Kneuzing: symptomen, oorzaken, behandeling en prognose
Een kneuzing is een beschadiging van het onderhuidse weefsel als gevolg van een val, slag of stoot. Het gevolg is een pijnlijke, gezwollen plek die later blauw kan kleuren. Een kneuzing of blauwe plek is een veel voorkomende vorm van letsel. Een contusie is de medische term voor kneuzing. Een kneuzing ontstaat wanneer kleine bloedvaten beschadigd raken of kapot zijn. De verwonding die nodig is om een blauwe plek te vormen, varieert met de leeftijd en het gebruik van bepaalde medicijnen. Je kunt overal een kneuzing oplopen, zoals voet, pols, hand, bovenbeen, knie, enkel, scheenbeen, elleboog, voet en heup. Het herstel varieert, maar vaak zijn de klachten binnen twee weken verdwenen.- Wat is een kneuzing?
- Beschadiging van het onderhuidse weefsel
- Ouderen
- Medicatie
- Aandoeningen
- Symptomen van een kneuzing
- Hoe kun je een kneuzing onderscheiden van andere veelvoorkomende verwondingen?
- Kneuzing
- Verstuiking
- Breuk (botbreuk)
- Verrekking (spierscheuring)
- Oorzaken van een kneuzing
- Kneuzingen bij kinderen
- Wanneer moet je je zorgen maken?
- Wat kun je doen als je je zorgen maakt?
- Conclusie
- Langdurige kneuzingen of complicaties
- Alarmsymptomen
- Onderzoek en diagnose
- Anamnese
- Lichamelijk onderzoek
- Beeldvormend onderzoek
- Behandeling van kneuzingen
- Directe maatregelen na het incident
- Vermijden van medicijnen die blauwe plekken verergeren
- Aanvullende behandelingsopties
- Conclusie
- Prognose
- Preventie
Kneuzing / Bron: KoS, Wikimedia Commons (Publiek domein)Wat is een kneuzing?
Beschadiging van het onderhuidse weefsel
Een kneuzing wordt veroorzaakt wanneer kleine bloedvaten worden beschadigd of kapot gaan als gevolg van trauma op de huid, door val, slag of stoot. De zwelling en de blauwe plek is het gevolg van bloed dat lekt uit deze beschadigde bloedvaten in de omringende weefsels, maar ook van de reactie van het lichaam op de verwonding. De medische term van kneuzing is contusie. Een paarsachtige, platte blauwe plek die ontstaat wanneer bloed naar de bovenste lagen van de huid lekt, wordt een hematoom genoemd.Ouderen
De verwonding die nodig is om een blauwe plek te krijgen, varieert met de leeftijd. Blauwe plekken komen gemakkelijker voor bij ouderen omdat hun haarvaten kwetsbaarder zijn dan die van jonge mensen. Ofschoon het bij een jong kind nogal wat kracht kan vergen om een blauwe plek te veroorzaken, kunnen zelfs lichte oneffenheden en schaafwonden bij een ouderen ernstige blauwe plekken veroorzaken. Bloedvaten worden kwetsbaarder met het voortschrijden der jaren en blauwe plekken kunnen zelfs optreden zonder voorafgaande verwonding bij ouderen.Medicatie
Hoe snel of hoe vaak je blauwe plekken krijgt kan ook worden beïnvloed door medicijnen die de bloedstolling verstoren (en dus meer bloedingen in de huid of weefsels veroorzaken). Dit kunnen medicijnen zijn als niet-steroïde ontstekingsremmers, bijvoorbeeld ibuprofen en naproxen, en zelfzorgmedicijnen, zoals aspirine. Warfarine wordt vaak voorgeschreven door artsen om stolling te voorkomen bij patiënten die bloedstolsels in hun benen of hart hebben gehad. Warfarine kan ernstige blauwe plekken veroorzaken, vooral als de dosis die je voorgeschreven krijgt erg hoog is. Cortisone medicijnen, zoals prednison, bevorderen kneuzingen doordat het de kwetsbaarheid van de kleine bloedvaatjes in de huid vergroot.Aandoeningen
Patiënten met erfelijke stollingsproblemen (zoals bij hemofilie) of verworven stollingsproblemen (zoals bij patiënten met leverziekten zoals levercirrose) kunnen uitgebreide kneuzingen, onverklaarde bloeduitstortingen of zelfs levensbedreigende bloedingen ontwikkelen. Soms zijn spontane blauwe plekken een teken van een probleem met het beenmerg.Symptomen van een kneuzing
Kneuzingen kunnen worden geassocieerd met gevoeligheid en pijn van het aangedane gebied. Er treedt een typerende blauwe plek op en kneuzingen veranderen van uiterlijk in de loop van de tijd, en het is in principe mogelijk om een inschatting te maken van hoe oud een blauwe plek is door af te gaan op het uiterlijk ervan. Wanneer het voor het eerst verschijnt, zal een blauwe plek er roodachtig uitzien, als gevolg van de kleur van het bloed in de huid. Na één tot twee dagen ondergaat het roodachtige ijzer uit het bloed een verandering en de blauwe plek zal blauw of paars kleuren Op dag zes verandert de kleur in groen en op dag acht tot negen ziet de blauwe plek er geelachtig bruin uit. Over het algemeen wordt het gekneusde gebied binnen twee tot drie weken door het lichaam hersteld, waarna de huid weer zijn normale uiterlijk heeft.Hoe kun je een kneuzing onderscheiden van andere veelvoorkomende verwondingen?
