Alopecia areata: Haaruitval met ronde, kale plekken

Alopecia areata is een vorm van haaruitval die optreedt wanneer het immuunsysteem ten onrechte haarwortels aanvalt. Deze gaan ontsteken waardoor het haar uitvalt op bepaalde plaatsen. Dit is meestal het geval op de hoofdhuid maar ook andere lichaamsbeharing is mogelijk getroffen. Op de hoofdhuid ontstaan scherp omschreven volkomen kale plekken, wat in ernstige gevallen leidt tot totale haaruitval. Meestal is een behandeling eerder afwachtend gericht omdat het haar weer begint te groeien nadat de ontsteking voorbij is. Maar indien dit niet het geval is, zijn medicijnen en andere therapieën beschikbaar.

• Synoniem alopecia areata
• Epidemiologie haarziekte
• Oorzaken: Haaruitval door auto-immuunaandoening
• Risicofactoren
• Soorten
• Symptomen: Kaalhoofdigheid met ronde, kale plekken op hoofdhuid
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose is meestal goed
• Complicaties
• Preventie
• Praktische omgangstips voor alopecia areata
• Behandeling van alopecia areata
• Ondersteuning bij psychologische impact
• Misvattingen rond alopecia areata
• Alopecia areata wordt altijd veroorzaakt door stress
• Alopecia areata is altijd permanent
• Alopecia areata komt alleen voor bij kinderen
• Haaruitval bij alopecia areata is altijd in duidelijk afgebakende plekken
• Er is geen behandeling voor alopecia areata
• Alopecia areata is een zeldzame aandoening
• Alopecia areata is besmettelijk

Synoniem alopecia areata

Alopecia areata is eveneens gekend als "area elsi".

Epidemiologie haarziekte

Ongeveer 0,05 tot 0,1% van de bevolking wereldwijd lijdt aan alopecia areata, waardoor de haaraandoening zeker niet zeldzaam te noemen is. Zowel mannen, vrouwen als kinderen zijn aangetast. Mannen en vrouwen zijn in gelijke aantallen getroffen. Ook heeft de haarziekte geen etnische of raciale voorliefde. Meestal verschijnen de symptomen voor het veertigste jaar.

Oorzaken: Haaruitval door auto-immuunaandoening

De oorzaak van alopecia areata is onbekend. Ongeveer 10% van de patiënten met deze aandoening heeft een familiegeschiedenis van alopecia. Alopecia areata is vermoedelijk een auto-immuunaandoening. Het immuunsysteem valt bij deze ziekte de eigen lichaamscellen per abuis aan.

Risicofactoren

Een uitlokkende factor is een grote, ingrijpende gebeurtenis. Voorbeelden hiervan zijn een ziekte, een zwangerschap of een trauma. Vaak blijkt dat patiënten die lijden aan alopecia areata, lijden aan een andere ziekte waarbij meestal het immuunsysteem gestoord is zoals:

• astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen)
• de ziekte van Addison (onvoldoende productie van hormonen door bijnieren)
• diabetes mellitus (suikerziekte)
• eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid)
• een schildklierafwijking
• pernicieuze anemie (falen van absorptie van vitamine B12 met een vitamine B12-tekort als gevolg)
• reumatöide artritis (chronische auto-immuunaandoening met een ontsteking van gewrichten en andere organen)
• systemische lupus erythematosus
• vitiligo (huidaandoening met witte vlekken op de huid)

Soorten

Alopecia bestaat in een aantal soorten zoals:

• alopecia areata: Flarden van haaruitval
• alopecia totalis: Een volledig verlies van hoofdhaar
• alopecia universalis: Een totaal verlies van alle lichaamsbeharing

Symptomen: Kaalhoofdigheid met ronde, kale plekken op hoofdhuid

Haar
Bij alopecia areata ontstaat een ontsteking rond de haarwortels. Aanvalsgewijze haaruitval (kaalhoofdigheid) is meestal het enige symptoom van deze haarwortelontsteking (folliculitis). Een paar patiënten ervaren en branderig of jeukend gevoel op het hoofd. Pijn, een ziek gevoel of andere symptomen verschijnen normaal gezien niet bij alopecia areata. Meestal vallen eerst één of twee haarbosjes uit, vaak op de hoofdhuid. Soms treedt dit eveneens op in de baard, in de wenkbrauwen, onder de oksels, op de genitaliën (schaamhaar) of op de armen of benen. De haarplekken die uit het hoofd zijn gevallen, zijn glad, rond of ovaal van vorm en perzikkleurig. De haarwortels zijn nog steeds aanwezig en zichtbaar in de kale haarplekken. Aan de randen van een kale plek bevinden zich haren die het uiterlijk hebben van een uitroepteken. Bij alopecia totalis treedt een totale haaruitval vaak op binnen de zes maanden nadat de eerste symptomen zijn begonnen.

Nagels
Ook nagelafwijkingen komen soms tot stand. Zo ervaart een patiënt met alopecia areata soms aan leukonychie (witte nagels) of aan putjesnagels (putjes in de nagels).

