Tinea faciei: Schimmelinfectie met rode vlekken aan gezicht
Tinea faciei (gezichtsringworm, ringworm van het gezicht) is een schimmelinfectie veroorzaakt door menselijke of dierlijke schimmels. De infectieziekte manifesteert zich aan het gezicht in de vorm van oppervlakkige rode vlekken. Doordat de goedaardige infectie zeldzaam is en de symptomen ook doen denken aan andere ziekten, stelt de arts vaak een verkeerde diagnose. Op de huid aangebrachte en soms via de mond ingenomen antischimmelmiddelen verhelpen de aandoening, waardoor de patiënt binnen enkele weken verlost is van de huidletsels aan het gezicht.- Terminologie van tinea faciei
- Epidemiologie van schimmelinfectie
- Mechanisme
- Oorzaken: Door dierlijke en menselijke schimmels
- Risicofactoren
- Risicogroepen
- Symptomen: Rode vlekken aan gezichtsgebied
- Ernstigere symptomen
- Ook nog andere schimmelinfecties
- Alarmsymptomen
- Diagnose en onderzoeken
- Behandeling via medicatie en hygiëne
- Prognose van tinea faciei
- Complicaties van tinea faciei
- Preventie van tinea faciei
- Praktische tips voor het omgaan met tinea faciei
- Herken de symptomen van tinea faciei
- Houd je gezicht schoon en droog
- Vermijd krabben aan de aangetaste huid
- Gebruik antischimmelcrèmes of -zalven
- Vermijd het gebruik van cosmetica tijdens de behandeling
- Draag ademende kleding en accessoires
- Was je handen regelmatig
- Beperk contact met huisdieren
- Versterk je immuunsysteem
- Maak gebruik van medicatie zoals voorgeschreven door de arts
- Desinfecteer persoonlijke voorwerpen
- Voorkom toekomstige infecties
- Zoek tijdig medische hulp bij aanhoudende klachten
- Misvattingen rond tinea faciei
- Tinea faciei is hetzelfde als eczeem of acne
- Een schimmelinfectie in het gezicht komt bijna nooit voor
- Tinea faciei geneest vanzelf zonder behandeling
- Tinea faciei is extreem besmettelijk bij huidcontact
- Schimmelinfecties ontstaan alleen door slechte hygiëne
- Tinea faciei veroorzaakt geen complicaties
- Een allergische reactie kan geen rol spelen bij tinea faciei
Terminologie van tinea faciei
Tinea faciei omvat niet de infectie van het baard- en snorgebied bij mannen, want hiervoor gebruiken artsen de medische term 'tinea barbae' (schimmelinfectie aan baardstreek van mannen). Bij kinderen en vrouwelijke patiënten presenteert de infectie zich mogelijk wel op elk deel van het gezicht, inclusief de bovenlip en de kin.Epidemiologie van schimmelinfectie
Tinea faciei komt wereldwijd voor, maar dan vooral in tropische gebieden met een vochtig klimaat en hoge temperaturen. De ziekte is daarom minder goed gekend in westerse landen. Mogelijk lijden vrouwen vaker aan de infectie, maar vrouwen zoeken doorgaans sneller medische hulp op wanneer symptomen aan het gezicht ontstaan. Daarnaast krijgen mannen vaak de diagnose van tinea barbae wanneer de symptomen zich aan het baardgebied voordoen. De aandoening komt voor op elke leeftijd, maar vooral bij kinderen (door contact met huisdieren) en mensen tussen de twintig en veertig jaar. Ook kinderen en ouderen zijn echter getroffen door tinea faciei.Mechanisme
Tinea faciei ontstaat door infectie met dermatofyten, die zich voeden met keratine in de huid, haar en nagels. De infectie vindt meestal plaats wanneer de huid in direct contact komt met besmette oppervlakken, zoals kleding, beddengoed of andere persoonlijke items.Pathogenese van dermatofyten
De dermatofyten die verantwoordelijk zijn voor Tinea faciei, zoals Trichophyton, Microsporum en Epidermophyton, kunnen zich via direct contact verspreiden. De schimmel hecht zich aan de hoornlaag van de huid, waar hij zich vermenigvuldigt en de oppervlaktelaag aantast. Het mechanisme van infectie is doorgaans via kleine wondjes of beschadigde huid, waardoor de schimmel zich kan nestelen en infecteren.
