Tintelende tong: oorzaken en symptomen van prikkende tong

Last van een tintelende tong? Een verdoofde, prikkende of tintelende tong, staat medisch bekend als 'paresthesie van de tong' en treedt vaak op als gevolg van een verstoorde werking van één of meer sensorische zenuwen. De medische term voor de afwezigheid van gevoel is 'anesthesie'. Een tintelende tong kan ook worden veroorzaakt door een verstoorde ademhaling, vaak gezien bij hyperventilatie. Tintelingen in de tong kunnen voorts worden veroorzaakt door bepaalde aandoeningen. Dit gaat vaak gepaard met andere klachten. De bangrijkste oorzaken van een tintelende, prikkelende, dove of gevoelloze tong zijn vaak snel te verhelpen. Soms wordt een tintelende tong veroorzaakt door een onderliggende aandoening. Een tintelende tong na het eten kan wijzen op voedselallergie. Je kan ook allergisch zijn voor bepaalde medicijnen, vaak antibiotica. Soms wijst een tintelende tong op een vitaminetekort, zoals vitamine B12 of andere B-vitaminen. Een tekort aan ijzer en zink is ook mogelijk.

• Een tintelende tong
• Beschadiging van de zenuwen
• Tintelende tong door een verstoorde ademhaling
• Oorzaken van een tintelende tong
• Migraine
• Multiple sclerose
• Aanvallen of convulsies
• Beroerte
• Tintelende tong door een TIA
• Alcohol
• Tintelingen door diabetes
• Stress en angst
• Traag werkende schildklier
• Fenomeen van Raynaud
• Andere oorzaken van een tintelende tong
• Allergische reactie
• Voedselallergie
• Tintelende tong na eten van fruit of groenten
• Medicijnen
• Szechuanpeper
• Tong- en mondbranden: geen smaak, droge mond
• Symptomen prikkende tong
• Arts inschakelen
• Prognose van prikkend gevoel in tong
• Preventie van prikkelende tong

Een tintelende tong

Gevoelloosheid of een gevoel van tintelingen (een gevoel van speldenprikjes) in de tong, staat medisch bekend als paresthesie van de tong, komt meestal voor als gevolg van schade aan het zenuwstelsel. De medische term voor het ontbreken van gevoel is anesthesie. Schade aan de tongzenuw (nervus lingualis) kan voorkomen als een complicatie van tandheelkundige ingrepen of operaties, zoals verstandskiesextractie, implantaten of wortelkanaalbehandeling. Andere aandoeningen die het zenuwstelsel beschadigen, zoals multiple sclerose, evenals hersenaandoeningen zoals een beroerte, kunnen ook gevoelloosheid en tintelingen van de tong veroorzaken. Soms strekken deze gewaarwordingen zich uit tot het verhemelte, de lippen en/of kaken. Tintelingen van de tong die samenhangen met zenuwbeschadiging kunnen zowel vóór als na het eten voorkomen.

Beschadiging van de zenuwen

Een verdoofd, prikkelend of tintelend gevoel in de tong, treedt vaak op als gevolg van een verstoorde werking van één of meer sensorische zenuwen, als complicatie van een tandheelkundige procedure of chirurgie, zoals het verwijderen van een verstandskies, het aanbrengen van implantaten of een wortelkanaalbehandeling. Deze sensorische zenuwen worden zelden aangetast tijdens of na de tandheelkundige ingreep. Als het wel gebeurt, dan ligt het vaak aan een technische fout, een beweging van de patiënt tijdens het boren of wanneer er postoperatief een drukkend hematoom (bloeduitstorting) of oedeem (ophoping van vocht in weefsel buiten de bloedvaten) verschijnt. Wanneer de zenuw geraakt is, krijg je last van een verminderde gevoeligheid van de lippen of de kin. In veel gevallen kunnen de klachten door een goede behandeling worden verholpen. De linguale zenuw wordt slechts in uitzonderlijke gevallen aangetast, wat een verdovend effect uitlokt op de rand van de tong.

Tintelende tong door een verstoorde ademhaling

Bij een verstoorde ademhaling —zoals bij hyperventilatie het geval is— ervaart men vaak een tintelende tong. Bijkomend ervaart men vaak ook stijfheid van de tong. Deze klachten komen doordat er teveel kooldioxide wordt uitgeblazen. Hierdoor wordt de zuurgraad van het bloed verstoord en zullen de bloedvaten zich samentrekken (en de aderen in de tong zijn al heel dun), waardoor er tintelingen rond de mond, in de tong en in de vingers en voeten kunnen ontstaan.

Oorzaken van een tintelende tong

Een tintelende of prikkelende tong kan ook worden veroorzaakt door bepaalde ziekten of aandoeningen, waaronder:

Migraine

migraine kan een tintelende tong veroorzaken.

Multiple sclerose

Multiple sclerose (afgekort als 'MS'), is een ziekte van de hersenen en het ruggenmerg, welke in de loop der jaren allerlei delen van het lichaam aantast.

Aanvallen of convulsies

Convulsies kunnen gepaard gaan met een gevoelloze of tintelende tong.

