Ooginfarct: Afsluiting bloedvaten in netvlies
Een plotse hartaanval is een bekende medische situatie. Maar een infarct kan ook optreden bij andere organen. Een ooginfarct of oogtrombose heeft hetzelfde principe als een ander soort infarct. De bloedvatvoorziening is afgesloten, waardoor de oogzenuw of (een gedeelte van) het netvlies niet meer voldoende zuurstof krijgt en uiteindelijk afsterft. De preventie van een ooginfarct is belangrijk, aangezien een ooginfarct meestal ernstige gevolgen heeft voor het gezichtsvermogen van de patiënt.
Epidemiologie
Een ooginfarct, ook bekend als ischemische optische neuropathie, is een relatief zeldzame aandoening die leidt tot plotseling verlies van het gezichtsvermogen. De prevalentie varieert afhankelijk van de onderliggende oorzaak, zoals arteriële of veneuze occlusies, en demografische factoren zoals leeftijd en comorbiditeiten.
Prevalentie en incidentie
Ooginfarcten komen vaker voor bij ouderen, met een gemiddelde leeftijd van 60-70 jaar bij diagnose. De incidentie van niet-arteriitis anterieure ischemische optische neuropathie (NAION) wordt geschat op 2-10 per 100.000 personen per jaar, terwijl arteriële oorzaken zoals reuzencelarteriitis zeldzamer zijn.
Demografische verschillen
Etniciteit speelt een rol; bepaalde vormen van ooginfarct, zoals door reuzencelarteriitis, worden vaker gezien bij patiënten van Noord-Europese afkomst. Geslacht kan ook een factor zijn, waarbij vrouwen een licht verhoogd risico hebben op reuzencelarteriitis-gerelateerde ooginfarcten.
Regionale en socio-economische factoren
Geografische verschillen in de incidentie van ooginfarcten zijn mogelijk gerelateerd aan variaties in toegang tot zorg en prevalentie van risicofactoren zoals hypertensie en diabetes.
Mechanisme
Een ooginfarct ontstaat door een verstoring van de bloedtoevoer naar de structuren van het oog, met name de retina of de oogzenuw. Dit leidt tot ischemie en mogelijk permanente schade aan het visuele systeem.
Arteriële occlusie
Bij arteriële occlusies, zoals in de centrale retinale arterie, blokkeert een embolus of trombus de bloedstroom, waardoor de zuurstoftoevoer naar de retina wordt verminderd. Dit veroorzaakt necrose van het netvliesweefsel.
Veneuze occlusie
Bij veneuze occlusies ontstaat stagnatie van het bloed door blokkering in de centrale retinale vene. Dit leidt tot verhoogde druk in de capillairen en lekkage, wat resulteert in oedeem en ischemie.
Inflammatoire processen
Bij reuzencelarteriitis veroorzaakt ontsteking van de arteriële wand een vermindering van het lumen, wat leidt tot verminderde bloedtoevoer naar de oogzenuw.
Oorzaken
Een ooginfarct ontstaat door een verstoring van de bloedtoevoer naar de structuren van het oog, zoals de retina of de oogzenuw. Deze verstoring kan verschillende oorzaken hebben, waaronder vasculaire aandoeningen, inflammatoire processen en metabole of hematologische afwijkingen. De interactie tussen deze factoren bepaalt in veel gevallen het verloop en de ernst van de aandoening.
Vasculaire oorzaken
Vasculaire problemen zijn de meest voorkomende oorzaken van een ooginfarct. Een belangrijke factor is atherosclerose, waarbij vetachtige afzettingen in de wanden van bloedvaten een vernauwing of volledige blokkade van de bloedstroom veroorzaken. Deze aandoening kan met name de slagaders die de retina of de oogzenuw voeden, aantasten. Bij sommige patiënten leiden embolieën tot een acute afsluiting van de centrale retinale slagader. Deze embolieën, die vaak afkomstig zijn uit de halsslagader of het hart, kunnen de bloedtoevoer naar het oog volledig onderbreken, wat resulteert in plotselinge ischemie en mogelijk blijvend gezichtsverlies. Daarnaast speelt hypertensie een cruciale rol; chronisch verhoogde bloeddruk kan de kleine bloedvaten in het oog beschadigen, waardoor zowel arteriële als veneuze occlusies ontstaan die de kans op een infarct vergroten.
