Tinea faciei: Schimmelinfectie met rode vlekken aan gezicht

Tinea faciei (gezichtsringworm, ringworm van het gezicht) is een schimmelinfectie veroorzaakt door menselijke of dierlijke schimmels. De infectieziekte manifesteert zich aan het gezicht in de vorm van oppervlakkige rode vlekken. Doordat de goedaardige infectie zeldzaam is en de symptomen ook doen denken aan andere ziekten, stelt de arts vaak een verkeerde diagnose. Op de huid aangebrachte en soms via de mond ingenomen antischimmelmiddelen verhelpen de aandoening, waardoor de patiënt binnen enkele weken verlost is van de huidletsels aan het gezicht.

• Terminologie van tinea faciei
• Epidemiologie van schimmelinfectie
• Mechanisme
• Oorzaken: Door dierlijke en menselijke schimmels
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen: Rode vlekken aan gezichtsgebied
• Ernstigere symptomen
• Ook nog andere schimmelinfecties
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling via medicatie en hygiëne
• Prognose van tinea faciei
• Complicaties van tinea faciei
• Preventie van tinea faciei
• Praktische tips voor het omgaan met tinea faciei
• Herken de symptomen van tinea faciei
• Houd je gezicht schoon en droog
• Vermijd krabben aan de aangetaste huid
• Gebruik antischimmelcrèmes of -zalven
• Vermijd het gebruik van cosmetica tijdens de behandeling
• Draag ademende kleding en accessoires
• Was je handen regelmatig
• Beperk contact met huisdieren
• Versterk je immuunsysteem
• Maak gebruik van medicatie zoals voorgeschreven door de arts
• Desinfecteer persoonlijke voorwerpen
• Voorkom toekomstige infecties
• Zoek tijdig medische hulp bij aanhoudende klachten
• Misvattingen rond tinea faciei
• Tinea faciei is hetzelfde als eczeem of acne
• Een schimmelinfectie in het gezicht komt bijna nooit voor
• Tinea faciei geneest vanzelf zonder behandeling
• Tinea faciei is extreem besmettelijk bij huidcontact
• Schimmelinfecties ontstaan alleen door slechte hygiëne
• Tinea faciei veroorzaakt geen complicaties
• Een allergische reactie kan geen rol spelen bij tinea faciei

Terminologie van tinea faciei

Tinea faciei omvat niet de infectie van het baard- en snorgebied bij mannen, want hiervoor gebruiken artsen de medische term 'tinea barbae' (schimmelinfectie aan baardstreek van mannen). Bij kinderen en vrouwelijke patiënten presenteert de infectie zich mogelijk wel op elk deel van het gezicht, inclusief de bovenlip en de kin.

Epidemiologie van schimmelinfectie

Tinea faciei komt wereldwijd voor, maar dan vooral in tropische gebieden met een vochtig klimaat en hoge temperaturen. De ziekte is daarom minder goed gekend in westerse landen. Mogelijk lijden vrouwen vaker aan de infectie, maar vrouwen zoeken doorgaans sneller medische hulp op wanneer symptomen aan het gezicht ontstaan. Daarnaast krijgen mannen vaak de diagnose van tinea barbae wanneer de symptomen zich aan het baardgebied voordoen. De aandoening komt voor op elke leeftijd, maar vooral bij kinderen (door contact met huisdieren) en mensen tussen de twintig en veertig jaar. Ook kinderen en ouderen zijn echter getroffen door tinea faciei.

Mechanisme

Tinea faciei ontstaat door infectie met dermatofyten, die zich voeden met keratine in de huid, haar en nagels. De infectie vindt meestal plaats wanneer de huid in direct contact komt met besmette oppervlakken, zoals kleding, beddengoed of andere persoonlijke items.

Pathogenese van dermatofyten
De dermatofyten die verantwoordelijk zijn voor Tinea faciei, zoals Trichophyton, Microsporum en Epidermophyton, kunnen zich via direct contact verspreiden. De schimmel hecht zich aan de hoornlaag van de huid, waar hij zich vermenigvuldigt en de oppervlaktelaag aantast. Het mechanisme van infectie is doorgaans via kleine wondjes of beschadigde huid, waardoor de schimmel zich kan nestelen en infecteren.

