Complicaties van aids/hiv: Infecties, ziekten en kanker

Het humaan immunodeficiëntievirus (HIV) veroorzaakt een hiv-infectie en aids. Het virus valt het immuunsysteem aan. Wanneer een patiënt besmet is met hiv, vernietigt het virus langzaam het immuunsysteem. De snelheid hiervan is variabel. De behandeling gebeurt met behulp van een combinatie van geneesmiddelen (antiretrovirale therapie). Hierdoor is het mogelijk om de vernietiging van het immuunsysteem te vertragen of stoppen. De complicaties van aids hangen vaak samen met een bepaald aantal tellingen van CD4-cellen (helpercellen van het immuunsysteem). De aids-complicaties doen zich tot slot voor aan elke lichaamsstructuur zoals de hersenen, de longen, de huid, de maag, de darmen, …

• CD4-aantallen en het immuunsysteem
  
• Infecties door aids/hiv
• Bacteriële infecties
• Parasitaire infecties
• Schimmelinfecties
• Virale infecties
• Kanker
• Invasieve baarmoederhalskanker
• Kaposisarcoom
• Lymfoom
• Ziekten
• Aids-dementie
• Bacillaire angiomatose
• Neurologische problemen
• Progressieve multifocale leuko-encefalopathie
• Wasting syndroom

CD4-aantallen en het immuunsysteem

Zodra het immuunsysteem ernstig is beschadigd, heeft de patiënt aids en krijgt hij vaker dan gezonde personen te maken met infecties en kankers. Patiënten met aids krijgen meestal een regelmatig bloedonderzoek om hun aantal CD4-cellen te controleren. CD4-cellen zijn een type T-cel. T-cellen (helpercellen) zijn een soort cel van het immuunsysteem. Een normale CD4-waarde bedraagt tussen de 500 tot 1500 cellen/mm3 bloed. Een CD4-celtelling die lager is dan normaal, wijst mogelijk op schade die het virus aanbrengt aan het immuunsysteem. Wanneer CD4 minder bedraagt dan bepaalde tellingen, kampt een patiënt sneller met specifieke soorten infecties en kankers. Deze ziekten staan bekend als complicaties van aids.

Infecties door aids/hiv

Bacteriële infecties

Longontsteking door Streptococcus pneumoniae
Patiënten met aids kampen vaker met een longontsteking veroorzaakt door de bacterie Streptococcus pneumoniae.

Mycobacterium avium
Mycobacterium avium is een bloedinfectie die resulteert uit een bacterie gerelateerd aan tuberculose (bacteriële infectie met longproblemen). Deze bacterie treft slechts zelden gezonde personen.

Salmonella-septikemie (bloedinfectie)
Salmonela-septikemie is een bloedinfectie veroorzaakt door de bacterie Salmonella. De overdracht van de bacterie verloopt via het eten van besmet voedsel. Het hele lichaam is aangetast bij de bloedinfectie.

Tuberculose
Een infectie door de bacterie Mycobacterium tuberculosis treft meestal de longen, maar soms zijn ook andere organen getroffen, zoals de darm, de bekleding van het hart of de longen, de hersenen of de bekleding van het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg).

Parasitaire infecties

Cryptosporidiose
Dit is een infectie- en diarreeziekte veroorzaakt door de protozoaire parasiet Cryptosporidium.

Isosporiasis
Isosporiasis is een chronische darminfectie veroorzaakt door de parasiet Isospora belli. Patiënten lopen de besmetting op door het eten van besmet voedsel of het drinken van besmet water. Diarree, koorts, braken en gewichtsverlies zijn de vaakst voorkomende tekenen.

Toxoplasma encefalitis
Een andere aids-complicatie is Toxoplasma encefalitis. Dit is een infectie van de hersenen veroorzaakt door de parasiet, Toxoplasma gondii. De parasiet bevindt zich vaak in uitwerpselen van katten. Toxoplasmose veroorzaakt letsels in de hersenen, de ogen (oogcomplicaties door aids), de longen en de lever.

Schimmelinfecties

Cryptokokkenmeningitis
Wanneer een patiënt met hiv lijdt aan cryptokokkenmeningitis, kampt hij met een schimmelinfectie veroorzaakt door de schimmel Cryptococcus neoformans. De schimmel tast eerst de longen (wat leidt tot een longontsteking) en hersenen (waardoor een zwelling ontstaat) aan, voordat deze zich verspreidt naar de huid, de botten en de urinewegen. Antischimmelmedicijnen zijn inzetbaar voor het behandelen van deze aidscomplicatie.

Candida-oesofagitis
Bij Candida-oesofagitis (slokdarmspruw) ontstaat een pijnlijke infectie in de slokdarm. De schimmelinfectie behandelt de arts met antimycotica.