Inflammatoire oorzaken
Ontstekingsprocessen in de bloedvaten kunnen ook een ooginfarct veroorzaken. Reuzencelarteriitis is een voorbeeld van een ernstige inflammatoire aandoening die vooral bij ouderen voorkomt. Deze ziekte leidt tot een ontsteking van grote en middelgrote slagaders, inclusief de bloedvaten die de oogzenuw voeden. Hierdoor neemt het risico op ischemie van de oogzenuw aanzienlijk toe. Andere systemische vasculitisziekten, zoals lupus of granulomatosis met polyangiitis, kunnen eveneens schade aan de vaatwanden veroorzaken. Dit resulteert in een vermindering van de bloedstroom en verhoogt het risico op een infarct in de oogstructuren.
Metabole en hematologische oorzaken
Stofwisselingsstoornissen en afwijkingen in de bloedstolling spelen ook een belangrijke rol bij het ontstaan van ooginfarcten. Diabetes mellitus is een veelvoorkomende metabole aandoening die kan leiden tot schade aan kleine bloedvaten, bekend als diabetische retinopathie. Deze schade verhoogt het risico op ischemische gebeurtenissen in het oog aanzienlijk. Daarnaast kunnen aandoeningen die de stolling van het bloed beïnvloeden, zoals het antifosfolipidensyndroom of erfelijke trombofilie, leiden tot de vorming van bloedstolsels in de retinale vaten. Dergelijke stolsels kunnen de bloedtoevoer naar de retina of de oogzenuw blokkeren, wat ischemie en mogelijk onherstelbare schade veroorzaakt.
Andere factoren
Naast de bovengenoemde oorzaken zijn er diverse andere factoren die een ooginfarct kunnen uitlokken. Trauma aan het oog of de omliggende structuren kan bijvoorbeeld leiden tot mechanische schade aan bloedvaten, wat ischemie tot gevolg heeft. Ook langdurige hypoxie als gevolg van ademhalingsproblemen of ernstige slaapapneu kan de bloedtoevoer naar het oog verminderen. Het samenspel van deze factoren benadrukt de complexiteit van de oorzaken van een ooginfarct en onderstreept het belang van een nauwkeurige diagnose en opvolging om verdere complicaties te voorkomen.
Soorten: Afsluiting in bloedvaten
Een ooginfarct bestaat in drie soorten:
- Bij een veneuze afsluiting bevindt de afsluiting van de aders zich in het netvlies.
- Een arteriële afsluiting treedt op wanneer de slagader in het netvlies betrokken is (netvliesaandoening).
- Een oogzenuwinfarct is het gevolg van een afsluiting van een slagader in de oogzenuw. De medische term voor dit soort afsluiting is “Anterieure Ischemische Optico Neuropathie (AION)”.
Risicofactoren en bijkomende aandoeningen
Diverse factoren vergroten de kans op een ooginfarct, variërend van systemische ziekten tot levensstijlgerelateerde factoren.
Systemische aandoeningen
Hypertensie, diabetes mellitus, hyperlipidemie en cardiovasculaire aandoeningen behoren tot de belangrijkste risicofactoren. Deze aandoeningen bevorderen atherosclerose, wat leidt tot vasculaire occlusies.
Leeftijd en geslacht
Ouderen hebben een verhoogd risico op ooginfarcten door leeftijdsgebonden veranderingen in de vaatstructuur en een verhoogde prevalentie van comorbiditeiten. Vrouwen hebben een groter risico op inflammatoire oorzaken zoals reuzencelarteriitis.
Medicatie en leefstijl
Het gebruik van bepaalde medicijnen, zoals orale anticonceptiva, kan het risico verhogen. Roken en een sedentaire levensstijl dragen ook bij aan vasculaire disfunctie.
Risicogroepen
De kans op een ooginfarct is verhoogd bij specifieke groepen patiënten met bekende predisponerende aandoeningen of omgevingsfactoren.
