Wat is een uitstrijkje van de baarmoederhals?

Een uitstrijkje wordt aan alle vrouwen die reeds seksuele betrekking hadden, aangeraden. Aan de hand van het uitstrijkje wordt onderzocht of er een verhoogd risico op baarmoederhalskanker aanwezig is. Op deze manier kan het aantal sterfgevallen beperkt worden. Jaarlijks sterven er helaas nog te veel vrouwen aan deze vorm van kanker.

Wat is het uitstrijkje?

Bij een uitstrijkje worden er cellen van de baarmoederhals afgenomen om deze verder te onderzoeken. Hiermee is het de bedoeling baarmoederhalskanker in een vroeg stadium te detecteren. Dit uitstrijkje vindt meestal plaats tijdens het jaarlijks routineonderzoek bij de gyneacoloog, echter niet alle meisjes of vrouwen laten zich systematisch elk jaar onderzoeken. Er kunnen echter ook andere redenen zijn om vroeger een uitstrijkje te laten maken, vb wanneer er onverklaarbaar bloedverlies is maar ook wanneer er een verhoogd risico op een seksueel overdraagbare aandoening is doordat de vrouw vaak wisselende seksuele contacten zonder condoomgebruik heeft. Er wordt afgeraden een uitstrijkje te laten uitvoeren tijdens de zwangerschap en borstvoedingsperiode omdat dit een vertekend beeld kan geven.

Hoe vindt het uitstrijkje plaats?

De vrouw moet plaatsnemen in een gyneacologische stoel met beensteunen. De gyneacoloog brengt een speculum (of ook wel "eendenbek" genoemd) in de vagina. Het inbrengen van dit speculum is meestal pijnloos tenzij de vrouw zenuwachtig is en daardoor haar spieren opspant. Dit speculum wordt nadat het ingebracht is, licht opengedraaid. Ook dit verloopt in principe pijnloos gezien de vaginawand rekbaar is (denk maar aan een bevalling). Het kan daarentegen wel voor ongemakken zorgen. In het midden van dit speculum kan de arts met behulp van een speciale spatel of borstel cellen afnemen van de baarmoederhals. Als dit voorbij is (dit duurt meestal niet langer dan enkele minuten) wordt de eendenbek verwijderd en is het onderzoek afgerond.

Wat als de uitslag niet goed was?

Als de cellen onderzocht werden en er zijn afwijkende cellen gevonden, is verder onderzoek noodzakelijk. Het betekent evenwel niet dat de vrouw kanker heeft: het uitstrijkje is bedoeld om afwijkende cellen en dus ook kanker in een vroeg stadium te ontdekken.

• Klasse I: er zijn geen afwijkende cellen gevonden. Verder onderzoek is niet nodig buiten het jaarlijks uitstrijkje (of wanneer er tussen patiënt en arts wordt afgesproken om opnieuw een uitstrijkje uit te voeren).
• Klasse II: er werden licht afwijkende cellen gevonden. Verder onderzoek en herhaling van het uitstrijkje is nodig, eventueel na een behandeling tegen een ontsteking.
• Klasse III, IV, V: er werden afwijkende tot sterk afwijkende cellen gevonden. Verder onderzoek is absoluut nodig. De gyneacoloog bespreekt samen met de vrouw de volgende stappen in behandeling en opvolging.

• Klasse 0: het uistrijkje moet opnieuw uigevoerd worden. Er zijn onvoldoende cellen aanwezig op het te onderzoeken staal.