Schimmelallergie: Allergische reactie op schimmels

Schimmels bevinden zich binnen en buiten op heel wat plaatsen. Iedereen wordt dagelijks blootgesteld aan schimmels en meestal zijn er geen problemen. Sommige patiënten reageren echter allergisch op schimmels. Zij ervaren vooral ademhalings-, huid-, neus- en ooggerelateerde symptomen. Medicijnen verlichten de symptomen van de allergische reactie. Schimmels zijn misschien niet helemaal te vermijden maar het is wel mogelijk om het risico op een allergische reactie te verminderen dankzij het volgen van enkele maatregelen.

• Oorzaken van schimmelallergie
• Soorten schimmels
• Locatie en blootstelling van schimmels
• Risicofactoren van allergie voor schimmels
• Symptomen
• Milde tekenen
• Ernstige tekenen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van schimmelallergieën
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Preventie van allergische reactie op schimmels
• Buiten
• Binnen
• Voeding

Oorzaken van schimmelallergie

De symptomen van schimmelallergie zijn veroorzaakt door een overdreven gevoelige reactie van het immuunsysteem. Een schimmel verspreidt zich door het vrijgeven van kleine lichtgewicht sporen. Het inademen van deze sporen veroorzaakt mogelijk een allergische reactie, maar slechts een paar soorten veroorzaken allergieën. Het lichaam denkt namelijk dat de schimmelsporen vreemde indringers zijn en geeft dan allergie-veroorzakende antilichamen vrij om ze te bestrijden. Nadat de blootstelling voorbij is, produceert de patiënt nog steeds antilichamen die deze indringer onthouden, zodat het immuunsysteem bij elk later contact met de schimmel gaat reageren. Hierdoor komen stoffen zoals histamine vrij die leiden tot de symptomen van allergieën voor schimmels.

Soorten schimmels

Enkele van de meest voorkomende schimmels die allergieën veroorzaken, zijn:

• Alternaria: Een veel voorkomende buitenschimmel; een allergie voor deze schimmel is geassocieerd met ernstige astma.
• Aspergillus: Een veel voorkomende binnen- en buitenschimmel die geassocieerd os met allergische bronchopulmonale aspergillose.
• Aureobasidium: Een vaak voorkomende buitenschimmel die meestal te vinden is op papier, hout en geverfde oppervlakken.
• Candida: Vaak te vinden in de lucht tijdens natte periodes in landbouwgebieden.
• Cladosporium: De meest voorkomende buitenschimmel in de lucht.
• Epicoccum: Meestal aanwezig in grasland en landbouwgebieden.
• Fusarium: Meestal te vinden op rottende planten.
• Helminthosporum: Vaak aanwezig in warmere klimaten.
• Penicillium: Een veel voorkomende binnenschimmel; dit heeft niets te maken met een antibiotica-allergie.
• Phoma: Een buitenschimmel die vooral gebruikelijk is tijdens natte periodes.
• Rhizopus en Mucor: Meestal te vinden op rottende bladeren en vochtige binnenruimtes. Via de lucht overgedragen vormen van deze schimmels komen minder vaak voor.

Locatie en blootstelling van schimmels

Een schimmel verstopt zich niet alleen in donkere, vochtige kelders, maar groeit ook op de badkamertegels of rond de ramen. Ook in voedsel kunnen schimmels gaan groeien. Verder zijn schimmels buiten te vinden, op natte bladeren in stapels en rottend hout. Het is ook mogelijk om schimmels van buitenaf in het huis te brengen via schoenen.

Risicofactoren van allergie voor schimmels

Enkele risicofactoren zijn bekend voor schimmelallergieën:

• een beroep met blootstelling aan schimmels: landbouw, zuivel, houtkap, bakken, freeswerk, timmerwerk, serre, wijnproductie en meubelreparatie
• een familiegeschiedenis van allergieën en astma
• seizoen: In koudere klimaten zijn schimmels te vinden in de buitenlucht vanaf de late winter en een piek in de late zomer tot de vroege herfstmaanden (juli tot oktober). In warmere klimaten zijn schimmelsporen het hele jaar door te vinden, met de hoogste niveaus in de late zomer tot de vroege herfstmaanden.
• werken of wonen in een gebouw dat is blootgesteld aan overtollig vocht.
• wonen in een huis met een hoge luchtvochtigheid (hoger dan 50%)
• wonen in een huis met slechte ventilatie

Symptomen

Milde tekenen

Een patiënt die in contact komt met schimmels, ervaart volgende mogelijke tekenen:

• ademhaling en longen: hoesten, wheezing (piepend geluid bij de uitademing)
• huid: een huiduitslag, netelroos, een droge huid of schilferige huid
• neus: een loopneus, een verstopte neus, postnasale drip (keelslijmen in de achterkant van de keel), niezen
• ogen: jeukende ogen en/of tranende ogen

Ernstige tekenen

Anafylaxie
Zeer zelden kampen patiënten met anafylaxie, een ernstige allergische reactie. Een anafylactische shock is een levensbedreigende allergische reactie waarbij weefsels in verschillende lichaamsdelen histamine en andere boodschapperchemicaliën afgeven, waardoor een zwelling van de keel en andere symptomen ontstaan. Door de zwelling van de keel ontstaat kortademigheid die lijdt tot de dood als de patiënt geen snelle behandeling krijgt. Verder resulteert een anafylactische shock ook in blauwachtige huidskleur (cyanose), een zwakke pols en een verlaagde bloeddruk (hypotensie).

