Acraal lentingineus melanoom: Vorm van huidkanker

Sommige mensen ontwikkelen een acraal lentigineus melanoom op de handpalmen, voetzolen of onder de nagels. Dit is een zeldzame vorm van huidkanker waarbij een gekleurd streepje met onregelmatige randen op deze huidgebieden verschijnt. Dit type huidkanker is slecht begrepen door zowel patiënten als artsen, wat vaak leidt tot een laattijdige diagnose. Een snelle chirurgische en/of medicamenteuze behandeling is essentieel. De vooruitzichten kunnen variëren, maar doordat de diagnose vaak in een laat stadium wordt gesteld, kan dit soms leiden tot overlijden.

• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken van acraal lentigineus melanoom
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen op handpalm, voetzool of huid onder de nagels
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van acraal lentigineus melanoom
• Complicaties
• Preventie
• Praktische tips voor het omgaan met acraal lentingineus melanoom
• Controleer regelmatig je huid
• Raadpleeg een arts bij veranderingen
• Zorg voor een gezonde huidverzorging
• Volg de voorgeschreven behandeling
• Ondersteuning bij de diagnose
• Vermijd blootstelling aan schadelijke stoffen
• Misvattingen rond acraal lentigineus melanoom
• Acral lentigineus melanoom komt alleen bij mensen met een donkere huid voor
• Het begint altijd als een duidelijk zichtbare donkere vlek
• Het is niet gevaarlijk zolang het geen pijn doet
• Nagelverkleuringen zijn meestal onschuldig en hoeven niet te worden onderzocht
• Behandeling is altijd succesvol als de kanker wordt verwijderd
• Het kan worden voorkomen door zonnebrandcrème te gebruiken
• Het is altijd gemakkelijk te onderscheiden van een gewone moedervlek

Epidemiologie

Acrale lentigineuze melanomen komen voor bij mensen van alle huidskleuren, hoewel ze significant vaker worden aangetroffen bij mensen met een donkere huid. Bij mensen met een donkere huid is acraal lentigineus melanoom verantwoordelijk voor 29-72% van alle melanomen, terwijl dit bij mensen met een lichte huid minder dan 1% van de gevallen bedraagt. Mensen met een lichte huid hebben een grotere kans op melanomen door langdurige blootstelling aan schadelijke UV-stralen van zonlicht. Dit type huidkanker komt even vaak voor bij mannen als bij vrouwen. De meeste patiënten zijn ouder dan veertig jaar.

Mechanisme

Het mechanisme van acraal lentigineus melanoom verschilt van dat van andere vormen van melanoom, met name in termen van de locatie van ontstaan en de genetische veranderingen die betrokken zijn.

Oorzaak en genetische veranderingen
Net als andere melanomen ontstaat ALM uit melanocyten, de cellen die verantwoordelijk zijn voor de productie van melanine. De genetische veranderingen die bijdragen aan de ontwikkeling van ALM zijn vaak verschillend van die bij andere soorten melanoom. In veel gevallen worden mutaties in de BRAF- en NRAS-genen aangetroffen, maar andere genetische afwijkingen kunnen ook een rol spelen, waaronder veranderingen in het KIT-gen. Dit maakt ALM anders dan andere vormen van melanoom die vaak geassocieerd zijn met UV-straling.

Ontwikkeling en progressie
Acral lentigineus melanoom heeft een relatief trage initiatie en progressie, vooral in de vroege stadia van de ziekte. Dit kan het moeilijk maken om het te detecteren, aangezien het zich vaak manifesteert als een donker gekleurde plek of vlek die zich langzaam uitbreidt zonder veel veranderingen in de structuur van de huid. Naarmate de ziekte vordert, kunnen de cellen zich verspreiden naar de onderliggende weefsels en vitale organen, wat leidt tot de ontwikkeling van metastasen.

Locatie en visibiliteit
Het melanoom komt meestal voor op de handpalmen, voetzolen of onder de nagels, gebieden die moeilijk zichtbaar zijn voor de patiënt en vaak pas bij verder gevorderde stadia worden opgemerkt. Dit verhoogt het risico dat de aandoening niet tijdig wordt behandeld, wat de kans op metastase vergroot.

Oorzaken van acraal lentigineus melanoom

Acrale lentigineuze melanomen ontstaan uit de melanocyten, de pigmentcellen in de huid. De exacte oorzaak van de transformatie van deze cellen naar kankercellen is nog niet volledig begrepen, maar het onderzoek is in ontwikkeling (anno augustus 2024).