Het kan soms lastig zijn om een kneuzing te onderscheiden van andere verwondingen, zoals verstuikingen, breuken of verrekkingen. Hier is een eenvoudige uitleg over hoe je het verschil kunt herkennen:Kneuzing
- Een kneuzing ontstaat door een klap of stoot die de bloedvaten onder de huid beschadigt, wat leidt tot een blauwe plek.
- Je ziet meestal een verkleuring (blauw, paars, groen, geel) en voelt pijn of gevoeligheid op het getroffen gebied.
- De pijn is vaak oppervlakkig en het gebied kan wat opgezwollen zijn, maar je kunt het lichaamsdeel nog wel bewegen.
- Er is geen sprake van botbreuken of gescheurde gewrichten.
Verstuiking
- Een verstuiking gebeurt wanneer je een gewricht te ver buigt of draait, waardoor de banden (ligamenten) rond het gewricht uitrekken of scheuren.
- Dit komt vaak voor in enkels, knieën of polsen.
- Bij een verstuiking ervaar je direct zwelling, pijn en soms ook blauwe plekken, maar de belangrijkste aanwijzing is dat het gewricht moeilijk te bewegen of instabiel is.
- De pijn zit dieper in het gewricht dan bij een gewone kneuzing.
Breuk (botbreuk)
- Een breuk is een gebroken bot. Dit gebeurt meestal door een harde klap of val.
- Bij een breuk is de pijn vaak scherp en intens, vooral als je probeert het gebroken gebied te bewegen.
- Zwelling en blauwe plekken verschijnen ook, maar het gebroken bot kan het moeilijk of zelfs onmogelijk maken om het lichaamsdeel te bewegen.
- Soms zie je een abnormale stand van een arm of been of hoor je een krakend geluid bij het moment van de breuk.
Verrekking (spierscheuring)
- Een verrekking of spierscheur ontstaat wanneer je een spier of pees (de band die spieren met botten verbindt) overbelast of scheurt, vaak tijdens het sporten.
- Je voelt een scherpe pijn in de spier, soms met zwelling of blauwe plekken, maar de pijn is meer gelokaliseerd in de spier zelf.
- Bewegingen zijn pijnlijk, vooral bij gebruik van de aangedane spier, maar het gewricht zelf blijft meestal stabiel.
Oorzaken van een kneuzing
Een kneuzing komt door een beschadiging van het onderhuidse weefsel als gevolg van een val, slag of stoot. Je krijgt meestal een kneuzing en blauwe plekken als je ergens tegenaan stoot of botst of als er iets met kracht tegen je aankomt. Een kneuzing kan ook optreden bij sporters die intensief trainen, zoals atleten en gewichtheffers (bodybuilders). Deze blauwe plekken zijn het gevolg van microscopische scheurtjes in bloedvaten onder de huid. Spontane, onverklaarbare blauwe plekken die gemakkelijk of zonder duidelijke reden optreden, kunnen wijzen op een bloedingsstoornis, vooral als de blauwe plekken gepaard gaan met regelmatig terugkerende bloedneuzen of bloedend tandvlees.Kneuzingen bij kinderen
Kneuzingen bij ouderen komen vaak voor omdat hun huid met het ouder worden dunner is geworden. De weefsels die de onderliggende bloedvaten ondersteunen, zijn kwetsbaarder en blauwe plekken verschijnen dan sneller. Kneuzingen komen ook vaker voor bij mensen die bloedverdunners nemen.Kneuzingen bij kinderen zijn normaal gesproken het gevolg van vallen, stoten en spelen, wat allemaal hoort bij opgroeien. Maar in sommige gevallen kunnen kneuzingen, vooral als ze op ongebruikelijke plekken zitten of vaak voorkomen, een teken zijn van mishandeling. Het is belangrijk om alert te zijn en te weten wanneer je je zorgen moet maken. Hier is een eenvoudige uitleg:
Wanneer moet je je zorgen maken?