Beroerte

Een beroerte, ook wel CVA (Cerebro Vasculair Accident) genoemd, is de verzamelnaam voor een herseninfarct en een hersenbloeding).

Tintelende tong door een TIA

Een TIA (Transient Ischemic Attack) is een kortdurende verstopping van een bloedvat in de hersenen en niet zelden een voorbode van een naderende beroerte.

Alcohol

Te veel alcohol drinken kan verwoestende effecten hebben op het lichaam. Alcohol heeft met name een significant negatief effect op zenuwen en spiercellen. Als zenuwen beschadigd raken, kan dit resulteren in tintelende gevoelens.

Tintelingen door diabetes

Mensen met diabetes kunnen bijvoorbeeld tijdens een hypo last krijgen van tintelingen in lippen of tong.

Hypoglykemie
Hypoglykemie treedt op als je bloedsuiker onder een bepaald niveau is gezakt. Mensen met diabetes kunnen hypoglycemisch worden als ze maaltijden overslaan of te veel insuline of bepaalde andere medicijnen nemen voor diabetes. Hoewel het in de eerste plaats wordt geassocieerd met diabetes, kan iedereen een hypo ervaren. Symptomen kunnen bestaan uit:

• je erg bibberig, zwak of moe voelen
• je erg hongerig voelen
• uitbreken van zweet (een zweetaanval)
• erg duizelig zijn (duizeligheid)
• zeer prikkelbaar of emotioneel (huilerig) zijn
• je verward voelen (verwardheid)

Zodra je iets eet of drinkt met suiker erin, zoals een snoepje of wat fruitsap, kan je bloedsuiker weer normaal worden als het te laag is.

Stress en angst

Stress en angst kunnen zorgen voor een tintelend gevoel in je tong, evenals andere merkwaardige sensaties. Door stress en angst kan je tong:

• ongebruikelijk tintelend aanvoelen.
• voelen alsof hij uitgerekt.
• voelen alsof hij gevoelloos, bevroren of verdoofd is.
• het gevoel hebben dat het jeukt.
• voelen alsof hij trilt.
• pijnlijk aanvoelen.
• voelen alsof hij gezwollen of groter is dan normaal, hoewel dat in werkelijkheid niet het geval is.

Traag werkende schildklier

Hypothyreoïdie is de medische term voor inactieve of traag werkende schildklier, hetgeen een scala aan klachten kan geven.

Fenomeen van Raynaud

Bij het fenomeen van Raynaud is de bloedtoevoer naar de vingers, tenen en minder vaak ook naar de lippen en tong verstoord.

Andere oorzaken van een tintelende tong

Een tintelende tong kan ook worden veroorzaakt door één van deze factoren:

• deficiëntie (tekort) of juist een overmaat aan verschillende mineralen, zoals calcium, natrium of kalium;
• vitamine B12-tekort (wat een scala aan klachten kan geven);
• een vergiftiging met zware metalen;
• medicatie: bijwerkingen of interacties (bij gebruik van meerdere medicijnen tegelijkertijd).
• blootstelling aan straling of radiotherapie;
• hersentumor;
• roken.

Allergische reactie

Een allergische reactie op voedsel dat je hebt gegeten of een chemische stof of geneesmiddel waaraan je bent blootgesteld, kan je tong doen zwellen, jeuken en tintelen.

Voedselallergie

Bij een voedselallergie reageert je immuunsysteem ten onrechte alsof het voedsel schadelijk is. Je kan allergisch zijn voor onder meer de volgende producten:

• eieren
• pinda’s
• vis
• schaal- en schaaldieren
• melk
• tarwe
• soja

Tintelende tong na eten van fruit of groenten

Het Oraal Allergie Syndroom (OAS) is een vorm van voedselallergie waarbij de symptomen met name optreden in het gebied van de mond-keelholte. OAS. treedt op na het nuttigen van bepaalde allergene voedingsmiddelen, vaak rauwe groenten, fruitsoorten (zoals ananas en kiwi) en noten. Het Oraal Allergie Syndroom wordt bijna altijd voorafgegaan door hooikoorts. Sommige volwassenen die allergisch zijn voor pollen kunnen een gezwollen of tintelende tong krijgen als gevolg van OAS. De allergie zorgt ervoor dat je reageert op sommige gangbare rauwe groenten en fruit, zoals meloen, selderij of perziken. Het veroorzaakt irritatie van de mond en kan ervoor zorgen dat je mond, lippen en tong tintelen, opzwellen of geïrriteerd raken. Als je merkt dat je mond of tong tintelt na het eten van bepaald voedsel, vermijd dan dat voedsel in de toekomst.

Medicijnen

Geneesmiddelallergieën kunnen er ook voor zorgen dat je tong opzwelt, jeukt en tintelt. Hoewel antibiotica deze reacties vaak veroorzaken, kan in principe elk medicijn allergiesymptomen veroorzaken. Zo kan bijvoorbeeld penicilline een tintelende tong en een metaalsmaak in de mond veroorzaken. Als je na het starten van een nieuw medicijn ongebruikelijke symptomen ervaart, neem dan onmiddellijk contact op met de arts die deze medicijnen heeft voorgeschreven.