Immuunrespons en symptomen
De immuunrespons van het lichaam op de schimmelinfectie varieert. In veel gevallen is de reactie mild, met ontsteking en roodheid op de geïnfecteerde huid. Bij verzwakte immuunsystemen kan de infectie ernstiger zijn, wat leidt tot meer uitgesproken symptomen zoals pijn, zwelling en ettervorming.
Oorzaken: Door dierlijke en menselijke schimmels
Keratinofiele (groeiend op keratinerijk weefsel) schimmels of dermatofyten (schimmelparasieten van de huid) zijn verantwoordelijk voor tinea faciei. Dermatofyten geven verschillende enzymen af, waaronder keratinasen, waardoor ze het stratum corneum (hoornlaag: buitenste huidlaag) van de epidermis (opperhuid) kunnen binnendringen.
Contact met geïnfecteerde honden leidt mogelijk tot de schimmelinfectie / Bron: Kim BolsZowel zoöfiele (dierlijke) als antroprofiele (menselijke) schimmels veroorzaken mogelijk tinea faciei. Voorbeelden van dierlijke schimmels zijn Microsporum canis (M. canis) van katten en honden, T. verrucosum van landbouwvee en Trichophyton (soort Arthroderma benhamiae) van cavia's. Een voorbeeld van een antroprofiele schimmel is Trichophyton rubrum (T. rubrum). Een infectie veroorzaakt door zoöfiele dermatofyten is meestal geassocieerd met ernstigere ontstekingsreacties dan de ontstekingsreacties veroorzaakt door antropofiele schimmels.
Verspreiding
De verspreiding van de infectie gebeurt door direct contact met geïnfecteerde mensen, besmette dieren, besmette voorwerpen (zoals handdoeken) of de grond.
Risicofactoren
De risicofactoren voor tinea faciei omvatten:- Leeftijd: Kinderen en volwassenen tussen de twintig en veertig jaar lopen een verhoogd risico door veelvuldig contact met huisdieren of andere geïnfecteerde personen.
- Geslacht: Hoewel tinea faciei iedereen kan treffen, kunnen mannen vaker worden gediagnosticeerd met tinea barbae, wat de diagnose van tinea faciei kan compliceren.
- Contact met geïnfecteerde dieren: Huisdieren zoals honden en katten kunnen de schimmel overdragen, vooral in gebieden waar deze dieren vrij rondlopen.
- Immuunsysteem: Personen met een verzwakt immuunsysteem, zoals mensen met diabetes of hiv/aids, lopen een hoger risico op ernstigere infecties.
- Hygiene: Slechte hygiëne en het delen van persoonlijke items zoals handdoeken kan de verspreiding van de schimmel bevorderen.
Risicogroepen
Er zijn verschillende risicogroepen die meer vatbaar zijn voor het ontwikkelen van Tinea faciei. Deze groepen hebben meestal één of meerdere risicofactoren die bijdragen aan de hogere kans op infectie.Patiënten met chronische huidaandoeningen
Mensen die lijden aan huidaandoeningen zoals eczeem of psoriasis zijn gevoeliger voor schimmelinfecties, inclusief Tinea faciei. De beschadigde huidbarrière maakt het gemakkelijker voor dermatofyten om de huid binnen te dringen.