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van alopecia areata omvatten het verschijnen van ronde kale plekken op de hoofdhuid of andere delen van het lichaam, jeuk of tintelingen rond de plekken, en in sommige gevallen een verandering in de textuur van het overgebleven haar.

Diagnose en onderzoeken

Veelal is de haarziekte duidelijk te identificeren op basis van de uiterlijke kenmerken. Indien de arts twijfelt, voert hij een hoofdhuidbiopsie uit. Hij neemt dan een stukje weefsel van de hoofdhuid weg en laat dit microscopisch onderzoeken om zeker te zijn dat de patiënt niet lijdt aan een andere haaraandoening. Daarnaast zijn diverse bloedonderzoeken mogelijk. Dit is nodig om eventuele auto-immuunaandoeningen en schildklierafwijkingen op te sporen.

Behandeling

Het haar groeit vaak binnen enkele maanden terug zonder behandeling. Dit geldt niet wanneer de haaruitval zeer wijdverspreid is. De arts schrijft mogelijk medicijnen voor die de patiënt toepast op de huid. Een andere behandeling bestaat uit een steroïde injectie onder het huidoppervlak. Corticosteroïden zijn immers sterke, ontstekingsremmende medicijnen die de ontsteking van de haarwortels onderdrukken. Voorts is ultraviolet lichttherapie voor sommige patiënten een uitkomst. Andere patiënten zijn gebaat met een pruik om de gebieden van het haarverlies te verbergen.

Prognose is meestal goed

Normaal gesproken groeit het haar weer volledig terug nadat de ontsteking verdwenen is, maar het is wel mogelijk dat dit dan in de vorm van wit of grijs haar is. Veelal duurt het enkele maanden voordat het haar terug begint te groeien. Maar bij ongeveer 10% van de patiënten gebeurt de haargroei niet opnieuw. Dit is vooral het geval bij patiënten waarbij de aandoening gestart is op erg jonge leeftijd, wanneer de alopecia chronisch is, wanneer de aandoening zeer wijdverspreid is en ook wanneer de patiënt lijdt aan eczeem. Patiënten met een abnormale kleur, vorm, textuur, of dikte van de vingernagels of teennagels, hebben eveneens slechtere vooruitzichten wat het terug groeien van het haar betreft. Naast de fysieke kenmerken van de ziekte, leidt alopecia areata soms tot een sociaal isolement, schaamte en een onaantrekkelijk gevoel.

Complicaties

Complicaties van alopecia areata kunnen onder andere psychologische effecten zoals angst en depressie omvatten. Bij ernstige gevallen kan de aandoening leiden tot volledige haaruitval op het hoofd of andere delen van het lichaam.

Preventie

Preventie van alopecia areata is moeilijk vanwege de onbekende oorzaak van de aandoening. Het verminderen van stress en het vermijden van bekende triggers kunnen helpen bij het beheersen van de ziekte en het voorkomen van verergering.

Praktische omgangstips voor alopecia areata

Alopecia areata is een aandoening die leidt tot haaruitval in ronde, kale plekken op de hoofdhuid of andere delen van het lichaam. De oorzaak is een auto-immuunreactie waarbij het immuunsysteem de haarzakjes aanvalt.

Behandeling van alopecia areata

De behandeling bestaat vaak uit steroïdcrèmes, steroïde-injecties of immunotherapie om het immuunsysteem te beïnvloeden en de haargroei te bevorderen. Sommige patiënten kunnen ook baat hebben bij het gebruik van minoxidil, een middel dat de haargroei stimuleert.

Alopecia areata is een onvoorspelbare aandoening, en het kan voorkomen dat de haaruitval komt en gaat. Het is belangrijk voor patiënten om realistische verwachtingen te hebben over de resultaten van behandelingen.

Ondersteuning bij psychologische impact

Haaruitval kan een aanzienlijke emotionele belasting vormen, vooral omdat het uiterlijk wordt beïnvloed. Psychologische ondersteuning, zoals gesprekken met een therapeut of deelname aan een steungroep, kan helpen om de emotionele gevolgen van alopecia areata te verlichten. Sommige patiënten kiezen ervoor om pruiken of haarstukjes te dragen, wat hen kan helpen hun zelfvertrouwen te behouden.

Misvattingen rond alopecia areata

Alopecia areata is een aandoening die wordt gekarakteriseerd door plotselinge haaruitval, vaak in ronde of ovale plekken op de hoofdhuid of andere delen van het lichaam. Deze vorm van haaruitval wordt vaak verkeerd begrepen, en er zijn verschillende misvattingen over de oorzaak en behandeling van de aandoening. In dit artikel bespreken we enkele van de meest voorkomende misvattingen rond alopecia areata.