Coccidioidomycose
Een infectie veroorzaakt door de schimmel Coccidioides immitis, die leidt tot een vorm van longontsteking (woestijnkoorts, San Joaquin Valley-koorts of Valley-koorts)

Histoplasmose
Dit is een longinfectie veroorzaakt door de schimmel Histoplasma capsulatum. Patiënten presenteren zich met griepachtige symptomen en tekenen van een longontsteking, evenals progressieve verspreide histoplasmose, een ziekte die andere organen treft.

Pneumocystis jiroveci pneumonia
Pneumocystis jiroveci pneumonia duidt op een longontsteking veroorzaakt door een schimmel. Ademhalingsproblemen, een droge hoest en koorts zijn bekende tekenen. Dit type longontsteking is te behandelen met een antischimmelmiddel.

Vaginale spruw of mondspruw
Patiënten met vaginale spruw of mondspruw (orale candidiasis) kampen met een schimmelinfectie (meestal veroorzaakt door Candida albicans). Antischimmelmedicijnen behandelen spruw.

Virale infecties

Herpes simplex-virus (HSV)
Door een verzwakt immuunsysteem bij aidspatiënten ontstaan vaker infecties. Het herpes simplex-virus veroorzaakt zweren / kleine blaren in de mond of geslachtsorganen. Deze aandoening komt ook voor bij patiënten zonder hiv/aids, maar bij patiënten met een hiv-infectie komt een HSV-infectie vaker tot uiting en zijn de symptomen meestal ook ernstiger.

Herpes zoster (gordelroos)
Hiv-patiënten met gordelroos ontwikkelen zweren / kleine blaren op een stukje huid. De reactivering van het varicella zoster-virus (hetzelfde virus dat waterpokken veroorzaakt) is verantwoordelijk voor gordelroos.

Cytomegalovirusinfectie
Bij een cytomegalovirusinfectie is vrijwel elk orgaan mogelijk getroffen. De virale infectie leidt vooral tot een longontsteking, gastro-enteritis (buikgriep: maag- en darmontsteking), encefalitis (hersenontsteking) en retinitis (een infectie van het netvlies van het oog die mogelijk leidt tot blindheid).

Kanker

Invasieve baarmoederhalskanker

Vrouwen met hiv ontwikkelen sneller baarmoederhalskanker. Onbehandeld verspreidt deze aandoening zich naar andere lichaamsdelen. De vrouw moet regelmatig naar de arts voor een gynaecologisch onderzoek om tijdig deze kankervorm op te sporen.

Kaposisarcoom

Patiënten met een hiv-infectie krijgen vaker te maken met een Kaposisarcoom. Hierbij ontstaan dan tumoren in de bloedvatwanden. Patiënten kampen dan met huidkanker, longkanker of darmkanker door een herpesvirus (HHV-8). Dit treedt mogelijk op bij elke CD4-telling, maar komt vaker voor bij lagere CD4-tellingen en komt veel vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.

Lymfoom

Een lymfoom is een vorm van kanker die de witte bloedcellen en lymfeklieren treft. Zowel een non-Hodgkin-lymfoom als een Hodgkin-lymfoom komen vaker tot stand bij patiënten met aids. Gezwollen lymfeklieren komen vaak voor bij deze kankers.

Ziekten

Aids-dementie

Patiënten met hiv die lijden aan aids-dementie ervaren een verslechtering en vertraging van de mentale functie.

Bacillaire angiomatose

Patiënten met bacillaire angiomatose ontwikkelen huidzweren. Deze resulteren uit een infectie met de bacterie Bartonella. Patiënten lopen deze bacterie op door een krab van een kat.

Neurologische problemen

Neurologische problemen komen ook vaak voor bij patiënten met hiv / aids, zoals angst, verwardheid, een depressie en dementie.

Progressieve multifocale leuko-encefalopathie

Het John Cunningham-virus veroorzaakt progressieve multifocale leuko-encefalopathie. Dit is een hersenziekte die resulteert in een ernstige achteruitgang van de mentale en fysieke functies met onder andere blindheid, mentale stoornissen en verlamming.

Wasting syndroom

Patiënten met het Wasting-syndroom ervaren minstens 10% gewichtsverlies en een verlies van eetlust, wat het gevolg is van het hiv zelf. Ze kampen minstens één maand met diarree, koorts of zwakte.

Lees verder

• Hiv (humaan immunodeficiëntievirus) en problemen aan de huid
• Hiv en aids: Virale infectie met aantasting immuunsysteem
• Hiv-infectie bij kinderen: Oorzaken, symptomen & behandeling