Risicofactoren

Iedereen kan dit type melanoom ontwikkelen. In tegenstelling tot andere melanomen, wordt acraal lentigineus melanoom niet veroorzaakt door blootstelling aan UV-stralen van de zon. Genetische en familiale factoren spelen echter een rol. Personen met een familiegeschiedenis van melanoom, inclusief acraal lentigineus melanoom, hebben een verhoogd risico. Letsels aan de hand of voet kunnen soms uitmonden in dit type huidkanker. Acrale lentigineuze melanomen kunnen ontstaan uit bestaande moedervlekken of op een gezonde huid zonder voorafgaande veranderingen.

Risicogroepen

Acraal lentigineus melanoom treft vaker bepaalde risicogroepen. Het is belangrijk voor mensen in deze risicogroepen om regelmatig dermatologische controles te ondergaan voor vroege detectie van veranderingen in de huid.

Mensen van Afrikaanse, Aziatische en Latino afkomst
Zoals eerder vermeld, komt ALM vaker voor bij mensen van Afrikaanse, Aziatische en Latino afkomst. Deze etnische groepen hebben een verhoogd risico, vooral wanneer ze ouder worden. Het wordt aangeraden om regelmatige huidcontroles te ondergaan, zelfs als de patiënt geen geschiedenis van blootstelling aan UV-straling heeft.

Ouderen
Aangezien de meeste gevallen van ALM worden gediagnosticeerd bij volwassenen ouder dan 60 jaar, vormen ouderen een risicogroep. Het risico op ALM neemt toe met de leeftijd, hoewel de aandoening op jongere leeftijd ook kan optreden.

Mensen met een familiegeschiedenis van melanoom
Mensen met een familiegeschiedenis van melanoom hebben een verhoogd risico om een acraal lentigineus melanoom te ontwikkelen. Dit geldt vooral voor mensen die genetisch predisposeren voor de ontwikkeling van melanomen.

Symptomen op handpalm, voetzool of huid onder de nagels

Acrale lentigineuze melanomen verschijnen vaak op de handpalmen, voetzolen (meestal) en onder de nagels (meestal van de grote teen of duim). Ze beginnen meestal als een zwart, grijs of bruin streepje met onregelmatige randen en een aanvankelijk glad oppervlak. Wanneer de tumor onder de nagel begint, is eerst een donkere streep onder de nagel zichtbaar. In de beginfase blijven de kwaadaardige cellen vaak beperkt tot de epidermis (opperhuid), de 'in-situ' fase, die maanden tot jaren kan aanhouden. Bij een invasief acraal lentigineus melanoom dringen de kankercellen de dermis (lederhuid) binnen, waarbij de tumor vaak dikker wordt, een onregelmatig oppervlak vertoont en droog aanvoelt, vergelijkbaar met een wrat. Verzweringen en bloedingen kunnen ook optreden.

Andere waarschuwingssignalen van acraal lentigineus melanoom zijn:

• Een nagelstreep die de nagel beschadigt
• Een nieuwe streep in een nagel zonder duidelijke oorzaak zoals een ongeluk of een blauwe plek
• Een onregelmatig gevormd gezwelletje op de voet of hand dat verandert, groeit of een ongebruikelijke kleur heeft
• Een veranderende plek nabij een moedervlek op de voet of hand
• Een verhoogde, verdikte plek die groeit op de voetzool of handpalm

Alarmsymptomen

Acraal lentigineus melanoom kan in de vroege stadia subtiele symptomen vertonen, waardoor het moeilijk is om te herkennen. Echter, er zijn enkele alarmsymptomen waar mensen op moeten letten, vooral bij risicogroepen.

Verandering in kleur of grootte van een plek
Een van de belangrijkste symptomen van acraal lentigineus melanoom is een verandering in de kleur of grootte van een bestaande plek op de handpalm, voetzool of onder de nagel. Het kan zich manifesteren als een donkerdere vlek die groter wordt over tijd.

Bloedingen of ulceratie
Als het melanoom zich ontwikkelt, kunnen er symptomen optreden zoals bloeden of ulceratie van de plek. Dit duidt vaak op een gevorderd stadium van de ziekte en vereist onmiddellijke medische evaluatie.

Pijn of gevoeligheid
Hoewel pijn niet altijd aanwezig is, kan een toename van gevoeligheid of pijn in de getroffen gebieden wijzen op de aanwezigheid van een melanoom. Dit kan gepaard gaan met zwelling of veranderingen in de huidstructuur.

Onregelmatige randen en asymmetrie
Net als andere soorten melanoom, vertoont acraal lentigineus melanoom vaak onregelmatige randen en asymmetrische vormen. Het vergelijken van de aangetaste huidgebieden met een normaal gebied kan helpen bij de identificatie van verdachte laesies.