Immuunrespons en symptomen
De immuunrespons van het lichaam op de schimmelinfectie varieert. In veel gevallen is de reactie mild, met ontsteking en roodheid op de geïnfecteerde huid. Bij verzwakte immuunsystemen kan de infectie ernstiger zijn, wat leidt tot meer uitgesproken symptomen zoals pijn, zwelling en ettervorming.

Oorzaken: Door dierlijke en menselijke schimmels

Keratinofiele (groeiend op keratinerijk weefsel) schimmels of dermatofyten (schimmelparasieten van de huid) zijn verantwoordelijk voor tinea faciei. Dermatofyten geven verschillende enzymen af, waaronder keratinasen, waardoor ze het stratum corneum (hoornlaag: buitenste huidlaag) van de epidermis (opperhuid) kunnen binnendringen.

Soorten schimmels
Zowel zoöfiele (dierlijke) als antroprofiele (menselijke) schimmels veroorzaken mogelijk tinea faciei. Voorbeelden van dierlijke schimmels zijn Microsporum canis (M. canis) van katten en honden, T. verrucosum van landbouwvee en Trichophyton (soort Arthroderma benhamiae) van cavia's. Een voorbeeld van een antroprofiele schimmel is Trichophyton rubrum (T. rubrum). Een infectie veroorzaakt door zoöfiele dermatofyten is meestal geassocieerd met ernstigere ontstekingsreacties dan de ontstekingsreacties veroorzaakt door antropofiele schimmels.

Verspreiding
De verspreiding van de infectie gebeurt door direct contact met geïnfecteerde mensen, besmette dieren, besmette voorwerpen (zoals handdoeken) of de grond.

Risicofactoren

De risicofactoren voor tinea faciei omvatten:

• Leeftijd: Kinderen en volwassenen tussen de twintig en veertig jaar lopen een verhoogd risico door veelvuldig contact met huisdieren of andere geïnfecteerde personen.
• Geslacht: Hoewel tinea faciei iedereen kan treffen, kunnen mannen vaker worden gediagnosticeerd met tinea barbae, wat de diagnose van tinea faciei kan compliceren.
• Contact met geïnfecteerde dieren: Huisdieren zoals honden en katten kunnen de schimmel overdragen, vooral in gebieden waar deze dieren vrij rondlopen.
• Immuunsysteem: Personen met een verzwakt immuunsysteem, zoals mensen met diabetes of hiv/aids, lopen een hoger risico op ernstigere infecties.
• Hygiene: Slechte hygiëne en het delen van persoonlijke items zoals handdoeken kan de verspreiding van de schimmel bevorderen.

Risicogroepen

Er zijn verschillende risicogroepen die meer vatbaar zijn voor het ontwikkelen van Tinea faciei. Deze groepen hebben meestal één of meerdere risicofactoren die bijdragen aan de hogere kans op infectie.

Patiënten met chronische huidaandoeningen
Mensen die lijden aan huidaandoeningen zoals eczeem of psoriasis zijn gevoeliger voor schimmelinfecties, inclusief Tinea faciei. De beschadigde huidbarrière maakt het gemakkelijker voor dermatofyten om de huid binnen te dringen.

Patiënten met een verzwakt immuunsysteem
Zoals eerder vermeld, hebben patiënten met een verzwakt immuunsysteem, zoals degenen die chemotherapie ondergaan of die HIV-positief zijn, een verhoogd risico op schimmelinfecties, waaronder Tinea faciei.

Kinderen en ouderen
Hoewel Tinea faciei vaker voorkomt bij volwassenen, kunnen ook kinderen en ouderen risico lopen, vooral wanneer zij in contact komen met besmette oppervlakken of een verminderde huidweerstand hebben.