Patiënten met cardiovasculaire aandoeningen
Patiënten met een voorgeschiedenis van myocardinfarct of beroerte hebben een verhoogd risico, aangezien vergelijkbare vasculaire processen betrokken zijn bij ooginfarcten.
Patiënten met inflammatoire aandoeningen
Mensen met reuzencelarteriitis of andere vasculitisvormen hebben een hoog risico op ischemie van de oogzenuw door inflammatoire vasculaire schade.
Familiaire belasting
Een familiegeschiedenis van vroegtijdige cardiovasculaire of oftalmologische aandoeningen kan wijzen op genetische predisposities.
Symptomen: Verlies gezichtsvermogen
De afsluiting ontstaat meestal bij een oudere patiënt. Soms verliest een patiënt met een ooginfarct het gehele gezichtsvermogen in het aangetaste oog (
plotse blindheid). Daarnaast is het mogelijk dat hij een deel van het gezichtsveld niet ziet (zwart/donker) (
tijdelijk verlies van het gezichtsvermogen). Deze infarcten gaan niet gepaard met
pijn. Soms klaagt een patiënt over algemene
vermoeidheid, haarkampijn en kauwpijn. Dit is mogelijk te wijten aan arteritis temporalis, een
ontsteking van de arteriën.
Alarmsymptomen
Bij ooginfarcten zijn er alarmsymptomen die onmiddellijk medisch ingrijpen vereisen om verdere schade te voorkomen.
Plotseling verlies van gezichtsvermogen
Een abrupt verlies van zicht in één oog, vaak beschreven als een sluier of schaduw, is een kenmerkend symptoom van een ooginfarct.
Pijn bij beweging van het oog
Bij sommige vormen, zoals reuzencelarteriitis, kan pijn bij oogbewegingen optreden door inflammatie in de omliggende structuren.
Andere neurologische symptomen
Symptomen zoals hoofdpijn, kaakclaudicatie of gevoelloosheid kunnen wijzen op een onderliggende systemische aandoening, zoals reuzencelarteriitis.
Diagnose en onderzoeken
De patiënt dient zo snel mogelijk naar het ziekenhuis te gaan, want een snelle diagnose vergroot de kans op herstel. De oogarts bestudeert het netvlies bij de patiënt die voor dit onderzoek
pupilverwijdende oogdruppels heeft gekregen. De oogarts merkt witgele afzettingen op aan het netvlies, wat typisch is voor een ooginfarct. Soms krijgt de patiënt nog een
gezichtsveldonderzoek. De oogarts bekijkt de mate van de
gezichtsvelduitval om de ernst van het infarct te bepalen. Daarnaast brengt de arts de ernst van de bloedvatafsluiting in beeld via een
fluorescentieangiografie. De patiënt krijgt tot slot meestal een doorverwijzing naar de neuroloog of een internist voor een uitgebreid onderzoek.
Behandeling van infarct in het oog
De onderliggende oorzaak van het ooginfarct dient steeds behandeld te worden. Heeft de patiënt arteritis temporalis, dan meet de arts het bloedbezinksel en neemt hij eventueel een
biopt uit het bloedvat in de slaap. Bij een langdurige arteriële afsluiting is er geen specifieke behandeling voorhanden. Wanneer een patiënt lijdt aan vaatnieuwvorming in het oog, ontstaat
neovasculair glaucoom. De arts voert een
laserbehandeling uit waardoor de pijn en
hoge oogdruk vermindert.
Recent onderzoek heeft geleid tot verbeterde behandelingsopties voor ooginfarcten, waaronder:
- Nieuwe vormen van medicamenteuze therapie gericht op het verbeteren van de bloeddoorstroming in het oog.
- Geavanceerde technieken in laserbehandelingen en chirurgische ingrepen.
- Innovaties in het gebruik van anti-angiogene middelen om neovasculaire complicaties te verminderen.
Door voortdurende medische vooruitgang kunnen behandelingsstrategieën voor ooginfarcten steeds beter worden afgestemd op de behoeften van de patiënt.
