Natte verdrinking: Vloeistof in longen met constant hoesten

Natte verdrinking is een vorm van verdrinking waarbij symptomen zich tot 48 uur na blootstelling aan water manifesteren. Het inademen van een kleine hoeveelheid water veroorzaakt irritatie en zwelling van de longen, wat de toevoer van zuurstof naar de bloedbaan belemmert. Pijn op de borst, aanhoudend hoesten en gedragsveranderingen zijn enkele symptomen van secundaire verdrinking. Natte verdrinking kan dodelijk zijn als de waarschuwingssignalen worden genegeerd. Een snelle medische behandeling is essentieel om het vocht uit de longen te verwijderen.

• Synoniemen voor natte verdrinking
• Soorten verdrinking
• Droge verdrinking
• Natte verdrinking
• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken: Ophoping van vloeistof in de longen
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van secundaire verdrinking
• Noodmaatregelen bij verdrinking
• EHBO bij verdrinking
• Professionele medische hulp
• Prognose
• Complicaties van secundaire verdrinking
• Preventie
• Praktische tips voor het leven met / omgaan met natte verdrinking
• Herken de symptomen van verdrinking
• Zorg voor onmiddellijke medische hulp na verdrinking
• Voorkom onderkoeling na verdrinking
• Behandel de luchtwegproblemen onmiddellijk
• Zorg voor naadloze communicatie met hulpverleners
• Stimuleren van ontspanning na herstel
• Observeer voor tekenen van longontsteking of ademhalingsproblemen
• Voorkomen van verdrinking: Veiligheid eerst
• Zorg voor mentale ondersteuning na verdrinkingservaringen
• Herstel en fysiotherapie voor ademhalingsherstel
• Let op symptomen van herhaaldelijk water in de longen
• Herstel na medische behandeling

Synoniemen voor natte verdrinking

Andere termen voor natte verdrinking omvatten:

• secondary drowning
• secundaire verdrinking
• vertraagde verdrinking

Soorten verdrinking

Droge verdrinking

Bij droge verdrinking (primaire verdrinking) veroorzaakt een kleine hoeveelheid water die via de neus of mond wordt opgenomen, een spasme (kramp) in de luchtwegen (laryngospasme). Dit leidt tot een afsluiting van de luchtwegen, wat ademhalingsproblemen veroorzaakt. Droge verdrinking treedt meestal kort na het verlaten van het water op.

Natte verdrinking

Bij natte verdrinking komen de symptomen tot 48 uur na het zwemmen in het water tot uiting. Dit komt door een ophoping van vloeistof in de longen, wat ademhalingsproblemen veroorzaakt.

Epidemiologie

Natte verdrinking is wereldwijd een van de belangrijkste oorzaken van niet-traumatisch overlijden, vooral in waterrijke gebieden en onder specifieke risicogroepen. De incidentie varieert sterk afhankelijk van klimatologische, sociale en economische factoren, evenals de beschikbaarheid van preventieve maatregelen zoals zwemlessen en toezicht.

Regionale variaties
In ontwikkelingslanden komt natte verdrinking vaker voor door een gebrek aan veiligheid bij waterbronnen en beperkte toegang tot zwemonderwijs. In ontwikkelde landen zien we vaker incidenten gerelateerd aan recreatie, zoals zwemmen, varen of duiken.

Seizoensgebonden verschillen
Het risico op verdrinking is significant hoger tijdens warme seizoenen wanneer meer mensen recreatief in of nabij water verblijven. Daarnaast is er een piek in incidenten tijdens vakantieperiodes, waarin toezicht door ouders of verzorgers soms ontbreekt.

Mechanisme

Bij natte verdrinking komt water in de luchtwegen terecht, wat leidt tot verstoring van de gasuitwisseling en uiteindelijk hypoxie. Dit proces verloopt in fasen en kan binnen enkele minuten tot de dood leiden als er geen interventie plaatsvindt.

Primaire fysiologische veranderingen
Wanneer water de luchtwegen binnenkomt, treedt eerst een reflexmatige sluiting van het strottenhoofd op, een proces dat bekendstaat als laryngospasme. Als dit spasme ontspant, stroomt water de longen in, wat de alveolaire gasuitwisseling belemmert.

Systemische effecten
Hypoxie leidt al snel tot metabole en respiratoire acidose, met schade aan vitale organen zoals de hersenen en het hart. Secundaire complicaties zoals hersenoedeem of cardiale aritmie kunnen het herstel aanzienlijk bemoeilijken.