Symptomen: Rode vlekken aan gezichtsgebied

Tinea faciei is een oppervlakkige infectie die beperkt is tot de kale huid van het gezicht. Elk mogelijk deel van het gezicht is getroffen, zoals de wangen, de neus, het gebied rond de ogen, de kin (bij vrouwen) en het voorhoofd. De symptomen van tinea faciei doen denken aan die van tinea corporis (lichaamsschimmel: ringvormige huiduitslag). De ziekte kent een acuut verloop (plotseling begin en snelle verspreiding) of een chronisch verloop (langzame totstandkoming van een milde, nauwelijks ontstoken huiduitslag).

De patiënt presenteert zich met enkele of meerdere ronde of ovale roze tot rode schilferige vlekken. De huidletsels variëren in grootte van één tot vijf centimeter. Jeuk treedt hierbij bijna altijd op. De rand van de aangetaste huid is soms verhoogd en bevat hobbels, blaren of korstjes. Vaak heeft het midden van het letsel een normaal lijkende huid met een ringvormige rand, wat leidt tot de bijnaam ‘ringworm’, hoewel de infectie niet door een worm veroorzaakt is. De schimmelinfectie uit zich soms ook in de vorm van een kerion (schimmelabces).

Ernstigere symptomen

De symptomen verergeren door blootstelling aan zonlicht. Ook bij patiënten met een zwak immuunsysteem (zoals patiënten met diabetes, leukemie of hiv/aids) is de kans groter om gezichtsringworm te ontwikkelen of om ernstigere vormen van de ziekte te hebben.

Ook nog andere schimmelinfecties

Af en toe komt tinea faciei gelijktijdig voor met andere vormen van dermatofyten, met name tinea capitis (hoofdschimmel) en tinea corporis.

Alarmsymptomen

De symptomen van Tinea faciei zijn vaak kenmerkend, maar er zijn bepaalde alarmsymptomen die erop wijzen dat de infectie ernstig is of zich verspreidt.

Uitgebreide roodheid en zwelling
Roodheid, zwelling en verbranding zijn de eerste tekenen van een schimmelinfectie van het gezicht. Wanneer deze symptomen ernstig worden of zich over een groot gebied verspreiden, is het belangrijk om medische hulp in te roepen.

Pijn en ettervorming
Als de infectie zich uitbreidt naar de diepere lagen van de huid, kan de patiënt pijn ervaren en pus- of ettervlekken ontwikkelen, wat duidt op een secundaire infectie of een ernstigere vorm van Tinea faciei.

Littekenvorming
In sommige gevallen kan Tinea faciei leiden tot littekens, vooral als de infectie ernstig is of niet tijdig wordt behandeld. Dit kan leiden tot cosmetische zorgen voor de patiënt.

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek
De diagnose van tinea faciei bevestigt de arts door microscopie en kweek van huidafkrabsels. Dit helpt om de aanwezigheid van dermatofyten te identificeren en onderscheid te maken van andere huidziekten.

Differentiële diagnose
Tinea faciei diagnosticeert de arts vaak verkeerd als een niet-schimmelaandoening zoals:

• actinische keratosen (huidletsels door langdurige blootstelling aan schadelijke UV-stralen van zonlicht)
• Acute complicaties van sarcoïdose (aandoening met symptomen aan huid, ogen, longen en zenuwstelsel)
• Acute cutane lupus erythematosus
• Allergische contactdermatitis (huiduitslag met roodheid en jeuk)
• atopische dermatitis (atopisch eczeem: huidziekte met jeuk)
• Bulleuze systemische lupus erythematosus
• cutane candidiasis (schimmelinfectie aan de huid veroorzaakt door schimmel Candida)
• Cutane lupus erythematosus
• erythema multiforme (huidziekte met huiduitslag en symptomen in mond, ogen en genitaliën)
• lichen planus (huidziekte met jeukende, paarse uitslag)

Behandeling via medicatie en hygiëne

Medicijnen
Antischimmelmiddelen zoals topische antischimmelcrèmes of antischimmelzalf met terbinafine, miconazol of clotrimazol helpen vaak bij de behandeling van tinea faciei. Bij ernstige gevallen of bij niet-responsieve infecties kan een orale behandeling met terbinafine, itraconazol of fluconazol nodig zijn. De arts bepaalt de dosering en duur van de behandeling afhankelijk van de ernst van de symptomen en de respons op de medicatie.