Direct hulp inschakelen
Als je een van de volgende symptomen ervaart, schakel dan onmiddellijk medische hulp in. Dit kunnen tekenen zijn van een ernstige en levensbedreigende allergische reactie:

• piepende ademhaling of moeite met ademhalen
• heesheid of het gevoel dat de keel dichtzit
• zwelling van de lip of mond
• jeuk
• netelroos
• Moeite met slikken

Szechuanpeper

Szechuanpeper is genoemd naar de Chinese provincie Sichuan en is een specerij die gebruikt wordt in de Chinese keuken, maar ook in de keukens van Tibet, Bhutan, Nepal, Japan en de Konkani, een volk in India. Als je een gerecht met Szechuan eet, dan merk je een tintelend gevoel rond je lippen en tong. Dit komt door de stof hydroxy-alfa-sanshool. Deze stof is verantwoordelijk voor de verdovende en tintelende sensatie veroorzaakt door het eten van voedsel gekookt met Sichuan-peperkorrels. Deze stof activeert de gevoelsreceptoren en zorgt ervoor dat het eten op een andere manier beleefd wordt. Er is daarbij steeds sprake van een tinteling. De peper activeert namelijk dezelfde zenuwen wanneer je licht wordt aangeraakt.

Tong- en mondbranden: geen smaak, droge mond

Tong- en mondbranden is een onschuldige klacht, maar kan wel behoorlijk vervelend zijn. De klachten nemen vaak toe in de loop van de dag toe en worden ze vooral 's avonds in sterke mate ervaren. Sommige mensen hebben alleen last van een branderige of pijnlijke tong. Anderen ervaren het vooral aan de binnenkant van de lippen, het gehemelte en soms ook in de keel. Veel mensen hebben ook last van een droge mond of een afwijkende, rare smaak en soms zelfs geheel afwezige smaak.

Symptomen prikkende tong

Het ervaren van tongtintelingen uit zich in een tintelende gevoel aan de tong. Het kan soms ook gevoeld worden als een brandende, prikkende, kietelende, verdoofde sensatie. Tintelingen in de tong kan vergeleken worden met het gevoel van naaldjes of speldjes die op de tong komen of het gevoel dat de tong elektrische schokjes krijgt. Gevoelloosheid en het onvermogen om iets op te tong te voelen, kan soms ook tot de klachten behoren. Het tintelende gevoel kan niet alleen de tong beïnvloeden, maar is soms ook te voelen op de lippen, tandvlees, gehemelte, keel of hele mond. De tintelingen kunnen gepaard gaan met een droge mond met verhoogde dorst, smaakveranderingen, zoals een bittere of metaalachtige smaak, of verlies van smaak.

Arts inschakelen

Tintelingen of gevoelloosheid in de tong die plotseling opkomt en ook je gezicht, arm of been aan één kant beïnvloedt, kan een teken zijn van een beroerte. Een scheve mond, verwarde spraak of een lamme arm, zijn de drie kernsymptomen van een beroerte. Elk van deze symptomen vereist onmiddellijke medische hulp; bel direct 112. Tintelingen die slechts af en toe voorkomen of die je kunt relateren aan iets anders, zoals een allergie, moet vanzelf verdwijnen. Als het langer dan een paar dagen aanhoudt of erg irritant wordt, raadpleeg dan je huisarts. Het is belangrijk om te weten of het tintelen een klein probleem is of een symptoom van ernstiger gezondheidsproblemen, zoals diabetes, een vitaminetekort of multiple sclerose.

Prognose van prikkend gevoel in tong

Als je kampt met terugkerende tintelende gevoelens aan de tong, kun je het beste een afspraak maken met je huisarts voor onderzoek en diagnose. Het is belangrijk om een ernstigere onderliggende aandoeningen uit te sluiten en de precieze oorzaak van de tintelingen in de tong vast te stellen. Soms is verder onderzoek nodig of zal de huisarts je verwijzen naar een specialist in het ziekenhuis. Op basis van het stellen van een goede diagnose is de arts in staat om de geschikte behandeling voor het onderliggend probleem in te zetten.

Preventie van prikkelende tong

Lang niet altijd zijn tintelende gevoelens aan de tong te voorkomen, maar als je voedingsmiddelen vermijdt waar je allergisch voor bent, kan je een allergische reactie voorkomen. Ook is het zaak om voldoende essentiële voedingsstoffen in te nemen om een vitaminetekort en mineralentekort te voorkomen. Een dergelijke tekort kan immers aanleiding geven tot een tintelende gevoel aan de tong.

Lees verder

• Mond-tong aandoeningen: aften/zweertjes/ontsteking en pijn
• Mondkanker: symptomen, oorzaak, behandeling en prognose
• Gele, rode, zwarte en witte tong: oorzaken en symptomen
• Mondbranden of brandende mond syndroom: symptomen en oorzaak
• Bijtfibroom: oorzaken knobbeltje in wang, tong en onderlip