Wanneer moet je je wel zorgen maken als ene kind kneuzingen heeft?Ongebruikelijke plekken voor kneuzingen
- Kneuzingen door normale activiteiten verschijnen meestal op plekken zoals knieën, ellebogen en scheenbenen.
- Als je kneuzingen ziet op ongebruikelijke plaatsen zoals het gezicht, achter de oren, nek, rug, borst, buik, dijen of billen, kan dit zorgelijk zijn. Dit zijn plekken waar kinderen minder vaak blauwe plekken krijgen door spelen of vallen.
Frequent of patroon van kneuzingen:
- Een enkele blauwe plek is meestal geen reden tot bezorgdheid, maar als een kind vaak en op verschillende momenten nieuwe kneuzingen heeft, vooral op die ongebruikelijke plekken, kan dit wijzen op een probleem.
- Kneuzingen die in patronen verschijnen, zoals vingerafdrukken, riemslagen of andere vormen, zijn ook een rode vlag. Deze kunnen ontstaan door herhaalde of specifieke vormen van geweld.
Onverklaarbare kneuzingen:
- Als een kind kneuzingen heeft zonder een duidelijke uitleg of als het verhaal over hoe de kneuzing is ontstaan niet klopt met de plek en vorm van de kneuzing, kan dit een teken zijn van mishandeling.
- Als het kind bang lijkt of zich terugtrekt wanneer er over de kneuzing wordt gesproken, is dit ook zorgwekkend.
Wat kun je doen als je je zorgen maakt?
Als je je zorgen maakt, wat kun je dan doen? Welke stappen kun je dan zetten?- Observeren: Als je merkt dat een kind regelmatig ongebruikelijke of onverklaarbare kneuzingen heeft, let dan op andere tekenen van mishandeling, zoals angstig gedrag, plotselinge stemmingswisselingen, slechte hygiëne, of moeite met contact leggen met volwassenen.
- Praat met het kind: Op een kalme en niet-bedreigende manier kun je proberen het kind te vragen wat er is gebeurd. Laat het kind weten dat je om hem of haar geeft en dat je luistert. Probeer het kind niet onder druk te zetten, maar bied een veilige ruimte om te praten.
- Zoek hulp: Als je vermoedt dat een kind wordt mishandeld, is het belangrijk om direct contact op te nemen met een professional. Dit kan een huisarts, leerkracht, maatschappelijk werker of de kinderbescherming zijn. Zij kunnen de situatie verder onderzoeken en het kind beschermen. Je kunt ook anoniem melding maken als je bezorgd bent, maar niet zeker weet wat er aan de hand is.
Conclusie
Het is belangrijk om kneuzingen bij kinderen niet zomaar te negeren, vooral als ze op ongebruikelijke plaatsen verschijnen of vaak terugkeren. Wees alert en bied steun als je iets verdachts opmerkt. Mishandeling is een ernstige zaak, en als je twijfelt, is het beter om actie te ondernemen en het welzijn van het kind voorop te stellen.Langdurige kneuzingen of complicaties
Als een kneuzing langer dan normaal aanhoudt en niet binnen twee tot drie weken geneest, kan dit wijzen op een aantal mogelijke problemen. Soms kan er blijvende verkleuring van de huid optreden, wat betekent dat de blauwe plek niet helemaal verdwijnt en er een lichte, donkere of gele vlek achterblijft op de huid.Ook kan er onderliggende schade zijn, bijvoorbeeld aan spieren, pezen of botten, die niet meteen zichtbaar was. In sommige gevallen kan er sprake zijn van een bloedprop die niet goed is opgelost, of een infectie als er sprake was van een open wond.
Het is verstandig om medische hulp te zoeken als:
- De kneuzing na een paar weken nog steeds erg pijnlijk is of niet kleiner wordt.
- Er een harde knobbel onder de blauwe plek zit die niet weggaat.
- Je zonder duidelijke reden vaak nieuwe blauwe plekken krijgt.
- De kneuzing erg groot is of blijft groeien.
