Brandend gevoel in neus: Oorzaken van branderige gevoelens

Op een bepaald moment in hun leven ervaart bijna iedereen wel eens een branderig gevoel in de neus. Vaak gaat dit gepaard met andere neusklachten zoals een loopneus, niezen en een verstopte neus. Een branderig gevoel in de neus heeft meestal geen ernstige oorzaak, maar kan wel erg hinderlijk zijn. Het is belangrijk om de oorzaak te identificeren, omdat het branderige gevoel meestal verdwijnt zodra de oorzaak wordt aangepakt of behandeld. Patiënten moeten echter een arts raadplegen als er alarmerende symptomen optreden, zoals ademhalingsproblemen of veranderingen in het gezichtsvermogen.

• Ingeademde (geïnhaleerde) allergenen
• Irriterende stoffen in de lucht
• Neusinfecties, irritatie en brandend gevoel in de neus
• Neussprays en geïnhaleerde stoffen
• Sterke geuren en branderige gevoelens in de neus
• Vreemde lichamen in de neus
• Weer en droge lucht
• Alarmsignalen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Ingeademde (geïnhaleerde) allergenen

Bij patiënten met een allergische reactie ontstaat een abnormale en verergerde immuunrespons op allergenen (onschadelijke stoffen die een allergische reactie uitlokken). Wanneer de neusholtes overgevoelig reageren op allergenen, spreekt men van 'allergische rhinitis' (hooikoorts). Dit kan seizoensgebonden zijn of het hele jaar door optreden. Veel voorkomende allergenen zijn pollen, sporen, stof, huisstofmijt en schimmels. Het vermijden van deze allergenen, bijvoorbeeld door het dragen van een masker tijdens het tuinieren of door regelmatig stofzuigen, kan helpen. De arts kan ook antihistaminica, neussprays, decongestiva of zoutoplossingen voorschrijven.

Irriterende stoffen in de lucht

Rook, giftige gassen en kleine deeltjes zoals zand of kolenstof zijn veel voorkomende irriterende stoffen die een branderig gevoel in de neus kunnen veroorzaken. Sommige irriterende stoffen zijn goed te ruiken, zoals rook, terwijl andere geurloos en onzichtbaar zijn. Toch reageren de neusholtes vaak door te niezen, een loopneus te veroorzaken en/of een branderig gevoel te geven.

Neusinfecties, irritatie en brandend gevoel in de neus

Een ontsteking van de neusslijmvliezen rond de neusgaten wordt in medische termen rhinitis genoemd. Deze ontsteking kan veroorzaakt worden door een infectie, allergie of andere oorzaken. Bij een verkoudheid is het neusslijmvlies geïnfecteerd. Andere neusinfecties worden veroorzaakt door virussen, bacteriën en schimmels. Soms heeft een patiënt niet-allergische niet-infectieuze rhinitis (NAINR), een vorm van rhinitis zonder allergische of infectieuze oorsprong. Verschillende irriterende stoffen in de omgeving kunnen rhinitis veroorzaken, met symptomen zoals een branderig gevoel, niezen en een loopneus. Vreemde uitlokkende factoren zijn bijvoorbeeld gekruid voedsel of hormonale veranderingen. Nasale decongestiva, antihistaminica en steroïde sprays kunnen de klachten verlichten.

Neussprays en geïnhaleerde stoffen

Neussprays worden vaak gebruikt om verschillende neusaandoeningen te behandelen. Deze sprays bevatten stoffen zoals antihistaminica, decongestiva, zoutoplossingen en steroïden. Het gebruik van neussprays kan soms het neusslijmvlies irriteren of uitdrogen, wat kan leiden tot een branderig gevoel. Ook het stoppen met het gebruik van medicinale neussprays kan rhinitis medicamentosa veroorzaken, wat gepaard gaat met branderigheid. Daarnaast kunnen geneesmiddelen zoals aspirine, ibuprofen en bepaalde bloeddrukmedicijnen de bloedstroom door de neusholtes veranderen, wat een branderig gevoel veroorzaakt. Het inademen van stimulerende middelen zoals tabak en cocaïne kan ook leiden tot neusklachten. Het vermijden van irriterende stoffen en overleg met de arts over alternatieve behandelingsopties is aanbevolen.

