Alopecia barbae: Haaruitval aan baardgebied bij mannen

Alopecia, de medische term voor haaruitval, is bekend bij minstens 50% van de volwassen bevolking. Sommige mannen verliezen echter om onbekende redenen het haar op een andere plek dan de hoofdhuid, met name op het baardgebied. Deze niet-besmettelijke aandoening treedt onafhankelijk van andere vormen van haarverlies op. Bij de ziekte verschijnen ronde, perzikkleurige en gladde plekken aan de baard, wat soms nog met bijkomende symptomen gepaard gaat. Een genezend medicijn bestaat niet voor het verlies van het haar aan de baardregio, maar enkele geneesmiddelen en andere behandelingen stimuleren wel de haargroei. De vooruitzichten zijn variabel, maar bij de meeste patiënten flakkeren de symptomen regelmatig terug op.

• Epidemiologie van haaraandoening bij mannen
• Oorzaken van alopecia barbae
• Risicofactoren van haarverlies aan baardregio
• Symptomen: Kale plekken in baard
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van haaruitval aan baardgebied
• Vloeibaar medicijn
• Crème
• Corticosteroïden
• Lichttherapie
• Alternatieve therapieën
• Prognose van kaalheid aan de baard
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie van haaraandoening bij mannen

De meeste mannen die tekenen van de aandoening vertonen, zijn tussen de 28 en 42 jaar oud. Alopecia barbae komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen, hoewel vrouwen ook getroffen kunnen worden. Anno september 2024 wordt geschat dat ongeveer 2-3% van de mannelijke bevolking op enig moment in hun leven te maken krijgt met alopecia barbae.

Oorzaken van alopecia barbae

Haaruitval (alopecia) kent twee hoofdtypen: androgene alopecia en alopecia areata (haaruitval met ronde, kale plekken). Alopecia barbae is een vorm van alopecia areata en heeft invloed op de haarzakjes in de baardregio. Alopecia barbae is wellicht een auto-immuunziekte die de haarzakjes aantast en beschadigt, wat leidt tot haarverlies. Het is echter niet duidelijk waarom het immuunsysteem de haarzakjes aanvalt. Alopecia barbae komt voorts onafhankelijk van andere vormen van alopecia voor. Mannen met gezond hoofdhaar ervaren mogelijk alopecia barbae en omgekeerd.

Risicofactoren van haarverlies aan baardregio

Sommige patiënten met alopecia barbae hebben een familiegeschiedenis van de aandoening. Hierdoor vermoeden artsen dat een erfelijke component betrokken is bij de totstandkoming van de aandoening. Bij sommige mannen dragen stress, angst en een depressie ook bij aan het versnellen van de haaruitval. Ook andere omgevingsfactoren versnellen het haarverlies, zoals chemicaliën, een extreme fysieke belasting, hormonale veranderingen, allergische reacties en de aanwezigheid van andere auto-immuunziekten.

Symptomen: Kale plekken in baard

De symptomen van alopecia barbae zijn duidelijk. De patiënt heeft kleine, ronde, kale, gladde, glanzende en zachte plekken aan de baardregio (kin, wangen en kaaklijn). Meestal heeft de patiënt geen jeuk, maar soms ervaren mannen met alopecia areata of alopecia barbae een brandend en tintelend gevoel aan het baardgebied. De kale plekken hebben soms een perzikachtige kleur. Onbehandeld verspreiden de kale plekken zich over de hele baardzone. In zeldzame gevallen zijn de nagels aangetast en ervaren mannen dunnere nagels of nagels die losraken van het nagelbed (onycholyse).

Alarmsymptomen

Hoewel alopecia barbae meestal geen ernstige gezondheidsrisico's met zich meebrengt, kunnen bepaalde symptomen wijzen op onderliggende problemen die medische aandacht vereisen. Alarmsymptomen zijn onder meer aanhoudende ontsteking van de huid rond de kale plekken, hevige jeuk, pijn of zwelling, en systemische symptomen zoals koorts of vermoeidheid. Als een patiënt deze symptomen ervaart, is het belangrijk om zo snel mogelijk een arts te raadplegen.

