Tijdelijk verlies van gezichtsvermogen (plots visusverlies)

Een aantal patiënten kampt met een schrikwekkend symptoom. Zij verliezen namelijk tijdelijk het gezichtsvermogen. Soms ziet de patiënt nog tijdelijk een beetje, terwijl anderen tijdelijk volledig blind zijn. Glaucoom en migraine zijn enkele van de vele oorzaken van het zicht dat ineens gedeeltelijk of volledig verdwijnt. Het plotselinge totale of bijna volledige visusverlies is vaak een noodgeval. De patiënt raadpleegt het best onmiddellijk een oogarts of gaat direct naar de afdeling spoedeisende hulp van het ziekenhuis. De patiënt mag niet wachten totdat het probleem overgaat omdat het visusverlies dan afhankelijk van de oorzaak mogelijk permanent wordt en/of nog andere tekenen verschijnen. Een grondig vraaggesprek en een uitgebreid oogonderzoek zijn nodig. Een snelle behandeling vermindert bijgevolg de kans op ernstige en/of blijvende oog- en andere complicaties.

• Geassocieerde symptomen
• Bloedvatafsluiting van netvlies
• Epileptische aanvallen en plotseling (bijna) volledige uitval van zicht
• Gesloten hoek-glaucoom en gedurende korte periode visusproblemen
• Migraine
• Retinale vasospasme en tijdelijk verlies van zicht
• Stuwingspapil en tijdelijke veranderingen in gezichtsvermogen
• Temporale arteritis en kort visusverlies in één oog
• Uhthoff-fenomeen en kortstondig geen zicht meer in één oog of beide ogen

Geassocieerde symptomen

Bij een tijdelijk volledig verlies van het gezichtsvermogen gaat het zicht in het getroffen oog (of de ogen) volledig verloren. Een patiënt kan hiermee dan niets meer waarnemen. Bij een gedeeltelijk visusverlies heeft hij nog een beetje zicht in het aangetaste oog. Bij een tijdelijk verlies van het gezichtsvermogen heeft de patiënt mogelijk ook een plotseling verlies van het perifeer zicht (zicht aan zijkant) of plotseling verlies van het centrale zicht. Verder is het mogelijk dat het zicht vervaagt. Ook ziet de patiënt mogelijk plots vlekken in het gezichtsvermogen verschijnen. Een plotse en tijdelijk gedeeltelijk of volledig verlies van het gezichtsvermogen duurt enkele seconden, minuten of uren.

Bloedvatafsluiting van netvlies

Een bloedstolsel veroorzaakt mogelijk een bloedvatafsluiting van het netvlies (retinale veneuze occlusie) wat leidt tot een soort beroerte in het oog (ooginfarct). Hierdoor ontstaat tijdelijke blindheid (amaurosis fugax) in één oog die meestal twintig tot dertig minuten aanhoudt. De patiënt ziet vaak een gordijn van duisternis. Zonder onmiddellijke behandeling leidt de verstopping van het bloedvat tot permanente blindheid. De oogarts schrijft medicatie voor om het stolsel af te breken (trombolytica).

Epileptische aanvallen en plotseling (bijna) volledige uitval van zicht

Bij ongeveer 5% tot 10% van de patiënten met epilepsie, wordt de achterhoofdskwab aangetast. Dit hersengebied regelt het gezichtsvermogen. Een epileptische aanval veroorzaakt bijgevolg mogelijk visusverlies tijdens en na de aanval. De arts schrijft anti-epileptica voor en zet daarnaast een eventuele andere behandeling in om andere complicaties te voorkomen.

Gesloten hoek-glaucoom en gedurende korte periode visusproblemen

Wanneer de iris van het oog uitpuilt, kan vloeistof niet op de juiste manier weglekken. Hierdoor bouwt de druk op in de ogen. Dit veroorzaakt veel ongemak, misselijkheid, wazig zien op korte termijn, halo's of blindheid in één oog. De oogarts zoekt tijdens diverse oogonderzoeken naar een enigszins vergrote pupil die niet op licht reageert. Zonder snelle behandeling resulteert gesloten hoek-glaucoom in blijvende blindheid. Tabletten of oogdruppels verlagen de druk in de ogen. Als deze medicijnen niet effectief zijn, is mogelijk een iridotomie nodig. De chirurg maakt hierbij een klein gaatje in de iris, waardoor de vloeistof kan weglopen en de druk wordt verlicht.