Hygiëne en verzorging
Het is belangrijk om goede hygiëne te handhaven en besmette kleding, handdoeken en beddengoed regelmatig te wassen. De patiënt moet het aangetaste gebied schoon en droog houden om de verspreiding van de schimmel te voorkomen. Daarnaast moet de patiënt contact met geïnfecteerde personen en dieren vermijden om verdere infectie te voorkomen.

Prognose van tinea faciei

De symptomen van Tinea faciei zijn vaak kenmerkend, maar er zijn bepaalde alarmsymptomen die erop wijzen dat de infectie ernstig is of zich verspreidt.

Uitgebreide roodheid en zwelling
Roodheid, zwelling en verbranding zijn de eerste tekenen van een schimmelinfectie van het gezicht. Wanneer deze symptomen ernstig worden of zich over een groot gebied verspreiden, is het belangrijk om medische hulp in te roepen.

Pijn en ettervorming
Als de infectie zich uitbreidt naar de diepere lagen van de huid, kan de patiënt pijn ervaren en pus- of ettervlekken ontwikkelen, wat duidt op een secundaire infectie of een ernstigere vorm van Tinea faciei.

Littekenvorming
In sommige gevallen kan Tinea faciei leiden tot littekens, vooral als de infectie ernstig is of niet tijdig wordt behandeld. Dit kan leiden tot cosmetische zorgen voor de patiënt.

Complicaties van tinea faciei

Mogelijke complicaties van tinea faciei zijn onder andere:

• Secundaire bacteriële infecties als gevolg van krabben aan jeukende huiduitslag
• Chronische of terugkerende infecties indien niet goed behandeld
• Schimmelinfecties op andere delen van het lichaam, zoals de hoofdhuid of de rest van het lichaam
• Lichen planus (huidziekte met jeukende, paarse uitslag) kan zich ook ontwikkelen als gevolg van een langdurige schimmelinfectie

Preventie van tinea faciei

Het voorkomen van Tinea faciei is mogelijk door het toepassen van verschillende preventieve maatregelen die het risico op infectie verminderen.

Goede hygiënepraktijken
Regelmatig reinigen van het gezicht met milde, niet-irriterende producten helpt om de huidbarrière intact te houden en de kans op infecties te verminderen. Het dragen van schone kleding en het vermijden van het delen van persoonlijke items helpt ook om de verspreiding van schimmels te voorkomen.

Beheer van risicofactoren
Patiënten met een verzwakt immuunsysteem moeten hun toestand goed beheren om het risico op infectie te verlagen. Dit kan inhouden dat zij hun medicatie-inname en algemene gezondheid nauwlettend in de gaten houden.

Vermijden van contact met besmette oppervlakken
Het vermijden van direct contact met mogelijk besmette oppervlakken of het dragen van beschermende kleding kan helpen om infecties te voorkomen, vooral in openbare of gemeenschappelijke ruimtes.

Praktische tips voor het omgaan met tinea faciei

Herken de symptomen van tinea faciei

Tinea faciei is een schimmelinfectie van de huid in het gezicht. Veelvoorkomende symptomen zijn rode, schilferige plekken die vaak jeuken of branderig aanvoelen. Deze plekken kunnen een ringvormige uitstraling hebben. Let goed op veranderingen in de huidtextuur of -kleur en raadpleeg een arts voor een nauwkeurige diagnose.

Houd je gezicht schoon en droog

Een schimmelinfectie gedijt in vochtige omgevingen. Zorg ervoor dat je gezicht schoon en droog blijft. Was je gezicht tweemaal per dag met een milde, ongeparfumeerde reiniger en dep de huid droog met een schone handdoek. Vermijd het delen van handdoeken om verspreiding van de infectie te voorkomen.