Prognose oogaandoening
De prognose van een ooginfarct hangt af van de oorzaak en de snelheid van medische interventie.
Visusbehoud
Bij veneuze occlusies kan een deel van het gezichtsvermogen worden hersteld, afhankelijk van de ernst. Arteriële occlusies leiden meestal tot permanent visusverlies.
Langetermijnrisico's
Patiënten met een ooginfarct hebben een verhoogd risico op cardiovasculaire en cerebrovasculaire complicaties. Het belang van systemische opvolging is cruciaal.
Prognose bij inflammatoire oorzaken
Bij snelle behandeling van reuzencelarteriitis met corticosteroïden kan verdere schade aan het andere oog vaak worden voorkomen.
Complicaties van ooginfarct
- Verklevingen tussen het netvlies en de onderliggende structuren, wat kan leiden tot visuele beperkingen.
- Infectie of abces, wat kan resulteren in een vertraagde wondgenezing en verhoogde pijn en roodheid rond het operatiegebied.
- Parafimose, waarbij de penis ingesnoerd raakt met pijn en zwelling, veroorzaakt door een slecht uitgevoerde circumcisie.
- Bloeduitstorting of nabloeding, vaak door spontane nachtelijke erecties, die kunnen leiden tot verdere complicaties.
- Aanhoudende hoge oogdruk door neovasculaire veranderingen, wat kan leiden tot glaucoom.
Preventie ooginfarct
Mogelijke risicofactoren voor een ooginfarct zijn dezelfde als voor een
hartinfarct: aderverkalking (
atherosclerose), suikerziekte (
diabetes mellitus), een te hoge bloeddruk (
hypertensie), een verhoogd
cholesterolgehalte en zeldzame aandoeningen zoals een stollingsafwijking. De invloed van een
hoge bloeddruk op diverse oogaandoeningen is overigens potentieel groot. Een gezonde levens- en voedingsstijl in combinatie met stoppen met
roken en
drinken (alcohol) zijn goede preventietips voor het voorkomen van een ooginfarct. Voldoende beweging is verder essentieel voor de gezondheid van de bloedsomloop, het
metabolisme en de bloedvaten. Daarnaast dient de patiënt
regelmatig een oogonderzoek te laten uitvoeren.
Praktische tips voor het leven met / omgaan met ooginfarct
Een ooginfarct, ook wel retinale vaatafsluiting genoemd, treedt op wanneer de bloedtoevoer naar het netvlies wordt geblokkeerd, wat kan leiden tot plotselinge visuele verstoringen of verlies van gezichtsvermogen. Dit kan een ingrijpende ervaring zijn, maar er zijn verschillende stappen die je kunt nemen om beter om te gaan met de aandoening.
Zoek onmiddellijk medische hulp
Bij een ooginfarct is het van essentieel belang om onmiddellijk medische hulp in te schakelen. Het snel verkrijgen van medische zorg kan de schade aan je gezichtsvermogen beperken en helpen bij het stabiliseren van de aandoening. Bij vermoeden van een ooginfarct moet je onmiddellijk een arts raadplegen, idealiter een oogarts. Een snelle diagnose en behandeling zijn cruciaal.
Volg je behandeling en controles nauwgezet
Als je eenmaal een ooginfarct hebt, is het belangrijk om je behandelingsplan nauwgezet te volgen. Dit kan het gebruik van medicijnen omvatten die de bloedcirculatie verbeteren, evenals het aanpassen van je levensstijl om verdere complicaties te voorkomen. Zorg ervoor dat je alle controleafspraken bij je arts bijwoont om de voortgang te monitoren en verdere schade te voorkomen.
Controleer je bloeddruk en bloedsuiker
Ooginfarcten kunnen soms worden veroorzaakt door onderliggende gezondheidsproblemen zoals een hoge bloeddruk of diabetes. Het is belangrijk om je bloeddruk regelmatig te controleren en te zorgen voor een goed beheer van je bloedsuiker. Een evenwichtig voedingspatroon en regelmatige lichaamsbeweging kunnen helpen bij het behouden van een gezonde bloeddruk en bloedsuiker, wat het risico op toekomstige oogproblemen kan verminderen.