Patiënten met een verzwakt immuunsysteem
Zoals eerder vermeld, hebben patiënten met een verzwakt immuunsysteem, zoals degenen die chemotherapie ondergaan of die HIV-positief zijn, een verhoogd risico op schimmelinfecties, waaronder Tinea faciei.
Kinderen en ouderen
Hoewel Tinea faciei vaker voorkomt bij volwassenen, kunnen ook kinderen en ouderen risico lopen, vooral wanneer zij in contact komen met besmette oppervlakken of een verminderde huidweerstand hebben.
Symptomen: Rode vlekken aan gezichtsgebied
Tinea faciei is een oppervlakkige infectie die beperkt is tot de kale huid van het gezicht. Elk mogelijk deel van het gezicht is getroffen, zoals de wangen, de neus, het gebied rond de ogen, de kin (bij vrouwen) en het voorhoofd. De symptomen van tinea faciei doen denken aan die van tinea corporis (lichaamsschimmel: ringvormige huiduitslag). De ziekte kent een acuut verloop (plotseling begin en snelle verspreiding) of een chronisch verloop (langzame totstandkoming van een milde, nauwelijks ontstoken huiduitslag).De patiënt presenteert zich met enkele of meerdere ronde of ovale roze tot rode schilferige vlekken. De huidletsels variëren in grootte van één tot vijf centimeter. Jeuk treedt hierbij bijna altijd op. De rand van de aangetaste huid is soms verhoogd en bevat hobbels, blaren of korstjes. Vaak heeft het midden van het letsel een normaal lijkende huid met een ringvormige rand, wat leidt tot de bijnaam ‘ringworm’, hoewel de infectie niet door een worm veroorzaakt is. De schimmelinfectie uit zich soms ook in de vorm van een kerion (schimmelabces).
Ernstigere symptomen
De symptomen verergeren door blootstelling aan zonlicht. Ook bij patiënten met een zwak immuunsysteem (zoals patiënten met diabetes, leukemie of hiv/aids) is de kans groter om gezichtsringworm te ontwikkelen of om ernstigere vormen van de ziekte te hebben.Ook nog andere schimmelinfecties
Af en toe komt tinea faciei gelijktijdig voor met andere vormen van dermatofyten, met name tinea capitis (hoofdschimmel) en tinea corporis.Alarmsymptomen
De symptomen van Tinea faciei zijn vaak kenmerkend, maar er zijn bepaalde alarmsymptomen die erop wijzen dat de infectie ernstig is of zich verspreidt.Uitgebreide roodheid en zwelling
Roodheid, zwelling en verbranding zijn de eerste tekenen van een schimmelinfectie van het gezicht. Wanneer deze symptomen ernstig worden of zich over een groot gebied verspreiden, is het belangrijk om medische hulp in te roepen.
Pijn en ettervorming
Als de infectie zich uitbreidt naar de diepere lagen van de huid, kan de patiënt pijn ervaren en pus- of ettervlekken ontwikkelen, wat duidt op een secundaire infectie of een ernstigere vorm van Tinea faciei.
Littekenvorming
In sommige gevallen kan Tinea faciei leiden tot littekens, vooral als de infectie ernstig is of niet tijdig wordt behandeld. Dit kan leiden tot cosmetische zorgen voor de patiënt.
Diagnose en onderzoeken
Diagnostisch onderzoekDe diagnose van tinea faciei bevestigt de arts door microscopie en kweek van huidafkrabsels. Dit helpt om de aanwezigheid van dermatofyten te identificeren en onderscheid te maken van andere huidziekten.
