder draagt een ontsteking bij aan de vernauwing van de luchtwegen bij een obstructieve longziekte. De luchtwegwanden zijn mogelijk gezwollen en gevuld met slijm, waardoor de luchtstroom belemmerd is. Ook hierbij zet de arts medicijnen in die de ontsteking bij een obstructieve longaandoening verminderen. Dit gebeurt met bijvoorbeeld inhalatiecorticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers die de patiënt moet inademen), orale corticosteroïden (via de mond ingenomen krachtige ontstekingsremmers) en nog andere medicijnen. Tevens krijgen sommige patiënten zuurstoftherapie, waarbij ze via de neus extra zuurstof toegediend krijgen. In zeer ernstige gevallen overweegt de arts tot slot een longtransplantatie.

Levensstijl

Verder is een regelmatige lichaamsbeweging nodig om de ademhalingsproblemen te verbeteren. Hiervoor krijgt de patiënt soms een verwijzing voor een longrevalidatieprogramma. Het is tot slot nodig om te stoppen met roken.

Prognose chronische ziekte

Chronische obstructieve longziekten zijn in te delen in diverse stadia. In het eerste stadium zijn de symptomen nog vrij mild, terwijl in het vierde stadium de klachten zeer ernstig zijn. Over het algemeen geldt dat de prognose bij een verhoogd stadium slechter is dan wanneer patiënten nog in het beginstadium zitten. De vooruitzichten hangen echter niet enkel af van het stadium van de ziekte, maar ook van de algemene gezondheid van de patiënt en de eventueel andere aanwezige pathologieën. De meeste chronisch obstructieve longziekten zijn wel progressief, maar dankzij medische therapieën en een andere levensstijl zijn de symptomen vaak goed onder controle te krijgen. Niettemin komen patiënten ook te overlijden als gevolg van een chronisch obstructieve longziekte.

Complicaties obstructieve longaandoening

Mogelijke complicaties van obstructieve longziekte zijn:

• Chronische bronchitis (aanhoudende ontsteking van de luchtpijpvertakkingen), die kan optreden door langdurige blootstelling aan irriterende stoffen en stofdeeltjes.
• Pneumoconiose (stoflongziekte), die kan leiden tot verdere longschade en verminderde longfunctie.
• Ademhalingsproblemen als gevolg van blijvende vernauwing van de luchtwegen, wat kan resulteren in een chronische beperking van de ademhaling.
• Longinfecties, zoals pneumonie, die kunnen optreden door de verzwakte longfunctie en verminderde weerstand.
• Hypoxemie (laag zuurstofgehalte in het bloed), wat kan verergeren door de vermindering van de longcapaciteit en zuurstofopname.

Preventie obstructieve longaandoening

Preventie van obstructieve longaandoening omvat:

• Verbetering van de arbeidsomstandigheden door het implementeren van effectieve ventilatiesystemen en stofafzuiging in werkplaatsen waar ruwe katoen en andere vezels worden verwerkt.
• Het dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen zoals ademhalingsmaskers en beschermende kleding door werknemers om blootstelling aan stof te minimaliseren.
• Regelmatige monitoring en controle van de luchtkwaliteit op de werkplek om ervoor te zorgen dat de concentratie van schadelijke deeltjes binnen veilige limieten blijft.
• Het bieden van regelmatige gezondheidscontroles en ademhalingsoefeningen aan werknemers om vroege symptomen van obstructieve longaandoening tijdig op te sporen en te behandelen.
• Educatie en training van werknemers over de risico's van blootstelling aan stof en het belang van het naleven van veiligheidsmaatregelen op de werkplek.
• Overstappen naar alternatieve materialen of processen die minder stof en schadelijke stoffen genereren, indien mogelijk.
• Het stoppen met roken en vermijden van andere vormen van luchtvervuiling.

Leven met obstructieve longziekte

Obstructieve longziekte, zoals chronische obstructieve longziekte (COPD), is een aandoening die de luchtwegen vernauwt, waardoor ademhalen moeilijker wordt. Symptomen omvatten aanhoudende hoest, kortademigheid en vermoeidheid. Het is vaak het resultaat van roken of langdurige blootstelling aan schadelijke stoffen.

Behandeling en symptoombestrijding

De behandeling van obstructieve longziekte omvat het gebruik van luchtwegverwijders, ontstekingsremmers en zuurstoftherapie in ernstigere gevallen. In sommige gevallen is chirurgie, zoals een longtransplantatie, nodig voor ernstige gevallen.

