Jeukende neus: Oorzaken van jeuk aan de neus (kriebelneus)

Jeuk aan of in de neus is een erg vervelend probleem. Dit is het gevolg van heel wat aandoeningen en medische problemen, zoals een droge huid of eczeem. Maar ook omgevingsfactoren zoals het gebruik van alcohol en medicatie en roken leiden mogelijk tot een jeukende neus. Soms is de kriebelneus mild en slechts kortstondig aanwezig, terwijl de neus bij andere patiënten zeer ernstig jeukt en ze niet kunnen stoppen met krabben. De behandeling van een neus die jeukt is afhankelijk van de onderliggende etiologie.

• Aandoeningen en jeukende neus
• Acne
• Allergische rhinitis
• Baritose
• Droge huid
• Eczeem
• Hormonale veranderingen
• Infecties
• Letsel en trauma
• Omgevingsfactoren en neusjeuk
• Alcohol
• Insectenbeten
• Medicatie
• Pittig eten
• Zonnebrand

Aandoeningen en jeukende neus

Acne

Acne is een veel voorkomende huidziekte waarbij de talgafscheidende klieren meer huidolie afscheiden dan normaal. Door hormonale veranderingen krijgen veel tieners te maken met deze huidaandoening. Op het gezicht, de nek, de schouders en mogelijk ook andere lichaamsdelen ontstaan bultjes, puistjes, abcessen, cysten, knobbeltjes en littekens. De behandeling bestaat uit het wassen met niet-drogende zeep en het gebruik van op water gebaseerde huidcrèmes en cosmetica. Verder is een goede huidverzorging noodzakelijk. Antibiotica en andere medicijnen zijn tevens beschikbaar voor het verlichten van acne. Bij het merendeel van de patiënten zijn de symptomen gestopt na de puberteit, maar bij sommige patiënten houden de klachten ook aan in de volwassenheid.

Allergische rhinitis

Allergische rhinitis is een andere term voor hooikoorts. Hierbij is het neusslijmvlies ontstoken als reactie op uitlokkende stoffen (allergenen). Bekende voorbeelden van deze stoffen die een allergische reactie veroorzaken zijn huidschilfers van dieren (bijvoorbeeld huidschilfers van honden), pollen, klimatologische veranderingen, stof, stuifmeel, rook… Patiënten ervaren hierbij diverse mogelijke klachten.

Ademhaling
Bij een aangetaste ademhaling ontstaat benauwdheid, een beklemmend gevoel op de borst en een piepende ademhaling (stridor).

Keel
Een een droge keel en postnasale drip (overmatig veel slijm in de achterkant van de keel) zijn enkele tekenen van keelproblemen.

Mond
Bij symptomen aan de mond, ervaart de patiënt mogelijk een mondademhaling. Hij moet bovendien hoesten.

Neus
Wanneer de neus aangetast is, ervaart de patiënt volgende tekenen:

• bultjes op de neus
• een jeukende neus
• een loopneus
• een rode neus
• een verminderde reukzin (hyposmie)
• een verstopte neus
• niezen
• slijmvorming

Ogen
Bij allergische rhinitis komen tevens klachten aan de ogen tot uiting zoals jeukende ogen en tranende ogen.

Andere
Andere algemene symptomen zijn hoofdpijn en vermoeidheid. Bovendien verschijnen soms verstopte oren.

Patiënten met allergische rhinitis vermijden best de uitlokkende factoren die de klachten veroorzaken. Soms is dit niet mogelijk of zijn de klachten dermate ernstig dat medicijnen nodig zijn. Antihistaminica zijn geneesmiddelen die een allergische reactie behandelen. Deze zijn bijgevolg inzetbaar voor het behandelen van de aandoening. Deze medicijnen zijn beschikbaar in verschillende vormen, waaronder neusdruppels, neussprays alsook tabletten.

Baritose

De overmatige of zware blootstelling aan barietstof leidt mogelijk tot de stoflongziekte (pneumoconiose) baritose Deze zeldzame maar goedaardige stoflongaandoening veroorzaakt niet meteen longproblemen. Na ongeveer één jaar krijgt de patiënt te maken met een droge hoest, en kortademigheid als belangrijkste symptomen. De patiënt moet de blootstelling aan barietstof vermijden zodat de klachten verbeteren. Daarnaast zet de arts medicatie in om de long- en luchtwegproblemen te verhelpen.

Droge huid

De jeuk aan de neus is vaak enkel beperkt tot de huid van de neus zelf. Dit is dan het resultaat van een droge huid. Bij een hoge temperatuur en een laag vochtgehalte in de omgeving, is een kriebelneus vaak aanwezig bij mensen. Wanneer in dergelijke droge omgevingen mensen blootgesteld zijn aan de zon, dringen de UV-stralen de huid binnen en breken ze de elastinevezels en het collageen aan. Dit leidt tot huidirritatie, een droge huid en een jeukende neus. Het plaatsen van een luchtbevochtiger in de slaapkamer brengt meer vocht in de lucht zodat de neusholten gesmeerd worden en jeuk en irritatie verminderen. Het is wel belangrijk dat mensen regelmatig de luchtbevochtiger reinigen. Voldoende vocht drinken is een andere tip. Op deze manier blijven de neusholten vochtig.