Oorzaken: Ophoping van vloeistof in de longen

De onderliggende oorzaak van secundaire verdrinking is longoedeem. Dit is een medische aandoening waarbij water de longen irriteert, waardoor het moeilijk wordt om te ademen. De irritatie zorgt ervoor dat de longen opzwellen en water vasthouden. In plaats van dat de longen zich vullen met lucht bij het ademhalen, vullen ze zich met vloeistof. Door secundaire verdrinking komt er niet genoeg zuurstof in de longen en andere organen, zoals het hart.

Risicofactoren

Het risico op natte verdrinking wordt beïnvloed door een combinatie van omgevingsfactoren, gedragsfactoren en medische aandoeningen.

Omgevingsfactoren
Dichte begroeiing in water, sterke stromingen of onverwachte dieptes vergroten het risico aanzienlijk. Gebrek aan waarschuwingsborden of zwemverboden kan ook bijdragen aan incidenten.

Medische en gedragsfactoren
Aandoeningen zoals epilepsie of het gebruik van alcohol en drugs zijn bekende risicofactoren. Ook onervarenheid in zwemmen of paniekreacties spelen een grote rol bij verdrinkingsincidenten.

Risicogroepen

Sommige bevolkingsgroepen lopen een verhoogd risico op natte verdrinking vanwege hun leeftijd, medische achtergrond of specifieke levensstijlkenmerken.

Kinderen en adolescenten
Kinderen onder de vijf jaar zijn bijzonder kwetsbaar, vaak door een gebrek aan zwemvaardigheden en toezicht. Adolescenten zijn daarentegen vaak betrokken bij risicovolle activiteiten zoals duiken in onbekend water of zwemmen onder invloed van alcohol.

Volwassenen en ouderen
Bij volwassenen kan het risico toenemen door medische aandoeningen zoals hart- en vaatziekten. Bij ouderen speelt een verminderde fysieke kracht en balans een rol, waardoor zelfs ondiep water gevaarlijk kan zijn.

Symptomen

De symptomen van secundaire verdrinking komen tot 48 uur na de blootstelling aan water tot uiting en bestaan onder andere uit:

• constant hoesten
• extreme vermoeidheid (moe voelen of meer slapen dan normaal)
• gedragsveranderingen, zoals kieskeurig of prikkelbaar zijn
• koorts
• kortademigheid
• minder energie
• pijn op de borst
• problemen met ademhalen
• stemmingswisselingen

Alarmsymptomen

Een slachtoffer van natte verdrinking kan verschillende alarmsymptomen vertonen, die direct handelen vereisen om ernstig letsel of overlijden te voorkomen.

Vroege signalen
Het slachtoffer kan moeite hebben met ademhalen, hoesten of schuimend water uit de mond spuwen. Blauwe verkleuring van de huid (cyanose) wijst op zuurstofgebrek.

Gevorderde symptomen
Bij ernstige hypoxie kan bewusteloosheid optreden, gevolgd door een hartstilstand. Zonder onmiddellijke reanimatie zijn de vooruitzichten op herstel zeer slecht.

Diagnose en onderzoeken

Het diagnosticeren van natte verdrinking vereist een combinatie van klinische observaties, beeldvorming en laboratoriumonderzoeken om de ernst van de situatie en mogelijke complicaties vast te stellen. Het tijdig stellen van de juiste diagnose is cruciaal voor een effectieve behandeling en een gunstige prognose.

Klinische evaluatie
De eerste stap in de diagnose is een grondige klinische evaluatie. Het medische team beoordeelt de ademhaling, hartslag en bewustzijnsniveau van het slachtoffer. Cyanose (blauwe verkleuring van de huid) en schuimend water uit de mond of neus zijn veelvoorkomende tekenen van verdrinking.

Een anamnese is vaak beperkt of niet mogelijk bij bewusteloze patiënten. In deze gevallen worden getuigenverslagen en informatie over de duur van de onderdompeling belangrijk voor het inschatten van de ernst.

Lichamelijk onderzoek
Bij het lichamelijk onderzoek let de arts op tekenen van hypoxie en letsels die kunnen wijzen op trauma of bijkomende complicaties. Ademhalingsgeluiden worden nauwkeurig beluisterd om tekenen van vochtophoping in de longen, zoals crepitaties, op te sporen.

Beeldvormende onderzoeken
Beeldvorming speelt een belangrijke rol bij het bevestigen van de diagnose en het opsporen van complicaties zoals pulmonair oedeem of trauma aan de borstkas.

