Nagels: Zwarte lijnen of strepen op vinger- of teennagels

De nagels geven vaak wel een idee over de gezondheid van een persoon. Zwarte of donkere strepen op de vingernagels en/of teennagels wijzen mogelijk op een normaal fenomeen, maar soms ook op een ernstig probleem zoals een melanoom. Bij nagelveranderingen zoals een nagelstreep, raadpleegt de patiënt het best een arts om zeker te zijn over de mogelijke oorzaak. Op deze manier loopt een behandeling geen vertraging op en is de prognose van een eventueel onderliggende medische aandoening veelal beter.

• Lineaire melanonychia en zwarte lijnen op nagels
• Bij Afro-Amerikanen
• Andere oorzaken
• Schimmelinfecties en donkere nagelstrepen
• Splinterbloeding en donker gekleurde lijnen op vingernagels
• Subunguaal melanoom en zwarte lijn of lijnen op nagel
• Voedingstekorten en nagelstrepen
• Diagnose en onderzoeken
• Alarmsignalen
• Prognose van nagelafwijking

Lineaire melanonychia en zwarte lijnen op nagels

Bij Afro-Amerikanen

Meestal zijn donkere strepen op de nagel het resultaat van lineaire melanonychia. Deze strepen komen vaak voor bij mensen van Afro-Amerikaanse afkomst die twintig jaar of ouder zijn. Circa de helft van de Afro-Amerikanen ervaart deze nagelafwijking Lineaire melanonychia is een normale schakering van de vingernagelkleur. De nagelafwijking treedt op wanneer pigmenten (kleurcellen) in de nagel (melanocyten) overmatig veel pigment aanmaken. Hierdoor krijgen de nagelbedden een donkerdere kleur.

Andere oorzaken

Enkele minder vaak voorkomende oorzaken van nagelmelanonychia omvatten:

• een hiv-infectie
• het Laugier-Hunziker-syndroom
• het nemen van bepaalde medicijnen, zoals chemotherapie, bètablokkers (medicatie die de hartslag en bloeddruk verlaagt), anti-malariamedicijnen of azidothymidine
• het Peutz-Jeghers-syndroom (symptomen in dunne darm en aan huid)
• sclerodermie (opbouw van littekenweefsel in weefsels en organen)
• systemische lupus erythematosus (auto-immuunaandoening)

De donkere strepen op de nagels hebben variabele kleurschakeringen in de kleuren zwart, tot diepbruin en grijs. Deze lijnen verschijnen normaal gesproken op twee tot vijf vingernagels, maar niet noodzakelijk op alle tien.

Schimmelinfecties en donkere nagelstrepen

Bij de meeste schimmelinfecties van de vingernagel en de handpalm verschijnen eerst afwijkingen aan de vingernagels, zoals lijnen op de nagels.

Splinterbloeding en donker gekleurde lijnen op vingernagels

Een andere oorzaak van zwarte of donker gekleurde lijnen op de vingernagels is een splinterbloeding. De splinterbloeding komt tot uiting wanneer kleine bloedvaten onder de nagelbedden van de vingernagels beschadigd zijn, vaak als gevolg van verwondingen. Op de nagels verschijnen kleine zwarte of dieprode lijnen. Ze genezen meestal binnen een paar dagen vanzelf. Als een patiënt meerdere splinterbloedingen heeft op verschillende nagels, wijst dit soms wel op een onderliggende aandoening waarvoor een medische behandeling vereist is zoals:

• de ziekte van Raynaud (wijzigingen in huidskleur met koude en pijn)
• een longaandoening
• een nierziekte
• een probleem met de bloedsomloop
• een schimmelnagel
• endocarditis (ontsteking van de binnenkant van het hart)
• infecties
• lichen planus (symptomen aan mond, huid en geslachtsorganen)
• psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers)
• systemische lupus erythematosus
• vasculitis (bloedvatontsteking)

Ook door het gebruik van chemotherapie of medicijnen die de bloedstolling veranderen, ontstaat mogelijk een splinterbloeding wat zwarte strepen op de nagels veroorzaakt.