Diagnose en onderzoeken

Veel mannen hebben de neiging om een klein kaal stukje in de baardzone te negeren. Ze denken dat het haar dan wel vanzelf terug zal groeien. Hierdoor verergert echter de haaruitval. De kaalheid aan het baardgebied is gemakkelijk op het blote oog waar te nemen. De arts kan naast een lichamelijk onderzoek een dermatoscopie uitvoeren om de haarfollikels nauwkeurig te bekijken. In sommige gevallen kan een huidbiopsie worden uitgevoerd om andere oorzaken van haarverlies uit te sluiten.

Behandeling van haaruitval aan baardgebied

De resultaten zijn doorgaans beter wanneer de behandeling in een vroeg stadium begint. De behandeling van alopecia barbae is moeilijk en verloopt steeds onder toezicht van een arts. Geen enkele behandeling voor alopecia barbae (of alopecia areata) is echter volledig effectief. Meestal zet de arts behandelingsmethoden in om de haargroei te stimuleren.

Vloeibaar medicijn

Minoxidil is een vloeibaar medicijn dat een man minstens twee keer per dag op de aangetaste gebieden moet inwrijven. Slechts 5% van de hoeveelheid is een effectief medicijn. Het geneesmiddel stimuleert de haargroei en voorkomt verder haarverlies. Het medicijn veroorzaakt echter soms irritatie.

Crème

Anthralin is een andere effectieve behandeling voor alopecia barbae. Het medicijn is verkrijgbaar in de vorm van een crème of zalf die synthetisch en op teer gebaseerd is. Nieuw haar begint te groeien bij het aanbrengen van de crème; de haargroei stopt echter onmiddellijk nadat de patiënt stopt met het aanbrengen van het medicijn.

Corticosteroïden

Een dermatoloog (huidarts) injecteert corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers) in de huid waar haarverlies prominent aanwezig is. Een man krijgt maandelijks deze injecties toegediend, wat uiteindelijk resulteert in haargroei. Corticosteroïde-injecties blijken effectiever te zijn dan gels of crèmes die corticosteroïden bevatten.

Lichttherapie

Sommige mannen zijn verder gebaat met UV-lichttherapie. Een van planten afkomstige stof (psoraleen) brengt de arts eerst aan op de aangetaste gebieden en vervolgens voert de arts UV-lichttherapie of een UV-laserbehandeling uit.

Alternatieve therapieën

Complementaire en alternatieve therapieën zijn eveneens inzetbaar om de omvang van alopecia barbae te minimaliseren, zoals aromatherapie, massages en het gebruik van kruiden. Door het gebruik van essentiële oliën zoals lavendel, rozemarijn en tijm in combinatie met dragersoliën zoals jojoba of druivenpitolie is het mogelijk om de hoofdhuid te masseren voor de bevordering van de haargroei. Het masseren van het baardgebied verbetert namelijk ook de bloedcirculatie en vermindert stress. Bijwerkingen komen niet voor bij de massagetherapie, maar sommige patiënten reageren wel allergisch op de oliën.

Prognose van kaalheid aan de baard

De aandoening leidt niet tot ernstige gezondheidsproblemen. Sommige patiënten herstellen spontaan binnen een jaar en dan groeit het haar ook weer terug. Bij andere patiënten flakkert de haaruitval telkens weer op.

Complicaties

Patiënten met alopecia barbae hebben mogelijk last van een lager zelfbeeld. Dit leidt tot stress, wat resulteert in verder haarverlies.

Preventie

Er zijn geen bewezen methoden om alopecia barbae volledig te voorkomen. Het verminderen van stress, het vermijden van schadelijke chemicaliën en het handhaven van een gezonde levensstijl kunnen echter helpen om de ernst van de aandoening te verminderen. Regelmatige controles door een dermatoloog kunnen vroegtijdige behandelingen bevorderen, wat de kans op herstel vergroot.

Lees verder

• Haaruitval (alopecia): Haaraandoeningen met haarverlies
• Alopecia areata: Haaruitval met ronde, kale plekken
• Kale plekken in baard: Oorzaken, symptomen en behandeling