Differentiële diagnose
Tinea faciei diagnosticeert de arts vaak verkeerd als een niet-schimmelaandoening zoals:
- actinische keratosen (huidletsels door langdurige blootstelling aan schadelijke UV-stralen van zonlicht)
- Acute complicaties van sarcoïdose (aandoening met symptomen aan huid, ogen, longen en zenuwstelsel)
- Acute cutane lupus erythematosus
- Allergische contactdermatitis (huiduitslag met roodheid en jeuk)
- atopische dermatitis (atopisch eczeem: huidziekte met jeuk)
- Bulleuze systemische lupus erythematosus
- cutane candidiasis (schimmelinfectie aan de huid veroorzaakt door schimmel Candida)
- Cutane lupus erythematosus
- erythema multiforme (huidziekte met huiduitslag en symptomen in mond, ogen en genitaliën)
- lichen planus (huidziekte met jeukende, paarse uitslag)
Behandeling via medicatie en hygiëne
MedicijnenAntischimmelmiddelen zoals topische antischimmelcrèmes of antischimmelzalf met terbinafine, miconazol of clotrimazol helpen vaak bij de behandeling van tinea faciei. Bij ernstige gevallen of bij niet-responsieve infecties kan een orale behandeling met terbinafine, itraconazol of fluconazol nodig zijn. De arts bepaalt de dosering en duur van de behandeling afhankelijk van de ernst van de symptomen en de respons op de medicatie.
Hygiëne en verzorging
Het is belangrijk om goede hygiëne te handhaven en besmette kleding, handdoeken en beddengoed regelmatig te wassen. De patiënt moet het aangetaste gebied schoon en droog houden om de verspreiding van de schimmel te voorkomen. Daarnaast moet de patiënt contact met geïnfecteerde personen en dieren vermijden om verdere infectie te voorkomen.
Prognose van tinea faciei
De symptomen van Tinea faciei zijn vaak kenmerkend, maar er zijn bepaalde alarmsymptomen die erop wijzen dat de infectie ernstig is of zich verspreidt.Uitgebreide roodheid en zwelling
Roodheid, zwelling en verbranding zijn de eerste tekenen van een schimmelinfectie van het gezicht. Wanneer deze symptomen ernstig worden of zich over een groot gebied verspreiden, is het belangrijk om medische hulp in te roepen.
Pijn en ettervorming
Als de infectie zich uitbreidt naar de diepere lagen van de huid, kan de patiënt pijn ervaren en pus- of ettervlekken ontwikkelen, wat duidt op een secundaire infectie of een ernstigere vorm van Tinea faciei.
Littekenvorming
In sommige gevallen kan Tinea faciei leiden tot littekens, vooral als de infectie ernstig is of niet tijdig wordt behandeld. Dit kan leiden tot cosmetische zorgen voor de patiënt.
Complicaties van tinea faciei
Mogelijke complicaties van tinea faciei zijn onder andere:- Secundaire bacteriële infecties als gevolg van krabben aan jeukende huiduitslag
- Chronische of terugkerende infecties indien niet goed behandeld
- Schimmelinfecties op andere delen van het lichaam, zoals de hoofdhuid of de rest van het lichaam
- Lichen planus (huidziekte met jeukende, paarse uitslag) kan zich ook ontwikkelen als gevolg van een langdurige schimmelinfectie
Preventie van tinea faciei
Het voorkomen van Tinea faciei is mogelijk door het toepassen van verschillende preventieve maatregelen die het risico op infectie verminderen.Goede hygiënepraktijken
Regelmatig reinigen van het gezicht met milde, niet-irriterende producten helpt om de huidbarrière intact te houden en de kans op infecties te verminderen. Het dragen van schone kleding en het vermijden van het delen van persoonlijke items helpt ook om de verspreiding van schimmels te voorkomen.
Beheer van risicofactoren
Patiënten met een verzwakt immuunsysteem moeten hun toestand goed beheren om het risico op infectie te verlagen. Dit kan inhouden dat zij hun medicatie-inname en algemene gezondheid nauwlettend in de gaten houden.
Vermijden van contact met besmette oppervlakken
Het vermijden van direct contact met mogelijk besmette oppervlakken of het dragen van beschermende kleding kan helpen om infecties te voorkomen, vooral in openbare of gemeenschappelijke ruimtes.