Subunguaal melanoom en zwarte lijn of lijnen op nagel

Een zwarte lijn of lijnen op de nagels wijzen soms op de aanwezigheid van een melanoom, een gevaarlijke vorm van huidkanker. Een melanoom onder een vingernagel staat in medische termen bekend als een subunguaal melanoom. Eén van de melanoomsoorten staat bekend als een acraal lentigineus melanoom. Ongeveer de helft van alle melanomen op de handen en voeten is te wijten aan een acraal lentigineus melanoom. Wanneer een patiënt een subungulaal melanoom heeft, heeft hij veelal enkel een streep op één vingernagel. Vaak is een patiënt niet in staat om het uiterlijk van de streep te koppelen aan een verwonding. De streep verdonkert of verbreedt veelal na verloop van tijd. Soms ontstaat nagelpijn of een nagelbloeding. De pigmentatie strekt zich soms uit naar de cuticula, wat staat voor het verhoornde laagje huid wat zich op de nagelwal bevindt. Wanneer de kleur zich naar dit gebied verspreidt, staat dit bekend als het Hutchinson-teken, dat vaak een indicator is voor de aanwezigheid van een melanoom. De bevindt zich op de vingernagels of teennagels. De arts verwijdert eerst het melanoomgebied en de huid onder de getroffen vingernagel. Daarna voert hij een huidtransplantatie uit om het uiterlijk van de vinger na de operatie te verbeteren. Als het melanoom zich verspreid heeft tot op het bot, is een amputatie van de vinger noodzakelijk zodat het melanoom zich niet meer verder kan verspreiden (metastaseren).

Voedingstekorten en nagelstrepen

Wanneer de patiënt een slechte voeding consumeert waardoor mineralen- en vitaminetekorten optreden, ontstaan soms donkere lijnen op de vingernagels. Het consumeren van een gezonde en evenwichtige voeding is noodzakelijk.

Diagnose en onderzoeken

De arts stelt vragen aan de patiënt, bijvoorbeeld hoe lang de nagelstrepen al aanwezig zijn, of wijzigingen aan de lijnen zijn opgetreden, of de patiënt een nageltrauma gehad heeft, of de patiënt nagelpijn heeft, … Ook wenst de arts informatie inzake het medicatiegebruik. Het gebruik van bloedverdunners (zoals Warfarine of aspirine) in het verleden verklaart namelijk splinterbloedingen. Soms neemt een arts een biopsie of een weefselmonster van de nagelruimte, hetgeen hij naar een patholoog stuurt. Hij stelt dan vast of eventueel kankercellen aanwezig zijn, wat de aanwezigheid van een subunguaal melanoom bevestigt.

Alarmsignalen

Het is vooral belangrijk om een arts te raadplegen als een nagel bloedt of pijnlijk is. Ook bij nagelwijzigingen zonder bekende oorzaak is medisch advies noodzakelijk. Bovendien zoekt de patiënt de arts op bij dunnere nagels, gebarsten nagels of een gewijzigde nagelvorm.

Prognose van nagelafwijking

De meeste zwarte lijnen op de vingernagels en teennagels zijn onschadelijk. Als een patiënt echter een melanoom heeft, is het van belang om deze aandoening tijdig te diagnosticeren, omdat de prognose hierdoor verbetert. Een melanoom in de voet of teennagel heeft doorgaans een slechtere prognose dan een melanoom op andere locaties, omdat de arts dit niet altijd vroegtijdig diagnosticeert.

Lees verder

• Nagels: Veranderingen in kleur, sterkte en textuur
• Acraal lentingineus melanoom: Vorm van huidkanker
• Subunguaal melanoom: Vorm van huidkanker onder nagel
• Splinterbloeding: Kleine, donkere lijntjes onder nagels
• Nagelafwijkingen: Veel voorkomende veranderingen aan nagels