Röntgenfoto van de thorax
Een thoraxfoto wordt vrijwel altijd uitgevoerd bij slachtoffers van natte verdrinking. Deze kan tekenen van longoedeem, aspiratiepneumonie of ribfracturen na reanimatie tonen.

CT-scan van de longen
In ernstige gevallen kan een CT-scan worden aangevraagd om subtiele longafwijkingen te identificeren die niet zichtbaar zijn op een röntgenfoto. Deze beelden bieden ook inzicht in de mate van longschade.

Laboratoriumonderzoeken
Laboratoriumtesten zijn essentieel om de systemische effecten van natte verdrinking te beoordelen en mogelijke complicaties op te sporen.

Bloedgasanalyse
Een arteriële bloedgasanalyse wordt uitgevoerd om de zuurstof- en koolstofdioxidewaarden in het bloed te meten. Lage zuurstofsaturatie wijst op ernstige hypoxie, terwijl metabole of respiratoire acidose vaak wordt aangetroffen bij langdurige onderdompeling.

Elektrolyten en nierfunctie
Bij verdrinking in zout- of zoetwater kan er een verstoring optreden in de elektrolytenbalans. Evaluatie van de nierfunctie helpt bij het opsporen van acute nierinsufficiëntie als gevolg van hypoxie.

Specialistische onderzoeken
Bij vermoeden van bijkomende medische aandoeningen of trauma kan aanvullend onderzoek worden uitgevoerd door specialisten.

Bronchoscopie
Een bronchoscopie kan worden uitgevoerd om aspiratie van vreemd materiaal of ernstige obstructie in de luchtwegen te bevestigen. Dit onderzoek is vooral nuttig bij slachtoffers die niet goed reageren op standaardbehandelingen.

Neurologische evaluatie
Bij patiënten met langdurige hypoxie wordt een neurologische evaluatie uitgevoerd om hersenschade te beoordelen. EEG en beeldvorming van de hersenen (bijvoorbeeld een MRI-scan) kunnen daarbij aanvullende informatie geven.

Monitoring en opvolging
Naast de initiële onderzoeken is monitoring essentieel om de klinische toestand van het slachtoffer te blijven evalueren.

Intensive care monitoring
In ernstige gevallen worden patiënten op de intensive care geplaatst voor continue bewaking van de ademhaling, hartfunctie en zuurstofsaturatie.

Langetermijncontrole
Bij patiënten die een verdrinking overleven, is nazorg belangrijk om mogelijke restschade, zoals longproblemen of neurologische beperkingen, tijdig te behandelen. Periodieke opvolging door specialisten draagt bij aan een optimale revalidatie.

Behandeling van secundaire verdrinking

De beste manier om secundaire of primaire verdrinking te overleven, is om meteen hulp te zoeken. Als een patiënt bijna verdrinkt of moeite heeft met ademhalen na het zwemmen, is onmiddellijke medische hulp en EHBO bij verdrinking noodzakelijk. De behandeling hangt af van de ernst van de symptomen. Patiënten met milde symptomen hebben misschien alleen maar nauwgezette observatie nodig. Als de symptomen erger zijn, wil de arts mogelijk een röntgenfoto van de borstkas (thoraxfoto) maken om te zoeken naar vocht in de longen. De arts kan de patiënt diuretica (plaspillen) geven om de vloeistoffen uit de longen te verwijderen. Bij patiënten met ernstige symptomen is ademhalingsondersteuning vereist, zoals een beademingsbuis of beademingsapparaat.

Noodmaatregelen bij verdrinking

EHBO bij verdrinking

Bij een vermoeden van verdrinking moet direct hulp worden ingeschakeld. Bel 112 en begin met reanimatie als de persoon niet ademt. Leg de persoon op de rug en voer mond-op-mondbeademing uit terwijl je tegelijkertijd borstcompressies geeft. Blijf dit doen totdat de persoon weer zelfstandig ademt of totdat professionele hulp arriveert.

Professionele medische hulp

Zodra professionele hulp arriveert, kan de patiënt worden voorzien van zuurstof en kan er, indien nodig, mechanische ventilatie worden gestart. De patiënt moet ook naar het ziekenhuis worden gebracht voor verdere observatie en behandeling.

Prognose

De uitkomst van natte verdrinking hangt af van de duur van de hypoxie en de snelheid en effectiviteit van de interventie.

