Tinea barbae: Schimmelinfectie aan baardstreek van mannen
Tinea barbae is een vrij zeldzame schimmelinfectie van de haren van de baardstreek van volwassen mannen. De overdracht van de infectie gebeurt van een besmet dier (meestal rund of paard) op mens. Door de schimmel ontstaat een diepe ontsteking van de haarzakjes. Dit leidt tot pustels en rode plekken op de huid, alsook mogelijk haaruitval aan het baardgebied. De vooruitzichten van de schimmelinfectie zijn goed na de behandeling met antischimmelmiddelen.
Terminologie
De aandoening presenteert zich bij mannen in de baardstreek. Wanneer vrouwen aan dit gebied symptomen krijgen, is geen sprake van
tinea barbae maar wel van
tinea faciei (schimmelinfectie met rode vlekken aan het
gezicht).
Synoniemen van tinea barbae
Tinea barbae is ook nog gekend onder deze termen:
- baardschimmel
- baardschurft
- barber’s itch
- dermatomycosis barbae
- jeuk van de barbier
- schimmelinfectie van de baardstreek
- sycosis trichophytica barbae
- tinea sycosis
Een schimmel dringt de beschadigde gezichtshuid van een man binnen. Dit veroorzaakt een diepe
ontstekingsreactie van de haarzakjes (
folliculitis). Baardschurft is een zeldzame schimmelinfectie die vooral optreedt in warme en vochtige omstandigheden.
Soorten schimmels
Tinea barbae is een zoönose (besmet dier infecteert een mens). Meestal is de schimmel
Tinea verrucosum de veroorzaker van de schimmelinfectie aan de baardstreek. Meestal zijn runderen of paarden namelijk geïnfecteerd met de schimmel. Ook de schimmel
Microsporum Canis veroorzaakt mogelijk de baardschimmel. Hierbij infecteert een besmette kat een man doordat de man met zijn gezicht op de kat slaapt.
Verspreiding
Wanneer een man in contact komt met een geïnfecteerd rund of paard, loopt hij mogelijk de besmetting op. De
verspreiding van de infectie gebeurt dan door direct contact of door contact met besmette voorwerpen.
Risicofactoren
Boeren en veehouders lijden vooral aan de schimmelinfectie. De ziekte presenteert zich bovendien bij patiënten met een
verzwakt immuunsysteem, zoals patiënten met
een hiv-infectie, severe combined immunodeficiency (SCID) of een beenmergziekte. Het gebruik van
immunosuppressiva (medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken) verhoogt bovendien de kans op het krijgen van de infectie. Verder is
hirsutisme eveneens een risicofactor voor de infectie. Hierbij krijgen vrouwen te maken met een overmatige haargroei als gevolg van verhoogde waarden van mannelijke hormonen.
Symptomen: Rode plekken op baardstreek
De symptomen verschijnen in het baardgebied maar ook af en toe aan het snorgebied of de kin. Zeer sporadisch zijn de
wimpers en wenkbrauwen aangetast.
Op het baardgebied bevinden zich ronde, rode, korstige en
schilferende plekken rond de ontstekingen. Het getroffen gebied is door de ontsteking eveneens gezwollen. In de baardstreek zijn bovendien puskopjes, puistjes, bultjes,
blaren en/of plakkaten aanwezig. De baardstreek bevat vaak zwakke haren of reeds afgebroken haren, waardoor tijdelijke of permanente
kale plekken ontstaan. Jeuk en pijn bij aanraking komen ook voor, al ervaart niet elke man deze symptomen. Wanneer de infectie zich verspreidt naar de hals of nek, ontstaan
gezwollen lymfeklieren in de hals, soms ook in combinatie met
koorts en een algemeen ziek gevoel (malaise).
Diagnose en onderzoeken
Vraaggesprek
De arts bevraagt de patiënt over zijn levensstijl en beroepsactiviteit. Deze informatie geeft reeds aanwijzingen over de aanwezigheid van de schimmelinfectie.
Diagnostisch onderzoek
De arts maakt een uitstrijkje van de huidschilfers en laat deze microscopisch onderzoeken. Hij bemerkt dan snel dat de huidschilfers schimmeldraden bevatten. Om het type schimmel te bepalen, moet de arts enkele haartjes plukken. Hij stuurt deze naar een laboratorium voor een schimmelkweek. Dit is belangrijk om de juiste behandeling voor de baardschimmel in te kunnen zetten. Bij twijfel is een
biopsie van het baardgebied mogelijk, wat eveneens de aanwezigheid van de schimmelinfectie aantoont.
Differentiële diagnose
Bij het bepalen van de aandoening moet de arts rekening houden met andere ziekten die een gelijkaardig klinisch patroon hebben zoals:
Behandeling van het baardgebied
Een langdurige, systemische behandeling is nodig voor tinea barbae. Een huidcrème of andere
topische (op de huid aangebrachte) middelen zijn namelijk niet effectief bij de diepe ontsteking. Mannen nemen bijgevolg
antischimmelmiddelen via de mond in. De behandelduur bedraagt gemiddeld vier tot acht weken. Wanneer ernstige en ontstoken huidletsels aanwezig zijn, zet de arts soms een korte behandeling met prednison in, een voorbeeld van een
corticosteroïde medicijn (krachtig ontstekingsremmend geneesmiddel). Hierdoor verminderen de symptomen en verkleint de kans op
littekenvorming.
Prognose van schimmelinfectie
De prognose van tinea barbae is meestal goed. Littekens komen zelden voor nadat de patiënt genezen is. De ziekte komt voorts zelden terug. Soms ontstaat wel blijvende haaruitval door de schimmelinfectie.
Preventie van aandoening bij mannen
De gezichtshuid mag niet of niet te lang in contact komen met de huid van een dier. Mannen beschermen daarom best de baardstreek met een mondmasker of doekje. Verder is het verstandig dat mannen die een risicoberoep uitoefenen, het gezicht (inclusief de baardstreek) maar ook de
handen goed wassen na een werkdag. Hiervoor gebruiken ze eventueel een desinfecterend middel zoals Betadine-shampoo. Het baardgebied moet nadien goed gedroogd worden.
Lees verder