Migraine

Gewone migraine veroorzaakt ineens een gedeeltelijk visusverlies. Een patiënt met migraine heeft eerst een aura waarbij het gezichtsvermogen in de beide ogen getroffen is. Mogelijk ziet de patiënt tijdens deze fase van migraine flitsende lichten (fotopsie), glinsterende vlekken of blinde vlekken (scotomen). Retinale migraine (oogmigraine) treft slechts één oog. Deze zeldzame aandoening veroorzaakt gedeeltelijke of volledige blindheid gedurende een korte periode, meestal tien à twintig minuten. Dit treedt op voor of tijdens de aanval van hoofdpijn.

Retinale vasospasme en tijdelijk verlies van zicht

Wanneer een bloedvat in het netvlies verkrampt, veroorzaakt dit een vasospasme. Dit vermindert de bloedstroom, wat een tijdelijk verlies van het zicht in één oog veroorzaakt. Retinale migraine, atherosclerose (slagaderverkalking) en een hoge bloeddruk zijn mogelijke risicofactoren voor retinale vasospasme. De arts schrijft aspirine of een calciumantagonist voor om de aandoening te behandelen. Verder behandelt de arts ook de oorzaak van retinale vasospasme.

Stuwingspapil en tijdelijke veranderingen in gezichtsvermogen

Stuwingspapil is een aandoening waarbij door druk in de hersenen een zwelling van de oogzenuw ontstaat. Dit leidt tot veranderingen in het gezichtsvermogen, zoals dubbelzien, een wazig gezichtsvermogen en kortstondige blindheid. Het duurt meestal een paar seconden. Andere symptomen zijn hoofdpijn en braken. Stuwingspapil is mogelijk het resultaat van een tumor, een abces of een bloedstolsel. Een hoge bloeddruk, een infectie en bepaalde medicijnen verhogen mogelijk de druk in de hersenen.

Temporale arteritis en kort visusverlies in één oog

Temporale arteritis (reuscellenarteritis) is een zeldzame aandoening die vooral bij vijftigplussers mogelijk tijdelijk visusverlies veroorzaakt. Bij deze ziekte ontstaan ontstekingen in de bekleding van de bloedvaten, vooral in deze van het hoofd bij de slaap. Symptomen van temporale arteritis zijn onder meer hoofdpijn, een gevoelige hoofdhuid, kaakpijn, koorts en vermoeidheid. Reuscellenarteritis leidt mogelijk ook visusverlies, meestal in één oog. Zonder behandeling leidt de aandoening binnen één à twee weken in blijvende blindheid. De arts schrijft eerst corticosteroïden voor om de ontsteking te verminderen. De patiënt voelt zich wellicht binnen een paar dagen beter, maar misschien moet hij het medicijn nog één of twee jaar gebruiken.

Uhthoff-fenomeen en kortstondig geen zicht meer in één oog of beide ogen

Bij patiënten met multiple sclerose (MS) komt zeer sporadisch het Uhthoff-fenomeen tot uiting. MS beschadigt de zenuwen en maakt deze gevoeliger voor warmte. Bij patiënten met het fenomeen van Uhthoff verergeren de klachten door een stijging van de lichaamstemperatuur. Dit duurt minder dan één dag. De patiënt verliest dan het zicht in één of beide ogen gedurende deze periode. De patiënt kampt verder ook met zwakte, duizeligheid en/of andere tekenen. Uitlokkende factoren zijn beweging, koorts, een warm bad, langdurige blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht en stress.

Lees verder

• Oogmigraine: Aanvallen van tijdelijke blindheid en hoofdpijn
• Retinale occlusie: Verstopping van bloedvaten van netvlies
• Plots blind aan één oog of beide ogen door aandoeningen
• Ooginfarct: Afsluiting bloedvaten in netvlies
• Uhthoff-fenomeen: Ergere oogproblemen bij multiple sclerose