Bescherm je ogen tegen schadelijk licht
Na een ooginfarct kunnen je ogen gevoeliger zijn voor licht. Het is belangrijk om jezelf te beschermen tegen fel licht en UV-straling door het dragen van een hoed of zonnebril wanneer je buiten bent. Dit kan helpen om ongemak te verminderen en verdere schade aan je ogen te voorkomen.
Leer omgaan met visuele beperkingen
Afhankelijk van de ernst van het ooginfarct, kun je tijdelijke of blijvende visuele beperkingen ervaren. Het is belangrijk om te leren hoe je hiermee kunt omgaan, bijvoorbeeld door gebruik te maken van hulpmiddelen zoals vergrotingsapparatuur of door visuele aanpassingen te maken in je dagelijkse routine. Het kan nuttig zijn om een specialist in visuele revalidatie te raadplegen om strategieën te ontwikkelen voor het aanpassen aan je nieuwe situatie.
Als je last hebt van een ooginfarct, is het raadzaam om regelmatig contact op te nemen met een
oogarts voor vervolgbehandeling en advies. Oogspecialisten kunnen verdere tests uitvoeren om te bepalen hoe goed je ogen herstellen en of er aanvullende behandelingen nodig zijn. Ze kunnen ook begeleiding bieden om je te helpen omgaan met de gevolgen van het ooginfarct.
Verhoog je kennis over de aandoening
Het begrijpen van ooginfarcten en de mogelijke oorzaken kan je helpen om meer controle te krijgen over je gezondheid. Lees over risicofactoren zoals hoge bloeddruk, diabetes, en roken, en neem stappen om deze onder controle te krijgen. Dit kan je helpen om jezelf beter voor te bereiden op je herstel en toekomstige gezondheidsproblemen te voorkomen.
Ondersteun jezelf emotioneel
Het omgaan met een ooginfarct kan emotioneel uitdagend zijn, vooral als het invloed heeft op je dagelijks leven. Zoek steun bij vrienden, familie of een professionele counselor om te praten over je gevoelens en zorgen. Het is belangrijk om ook voor je mentale welzijn te zorgen tijdens het herstelproces.
Misvattingen rond ooginfarct
Een ooginfarct, ook wel bekend als een occlusie van de retinale slagader of aderen, treedt op wanneer de bloedtoevoer naar het oog wordt onderbroken. Dit kan leiden tot plotselinge en ernstige visusproblemen. Ondanks de ernst van deze aandoening bestaan er verschillende misvattingen die de kennis over ooginfarcten beïnvloeden.
Ooginfarct komt alleen voor bij oudere mensen
Veel mensen denken dat ooginfarcten uitsluitend voorkomen bij ouderen. Hoewel de kans op een ooginfarct toeneemt met de leeftijd, kunnen ook jongere mensen ermee te maken krijgen, vooral als ze risicofactoren hebben zoals hoge bloeddruk, diabetes mellitus
suikerziekte, of een hoog cholesterolgehalte. Het is belangrijk te begrijpen dat een ooginfarct niet alleen een aandoening van de oudere leeftijdsgroep is, maar ook jongere mensen met een ongezonde levensstijl of medische aandoeningen kan treffen.
Een ooginfarct is altijd permanent en leidt tot blindheid
Er bestaat de misvatting dat een ooginfarct altijd resulteert in permanente blindheid. Hoewel het waar is dat een ooginfarct kan leiden tot verlies van gezichtsvermogen, is dit niet altijd het geval. In sommige gevallen kunnen de symptomen verbeteren met snelle medische interventie, zoals het verminderen van de oogdruk of het herstellen van de bloedtoevoer naar het oog. Het is echter wel van cruciaal belang dat een ooginfarct snel wordt opgemerkt en behandeld om het risico op langdurige schade te verkleinen.
Ooginfarct wordt alleen veroorzaakt door problemen met de bloeddruk
Hoewel hoge bloeddruk
bloeddruk een belangrijke risicofactor is voor een ooginfarct, kunnen er ook andere oorzaken zijn. Bijvoorbeeld, bloedstolsels, een vette plaque in de bloedvaten, of een ontsteking van de bloedvaten kunnen ook bijdragen aan het ontstaan van een ooginfarct. Het is belangrijk om te begrijpen dat de aandoening het gevolg kan zijn van verschillende onderliggende gezondheidsproblemen en niet alleen van bloeddrukproblemen.