Astma
Verder ontwikkelen patiënten met astma die een schimmelallergie hebben, soms een ernstige astma-aanval bij de blootstelling aan schimmels. Dit uit zich in bijvoorbeeld hoesten, wheezing, kortademigheid en een beklemd gevoel op de borst.

Diagnose en onderzoeken

Een allergoloog bevestigt de diagnose van een allergie voor schimmels. Hij bevraagt de patiënt over de symptomen en voert een algemeen lichamelijk onderzoek uit. Als hij denkt dat de patiënt lijdt aan een schimmelallergie, zijn testen nodig om dit te bevestigen. Dit gebeurt met behulp van een huidpriktest waarbij hij verdunde hoeveelheden gewone of verdachte allergenen (uitlokkende stoffen) op de huid van de arm of rug aanbrengt met behulp van kleine prikjes. Bij allergische patiënten verschijnt een verhoogt bultje op de prikplaats. Verder is ook een bloedonderzoek (radioallergosorbent-test) nuttig voor het opsporen van antilichamen.

Behandeling van schimmelallergieën

Zelfzorg

De patiënt is veelal gebaat met vrij verkrijgbare antihistaminica (medicijnen voor het behandelen van een allergische reactie), oogdruppels of decongestivumneussprays (om de zwelling van de slijmvliezen van de neus te verminderen). Ook is het nuttig om de neus te spoelen met zout water wanneer irriterende neusklachten aanwezig zijn. Ook zijn er tal van speciale neussprays / neusspoelingen op de markt beschikbaar voor het verlichten van allergische klachten.

Professionele medische zorg

Medicijnen
Indien deze medicijnen onvoldoende effectief zijn, praat de patiënt best met een arts. Hij schrijft namelijk sterkere voorgeschreven medicijnen voor zoals nasale corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers die toegediend worden via de neus) of krachtigere antihistaminicaneussprays. Soms schrijft de arts het medicijn Montelukast (Singulair) voor. Dit is een tablet die de patiënt via de mond inneemt om de werking van leukotriënen te blokkeren (chemicaliën van het immuunsysteem die allergiesymptomen veroorzaken). Het geneesmiddel is effectief voor de behandeling van allergisch astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen) en een schimmelallergie. Een patiënt met anafylaxie moet tot slot meteen epinefrine of adrenaline toegediend krijgen.

Immunotherapie
Een allergoloog bepaalt of immunotherapie nuttig is, want niet voor elke schimmelallergie werkt immunotherapie even goed. Hierbij krijgt de patiënt geleidelijk en opbouwend schimmelsporen geïnjecteerd zodat het lichaam leert om om te gaan met dit allergeen.

Preventie van allergische reactie op schimmels

Voor patiënten die allergisch reageren op een schimmel, is het lastig om dit helemaal te vermijden. Niettemin zijn enkele tips voorhanden om de blootstelling aan een schimmel zo veel mogelijk te voorkomen.

Buiten

Om problemen van allergieën voor buitenschimmels te voorkomen is het nuttig om binnen te brengen wanneer de schimmelsporen hoog zijn. Ook houden mensen natte bladeren uit de buurt van het huis door deze weg te harken met een stofmasker op. Voorts reinigen mensen hun goten ook regelmatig. Ook verwijderen mensen het stilstaand water in de tuin. Tot slot gaan allergische mensen niet meteen na een regenbui of bij mistig of vochtig weer naar buiten omdat de schimmelconcentratie dan hoog is.

Binnen

Om schimmelallergieën in huis weg te houden in huis doen mensen de schoenen uit aan de deur. Ook reinigen mensen de badkamer vaak met bleekwater en verwijderen ze zeepresten die mogelijk schimmel bevatten. Bij het douchen openen mensen voorts de raam of gebruiken ze een afzuigventilator. Eventuele lekken moeten mensen meteen aanpakken. Natte gebieden moeten voorts binnen 48 uur gedroogd worden zodat de schimmel niet kan groeien. Een luchtontvochtiger is nuttig in vochtige kelders of andere ruimtes. Slapen doen mensen met de ramen dicht zodat buitenschimmels ook effectief buiten blijven. Tot slot gebruiken mensen een stofzuiger met een HEPA-filter.

Voeding

Verder verminderen mensen het risico op door voedsel overgedragen schimmels door zorgvuldig te kiezen wat ze eten. Dit houdt ook in dat mensen het eten controleren maar niet gaan ruiken of het eten bedorven is, want op deze manier ademen ze ook schimmelsporen in.

Een aantal voedingsmiddelen bevatten schimmels en vermijden mensen die hierop allergisch reageren best:

• azijn en voedsel dat azijn bevat, zoals slasaus, ketchup en augurken
• brood en ander voedsel gemaakt met gist
• champignons
• gedroogd fruit zoals dadels, pruimen, vijgen en rozijnen
• hotdogs, worsten
• ingeblikte sappen
• kaas
• restanten die meer dan drie of vier dagen oud zijn
• sojasaus
• vlees en vis (ingebed en gerookt)
• vlees of vis
• zure room, zure melk en karnemelk
• zuurkool

Lees verder

• Allergieën en allergische reactie: Contact met allergenen
• Allergisch astma: Ontstoken luchtwegen door allergenen
• Immunotherapie: Allergie-injecties voor behandeling allergie
• Antihistaminica: Geneesmiddelen tegen allergische reacties
• Aspergillose: Schimmelinfectie met longproblemen