Vermijd krabben aan de aangetaste huid

Hoewel tinea faciei jeuk kan veroorzaken, is het belangrijk om niet te krabben. Krabben kan de infectie verspreiden naar andere delen van het gezicht en kan leiden tot huidbeschadiging of secundaire infecties.

Gebruik antischimmelcrèmes of -zalven

Over-the-counter antischimmelcrèmes kunnen effectief zijn bij de behandeling van tinea faciei. Kies producten met actieve bestanddelen zoals clotrimazol of miconazol. Volg de instructies op de verpakking en breng de zalf regelmatig aan totdat de infectie volledig verdwenen is.

Vermijd het gebruik van cosmetica tijdens de behandeling

Cosmetische producten kunnen de huid irriteren en het genezingsproces vertragen. Vermijd make-up en andere huidproducten op de aangetaste gebieden totdat de infectie volledig genezen is. Gebruik na genezing alleen producten die niet-comedogeen en hypoallergeen zijn.

Draag ademende kleding en accessoires

Als je accessoires zoals hoeden of brillen draagt die de huid raken, zorg er dan voor dat deze schoon zijn. Kies ademende materialen en vermijd strakke kleding of accessoires die overmatig zweten kunnen veroorzaken.

Was je handen regelmatig

Was je handen grondig na het aanraken van het aangetaste gebied om verspreiding van de schimmel naar andere delen van je lichaam of andere mensen te voorkomen. Gebruik een milde zeep en droog je handen goed af.

Beperk contact met huisdieren

Huisdieren kunnen een bron van schimmelinfecties zijn, zoals ringworm, die tinea faciei kunnen veroorzaken. Als je vermoedt dat je huisdier een schimmelinfectie heeft, laat dit dan nakijken door een dierenarts.

Versterk je immuunsysteem

Een sterk immuunsysteem kan helpen om schimmelinfecties te voorkomen of sneller te genezen. Zorg voor een evenwichtig voedingspatroon, voldoende slaap en regelmatige lichaamsbeweging. Vermijd stress zoveel mogelijk en overweeg het gebruik van supplementen als je voedingsstoffen tekortkomt.

Maak gebruik van medicatie zoals voorgeschreven door de arts

Als een vrij verkrijgbare behandeling niet effectief is, kan je arts een sterkere antischimmelmedicatie voorschrijven, zoals orale tabletten. Volg altijd de voorgeschreven kuur volledig af, zelfs als de symptomen eerder verdwijnen.

Desinfecteer persoonlijke voorwerpen

Schimmels kunnen zich ophopen op persoonlijke voorwerpen zoals kussenslopen, scheerapparaten of handdoeken. Was deze regelmatig op hoge temperatuur en desinfecteer ze indien mogelijk. Vervang oude of versleten items om herinfectie te voorkomen.

Voorkom toekomstige infecties

Neem preventieve maatregelen om herhaling te voorkomen. Dit omvat goede hygiënepraktijken, het vermijden van gedeelde handdoeken en kleding, en het tijdig behandelen van andere huidinfecties. Zorg ervoor dat je huid gezond blijft door het gebruik van vochtinbrengende crèmes die geschikt zijn voor jouw huidtype.

Zoek tijdig medische hulp bij aanhoudende klachten

Als de symptomen van tinea faciei aanhouden of verergeren ondanks zelfzorgmaatregelen, neem dan contact op met een dermatoloog. Het kan nodig zijn om aanvullende tests of behandelingen te ondergaan om complicaties te voorkomen.

Misvattingen rond tinea faciei

Tinea faciei, een schimmelinfectie van de gezichtshuid, wordt vaak verkeerd begrepen. Door de gelijkenis met andere huidaandoeningen en de variabele presentatie, kunnen patiënten en zelfs zorgverleners verkeerde aannames maken over de diagnose, behandeling en besmettelijkheid. Hieronder worden veelvoorkomende misvattingen besproken en gecorrigeerd.