Eczeem

Clownseczeem
Bij clownseczeem, ook gekend als ‘periorale dermatitis’, ontstaat om onbekende redenen een huiduitslag rond de mond. Vaak is het langdurig topisch (op de huid aangebracht) gebruik of het inhaleren van corticosteroïden wel een risicofactor voor de huidziekte. Het overmatig gebruik van hydraterende crèmes, huidirritatie, de huidaandoening rosacea (roodheid en zwelling in het gezicht) en het gebruik van gefluorideerde tandpasta's vormen dragen mogelijk ook bij aan de huiduitslag rond de mond. Jeuk aan de neus is één van de mogelijke kenmerken van deze vorm van gezichtseczeem.

Contacteczeem (contactdermatitis)
Door het contact met bepaalde irriterende stoffen (make-up, rubber, schoonmaakproducten, zeep, …) ontstaat mogelijk een rode en jeukende huid. Hierop staan dan kleine blaasjes, korstjes, schilfers en bultjes. Een rode neus, neusbultjes en een kriebelneus zijn dan bijvoorbeeld klachten van contactdermatitis (huiduitslag met roodheid en jeuk). Door het aanbrengen van een hypoallergene crème of zalf voorkomt de patiënt een uitgedroogde huid. Indien de jeukklachten of andere symptomen ernstig of aanhoudend zijn, zet de arts zalf of crème met corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers die het immuunsysteem onderdrukken) in.

Seborroïsch eczeem
Een andere vorm van eczeem is seborroïsch eczeem. Hierbij is vooral de hoofdhuid van baby’s, jongvolwassenen en ouderen aangetast door een schilferende (en soms jeukende) huiduitslag, een rode huid en hardnekkige hoofdroos. De huidproblemen komen evenwel soms voor aan andere lichaamsdelen waaronder de neus. De tekenen verdwijnen mogelijk spontaan, maar anders is een ondersteunende behandeling met topische antimycotica (schimmeldodende medicijnen) en corticosteroïden vereist.

Hormonale veranderingen

Een jeukende neus is soms het resultaat van een hormonale verschuiving als gevolg van zwangerschap, de menopauze, de menstruatie of het gebruik van anticonceptiva. Indien de kriebelneus vervelend is, bespreekt de patiënt dit met de arts zodat hij mogelijk andere anticonceptiva of medicijnen inzet.

Infecties

Een verkoudheid gaat vaak gepaard met onder andere neusjeuk, een loopneus en een algemeen ziek gevoel. Dit resulteert uit uitgedroogde neusholtes. Wanneer de droogheid ernstig is, loopt de patiënt het risico om te niezen wanneer hij een kriebelneus ervaart. Een steriele zoutoplossing van natriumchloride vermindert irritatie en jeuk aan de neus. Eventueel zijn medicijnen beschikbaar voor het verlichten van de klachten. Ook bij sinusitis (ontsteking van de neusbijholten) ontstaat sneller een jeukende neus.

Letsel en trauma

Neuspeuteren, het fout gebruik van neussprays en het krachtig snuiten van de neus zijn risicofactoren voor een letsel of trauma aan de neus, waardoor mogelijk vrijwel meteen neusjeuk verschijnt. De blootstelling aan chemische stoffen gaat mogelijk ook gepaard met een kriebelende neus.

Omgevingsfactoren en neusjeuk

Alcohol

Het is belangrijk om gezonde drinkgewoonten na te streven. Alcohol zorgt namelijk mogelijk voor opgezwollen neusslijmvliezen, waardoor jeuk en irritatie aan de neus tot stand komt.

Insectenbeten

Door een muggenbeet of een andere insectenbeet ervaart de patiënt mogelijk een jeukende neus. In de meeste gevallen verdwijnt de jeuk na enkele uren of dagen vanzelf.

Medicatie

Aspirine en ibuprofen, twee voorbeelden van niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (vrij verkrijgbare pijnstillers) en bètablokkers (medicatie voor het behandelen van een hoge bloeddruk) zijn enkele bekende voorbeelden van medicijnen die bij sommige patiënten neusirritatie en neusjeuk veroorzaken. Ook het langdurig gebruik (langer dan drie dagen) van nasale decongestiva (neusdruppels of neussprays die de zwelling van de slijmvliezen in de neus verminderen) is een risicofactor voor jeuk aan de neus. Andere medicijnen verlichten de jeuk; hiervoor is het nodig om een arts te raadplegen.

Pittig eten

Wanneer een persoon gevoelig is voor pittig eten, ervaart hij een jeukende neus na het eten, en bovendien krijgt hij het dan warm.

Zonnebrand

zonnebrand treedt snel op aan de neusbrug en ontstaat vaak sneller dan mensen verwachten. Jeuk, een brandend gevoel aan de huid en roodheid van de huid zijn enkele tekenen van zonnebrand.

Lees verder

• Droge neus: Oorzaken & behandelingen voor droogheid van neus
• Verstopte neus (nasale obstructie) door diverse aandoeningen
• Loopneus: Afscheiding uit neus door zwelling en ontsteking
• Brandend gevoel in neus: Oorzaken van branderige gevoelens
• Rhinitis en hooikoorts: Ontsteking van neusslijmvlies