Diagnose en onderzoeken

Acrale lentigineuze melanomen zijn vaak al groter dan zes millimeter bij de diagnose, met een diameter van enkele centimeters of meer. De huidarts onderzoekt het aangedane gebied met een dermatoscoop om de tumor beter te bekijken. Vervolgens wordt een biopsie uitgevoerd, waarbij een klein stukje weefsel uit de tumor wordt verwijderd voor microscopisch onderzoek. Dit helpt de arts te bepalen welke huidkanker aanwezig is, in welk stadium de kanker zich bevindt en wat het gedrag van de kankercellen is.

Behandeling

De behandeling van acraal lentigineus melanoom omvat doorgaans chirurgische verwijdering van de tumor, evenals de omliggende huid indien nodig. Als de kanker al is uitgezaaid naar de lymfeklieren (lymfekliermetastasen), is een operatie noodzakelijk om deze te verwijderen. In sommige gevallen kan zelfs een amputatie van de vingers of tenen vereist zijn. Bij zeer agressieve of gevorderde gevallen kan de arts ook immunotherapie gebruiken om de verspreiding van de kanker te bestrijden met biologische medicijnen.

Prognose van acraal lentigineus melanoom

De prognose voor patiënten met acraal lentigineus melanoom hangt af van verschillende factoren, zoals het stadium van de ziekte bij de diagnose, de grootte van de tumor, en de aanwezigheid van metastasen.

Vroege detectie en behandeling
De prognose is aanzienlijk beter bij vroege detectie en behandeling. Wanneer ALM in de vroege stadia wordt gedetecteerd, is de kans op succesvolle behandeling en overleving groter. De overleving bij patiënten met vergevorderd ALM is echter aanzienlijk slechter.

Stadium van de ziekte
De overleving is sterk afhankelijk van het stadium waarin de aandoening wordt gediagnosticeerd. Stadium I en II van ALM, die de ziekte in een vroeg stadium weergeven, hebben een relatief goede prognose. In tegenstelling, bij stadium IV, waar er al sprake is van metastasen, daalt de overlevingskans aanzienlijk.

Complicaties

Gevorderde acraal lentigineuze melanomen kunnen uitzaaien naar andere delen van het lichaam, waaronder:

• Hersenen (hersenmetastasen)
• Lever (levermetastasen)
• Longen (longmetastasen)
• Botten (botmetastasen)
• Maag-darmkanaal

Preventie

De precieze oorzaken van acraal lentigineus melanoom zijn niet volledig begrepen, waardoor specifieke preventieve maatregelen moeilijk te geven zijn. Toch kunnen de volgende stappen helpen bij het verminderen van het risico en het bevorderen van vroege opsporing:

• Voer regelmatig zelfonderzoek uit van de handpalmen, voetzolen en nagels op veranderingen in kleur of vorm. Let op ongebruikelijke vlekken, streepjes of gezwellen.
• Laat jaarlijks een dermatologisch onderzoek uitvoeren, vooral als je familieleden hebt met huidkanker of als je verdachte huidafwijkingen hebt.
• Raadpleeg onmiddellijk een arts bij onverklaarbare veranderingen aan de huid, nagels of andere symptomen die kunnen wijzen op acraal lentigineus melanoom.
• Bij een familiegeschiedenis van melanoom, kan genetisch advies of screening nuttig zijn om het risico te beoordelen en te monitoren.

Praktische tips voor het omgaan met acraal lentingineus melanoom

Acral lentigineus melanoom (ALM) is een zeldzame vorm van huidkanker die vaak voorkomt op delen van de huid die meestal niet aan de zon worden blootgesteld, zoals de handpalmen, voetzolen en onder de nagels. Het komt vaker voor bij mensen met een donkere huid, maar kan ook bij mensen met een lichtere huidskleur optreden. Vroege detectie en behandeling zijn essentieel voor een betere prognose. Hier zijn enkele praktische tips voor het omgaan met acraal lentigineus melanoom.

Controleer regelmatig je huid

Omdat acraal lentigineus melanoom zich vaak ontwikkelt op plekken die moeilijk zichtbaar zijn, zoals de voetzolen of onder de nagels, is het belangrijk om regelmatig je huid te controleren. Let op veranderingen in de kleur, vorm, grootte of textuur van moedervlekken of vlekken die op melanoom kunnen wijzen. Het gebruik van een spiegel kan je helpen bij het controleren van moeilijk bereikbare gebieden.

Raadpleeg een arts bij veranderingen

Als je merkt dat een bestaande moedervlek verandert of dat er nieuwe, ongewone plekken ontstaan op je handen, voeten of onder je nagels, is het belangrijk om onmiddellijk een arts te raadplegen. Hoe eerder het melanoom wordt opgespoord, hoe beter de kans op succesvolle behandeling. Bij twijfel kan een beeldvormende onderzoeken of een biopsie worden uitgevoerd om de aard van de vlekken te bepalen.

