Baritose: Stoflongziekte door blootstelling aan barietstof

Baritose is een zeer zeldzame, goedaardige vorm van een stoflongaandoening die zich presenteert bij mensen die langdurig barietstof inademen. De symptomen komen niet meteen tot uiting bij deze longziekte. Pas na circa één jaar treden klachten op van een droge hoest en kortademigheid. Na de diagnose volgt een behandeling, die vooreerst bestaat uit het vermijden van de blootstelling. Medicijnen verbeteren vervolgens de long- en luchtwegproblemen. Dankzij het hanteren van goede hygiënische omstandigheden en het dragen van veiligheidskledij, komt baritose tot slot niet tot stand.

• Epidemiologie
• Oorzaken: Door blootstelling aan barietstof
• Risicogroepen chronische longziekte
• Symptomen: Droge hoest en kortademigheid
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van stoflongziekte
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie

Baritose is een stoflongziekte die ontstaat door langdurige blootstelling aan barietstof, een mineraal dat vaak wordt aangetroffen in de mijnbouw- en industriegebieden. De ziekte is voornamelijk gemeld bij mensen die werken in de barietmijnbouw of in industrieën waar barietstof wordt gebruikt, zoals in de productie van olieboorvloeistoffen. De prevalentie is laag in vergelijking met andere stoflongziekten, maar het kan ernstige ademhalingsproblemen veroorzaken bij langdurige blootstelling.

Oorzaken: Door blootstelling aan barietstof

Baritose is ook bekend als benigne pneumoconiose (goedaardige stoflongziekte). De longaandoening komt tot stand door blootstelling aan barietstof (bariumstof). Bij het inademen van barietstof, stapelen stofdeeltjes zich op in de longen wat na verloop van tijd ademhalingsproblemen en andere klachten veroorzaakt. Bij baritose treedt geen littekenvorming in de longen op; daarom is deze goedaardig (benigne).

Risicogroepen chronische longziekte

De ingeademde stofdeeltjes zijn samengesteld uit bariumsulfaat. In bepaalde beroepen zijn mensen veel blootgesteld aan barietstof, zoals werknemers die bariumverbindingen verbrijzelen en vermalen. Barietstof bevindt zich in verf, papier, keramiek, glas, rubber, elektronische componenten enzovoort. Ook mijnwerkers zijn mogelijk getroffen. De ziekte presenteert zich voornamelijk bij werknemers die tewerkgesteld zijn in slechte hygiënische omstandigheden. De aandoening komt bijgevolg volgens Encyclo.nl vermoedelijk niet voor in België en Nederland.

Symptomen: Droge hoest en kortademigheid

De ziekte is in het beginstadium vaak asymptomatisch, hoewel stofdeeltjes in de longblaasjes zijn terechtgekomen. Een droge hoest is één van de belangrijkste kenmerken van baritose, wat ongeveer één à twee jaar na de blootstelling optreedt. Het stof veroorzaakt namelijk milde ontstekingsveranderingen in het alveolair en bronchiolair slijmvlies, wat resulteert in een droge hoest. Kortademigheid en een piepend geluid bij de uitademing (wheezing) zijn bijkomende klachten. Frequent niezen, een jeukende neus, de neus snuiten en een geïrriteerde neus zijn andere mogelijke symptomen, al treden deze klachten zelden op.

Alarmsymptomen

Symptomen van baritose kunnen onder andere kortademigheid, hoesten, en een verminderde longcapaciteit zijn. Alarmsymptomen omvatten progressieve ademhalingsmoeilijkheden, pijn op de borst, en een chronische hoest die niet verbetert met behandeling. In gevorderde gevallen kan baritose leiden tot ernstige longschade en ademhalingsproblemen.

Diagnose en onderzoeken

De arts maakt een röntgenfoto waarop de bariumdeeltjes te zien zijn als ondoorschijnende schaduwen. Verder is een longfunctietest in de vorm van een spirometrie noodzakelijk om het volume en de capaciteit van de longen te berekenen. In vroege stadia van de ziekte is de longfunctietest normaal. In latere stadia zijn afwijkingen te zien. Verder is eenCT-scan en MRI-scan nodig om de grootte van de letsels nauwkeurig te bepalen. In zeldzame gevallen is histologisch onderzoek nodig.

Behandeling van stoflongziekte

Het is belangrijk om de blootstelling aan barietstof te elimineren. De arts behandelt daarna de aanhoudende hoest met een expectorans, een geneesmiddel dat expectoratie (het ophoesten van slijm) bevordert. Hierdoor verdunt het slijm (sputum) waardoor het gemakkelijker is om dit op te hoesten. Irritatie van de keel en een droge hoest behandelt de arts met hoestonderdrukkers. Verder zijn niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) nodig om de ontsteking in de longblaasjes en luchtpijpvertakkingen te genezen.

Prognose

De prognose voor baritose varieert afhankelijk van de ernst van de aandoening en de voortgang van de behandeling. Bij vroege diagnose en het vermijden van verdere blootstelling aan barietstof kunnen veel mensen een verbetering van hun symptomen ervaren. Langdurige blootstelling zonder adequate behandeling kan echter leiden tot progressieve longschade en chronische ademhalingsproblemen.

Complicaties

Complicaties van baritose kunnen omvatten: chronische obstructieve longziekte (COPD), progressieve longfibrose, en ernstige ademhalingsinsufficiëntie. Langdurige blootstelling zonder behandeling kan leiden tot aanzienlijke gezondheidsproblemen en verminderde levenskwaliteit.

Preventie

Preventie van baritose omvat het implementeren van effectieve stofbeheersingsmaatregelen op de werkplek, zoals het gebruik van stofafzuigingssystemen en ademhalingsbescherming. Regelmatige medische controles en monitoring van de luchtkwaliteit kunnen helpen om blootstelling aan barietstof te minimaliseren en de gezondheid van werknemers te beschermen.

Lees verder

• Pneumoconiose (stoflongen): Inademen van fijne stofdeeltjes
• Droge hoest (kriebelhoest): Oorzaken en behandeling