Factoren die de prognose beïnvloeden
Snelle reanimatie, zoals mond-op-mondbeademing en defibrillatie, verhoogt de overlevingskansen. Bij kinderen is de prognose vaak beter, zelfs na een langere tijd onder water, door de "duikreflex" die vitale functies kan beschermen.

Langetermijngevolgen
Slachtoffers die hypoxie overleven, kunnen restverschijnselen hebben zoals neurologische schade of chronische longproblemen. Multidisciplinaire revalidatie is in dergelijke gevallen vaak nodig.

Complicaties van secundaire verdrinking

Zelfs na een succesvolle redding kunnen slachtoffers van natte verdrinking complicaties ontwikkelen die onmiddellijk of op langere termijn medische aandacht vereisen.

Secundaire longproblemen
Pulmonair oedeem en acute respiratoire distress-syndroom (ARDS) zijn veelvoorkomende complicaties die intensieve zorg vereisen.

Neurologische schade
Langdurige hypoxie kan leiden tot blijvende hersenschade, variërend van geheugenproblemen tot ernstige cognitieve beperkingen.

Preventie

Preventieve maatregelen spelen een cruciale rol bij het terugdringen van verdrinkingsincidenten en omvatten educatie, toezicht en infrastructuur.

Educatieve programma's
Zwemlessen voor kinderen en voorlichting over waterveiligheid kunnen het risico aanzienlijk verminderen. Ouders en verzorgers moeten bewust worden gemaakt van de gevaren van zelfs kleine hoeveelheden water.

Infrastructuur en regelgeving
Barrières zoals hekken rond zwembaden en waarschuwingsborden bij gevaarlijke watergebieden zijn effectieve manieren om verdrinking te voorkomen. Strikte naleving van veiligheidsvoorschriften bij recreatie in water is essentieel.

Praktische tips voor het leven met / omgaan met natte verdrinking

Herken de symptomen van verdrinking

Het is belangrijk om de symptomen van verdrinking te herkennen, zodat je snel kunt handelen. Bij een natte verdrinking kan iemand moeite hebben met ademhalen, hoesten, of zich benauwd voelen. De huid kan blauw of grauw lijken, vooral de lippen of nagels. Het is essentieel om snel te herkennen of iemand in ademnood verkeert. Als iemand geen adem kan halen of bewusteloos is, moet onmiddellijk eerste hulp worden geboden en moet 112 worden gebeld.

Zorg voor onmiddellijke medische hulp na verdrinking

Zelfs als de persoon lijkt te herstellen na een verdrinking, moet medische hulp altijd worden ingeschakeld. Er kunnen verborgen complicaties optreden, zoals longbeschadiging of aspiratie van water in de longen. Deze kunnen later leiden tot ademhalingsproblemen, infecties, of longontsteking. Het is belangrijk om altijd naar een arts of spoedeisende hulp te gaan na een incident van verdrinking, zelfs als er geen zichtbare tekenen van ernst zijn.

Voorkom onderkoeling na verdrinking

Als iemand verdrinkt en vervolgens uit het water wordt gehaald, is onderkoeling een veelvoorkomende zorg, vooral als het water koud is. Het is belangrijk om de persoon snel uit de koude omgeving te halen en hem of haar in droge, warme kleding te stoppen. Bedek het hele lichaam met een deken en zorg ervoor dat de persoon in een warme, droge omgeving komt. Geef geen warme dranken of alcohol, omdat dit de bloedcirculatie kan beïnvloeden en de persoon meer in gevaar kan brengen.

Behandel de luchtwegproblemen onmiddellijk

Na een natte verdrinking kan het zijn dat water in de luchtwegen terechtkomt. Dit kan leiden tot ademhalingsproblemen. Als de persoon in staat is om te hoesten, moedig hen dan aan om dat te doen, omdat dit het water kan helpen verwijderen. Als de persoon niet in staat is om zelfstandig adem te halen of te hoesten, moet je onmiddellijk beginnen met reanimatie (hart-longreanimatie, of CPR) en hulpdiensten bellen. Als je niet weet hoe je CPR moet uitvoeren, volg dan de instructies van de hulpdiensten telefonisch totdat zij arriveren.