Zorg voor een gezonde huidverzorging

Hoewel de zon niet de primaire oorzaak is van acraal lentigineus melanoom, is het altijd goed om je huid gezond te houden. Gebruik een milde reiniger en een niet-irriterende vochtinbrengende crème om je huid gehydrateerd te houden. Dit kan helpen om de huidbarrière te versterken en je huid gezonder te maken, wat een belangrijk onderdeel is van de algehele gezondheid.

Volg de voorgeschreven behandeling

Als acraal lentigineus melanoom wordt gediagnosticeerd, zal de behandeling afhankelijk zijn van de grootte, locatie en het stadium van het melanoom. Behandelingen kunnen onder meer chirurgie, radiotherapie of chemotherapie omvatten, afhankelijk van de ernst van de aandoening. Volg de instructies van je arts zorgvuldig om het beste resultaat te behalen.

Ondersteuning bij de diagnose

Het ontvangen van een melanoomdiagnose kan emotioneel belastend zijn. Zoek steun bij familie, vrienden of een counselor om je mentaal welzijn te ondersteunen. Dit kan helpen bij het verwerken van emoties en het nemen van weloverwogen beslissingen over behandelingsopties.

Vermijd blootstelling aan schadelijke stoffen

Hoewel zonblootstelling niet de voornaamste oorzaak is van acraal lentigineus melanoom, kan het helpen om je blootstelling aan schadelijke stoffen, zoals chemicaliën of bepaalde medicijnen, te beperken. Het nemen van een gezonde levensstijl kan bijdragen aan je algehele gezondheid en herstel.

Misvattingen rond acraal lentigineus melanoom

Acral lentigineus melanoom is een zeldzame, maar agressieve vorm van huidkanker die voornamelijk op de handpalmen, voetzolen en onder de nagels voorkomt. Er bestaan veel misvattingen over deze aandoening, wat kan leiden tot een vertraagde diagnose en behandeling.

Acral lentigineus melanoom komt alleen bij mensen met een donkere huid voor

Hoewel deze vorm van melanoom vaker wordt gezien bij mensen met een donkere huid, kan hij ook voorkomen bij mensen met een lichte huid. De misvatting dat het enkel bij bepaalde etnische groepen optreedt, kan ervoor zorgen dat anderen de symptomen negeren, waardoor de diagnose vertraagd wordt.

Het begint altijd als een duidelijk zichtbare donkere vlek

Niet alle gevallen van acraal lentigineus melanoom beginnen als een donkere vlek. Soms presenteert het zich als een subtiele verkleuring of een nauwelijks waarneembare verandering in de huid. Dit kan ertoe leiden dat mensen het pas laat opmerken en medische hulp uitstellen.

Het is niet gevaarlijk zolang het geen pijn doet

Net als andere vormen van huidtumor kan acraal lentigineus melanoom zich ontwikkelen zonder enige pijn. Het uitblijven van pijn betekent niet dat de aandoening onschuldig is. Vaak is het pas in een vergevorderd stadium dat er symptomen zoals pijn of bloeding optreden.

Nagelverkleuringen zijn meestal onschuldig en hoeven niet te worden onderzocht

Hoewel veel nagelverkleuringen onschuldig zijn, kan een donkere, langzaam uitbreidende verkleuring onder de nagel een teken zijn van acraal lentigineus melanoom. Het is belangrijk om bij aanhoudende veranderingen een arts te raadplegen om ernstigere oorzaken uit te sluiten.

Behandeling is altijd succesvol als de kanker wordt verwijderd

Hoewel vroege verwijdering de overlevingskansen aanzienlijk verhoogt, kan acraal lentigineus melanoom zich in een vroeg stadium al uitzaaien. Daarom is vroege detectie essentieel, en regelmatige controle blijft belangrijk, zelfs na behandeling.

Het kan worden voorkomen door zonnebrandcrème te gebruiken

In tegenstelling tot andere vormen van melanoom, wordt acraal lentigineus melanoom niet direct veroorzaakt door blootstelling aan de zon. Het ontstaat vaak op delen van de huid die weinig of geen zonlicht krijgen, zoals de voetzolen en handpalmen. Bescherming tegen de zon is uiteraard belangrijk voor de algehele huidgezondheid, maar het voorkomt deze specifieke vorm van melanoom niet.

Het is altijd gemakkelijk te onderscheiden van een gewone moedervlek

Acral lentigineus melanoom kan in eerste instantie sterk lijken op een gewone moedervlek of een onschuldige verkleuring van de huid. Dit maakt het moeilijk om het vroegtijdig te herkennen. Daarom is het cruciaal om veranderingen in de huid goed in de gaten te houden en bij twijfel een dermatoloog te raadplegen.

Lees verder

• Huidkanker: Kwaadaardige huidgezwellen en huidtumoren
• Melanoom: Vorm van huidkanker door blootstelling aan zon