Ooginfarct is altijd pijnlijk
Een andere misvatting is dat ooginfarcten altijd gepaard gaan met pijn. In werkelijkheid kan een ooginfarct optreden zonder dat er pijn aanwezig is. Pijn wordt vaak geassocieerd met andere oogproblemen, zoals infecties of ontstekingen, maar bij een ooginfarct is het verlies van gezichtsvermogen het belangrijkste symptoom, vaak zonder de aanwezigheid van pijn. Dit maakt het des te belangrijker om regelmatig oogonderzoeken te ondergaan, vooral als er risicofactoren zijn, zodat eventuele problemen snel worden opgemerkt.
Ooginfarct kan worden genezen met medicijnen
Hoewel medicijnen kunnen helpen om de schade door een ooginfarct te beperken, kan het niet volledig worden genezen met medicijnen alleen. Er zijn geen specifieke medicijnen die het verloren gezichtsvermogen volledig kunnen herstellen. De behandeling van een ooginfarct kan gericht zijn op het verminderen van ontstekingen, het verbeteren van de bloedtoevoer, of het beheersen van risicofactoren zoals hoge bloeddruk of cholesterol. In sommige gevallen kan een operatie nodig zijn om de bloedtoevoer naar het oog te herstellen.
Er is geen manier om een ooginfarct te voorkomen
Een veelgehoorde misvatting is dat ooginfarcten niet kunnen worden voorkomen. In werkelijkheid zijn er verschillende preventieve maatregelen die kunnen helpen het risico te verlagen. Een gezonde levensstijl, zoals een evenwichtig voedingspatroon
evenwichtig voedingspatroon, regelmatige lichaamsbeweging, het controleren van de bloeddruk en cholesterol, en het vermijden van roken kunnen allemaal bijdragen aan een lager risico op het ontwikkelen van een ooginfarct. Daarnaast is het belangrijk om risicofactoren zoals diabetes mellitus
suikerziekte goed onder controle te houden.
Ooginfarct kan alleen de centrale visie beïnvloeden
Een veel voorkomende misvatting is dat ooginfarcten alleen de centrale visie beïnvloeden. Hoewel een ooginfarct vaak de centrale visie aantast, kan het ook de perifere visie beïnvloeden, afhankelijk van welk deel van het netvlies wordt getroffen. De ernst van de gevolgen hangt af van de locatie van de blokkade en de mate van schade aan de retina. Dit maakt het belangrijk om bij het optreden van plotselinge visusveranderingen onmiddellijk medische hulp in te schakelen, zelfs als het alleen de perifere visie lijkt te betreffen.
Als het zicht niet verbetert binnen enkele uren, is er geen kans meer op herstel
Een andere misvatting is dat het zicht nooit meer zal herstellen als er binnen enkele uren geen verbetering optreedt na een ooginfarct. Het is waar dat sommige gevallen van ooginfarct snel ernstige schade veroorzaken, maar er is nog steeds kans op herstel, zelfs als de symptomen niet onmiddellijk verbeteren. In sommige gevallen kan het herstel geleidelijk plaatsvinden met de juiste behandeling. Het is echter belangrijk om te onthouden dat de snelheid van het herstel sterk afhangt van hoe snel de behandeling wordt gestart en de mate van schade die al is opgetreden.
Ooginfarct kan niet worden gedetecteerd zonder uitgebreide tests
Er wordt vaak gedacht dat een ooginfarct alleen kan worden gedetecteerd door uitgebreide beeldvorming of tests, maar dit is niet altijd het geval. Een oogarts kan vaak de tekenen van een ooginfarct zien tijdens een routinematig oogonderzoek, vooral als de symptomen zoals plotselinge visusverlies aanwezig zijn. Vroege detectie is cruciaal voor het beperken van de schade en het verbeteren van de kansen op herstel.
Lees verder