Zorg voor naadloze communicatie met hulpverleners

Wanneer de hulpdiensten arriveren, is het belangrijk om hen alle relevante informatie te geven, zoals de tijdsduur dat de persoon in het water was, de omstandigheden van het incident, en eventuele symptomen die zich voordeden na het verdrinkingsevenement. Dit helpt de medische professionals om de juiste behandelingen toe te passen en de gezondheid van de persoon nauwkeurig te evalueren. Leg altijd gedetailleerd uit wat er is gebeurd om hen te helpen bij het nemen van de juiste beslissingen.

Stimuleren van ontspanning na herstel

Na het incident is het belangrijk om de persoon te laten rusten en niet te veel lichamelijke activiteit te ondernemen, vooral als het de eerste keer is dat iemand herstelt van een verdrinking. Het lichaam kan uitgeput zijn door de fysieke inspanning en de stress die gepaard gaat met verdrinking. Bied geruststelling aan, houd de persoon kalm, en zorg voor een rustige omgeving om het herstel te bevorderen. Forceer geen eten of drinken als de persoon misselijk is, want dit kan de situatie verergeren.

Observeer voor tekenen van longontsteking of ademhalingsproblemen

Na een verdrinking kunnen er in sommige gevallen problemen met de longen ontstaan, zoals longontsteking door het inademen van water. Als de persoon symptomen van ademhalingsproblemen vertoont, zoals snel ademhalen, blauwe lippen, of pijn op de borst, zoek dan onmiddellijk medische hulp. Het is belangrijk om alert te zijn op tekenen van infecties of langdurige ademhalingsproblemen en het snel te melden aan een arts.

Voorkomen van verdrinking: Veiligheid eerst

Het voorkomen van verdrinking is van cruciaal belang. Zorg ervoor dat kinderen altijd onder toezicht staan bij het zwemmen en dat er geschikte reddingsmiddelen aanwezig zijn, zoals drijfhulpmiddelen en reddingsvesten. Daarnaast is het belangrijk om zwemgebieden te controleren op gevaren, zoals sterke stromingen of ondiepe wateren, die een verhoogd risico kunnen vormen. Leer zwemveiligheid en reanimatietechnieken, zodat je voorbereid bent om snel te handelen in het geval van een noodgeval.

Zorg voor mentale ondersteuning na verdrinkingservaringen

Een verdrinkingservaring kan zowel fysiek als emotioneel traumatisch zijn. Het is belangrijk om de psychologische impact van het incident te erkennen. Sommige mensen kunnen angsten of post-traumatische stress ervaren na een verdrinking, zelfs als ze lichamelijk herstellen. Het kan nuttig zijn om met een therapeut of counselor te praten over de ervaring, vooral als er angst ontstaat rondom water of zwemmen. Het ondersteunen van de mentale gezondheid is net zo belangrijk als de fysieke genezing.

Herstel en fysiotherapie voor ademhalingsherstel

Voor mensen die lange tijd in ademnood zijn geweest of ernstige gevolgen van verdrinking hebben ondervonden, kan ademhalingsherstel een belangrijk onderdeel van het herstelproces zijn. Fysiotherapie kan helpen om de ademhalingsspieren te versterken, de longfunctie te verbeteren, en het algemene welzijn te bevorderen. Bij langdurige ademhalingsproblemen kan een arts of fysiotherapeut helpen om een specifiek herstelplan op te stellen. Dit kan bestaan uit ademhalingsoefeningen of zelfs het gebruik van ademhalingshulpmiddelen.

Let op symptomen van herhaaldelijk water in de longen

In sommige gevallen, zelfs na het incident, kan er sprake zijn van een secundaire verdrinking, wat inhoudt dat er water in de longen is gebleven en later ernstige ademhalingsproblemen veroorzaakt. Dit kan zich 1 tot 3 uur na het incident voordoen. Symptomen hiervan zijn onder andere extreme vermoeidheid, hoesten, ademhalingsmoeilijkheden, en slaperigheid. Als deze symptomen optreden, zoek dan onmiddellijk medische hulp om verdere schade aan de longen te voorkomen.

Herstel na medische behandeling

Na de acute behandeling van een verdrinking is het belangrijk om de instructies van medische professionals op te volgen voor het herstelproces. Dit kan onder meer inhouden dat je medicatie krijgt om ontstekingen of infecties te behandelen, ademhalingsoefeningen doet, of zelfs verdere ziekenhuisopname nodig hebt voor observatie. Blijf goed communiceren met je arts en volg het herstelplan zorgvuldig om je gezondheid volledig te herstellen.

Lees verder

• EHBO bij verdrinking: Uit het water redden en reanimeren
• Bijna-verdrinking: Oorzaken, symptomen en behandeling