Kopervergiftiging: Overmatige inname of inademing van koper

Koper is een zacht, roodachtig oranje metaal dat van nature uit de aarde wordt gewonnen. Het lichaam heeft koper in sporenhoeveelheden nodig voor een goede werking van de organen en metabolische processen. Een overdosis koper leidt echter tot vergiftiging. Mensen hebben dagelijks ongeveer twee tot drie milligram koper nodig. Te grote doses veroorzaken gezondheidsproblemen zoals misselijkheid, buikpijn en geelzucht. De patiënt moet meteen naar het ziekenhuis om de effecten van kopervergiftiging zo snel mogelijk te behandelen.

• Kopervergiftiging
• Symptomen van kopervergiftiging
• Interactie met medicijnen
• Behandeling van kopertoxiciteit
• Eerste hulp
• Behandeling in het ziekenhuis
• Prognose van vergiftiging met koper
• Complicaties door kopervergiftiging
• Preventie en bewustwording
• Voorkomen van kopervergiftiging
• Educatie en training

Kopervergiftiging

Kopervergiftiging (kopertoxiciteit) kan per ongeluk of opzettelijk optreden na de inname of inademing van producten die koper bevatten. Koper wordt bijvoorbeeld gebruikt in de fabricage van kabels en draden, sieraden, scheepvaarttoepassingen en in antimicrobiële verbindingen zoals insecticiden en fungiciden (schimmeldodende middelen). Koper is ook aanwezig in e-sigaretten, voedsel en bepaalde orale anticonceptiva (door hormonale effecten). Bovendien is koper verkrijgbaar als mineralensupplement, en een overtollige inname hiervan kan kopertoxiciteit veroorzaken.

Symptomen van kopervergiftiging

Koper hoopt zich op in de zachte weefsels, zoals de lever, en verstoort de metabole functies van de lever, die essentieel zijn voor het ontgiften en reinigen van het bloed. Bij acute kopervergiftiging variëren de symptomen van mild tot ernstig.

Kenmerkende symptomen zijn:

• ARTIKEL=189831 braken[/ARTIKEL]
• buikpijn
• coma (zelden, enkel bij extreem hoge koperwaarden)
• diarree (vaak bloederig en soms zelfs blauwe diarree)
• een brandend gevoel
• donkergekleurde ontlasting
• een droge huid
• een geeltint van de huid en het witte deel van het oog (geelzucht)
• lage bloeddruk (hypotensie)
• emotionele schommelingen
• geen urineproductie (anurie)
• groenachtig haar (bij direct en langdurig contact)
• hemolytische anemie: voortijdige afbraak van rode bloedcellen
• krampen
• metaalkoorts: Wanneer patiënten koperhoudende dampen en stof inademen, ontstaat 'metaalrookkoorts', gepaard gaand met symptomen zoals koorts, koude rillingen, hoofdpijn, zwakte, lethargie, pijn op de borst, hoesten en een metaalsmaak in de mond.
• misselijkheid en braken na inname van grote hoeveelheden koperverbindingen
• pijn
• slaapstoornissen
• spierpijn

Langdurig contact met koper, vooral in een industriële omgeving, leidt tot ernstige symptomen en kan lever-, long-, nier- en neurologische problemen veroorzaken.

Interactie met medicijnen

Koperverbindingen kunnen interageren met andere voorgeschreven of vrij verkrijgbare medicijnen. Dit kan de therapeutische effecten van andere medicijnen versterken, wat resulteert in ongewenste bijwerkingen.

Behandeling van kopertoxiciteit

Eerste hulp

Een begeleider moet de patiënt weghalen van de blootstellingslocatie en naar een gebied met frisse lucht brengen. Vervolgens controleert de hulpverlener of de patiënt goed kan ademen en een hartslag heeft. Het antigifcentrum of de ambulance moet worden gebeld, en het personeel moet informatie krijgen over de ingenomen substantie, de hoeveelheid, het tijdstip van inname en de leeftijd, het gewicht en de algemene gezondheidstoestand van de patiënt. Als de huid blootgesteld is aan koper, moet deze grondig worden gewassen met veel water. Het is belangrijk om geen braakreactie op te wekken, tenzij een arts dit uitdrukkelijk aanbeveelt. De patiënt moet zo snel mogelijk naar de dichtstbijzijnde afdeling spoedeisende hulp worden gebracht voor verdere behandeling.

Behandeling in het ziekenhuis

De arts meet en bewaakt de vitale functies van de patiënt, waaronder de temperatuur, hartslag, ademhalingsfrequentie en bloeddruk. Mogelijke behandelingen zijn:

• dialyse
• maagspoeling
• geactiveerde houtskool (tegengif)
• medicijnen zoals dimercaprol of penicillamine om het effect van het gif om te keren

Prognose van vergiftiging met koper

De prognose van kopervergiftiging hangt af van de hoeveelheid blootstelling, de tijd tussen inname en behandeling, de ernst van de symptomen en de algemene gezondheidstoestand van de patiënt. Daarnaast zijn de vooruitzichten afhankelijk van de blootstellingsduur (acuut of chronisch). Als de patiënt snel en effectief behandeld wordt, is de prognose over het algemeen goed. Chronische blootstelling kan echter leiden tot complicaties en onherstelbare schade, afhankelijk van de duur en wijze van de blootstelling. In de meeste gevallen overlijden patiënten niet als gevolg van kopertoxiciteit.

Complicaties door kopervergiftiging

Ernstige vergiftigingen kunnen leiden tot leverfalen, wat soms fataal kan zijn.

Preventie en bewustwording

Voorkomen van kopervergiftiging

Het is belangrijk om bewust te zijn van de bronnen van koper en de gevaren van overmatige blootstelling. Het gebruik van beschermende uitrusting in industriële omgevingen, correcte opslag en gebruik van koperhoudende producten, en bewustwording over de symptomen van kopervergiftiging zijn cruciaal voor preventie. Regelmatige monitoring van koperconcentraties in werkomgevingen kan helpen om de blootstelling te minimaliseren.

Educatie en training

Bedrijven en instellingen moeten werknemers trainen in de juiste omgang met koperhoudende materialen en de procedures bij een mogelijke blootstelling. Informatiecampagnes kunnen de algemene bevolking bewust maken van de gevaren van kopervergiftiging en de manieren om deze te voorkomen.

Lees verder

• Kopertekort: Symptomen gebrek aan koper (koperdeficiëntie)
• Vergiftiging: Oorzaken, symptomen, behandeling en preventie
• Tegengif (antidotum): Werking & lijst tegengiffen (antidota)