Preventie en levensstijl aanpassingen

Het stoppen met roken is de belangrijkste stap in het voorkomen van obstructieve longziekten. Regelmatige lichaamsbeweging, een gezond voedingspatroon en het vermijden van luchtvervuiling kunnen ook helpen bij het beheersen van de aandoening.

Misvattingen rond obstructieve longziekte

Obstructieve longziekten, zoals chronische obstructieve longziekte (COPD) en astma, worden gekenmerkt door een belemmerde luchtstroom in de longen. Dit kan leiden tot ademhalingsproblemen en een verminderde longfunctie. Er bestaan echter veel misvattingen over deze aandoeningen, die zowel de kennis als de behandeling ervan beïnvloeden.

Obstructieve longziekte treft alleen rokers

Hoewel roken een belangrijke risicofactor is voor obstructieve longziekte, betekent dit niet dat alleen rokers deze aandoening ontwikkelen. Andere factoren, zoals erfelijkheid, langdurige blootstelling aan luchtverontreiniging of schadelijke dampen, en bepaalde longeninfecties, kunnen ook bijdragen aan de ontwikkeling van obstructieve longziekte. Niet-rokers, waaronder mensen die zijn blootgesteld aan passief roken of beroepsmatige stoffen, kunnen eveneens risico lopen.

Obstructieve longziekte is hetzelfde als astma

Hoewel zowel astma als obstructieve longziekte ademhalingsproblemen veroorzaken, zijn het verschillende aandoeningen. Astma is een chronische ontstekingsziekte die vaak op jonge leeftijd begint en kan worden uitgelokt door allergieën of prikkels zoals koude lucht. COPD daarentegen is progressief en wordt meestal veroorzaakt door langdurige blootstelling aan schadelijke stoffen, zoals sigarettenrook. De behandelingsstrategieën verschillen ook, wat het belangrijk maakt om de juiste diagnose te krijgen.

Mensen met obstructieve longziekte moeten zware inspanning vermijden

Een veelvoorkomende misvatting is dat mensen met obstructieve longziekte fysieke activiteit moeten vermijden. In werkelijkheid is beweging juist essentieel om de longfunctie en algehele gezondheid te verbeteren. Gecontroleerde inspanning onder begeleiding van een specialist kan de ademhalingscapaciteit vergroten en het dagelijks functioneren verbeteren. Dit betekent niet dat extreme inspanning verstandig is, maar een evenwichtige aanpak helpt bij het behouden van spierkracht en longcapaciteit.

Geneesmiddelen genezen obstructieve longziekte volledig

Obstructieve longziekte is een chronische aandoening en op dit moment bestaat er geen genezing. Geneesmiddelen kunnen echter helpen om de symptomen te verlichten, ontstekingen te verminderen en de ademhaling te vergemakkelijken. Naast medicatie spelen aanpassingen in levensstijl, zoals stoppen met roken en longrevalidatie, een cruciale rol bij het beheersen van de ziekte. Een multidisciplinaire aanpak is nodig om de levenskwaliteit te verbeteren.

Zuurstoftherapie is alleen nodig in de laatste fase van de ziekte

Zuurstoftherapie wordt vaak geassocieerd met de eindstadia van obstructieve longziekte, maar sommige patiënten kunnen er al in een eerder stadium baat bij hebben. Langdurig zuurstofgebruik kan helpen om de organen goed te laten functioneren en kortademigheid te verminderen. De noodzaak van zuurstoftherapie wordt bepaald door metingen van het zuurstofgehalte in het bloed en is niet beperkt tot de laatste fase van de ziekte.

Een gezond voedingspatroon heeft geen invloed op obstructieve longziekte

Voeding speelt een belangrijke rol bij de gezondheid van mensen met obstructieve longziekte. Een evenwichtig voedingspatroon kan helpen om de spieren te ondersteunen, de energielevels te verbeteren en het immuunsysteem te versterken. Ondervoeding kan de longfunctie verslechteren, terwijl overgewicht de ademhaling extra kan belasten. Een goed afgestemd dieet, eventueel in overleg met een diëtist, kan bijdragen aan een betere levenskwaliteit en ademhalingsfunctie.

Lees verder

• COPD: Longaandoening - Chronisch obstructief longlijden
• Astma: Chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen
• Emfyseem: Longaandoening met kortademigheid en hoesten
• Bronchiëctasieën: Verwijde en geïrriteerde luchtwegen
• Bronchitis: Ontsteking van de luchtpijpvertakkingen