Alopecia areata wordt altijd veroorzaakt door stress

Hoewel stress een rol kan spelen bij veel gezondheidsproblemen, is het niet de directe oorzaak van alopecia areata. De aandoening is in wezen een auto-immuunziekte, waarbij het immuunsysteem de haarzakjes aanvalt en haaruitval veroorzaakt. Hoewel stress in sommige gevallen de aandoening kan verergeren of bijdragen aan het optreden ervan, is het niet de primaire oorzaak. Er kunnen genetische en omgevingsfactoren meespelen bij het ontstaan van de aandoening. Het is bijvoorbeeld bekend dat bepaalde allergieën of veranderingen in de bijnieren een rol kunnen spelen, maar stress alleen is geen bepalende factor.

Alopecia areata is altijd permanent

Een veelvoorkomende misvatting is dat alopecia areata altijd leidt tot permanente haaruitval. In werkelijkheid is de haaruitval bij deze aandoening vaak tijdelijk, en veel mensen ervaren dat het haar weer teruggroeit, zelfs zonder behandeling. De duur van de haaruitval kan variëren; bij sommige mensen komt het haar binnen enkele maanden weer terug, terwijl anderen een langer herstel kunnen ervaren. In ernstige gevallen kan de aandoening echter leiden tot blijvend haarverlies, vergelijkbaar met de effecten van pijn of tekenbeet, die vaak langdurige gevolgen hebben. De kans op herstel kan worden beïnvloed door het soort behandeling, waaronder het gebruik van medicatie of verdoving in geval van verergering.

Alopecia areata komt alleen voor bij kinderen

Hoewel alopecia areata vaak bij kinderen en jongvolwassenen wordt gediagnosticeerd, kan de aandoening op elke leeftijd optreden. Het wordt vaak voor het eerst vastgesteld in de jeugd of jonge volwassenheid, maar het kan ook later in het leven ontstaan. De aandoening treft mannen en vrouwen gelijk, en er is geen specifieke leeftijd waarop het zich voordoet. Bij oudere patiënten kan het soms moeilijker zijn om de aandoening te onderscheiden van andere haarproblemen, zoals die veroorzaakt door darmen of een verstoord voedingspatroon, wat vaak bijdraagt aan een verzwakt immuunsysteem.

Haaruitval bij alopecia areata is altijd in duidelijk afgebakende plekken

Hoewel het kenmerkend is voor alopecia areata om haarverlies in ronde of ovale plekken te veroorzaken, is dit niet altijd het geval. In sommige gevallen kan de haaruitval meer diffuus zijn, met kleinere, minder opvallende plekken op verschillende delen van de hoofdhuid. In ernstigere gevallen kan het haarverlies zelfs het gehele hoofd bedekken, wat bekend staat als alopecia totalis. In zeldzame gevallen kan de haaruitval ook het hele lichaam betreffen, wat alopecia universalis wordt genoemd. De behandeling van deze vormen kan vereisen dat men gebruik maakt van intensieve beeldvormende onderzoeken om andere onderliggende oorzaken uit te sluiten.

Er is geen behandeling voor alopecia areata

Hoewel er geen genezing is voor alopecia areata, zijn er behandelingsopties die de haargroei kunnen bevorderen en de symptomen kunnen verlichten. Behandelingen zoals medicatie zoals corticosteroïden, immunotherapie en andere geneesmiddelen kunnen helpen om het immuunsysteem te onderdrukken of de haargroei te stimuleren. Het is belangrijk om een arts te raadplegen voor een juiste diagnose en behandelplan. Hoewel de aandoening chronisch kan zijn, is er voor veel patiënten de mogelijkheid om hun haar weer te laten groeien met de juiste behandeling, mits tijdige ingreep wordt gedaan. Dit kan ook gepaard gaan met hartmonitoring om de algemene gezondheid te waarborgen.

Alopecia areata is een zeldzame aandoening

Alopecia areata wordt vaak gezien als een zeldzame aandoening, maar het komt veel vaker voor dan veel mensen denken. Het wordt geschat dat wereldwijd ongeveer 2% van de bevolking ooit in hun leven alopecia areata zal ervaren. De aandoening kan van mild tot ernstig variëren, afhankelijk van de persoon, en het kan een aanzienlijke invloed hebben op het zelfvertrouwen en de mentale gezondheid van degenen die ermee te maken hebben. Mensen die zich zorgen maken over de mentale impact van alopecia areata, kunnen baat hebben bij therapieën die gericht zijn op het verbeteren van hun mentale gezondheid, evenals gezonde voeding en evenwichtig voedingspatroon om het lichaam in balans te houden.

Alopecia areata is besmettelijk

Alopecia areata is geen besmettelijke aandoening. Het wordt veroorzaakt door een auto-immuunreactie waarbij het immuunsysteem de haarzakjes aanvalt, en het kan niet worden overgedragen van persoon op persoon. Het is belangrijk om deze misvatting te begrijpen, omdat mensen met alopecia areata vaak ten onrechte het gevoel hebben dat anderen hen kunnen besmetten, wat bijdraagt aan stigma en onzekerheid. De aandoening heeft geen link met virale of bacteriële infecties zoals die van een huidinfectie.

Lees verder

• Haaruitval (alopecia): Haaraandoeningen met haarverlies
• Alopecia barbae: Haaruitval aan baardgebied bij mannen