Nikkelvergiftiging: Overmatige blootstelling aan nikkel

Nikkel is een zilverwit, toxisch metaal dat van nature voorkomt in de aardkorst. Het is prevalent aanwezig in verschillende industrieën, cosmetica, sieraden, tandheelkundige apparaten, voedingsmiddelen en kookgerei. Langdurige blootstelling aan nikkel, vooral in industriële en professionele omgevingen, kan aanzienlijke gezondheidsrisico's met zich meebrengen. Het menselijk lichaam is niet goed uitgerust om zware metalen te verwerken. Nikkel is inert en vertoont geen biologische activiteit. Contact met nikkel kan daarom leiden tot gezondheidsproblemen zoals long- en huidproblemen en nierbeschadiging. Het vermijden van beroepsmatige blootstelling aan nikkel kan helpen om symptomen en gezondheidsrisico's te voorkomen.

• Blootstellingswijzen aan nikkel
• Industrie
• Persoonlijke verzorging en sieraden
• Tandheelkundige apparaten
• Voeding en kookgerei
• Andere blootstellingsvormen van nikkel
• Effecten van en symptomen door overmatige blootstelling aan nikkel
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van nikkeltoxiciteit
• Preventie van nikkelvergiftiging

Blootstellingswijzen aan nikkel

Nikkel komt voor in verschillende omgevingen en producten, waardoor het op verschillende manieren het lichaam kan binnendringen. Hier volgt een overzicht van de belangrijkste blootstellingsbronnen:

Industrie

Nikkel is veelvuldig aanwezig in industriële omgevingen, vooral in de raffinage, bij het maken van machineonderdelen, het galvaniseren en lassen. Daarnaast kan nikkel vrijkomen uit vernikkelde gereedschappen, luchtvervuiling door de verbranding van oliën en kolen, en industrieel loodgieterswerk, wat leidt tot overmatige blootstelling.

Persoonlijke verzorging en sieraden

Sieraden bevatten vaak nikkel. Ongeveer 10-20% van de bevolking is allergisch voor nikkel (nikkelallergie) en ervaart huiduitslag bij contact. Nikkelvrije juwelen zijn beschikbaar als alternatief. Nikkel kan ook aanwezig zijn in bepaalde cosmetica.

Tandheelkundige apparaten

Nikkel wordt aangetroffen in kwikamalgaamvullingen, prothesen en andere tandheelkundige apparaten. Wanneer nikkel in contact komt met speeksel, zure vloeistoffen en temperatuurschommelingen, kan corrosie optreden, wat tot opname van nikkel in het lichaam kan leiden.

Voeding en kookgerei

Nikkel kan ook via voeding en kookgerei in het lichaam terechtkomen. Hoewel de blootstelling via deze weg doorgaans laag is, zijn er enkele producten die kleine hoeveelheden nikkel bevatten:

• aardappelen
• bakpoeder
• chocolade
• erwten
• gehydrogeneerde vetten en plantaardige oliën
• granen
• imitatie slagroom
• kookgerei en potten (gemaakt van roestvrij staal)
• margarine- en imitatieboterpasta
• noten
• peulvruchten
• pindakaas (gehydrogeneerd)
• plantaardig bakvet
• rooibosthee en andere rode thee
• schaaldieren zoals mosselen en oesters
• water dat niet goed gefilterd is

Andere blootstellingsvormen van nikkel

Er zijn ook andere vormen van blootstelling aan nikkel:

• chirurgische implantaten (zoals heup-, knie-, cochleaire en hartimplantaten)
• batterijen
• magneten
• munten
• tabaksrook

Effecten van en symptomen door overmatige blootstelling aan nikkel

De mate van schade door blootstelling aan nikkel hangt af van verschillende factoren:

• blootstelling aan andere chemicaliën
• dosis (hoeveelheid nikkel)
• duur (hoe lang de blootstelling duurt)
• persoonlijke gezondheidstoestand
• leeftijd
• levensstijl
• manier van contact
• geslacht
• voedingspatroon

De symptomen van nikkelvergiftiging kunnen variëren en omvatten mogelijk:

• Algemeen: algemeen gevoel van ziekte (malaise), chronische ontsteking door een auto-immuunziekte, hoofdpijn, koorts, slapeloosheid, lage bloeddruk (hypotensie), hoge bloeddruk (hypertensie), zweten
• Haar: mannelijke kaalheid
• Hart: hartaanval, versnelde hartslag (tachycardie), hartkloppingen, myocarditis (ontsteking van de hartspier)
• Huid: bloedingen, cyanose (blauwzucht van huid, nagels en lippen), eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid), huiduitslag of nikkeldermatitis met jeuk aan de vingers, handen en onderarmen
• Kanker: borstkanker, mondkanker, longkanker, neuskanker, hoofd- en halskanker, prostaatkanker, darmkanker
• Lever: leverschade
• Luchtwegen: ademhalingsproblemen, astma (chronische ontsteking van de luchtwegen), bronchitis (ontsteking van de luchtpijpvertakkingen), chronische hoest, longontsteking, een strak gevoel op de borst, verminderde longfunctie, kortademigheid, longfibrose (littekenvorming in de longen), pijn op de borst
• Maag en Darmen: braken, buikpijn, diarree, misselijkheid
• Nieren: nierschade, nieroedeem
• Spieren: spierpijn, spiertrekkingen, tetanie (spierkrampen door elektrolytenstoornissen)
• Voortplanting: onvruchtbaarheid, verminderd aantal spermacellen, miskraam en aangeboren afwijkingen
• Zenuwstelsel: duizeligheid, depressie, ontwikkelingsachterstand, prikkelbaarheid, gezichtsproblemen, suïcidale gedachten (gedachten over zelfdoding), verlamming, vertigo

Diagnose en onderzoeken

Om de blootstelling aan nikkel te beoordelen en de mogelijke gezondheidsrisico's te bepalen, worden verschillende onderzoeken uitgevoerd:

• Bloedonderzoek (): Metingen van de nikkelconcentratie in het bloed helpen bij het inschatten van de blootstellingsniveaus.
• Ontlastingsonderzoek ([ARTIKEL=189201]): Analyse van ontlasting om de aanwezigheid van nikkel te controleren.
• Urineonderzoek ([ARTIKEL=189538]): Bepalen van nikkelconcentraties in de urine om blootstelling te evalueren.

Het is belangrijk op te merken dat deze metingen niet altijd de potentiële gezondheidseffecten van nikkel blootstelling nauwkeurig voorspellen.

Behandeling van nikkeltoxiciteit

Bij nikkelvergiftiging wordt doorgaans de volgende behandeling toegepast:

• Zuurstoftherapie: Om de zuurstofniveaus in het lichaam te verhogen.
• Chelatietherapie ([ARTIKEL=181184]): Dit omvat het gebruik van chelaatvormers die zware metalen uit het lichaam verwijderen.
• Medicatie: Toediening van natriumdiethyldithiocarbamaat (een chelaatvormer) in combinatie met [ARTIKEL=172274]antibiotica, zuurstof en corticosteroïden (ontstekingsremmers).
• Bedrust: De patiënt krijgt rust om het lichaam te helpen herstellen van de blootstelling.

Preventie van nikkelvergiftiging

Om gezondheidsproblemen door nikkel te voorkomen, zijn de volgende maatregelen aan te raden:

• Minimaliseer blootstelling: Vermijd contact met nikkel door sieraden en andere producten die nikkel bevatten.
• Veiligheidsmaatregelen in de industrie: Werkgevers dienen adequate veiligheidsmaatregelen te treffen om blootstelling aan nikkel te beperken, zoals het dragen van beschermende kleding en het gebruik van afzuiginstallaties.
• Vervangende materialen: Overweeg het gebruik van nikkelvrije alternatieven in producten zoals sieraden en tandheelkundige apparatuur.
• Verander van tewerkstelling: Indien werkzaam in een sector met hoge nikkelblootstelling, kan het overwegen van een andere functie of werkplek helpen om de blootstelling te verminderen.

Door deze richtlijnen te volgen, kan de blootstelling aan nikkel verminderd worden, wat helpt om de gezondheid te beschermen en symptomen van nikkelvergiftiging te voorkomen.

Lees verder

• Vergiftiging: Oorzaken, symptomen, behandeling en preventie
• Tegengif (antidotum): Werking & lijst tegengiffen (antidota)