- Je blauwe plekken hebt die gepaard gaan met andere symptomen zoals koorts, vermoeidheid of zwellingen op andere plekken van het lichaam.
Deze symptomen kunnen wijzen op onderliggende gezondheidsproblemen die medische aandacht nodig hebben.
Alarmsymptomen
In sommige gevallen kan een kneuzing een teken zijn van een ernstiger probleem. Het is belangrijk om te weten wanneer je direct een arts moet raadplegen. Hier zijn enkele signalen van een kneuzing die medische noodsituaties kunnen aangeven:- Plotselinge, onverklaarbare kneuzingen: Als je regelmatig kneuzingen krijgt zonder duidelijke reden (bijvoorbeeld zonder te vallen of jezelf te stoten), kan dit een teken zijn van een onderliggende bloedingsstoornis of een probleem met je bloedstolling. Dit kan bijvoorbeeld veroorzaakt worden door leverziekten, hemofilie of beenmergproblemen.
- Zeer grote kneuzingen of snelgroeiende blauwe plekken: Als een kneuzing erg groot is of blijft groeien, kan er sprake zijn van ernstige inwendige bloedingen. Dit kan duiden op een onderliggende schade, zoals aan spieren of botten, of zelfs op een ernstiger probleem zoals een bloedprop.
- Ernstige pijn en zwelling: Als je kneuzing gepaard gaat met hevige pijn, een grote zwelling of als het getroffen gebied stijf en moeilijk beweegbaar is, kan dit wijzen op diepe weefselschade of zelfs een botbreuk. In dat geval is een medisch onderzoek nodig om ernstige verwondingen uit te sluiten.
- Blauwe plekken rond de ogen na hoofdletsel: Dit kan duiden op een hersenschudding of schedelbasisfractuur, vooral als het optreedt zonder directe impact op de ogen. Dit soort kneuzingen staat bekend als "racoon eyes" en moet onmiddellijk door een arts worden beoordeeld.
- Kneuzingen gepaard met andere symptomen: Als je kneuzingen gepaard gaan met koorts, zwakte, extreme vermoeidheid, bloedend tandvlees, of onverklaarbare bloedneuzen, kan dit wijzen op een onderliggende infectie of bloedziekte. Dit moet zo snel mogelijk worden onderzocht.
Onderzoek en diagnose
Bij een kneuzing is de diagnose meestal eenvoudig te stellen door een arts op basis van de zichtbare symptomen en een lichamelijk onderzoek. De arts zal je vragen stellen over hoe de verwonding is ontstaan en naar je klachten luisteren. De volgende stappen kunnen deel uitmaken van het onderzoek en de diagnose van een kneuzing:Anamnese
De arts vraagt hoe de verwonding is ontstaan, wanneer de klachten begonnen en of er sprake is van eerdere blessures op dezelfde plek. Ook wordt er gevraagd naar de aard van de pijn, zwelling, en eventuele bewegingsbeperkingen.Lichamelijk onderzoek
Tijdens het lichamelijk onderzoek zal de arts de kneuzing bekijken. De kneuzing kan zich presenteren als een blauwe of paarse plek op de huid met zwelling. De arts zal mogelijk ook druk uitoefenen op de getroffen plek om de mate van pijn en zwelling vast te stellen. Bewegingen van het gewricht of de spieren rondom de kneuzing worden ook gecontroleerd.Beeldvormend onderzoek
Bij twijfel over de ernst van de blessure, zoals wanneer de arts vermoedt dat er sprake is van een breuk of ander letsel naast de kneuzing, kan hij of zij beeldvormende onderzoeken aanvragen. Dit kan een röntgenfoto, MRI-scan of echografie zijn om te kijken of er sprake is van botbreuken, spier- of peesletsel.Behandeling van kneuzingen
Er zijn verschillende maatregelen die je kunt nemen om de klachten van een kneuzing te verlichten en het herstel te bevorderen. Deze maatregelen helpen pijn te verminderen, zwelling tegen te gaan en de genezing te versnellen.Directe maatregelen na het incident
- Koud kompres: Direct na het oplopen van een kneuzing kun je het beste een koud kompres aanbrengen op de aangedane plek. Doe ijs in een plastic zak en wikkel de zak in een handdoek. Plaats het kompres op het geblesseerde gebied, maar leg nooit ijs direct op de huid om bevriezing te voorkomen. Je kunt ook een zak diepgevroren doperwten gebruiken, die zich goed aanpast aan de vorm van het gekneusde gebied en opnieuw kan worden ingevroren voor later gebruik.
