Tongbloeding: Oorzaken van bloedende tong

Een bloedende tong kan vele oorzaken hebben. Het bepalen van de locatie van de tongbloeding helpt vaak bij het identificeren van de oorzaak. Veel oorzaken zijn mild en gemakkelijk te verhelpen of vereisen geen medische behandeling, zoals per ongeluk bijten op een object. Ernstigere oorzaken, zoals tongkanker, vereisen vaak snelle medische interventie. Als de symptomen niet verbeteren, terugkeren, andere symptomen optreden, of als de oorzaak onbekend is, is een bezoek aan de arts noodzakelijk.

• Anatomie tong en relatie tot tongbloeding
• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken van een bloedende tong
• Bloedstollingsproblemen
• Infecties
• Mondzweren
• Tongkanker
• Trauma’s en verwondingen
• Omgevingsfactoren en tongbloeding
• Bijten op voorwerpen
• Medicatie
• Roken
• Tong schrapen
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Geassocieerde symptomen bij tongbloedingen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Hulpmiddelen en tips voor zelfzorg bij tongbloedingen
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van bloedverlies uit de tong

Anatomie tong en relatie tot tongbloeding

De tong is een belangrijke spierstructuur in de mond die cruciaal is voor functies zoals spreken, slikken en smaak. De anatomie van de tong bestaat uit verschillende onderdelen die elk een specifieke rol spelen. Bij tongbloeding speelt de anatomie een significante rol, omdat de tong veel bloedvaten bevat die bij verwonding of beschadiging kunnen leiden tot hevige bloedingen.

Opbouw van de tong
De tong bestaat uit de dorsale (boven) en ventrale (onder) zijde. Het bovenste deel van de tong bevat papillen die de smaakknoppen huisvesten. De tong is verdeeld in drie delen: de wortel, het lichaam en de punt. De wortel is de meest verankerde regio, verbonden met de mondbodem, terwijl het lichaam en de punt de meest mobiele delen zijn.

Bloedtoevoer van de tong
De tong wordt voorzien van bloed door de arteria lingualis, een vertakking van de carotis externa. Deze arterie loopt naar de basis van de tong en voorziet het weefsel van zuurstofrijk bloed. Bij trauma of verwondingen kan de tong dus hevig gaan bloeden. Ook de vele kleinere bloedvaten in de tong kunnen bijdragen aan bloedingen bij schade of aandoeningen.

Zenuwen en spieren van de tong
De tong bevat verschillende zenuwen die verantwoordelijk zijn voor motorische en sensorische functies. De hypoglossus zenuw regelt de spierbewegingen, terwijl de nervus lingualis verantwoordelijk is voor het gevoel in de tong. Schade aan deze zenuwen kan leiden tot functieverlies of complicaties bij tongbloeding.

Epidemiologie

Tongbloeding is een aandoening die relatief vaak voorkomt, met name bij bepaalde risicogroepen. Deze aandoening kan variëren van milde bloedingen tot ernstigere gevallen die medische interventie vereisen. De incidentie is vaak gerelateerd aan trauma, medische behandelingen, of onderliggende gezondheidsaandoeningen.

Algemene incidentie van tongbloeding
Tongbloeding komt vaak voor na trauma, zoals bij een ongeluk, een chirurgische ingreep of het bijten van de tong. Het kan ook een gevolg zijn van medische behandelingen, zoals het verwijderen van een gezwel of tandheelkundige ingrepen. Het wordt meestal behandeld met lokale druk of hemostatische middelen.

Verhoogde incidentie bij risicogroepen
Er zijn specifieke risicogroepen waarin de incidentie van tongbloeding verhoogd is. Patiënten met bloedingsstoornissen, zoals hemofilie of vitamine K-tekort, hebben een verhoogd risico. Ook mensen die medicijnen gebruiken die de bloedstolling beïnvloeden, zoals anticoagulantia, hebben een grotere kans op ernstige bloedingen na verwondingen aan de tong.

Mechanisme

Het mechanisme van tongbloeding hangt af van de aard van de verwonding of aandoening die de bloeding veroorzaakt. Bloedingen kunnen optreden door beschadiging van de bloedvaten die door de tong lopen, meestal als gevolg van trauma, infectie of medische ingrepen.

Trauma en beschadiging van bloedvaten
Wanneer de tong verwond wordt, bijvoorbeeld door een scherpe voorwerp of bij een ongeluk, kunnen de bloedvaten die het weefsel van zuurstof voorzien, beschadigd raken. Dit leidt tot bloeding. Aangezien de tong rijk is aan bloedvaten, kunnen de bloedingen hevig zijn, vooral als de arteria lingualis of kleinere vertakkingen worden beschadigd.