Tinea faciei is hetzelfde als eczeem of acne

Een veelvoorkomende misvatting is dat tinea faciei simpelweg een vorm van eczeem of acne is. Hoewel de aandoeningen op elkaar kunnen lijken, heeft tinea faciei een schimmel als oorzaak, terwijl eczeem een inflammatoire huidaandoening is en acne wordt veroorzaakt door een combinatie van verstopte poriën en bacteriën. Dit onderscheid is belangrijk omdat een verkeerde behandeling, zoals het gebruik van corticosteroïden, de schimmelinfectie juist kan verergeren. Het is essentieel om bij twijfel een arts te raadplegen en zo nodig een bloedonderzoek of een huidafkrabsel te laten uitvoeren.

Een schimmelinfectie in het gezicht komt bijna nooit voor

Veel mensen denken dat schimmelinfecties alleen de voeten of liezen treffen, maar tinea faciei kan iedereen treffen, vooral mensen met een verzwakt immuunsysteem of een voorgeschiedenis van andere schimmelinfecties. Daarnaast kunnen huisdieren, zoals katten en honden, de schimmel doorgeven, wat de infectie in het gezicht kan verklaren. Mensen met een onderliggende huidaandoening lopen een groter risico op een infectie doordat de huidbarrière al verzwakt is.

Tinea faciei geneest vanzelf zonder behandeling

Sommige patiënten denken dat een schimmelinfectie vanzelf zal verdwijnen, maar zonder de juiste antischimmelmedicatie kan de infectie zich verder uitbreiden of chronisch worden. Behandelingen omvatten meestal lokale antischimmelcrèmes, maar in hardnekkige gevallen kan orale medicatie nodig zijn. Het is belangrijk om een juiste diagnose te krijgen om verdere verspreiding te voorkomen.

Tinea faciei is extreem besmettelijk bij huidcontact

Hoewel tinea faciei besmettelijk kan zijn, is de overdracht niet zo eenvoudig als sommigen denken. De schimmel verspreidt zich voornamelijk via direct contact met besmette oppervlakken, dieren of mensen met een actieve infectie. Goede hygiëne en het vermijden van het delen van handdoeken en scheermesjes kunnen het risico op overdracht aanzienlijk verminderen. Mensen met een gezonde huidbarrière en een goed immuunsysteem hebben minder kans om besmet te raken.

Schimmelinfecties ontstaan alleen door slechte hygiëne

Hoewel slechte hygiëne het risico op schimmelinfecties kan verhogen, kunnen ook mensen die regelmatig hun gezicht wassen tinea faciei ontwikkelen. Factoren zoals een verzwakt immuunsysteem, een vochtige omgeving en veelvuldig contact met besmette huisdieren of voorwerpen spelen een grotere rol. Zelfs overmatig wassen van het gezicht met agressieve zeep kan de natuurlijke huidbarrière aantasten en de kans op infectie verhogen.

Tinea faciei veroorzaakt geen complicaties

In de meeste gevallen is tinea faciei goed te behandelen, maar als het onbehandeld blijft, kan de infectie zich uitbreiden naar andere delen van het lichaam, zoals de hand of de hoofdhuid. In sommige gevallen kan een secundaire bacteriële infectie optreden, vooral als de huid beschadigd raakt door krabben. Bij immuungecompromitteerde patiënten kan de infectie ernstiger verlopen en langdurige medicamenteuze behandeling vereisen.

Een allergische reactie kan geen rol spelen bij tinea faciei

Hoewel de schimmel zelf de infectie veroorzaakt, kunnen sommige patiënten last krijgen van een overgevoeligheidsreactie als gevolg van de infectie, wat leidt tot meer wijdverspreide huiduitslag of jeuk. Mensen met een voorgeschiedenis van allergieën kunnen gevoeliger zijn voor dit type reactie. Daarom is het belangrijk om niet alleen de schimmel te behandelen, maar ook eventuele bijkomende huidirritaties.

Lees verder

• Tinea (ringworm): Huidinfecties door schimmels
• Schimmel huidinfecties: Huidinfectie door schimmels