- Kou vermindert zwelling: Door het aanbrengen van kou vermindert de bloedstroom naar het gebied, waardoor het bloeden in de huid wordt beperkt en de omvang van de kneuzing wordt verminderd. Dit helpt ook de zwelling te verminderen.
- Plek omhoog leggen: Indien mogelijk, leg het gekneusde lichaamsdeel boven het niveau van het hart. Dit helpt om de bloedtoevoer naar het gebied te verminderen en gaat verdere bloeding en zwelling tegen.
Vermijden van medicijnen die blauwe plekken verergeren
Medicijnen vermijden: Sommige medicijnen, zoals niet-steroïde ontstekingsremmers (zoals ibuprofen) of bloedverdunners, kunnen blauwe plekken verergeren. Vermijd deze medicijnen indien mogelijk, maar stop nooit op eigen houtje met het gebruik van medicijnen die door een arts zijn voorgeschreven. Overleg altijd met een arts voordat je medicatie aanpast.
Arnica montana / Bron: H. Zell, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Aanvullende behandelingsopties
- Arnica zalf of gel: Arnica is een natuurlijk middel dat vaak wordt gebruikt om kneuzingen te verlichten. Het heeft ontstekingsremmende eigenschappen die helpen om zwelling te verminderen en het herstel te versnellen. Je kunt het direct op de blauwe plek aanbrengen.
- Vrij verkrijgbare crèmes en gels: Crèmes en gels zoals ibuprofen- of diclofenac-gel (ontstekingsremmers) kunnen helpen om pijn en zwelling te verminderen. Heparine-zalf kan de doorbloeding bevorderen en kan ook bijdragen aan een snellere genezing van kneuzingen.
- Compressie: Het gebruik van een elastisch verband of compressieverband kan de zwelling helpen verminderen door druk uit te oefenen op het gekneusde gebied. Zorg ervoor dat het verband niet te strak zit om de bloedsomloop niet te belemmeren.
- Warmtebehandeling: Na de eerste 48 uur, wanneer de zwelling is verminderd, kan warmte helpen om de bloedcirculatie te verbeteren en de genezing te versnellen. Gebruik een warm kompres of een warme doek om stijve spieren te ontspannen en pijn te verlichten.
- Fysiotherapie: Als de kneuzing ernstig is en je merkt dat er stijfheid, spierzwakte of bewegingsbeperkingen ontstaan, kan fysiotherapie nuttig zijn. Een fysiotherapeut kan specifieke oefeningen en technieken aanbieden om het gekneusde gebied weer soepel en sterk te maken, vooral bij kneuzingen in spieren en gewrichten die veel worden gebruikt.
- Voeding en supplementen: Het eten van voeding rijk aanvitamine C en K kan het herstel bevorderen. Vitamine C helpt bij de wondgenezing, terwijl vitamine K belangrijk is voor de bloedstolling. Supplementen zoals bromelaïne, een enzym uit ananas, kunnen ook helpen om ontstekingen en zwellingen te verminderen.
Conclusie
De basismaatregelen voor het behandelen van een kneuzing, zoals het aanbrengen van een koud kompres en het hooghouden van de aangedane plek, zijn essentieel voor het verminderen van pijn en zwelling. Aanvullende opties, zoals het gebruik van Arnica zalf, vrij verkrijgbare crèmes, compressieverbanden en warmtebehandeling, kunnen helpen het herstel te versnellen en ongemak te verminderen. Bij ernstigere kneuzingen kan fysiotherapie noodzakelijk zijn om volledige functionaliteit te herstellen.Prognose
De prognose of vooruitzichten van een kneuzing hangt af van het feit of er onderliggende medische ziekten of aandoeningen zijn. Normaal gesproken is een kneuzing binnen enkele weken opgeknapt. Meestal verdwijnen de pijn en zwelling binnen twee weken.Preventie
De volgende maatregelen kunnen een kneuzing voorkomen:- Draag beschermende kleding, zoals scheenbeschermers, knieschermers, etc.) tijdens het sporten, want veilig sporten draagt bij aan het voorkomen van kneuzingen
- plaats geen meubels uit de buurt van deuropeningen of in wandelroutes in huis
- verberg telefoon- en elektriciteitssnoeren zodat je er niet over kunt struikelen.
- zorg dat de vloeren droog blijven en dat tapijten slipbestendig zijn
- houd vloeren vrij van rommel en rondslingerende spullen of speelgoed
- plaats een nachtlampje of gebruik een zaklantaarn als je 's nachts naar de badkamer moet lopen