Stoornissen in de bloedstolling
Patiënten met een verstoorde bloedstolling, zoals bij hemofilie of het gebruik van bloedverdunnende medicijnen, kunnen moeilijker stoppen met bloeden. Dit kan leiden tot een verhoogd risico op langdurige of ernstige tongbloedingen na trauma of zelfs spontaan.

Ziekten en infecties die bloeding bevorderen
Bepaalde ziekten en infecties, zoals mondinfecties of kanker in de mondholte, kunnen ook leiden tot tongbloeding. Infecties kunnen de bloedvaten verzwakken, wat de kans op bloeding verhoogt, vooral wanneer de tong wordt gestrest, bijvoorbeeld bij het eten of praten.

Oorzaken van een bloedende tong

Bloedstollingsproblemen

Tongbloedingen kunnen het gevolg zijn van bloedstollingsproblemen. De bloeding kan zich voordoen aan de voorkant, het midden, de achterkant en/of de zijkanten van de tong.

Infecties

Koortsblaasjes
Het herpes simplex-virus type 1 of II kan koortsblaasjes (koortslip) veroorzaken. De verspreiding van het virus gebeurt door contact met een besmette mond, meestal door middel van een kus of orale seks. Contact met besmette handdoeken of andere geïnfecteerde voorwerpen is ook een risicofactor. Symptomen van koortsblaasjes treden zo nu en dan op. De actieve fase kenmerkt zich door roodheid en pijn, een huiduitslag of met vocht gevulde blaasjes die openbreken en zweren, clusters van blaren die samen een groter letsel vormen en jeuk, tintelingen of een branderig gevoel op of in de mond. Een bloedende tong kan hierbij ook voorkomen. Medicatie verlicht de symptomen van dit virus, dat zelfs met behandeling in het lichaam aanwezig blijft.

Mondspruw
Orale candidiasis (mondspruw) is een schimmelinfectie veroorzaakt door Candida albicans. Deze aandoening treft voornamelijk baby’s en mensen met een zwak immuunsysteem, evenals mensen die antibiotica gebruiken. De schimmelinfectie kenmerkt zich door (geel)witte vlekken of open wondjes in de mond en de achterkant van de keel, met soms ook tongbloedingen als gevolg. Hierdoor ontstaan eet- en slikproblemen. Bij de meeste patiënten zijn de klachten niet ernstig en kunnen ze vlot worden verholpen met antischimmelcrèmes. Indien deze behandeling niet of onvoldoende effectief is, of de symptomen van orale candidiasis vaker terugkeren, zet de arts orale antischimmelmedicijnen in.

Mondzweren

Mondzweren presenteren zich als kleine, witte zweertjes of aften in de mond en op de tong. Deze soms pijnlijke zweren variëren in grootte. Grotere zweren hebben vaak rode, ronde randen. Grotere mondzweren doen meer pijn en zijn lastiger te verwijderen. Mondwater en zuigtabletten verlichten de symptomen.

Tongkanker

Kanker aan de tong is een vorm van mondkanker. Tongkanker kan gepaard gaan met een onverklaarbare bloedende tong. Andere symptomen zijn een rode vlek op de tong (rode tong) of witte vlek op de tong (witte tong), aanhoudende keelpijn, gevoelloosheid in de tong en oorpijn. Roken, het gebruik van pruimtabak, alcoholmisbruik, aids en hiv, en bepaalde types van het humaan papillomavirus zijn de belangrijkste risicofactoren van tongkanker. De behandeling bestaat uit een operatie om de tumor te verwijderen, radiotherapie en/of chemotherapie.

Trauma’s en verwondingen

Kauwen of bijten op de tong (tongbijten) kan ook leiden tot een bloedende tong. Het vermijden van het bijten op de tong is wenselijk. Soms gebeurt dit per ongeluk, maar wanneer dit dwangmatig gebeurt, is advies van een arts nodig. Ook een tongpiercing kan bij sommige patiënten leiden tot gescheurde bloedvaten in de tong, zwelling en infecties. Verder kunnen slecht passende of slecht geplaatste kunstgebitten, beugels, kronen en andere tandmaterialen verwondingen aan de tong veroorzaken die leiden tot een bloedende tong. Een gebroken of afgebroken tand kan een diepe snede in de tong veroorzaken, wat resulteert in hevige bloedingen.

Omgevingsfactoren en tongbloeding

Bijten op voorwerpen

Bloedingen aan de zijkanten van de tong kunnen ontstaan door bijten, eten, tandenknarsen of kauwen op voorwerpen zoals potloden.

Medicatie

Bepaalde medicijnen, zoals bloedverdunners, kunnen bijdragen aan tongbloedingen.

Roken

Roken kan sneller een bloedende tong veroorzaken en verhoogt bovendien de kans op kanker in het tonggebied. Het is belangrijk om te stoppen met roken.