Sterke geuren en branderige gevoelens in de neus

Geuren zijn chemicaliën die verdampen in de lucht. Bepaalde geuren, zelfs aangename, kunnen neusgerelateerde symptomen veroorzaken, zoals een branderig gevoel. Gevoelige personen reageren sneller en heviger dan anderen. Parfums, deodoranten, luchtverfrissers, detergenten en industriële chemicaliën kunnen bij gevoelige mensen brandwonden in de neus veroorzaken. Hoe sterker de geur, hoe intenser het branderige gevoel. Ook geurloze stoffen kunnen irritatie en een branderig gevoel in de neus veroorzaken.

Vreemde lichamen in de neus

Een vreemd voorwerp in de neus is een veelvoorkomend probleem bij baby's en kleine kinderen die tijdens het spelen een voorwerp in de neus stoppen. Soms is het voorwerp zo klein dat het niet zichtbaar is vanaf de buitenkant, maar het kan toch irritatie en een branderig gevoel veroorzaken. Het branderige gevoel is vaak het eerste symptoom. Kleinere voorwerpen kunnen via de achterkant van de neusholte vallen en mogelijk verstikking veroorzaken. Sommige voorwerpen, zoals een lekkende horlogebatterij, kunnen uitgebreide schade aan de neusholte veroorzaken. EHBO kan soms nodig zijn.

Weer en droge lucht

De gezondheid van de neusholtes hangt af van het vochtgehalte. Het neusslijmvlies moet vochtig zijn om goed te functioneren. Klimatologische omstandigheden zoals extreme hitte en koude kunnen de neusholtes uitdrogen. Ook binnenshuis kunnen airconditioning en verwarmingssystemen een droge neus veroorzaken. Droge neusslijmvliezen leiden tot symptomen zoals een branderig gevoel, ophoping van gedroogd slijm, een loopneus, niezen en/of een verstopte neus. Veranderingen in het weer en droge lucht kunnen ook de bloedtoevoer naar het neusslijmvlies beïnvloeden, wat vasomotorische rhinitis veroorzaakt. Het gebruik van een luchtbevochtiger in huis en hydraterende neussprays kan helpen om het neusslijmvlies vochtig te houden.

Alarmsignalen

Hoewel de meeste oorzaken van een branderig gevoel in de neus thuis goed te behandelen zijn, is medisch advies nodig als de symptomen langer dan een week aanhouden. Daarnaast is het belangrijk om een arts te raadplegen als het branderige gevoel in de neus gepaard gaat met een of meer van de volgende symptomen:

• ademhalingsproblemen
• duizeligheid
• een loopneus met bloed
• een snelle hartslag (tachycardie)
• een vernauwde keel
• ernstige neuspijn
• flauwvallen
• hoge koorts
• netelroos (huidziekte met jeukende bultjes)
• plotselinge gevoelloosheid
• plotselinge zwakte
• plotselinge, ernstige hoofdpijn
• veranderingen in het gezichtsvermogen
• veranderingen in het spraakvermogen

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van een branderig gevoel in de neus begint met een grondige anamnese en lichamelijk onderzoek. De arts stelt vragen over de aard en duur van de symptomen, de mogelijke triggers en de aanwezigheid van bijkomende klachten zoals niezen, een loopneus of verstopte neus.

Anamnese: De arts vraagt naar:

• Duur en ernst van de symptomen
• Bijkomende klachten (zoals koorts, hoofdpijn, gezichtsveranderingen)
• Omgevingsfactoren (zoals blootstelling aan allergenen, irriterende stoffen)
• Gebruikte medicijnen en neussprays
• Eventuele allergieën en medische geschiedenis

Lichamelijk onderzoek:

• Inspectie van de neus en neusholtes met een otoscoop
• Controle van de keel en oren om andere oorzaken uit te sluiten

Aanvullende onderzoeken:

• Allergietesten: Om allergieën voor bepaalde stoffen te bevestigen of uit te sluiten
• Neusendoscopie: Een flexibele buis met een camera om de binnenkant van de neus en sinussen te bekijken
• Röntgenfoto's of CT-scan: Bij vermoeden van sinusitis of andere structurele afwijkingen
• Bacteriële kweek: Om een bacteriële infectie te identificeren als er sprake is van pus of een etterige afscheiding

