Putjesnagels: Oorzaken van putjes (groefjes) in nagels

Een aantal mensen ervaart putjes in de nagels, wat zich uit in kleine ondiepe tot diepe groefjes op het nageloppervlak. Deze putjes zijn vaak zichtbaar bij patiënten met psoriasis, een chronische huidziekte gekenmerkt door een droge en schilferige huid. Andere aandoeningen kunnen eveneens deze kleine inzinkingen in de nagels veroorzaken. Het behandelen van putjes in de nagels kan voor artsen een uitdaging vormen. Bij milde symptomen is vaak geen behandeling vereist, maar bij ernstigere gevallen kunnen de putjes pijn en ongemak veroorzaken en het uiterlijk van de nagels aantasten. Enkele eenvoudige maatregelen kunnen de kans op putjesnagels verminderen en de gezondheid van de teen- en vingernagels verbeteren.

• Synoniemen
• Oorzaken van putjes in de nagels
• Psoriasis
• Nagelpsoriasis (psoriasis unguium)
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van putjesnagels
• Tips en adviezen bij groefjes in nagels

Synoniemen

Putjes in de nagels worden ook wel aangeduid als:

• nagelputjes
• putjesnagels
• thimble nails
• vingerhoednagels

Oorzaken van putjes in de nagels

Putjes in de nagels kunnen wijzen op verschillende aandoeningen, zoals:

• alopecia areata: tijdelijke ronde, kale plekken op de hoofdhuid
• eczeem: een chronische huidaandoening met een rode, jeukende en gebarsten huid
• psoriasis: een chronische huidziekte
• reactieve artritis: een ontsteking veroorzaakt door een infectie elders met symptomen aan de huid, maag, darmen en ogen

Psoriasis

Psoriasis is een veel voorkomende huidaandoening die leidt tot ontstekingen in de huid, wat resulteert in rode, schilferige vlekken. De symptomen kunnen regelmatig opflakkeren, variërend in frequentie en ernst. Psoriasis is niet besmettelijk, het is geen gevolg van een infectie en het ontaardt niet in kanker. De aandoening kan op elke leeftijd beginnen, maar komt het meest voor bij mensen tussen 15 en 35 jaar. Ongeveer de helft van de patiënten met psoriasis, vooral degenen met psoriatrische artritis (ontsteking van huid en gewrichten), ervaart ook nagelafwijkingen, zoals nagelpsoriasis.

Nagelpsoriasis (psoriasis unguium)

Nagelafwijkingen die vaak optreden bij psoriasis zijn onder andere:

• kleurveranderingen: Bij nagelpsoriasis kan de nagelkleur veranderen naar geel of bruin.
• nagelloslating (onycholyse): De nagel komt los van de onderliggende huid. Onycholyse begint vaak als een witte of gele vlek aan de bovenkant van de nagel, die zich langzaam naar beneden verplaatst. Dit maakt de huid onder de nagel vatbaarder voor infecties.
• putjes: Eén of meerdere kuiltjes ontstaan op het oppervlak van de nagel.
• schimmelnagel: Door een infectie kan de nagel verdikken (dikkere nagels).
• subunguale hyperkeratose: Opbouw van krijtachtig materiaal onder de nagel, wat de nagel verheven en gevoelig maakt.

De meeste patiënten met nagelpsoriasis vertonen ook andere tekenen van psoriasis, maar sommige patiënten hebben alleen nagelafwijkingen.

Symptomen

Putjesnagels ontwikkelen zich meestal op de vingernagels, maar kunnen ook op de teennagels voorkomen. Patiënten merken kleine putjes of groefjes op het nageloppervlak van de vingers of tenen op. De vingernagels zijn vaker dan de teennagels aangetast. De putjes kunnen variëren van één enkele groef tot meerdere putjes, die samen een patroon kunnen vormen dat lijkt op het oppervlak van een vingerhoedje. Nagelputjes gaan vaak gepaard met andere huidaandoeningen. De nagelplaat kan verkleuren (geel tot bruin) en de nagel kan mogelijk loskomen (onycholyse) of afbrokkelen.

Diagnose en onderzoeken

De arts zal de patiënt vragen naar zijn medische geschiedenis en informatie verzamelen over mogelijke aandoeningen zoals psoriasis of andere ziekten die met putjes in de nagels in verband kunnen staan. Vaak is het uiterlijk van de nagels voldoende voor de diagnose, vooral bij nagelpsoriasis. In sommige gevallen kan een monster van de nagel worden genomen voor microscopisch onderzoek, wat eventuele celafwijkingen kan onthullen en de diagnose bevestigt. Nagelpsoriasis is soms moeilijk te diagnosticeren, tenzij er ook typische huidklachten van psoriasis aanwezig zijn. Ongeveer vijf tot tien procent van de patiënten met nagelpsoriasis heeft geen andere tekenen van psoriasis of psoriatrische artritis.

Behandeling van putjesnagels

Putjes in de nagels zijn vaak mild en vereisen geen medische behandeling. Nagellak zonder aceton kan helpen om de putjes te bedekken. In ernstigere gevallen kan de arts steroïden (krachtige ontstekingsremmers), salicylzuur, calcipotriol en/of tazaroteen voorschrijven voor topisch gebruik (op de nagels zelf). Deze medicijnen zijn niet altijd effectief, omdat de nagels langzaam groeien en de medicijnen alleen de nieuwe nagelgroei behandelen. Andere behandelingsopties kunnen zijn:

• antimycotica: medicatie voor schimmelinfecties
• fototherapie: Lichtbehandeling kan nuttig zijn voor sommige patiënten.
• krachtige medicijnen: Bij ernstige gevallen, waarbij de putjesnagels het functioneren belemmeren, kunnen sterkere medicijnen nodig zijn.
• chirurgische verwijdering van de nagel: Dit kan chirurgisch worden uitgevoerd of met een speciale zalf.
• injecties met steroïden: Deze krachtige ontstekingsremmers kunnen in de nagel worden geïnjecteerd, wat bij sommige patiënten pijnlijk kan zijn.

Tips en adviezen bij groefjes in nagels

Enkele tips en adviezen om het risico van putjes in de nagels te verminderen zijn:

• draag comfortabele schoenen die voldoende ruimte bieden voor de tenen
• vermijd nagellak die aceton bevat, aangezien dit de nagels kan beschadigen
• vermijd manicure aan de basis van de nagel om infecties te voorkomen
• bescherm de nagels tegen schade door handschoenen te dragen tijdens handmatig werk
• houd de nagels droog en goed gehydrateerd
• reinig nagels niet met scherpe voorwerpen of borstels; weken in warm water is beter voor het verwijderen van vuil
• houd teennagels en vingernagels kort
• vermijd het gebruik van valse nagels (kunstnagels)

Lees verder

• Nagelpsoriasis: Afwijkingen aan nagels door psoriasis
• Nagelafwijkingen: Veel voorkomende veranderingen aan nagels
• Nagels: Veranderingen in kleur, sterkte en textuur
• Nagelgezondheid: Tips voor gezonde en goed uitziende nagels
• Nagels: Zwarte lijnen of strepen op vinger- of teennagels