Tong schrapen

Het schrapen van de tong is nuttig voor het minimaliseren van slechte adem (halitose) en het voorkomen van tandbederf. Een tongschraper kan echter soms ook een bloeding aan de tong veroorzaken wanneer de patiënt te hard schraapt. Zachtjes de tong poetsen met de tongschraper is voldoende.

Risicofactoren

Er zijn verschillende risicofactoren die het risico op tongbloeding verhogen. Deze factoren kunnen te maken hebben met levensstijl, medische aandoeningen of bepaalde behandelingen die de bloedingsneiging beïnvloeden.

Bloedingsstoornissen
Patiënten met bloedingsstoornissen zoals hemofilie of bloedingsneiging hebben een verhoogd risico op bloeding van de tong, zelfs bij gering trauma. Deze aandoeningen kunnen ervoor zorgen dat de bloedstolling niet effectief werkt, waardoor bloedingen moeilijk te stoppen zijn.

Anticoagulantia en andere medicijnen
Patiënten die bloedverdunnende medicijnen gebruiken, zoals warfarine of aspirine, lopen een verhoogd risico op ernstige tongbloeding. Deze medicijnen interfereren met de bloedstolling en kunnen ervoor zorgen dat zelfs kleine verwondingen aan de tong leiden tot langdurige bloedingen.

Mondgezondheid en infecties
Slechte mondgezondheid, zoals tandvleesziekten of mondinfecties, kan de kans op tongbloeding verhogen. Infecties kunnen de bloedvaten verzwakken en bijdragen aan bloedingen wanneer de tong in contact komt met andere oppervlakken of wordt beschadigd.

Risicogroepen

Bepaalde patiëntengroepen lopen een verhoogd risico op tongbloeding, afhankelijk van verschillende onderliggende factoren zoals medische aandoeningen en behandelingen.

Patiënten met bloedingsstoornissen
Patiënten met erfelijke bloedingsstoornissen, zoals hemofilie, hebben een verhoogd risico op ernstige bloedingen bij verwondingen aan de tong. Dit geldt ook voor patiënten met verworven bloedingsstoornissen, zoals vitamine K-tekort of leveraandoeningen.

Patiënten die bloedverdunners gebruiken
Patiënten die anticoagulantia gebruiken, zoals warfarine, rivaroxaban of heparine, hebben een verhoogd risico op langdurige bloeding bij tongverwondingen. Deze medicijnen verstoren de normale bloedstolling en kunnen ervoor zorgen dat een kleine verwonding uitmondt in een ernstige bloeding.

Ouderen
Oudere patiënten lopen een verhoogd risico op tongbloeding, voornamelijk door een afname van de bloedstollingscapaciteit en de kans op mondgezondheidsproblemen zoals tandvleesontstekingen of mondzweren. Ouderen hebben ook een verhoogd risico op trauma door valpartijen of het gebruik van medicijnen die het risico op bloeding verhogen.

Geassocieerde symptomen bij tongbloedingen

Een bloedende tong gaat vaak gepaard met andere symptomen, zoals:

• Ademhalingsproblemen
• Een afwijkende tongkleur, zoals een rode tong
• Tongzwelling
• Tongbevingen
• Tongbultjes
• Tongpijn
• Tongzweren
• Problemen met het bewegen van de tong
• Huiduitslag
• Mond- en keelproblemen: mondbloeding, keelproblemen, lipproblemen, spraakproblemen, slikpijn, slikproblemen, smaakveranderingen, tand- en tandvleesproblemen
• Koorts

Alarmsymptomen

Er zijn verschillende alarmsymptomen die wijzen op een ernstige tongbloeding of een complicatie die onmiddellijke medische aandacht vereist.

Hevige of aanhoudende bloeding
Wanneer de bloeding niet stopt, zelfs na het aanbrengen van druk, kan dit wijzen op een ernstigere verwonding of een onderliggend probleem zoals een bloedingsstoornis. In dergelijke gevallen is onmiddellijke medische hulp vereist.

Pijn en zwelling
Ernstige pijn of zwelling van de tong kan ook wijzen op een complicatie, zoals een infectie of een allergische reactie op een verwonding. Bij deze symptomen is het belangrijk om snel een arts te raadplegen.

Problemen met ademhaling of slikken
Als de bloeding gepaard gaat met ademhalings- of slikproblemen, kan dit duiden op een ernstige verwonding of infectie die de luchtwegen belemmert. Dit vereist onmiddellijk medische interventie om verdere schade te voorkomen.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van tongbloeding omvat een gedetailleerde anamnese en lichamelijk onderzoek, waarbij artsen proberen de oorzaak van de bloeding te achterhalen.