Behandeling

De behandeling van een branderig gevoel in de neus hangt af van de onderliggende oorzaak. Mogelijke behandelingen zijn:

Allergische rhinitis:

• Antihistaminica: Om de allergische reactie te verminderen
• Corticosteroïde neussprays: Om ontstekingen in de neusholtes te verminderen
• Decongestiva: Voor kortdurend gebruik om zwelling van de neusslijmvliezen te verminderen
• Immunotherapie: Langdurige behandeling om de gevoeligheid voor allergenen te verminderen

Niet-allergische rhinitis:

• Neussprays met zoutoplossing: Om het neusslijmvlies vochtig te houden
• Stoominhalatie: Om de neusholtes te bevochtigen en slijm los te maken
• Vermijden van irriterende stoffen: Zoals rook en sterke geuren

Infecties:

• Antibiotica: Bij bacteriële infecties
• Antivirale middelen: Bij virale infecties (meestal is rust en hydratatie voldoende)
• Antischimmelmiddelen: Bij schimmelinfecties

Droge neusslijmvliezen:

• Luchtbevochtiger: Om de luchtvochtigheid binnenshuis te verhogen
• Hydraterende neussprays: Om het neusslijmvlies vochtig te houden

Medicamenteuze rhinitis:

• Stoppen met het gebruik van de veroorzakende neussprays of medicijnen: In overleg met de arts
• Alternatieve behandelingen: Zoals antihistaminica of corticosteroïden

Vreemde lichamen:
Verwijdering door een arts: Soms onder plaatselijke verdoving

Prognose

De prognose voor een branderig gevoel in de neus is over het algemeen goed, vooral als de oorzaak wordt geïdentificeerd en behandeld. Bij de meeste mensen verdwijnen de symptomen zodra de onderliggende oorzaak is aangepakt. Chronische gevallen, zoals allergische rhinitis, kunnen terugkerend zijn en vereisen mogelijk langdurige behandeling en management.

Complicaties

Hoewel een branderig gevoel in de neus meestal geen ernstige complicaties veroorzaakt, kunnen er bij onvoldoende behandeling of bij onderliggende aandoeningen complicaties optreden:

• Chronische sinusitis: Bij langdurige ontsteking van de neusholtes en sinussen
• Neusbloedingen: Door uitdroging of overmatig gebruik van neussprays
• Verspreiding van infectie: Naar omliggende structuren zoals de oren (otitis media) of de keel (faryngitis)
• Medicijnafhankelijkheid: Bij langdurig gebruik van decongestiva neussprays

Preventie

Preventieve maatregelen kunnen helpen om een branderig gevoel in de neus te voorkomen:

Allergiebeheer:

• Vermijden van bekende allergenen
• Regelmatig schoonmaken van huis en tapijten
• Gebruik van luchtreinigers

Vochtbalans:

• Gebruik van luchtbevochtigers in huis, vooral tijdens droge seizoenen
• Regelmatig gebruik van zoutoplossing neussprays

Vermijden van irriterende stoffen:

• Vermijden van rook, sterke geuren en vervuilde lucht
• Gebruik van maskers bij blootstelling aan stof en andere irriterende stoffen

Goede hygiëne:

• Regelmatig handen wassen om verspreiding van infecties te voorkomen
• Vermijden van het aanraken van de neus met ongewassen handen

Veilig gebruik van neussprays:

• Beperk het gebruik van decongestiva neussprays tot de aanbevolen duur
• Gebruik medicinale neussprays volgens voorschrift van de arts

Met deze maatregelen en behandelingen kunnen de meeste gevallen van een branderig gevoel in de neus effectief worden beheerd en kunnen complicaties worden voorkomen.

Lees verder

• Droge neus: Oorzaken & behandelingen voor droogheid van neus
• Jeukende neus: Oorzaken van jeuk aan de neus (kriebelneus)
• Verstopte neus (nasale obstructie) door diverse aandoeningen
• Loopneus: Afscheiding uit neus door zwelling en ontsteking
• Brandende gevoelens: Oorzaken en locaties branderig gevoel