Anamnese en lichamelijk onderzoek
De arts zal vragen stellen over het moment van de bloeding, mogelijke verwondingen, het gebruik van medicijnen en bestaande medische aandoeningen. Bij lichamelijk onderzoek wordt de tong geïnspecteerd op tekenen van trauma, infectie of andere afwijkingen die de bloeding kunnen verklaren.

Beeldvormend onderzoek
In sommige gevallen kunnen beeldvormende onderzoeken, zoals een röntgenfoto of een echografie, nodig zijn om dieperliggende schade of afwijkingen aan de tong of de omliggende structuren te identificeren.

Bloedonderzoek
Bloedonderzoek kan helpen bij het identificeren van onderliggende bloedingsstoornissen, zoals een verstoorde stolling. Dit is vooral belangrijk voor patiënten met een voorgeschiedenis van bloedingsproblemen.

Hulpmiddelen en tips voor zelfzorg bij tongbloedingen

Enkele praktische tips voor zelfzorg bij een bloedende tong:

• Spoel de mond met zout water om bacteriën te doden en de bloeding te helpen stoppen.
• Breng ijs aan op de tong om zwelling en pijn te verminderen.
• Vermijd gekruid en zuur voedsel dat irritatie kan verergeren.
• Gebruik een zachte tandenborstel en vermijd harde tongschrapers.
• Raadpleeg een arts als de bloeding aanhoudt of ernstig is.

Behandeling

De behandeling van tongbloeding hangt af van de ernst van de bloeding en de onderliggende oorzaak. Voor een milde bloeding kunnen eenvoudige maatregelen voldoende zijn, terwijl ernstigere gevallen mogelijk een chirurgische ingreep vereisen.

Lokale hemostase
In veel gevallen kan een tongbloeding worden gestopt door lokale druk uit te oefenen op de wond. Als dit niet effectief is, kunnen hemostatische middelen zoals gazen of schroefdraad worden gebruikt om de bloeding te stoppen.

Chirurgische ingreep
Bij ernstige bloedingen die niet kunnen worden gestopt door conservatieve maatregelen, kan een chirurgische ingreep noodzakelijk zijn om beschadigde bloedvaten te repareren of te cauteriseren om verdere bloeding te voorkomen.

Medicatie voor bloeding
Voor patiënten met bloedingsstoornissen kan medicatie nodig zijn om de bloedstolling te bevorderen. Dit kan bijvoorbeeld het toedienen van vitamine K of bloedstollingsfactoren zijn, afhankelijk van de specifieke aandoening.

Prognose

De prognose van tongbloeding hangt af van de ernst van de bloeding en de onderliggende oorzaak. In veel gevallen is de prognose goed, vooral als de bloeding snel wordt gestopt en de oorzaak effectief wordt behandeld.

Goede prognose bij milde bloedingen
Milde bloedingen stoppen vaak vanzelf of kunnen snel worden gestopt met eenvoudige behandelingen. Patiënten die geen onderliggende bloedingsstoornissen hebben, herstellen meestal snel zonder langdurige complicaties.

Mogelijke complicaties bij ernstige bloedingen
Ernstige bloedingen kunnen leiden tot complicaties zoals infecties, littekenvorming of blijvende schade aan de tong. In sommige gevallen kan de bloeding zo ernstig zijn dat het nodig is om een operatie te ondergaan om de schade te herstellen.

Complicaties

Hoewel de meeste gevallen van tongbloeding goed kunnen worden behandeld, kunnen er complicaties optreden, vooral bij patiënten met onderliggende aandoeningen of ernstige verwondingen.

Infectie van de wond
Als de tong gewond is, bestaat er een risico op infectie, vooral als er niet snel wordt ingegrepen. Dit kan leiden tot langdurige pijn en het uitblijven van genezing.

Chronische bloeding of herhaalde episoden
Bij patiënten met bloedingsstoornissen of die bloedverdunnende medicijnen gebruiken, kan chronische bloeding optreden. Dit vereist voortdurende medische opvolging en mogelijk aanpassingen in medicatie of therapie om herhaling te voorkomen.

Preventie van bloedverlies uit de tong

Hoewel niet alle oorzaken van tongbloedingen te voorkomen zijn, kunnen enkele maatregelen helpen:

• Zorg voor een goede mondhygiëne door twee keer per jaar naar de tandarts te gaan en twee keer per dag de tanden te poetsen met fluoride tandpasta.
• Reinig het kunstgebit dagelijks.
• Vermijd roken en overmatig alcoholgebruik.

Lees verder

• Tongkanker: Zweren, zwelling en pijn aan tonggebied
• Tongpiercing: Gevaren, zorg en tips bij tongpiercings
• Tong reinigen: Voordelen tongreinigers bij mondgezondheid
• Tong: Afwijkingen aan de kleur, vorm en textuur
• Tongbijten: Oorzaken en symptomen van bijten op de tong