Het uitstrijkje

Het uitstrijkje De PAPtest oftewel het uitstrijkje wordt aan alle vrouwen boven de dertig jaar gratis aangeboden. Dit gebeurt iedere vijf jaar. De uitvinder van het uitstrijkje is een arts die in 1883 werd geboren. Zijn uitvinding is nu de meest gebruikte methode om vroegtijdig baarmoederhalskanker op te sporen.

De PAP test

De Papanicolaou test (ook wel PAP uitstrijkjes, PAP-test, hals uitstrijkjes of uitstrijkjes test genoemd) is een screeningtest die gebruikt wordt in de gynaecologie om kwaadaardige (kanker) processen in de baarmoederhals te ontdekken. Plotselinge veranderingen in de cellen kunnen worden behandeld, dus hiermee het voorkomen van baarmoederhalskanker. De test is uitgevonden door de Griekse arts Georgios Papanikolaou.

Doelstelling

Tijdens een uitstrijkje, worden cellen uit de buitenste opening van de baarmoeder weg genomen. De cellen worden bekeken onder een microscoop en afwijkingen kunnen worden opgespoord. Het doel van de test is het opsporen van afwijkingen in de cellen. Meestal worden deze afwijkingen veroorzaakt door het overdraagbare menselijke papillomavirus (HPV). Het uitstrijkje blijkt een veel gebruikte goede methode voor vroegtijdige opsporing van kanker en het voorstadium van kanker. De test kan infecties en afwijkingen in de baarmoederhals ook ontdekken.

Bevolkingsonderzoek

Het is voor vrouwen die seksueel actief zijn raadzaam om iedere vijf jaar een uitstrijkje te laten maken. In Nederland krijgt men hiervoor een oproep vanaf het dertigste levensjaar, maar ook bij jongere vrouwen wordt al vaak een voorstadium van baarmoederhalskanker ontdekt. Bij een lichte afwijking wordt het uitstrijkje herhaald na drie tot twaalf maanden. Bij een sterke afwijking wordt de vrouw doorverwezen voor behandeling.

Het uitstrijkje

Voor het beste testresultaat, wordt de test niet afgenomen wanneer de vrouw menstrueert. Het bloed bedekt dan teveel de cellen en deze zijn hierdoor niet goed te beoordelen. Een beetje bloed is meestal niet bezwaarlijk. Het afnemen van het uitstrijkje is meestal pijnloos, sommige vrouwen kunnen daarna wat bloed verliezen. Heel soms ervaart een vrouw het wel als pijnlijk en kan daarna nog krampen houden.

De methode

De arts gebruikt een speculum (eendenbek) in de vagina, zodat hij makkelijk toegang krijgt tot cervix. De cellen worden afgenomen met een spatel of een penseel. De cellen worden geplaatst op een dia glas en op afwijkingen in het laboratorium gecontroleerd. Tegenwoordig wordt er ook gebruikt gemaakt van een vloeistof waarin de cellen gemengd worden.
Het monster wordt gekleurd met de Papanicolaou techniek,er worden zuren en pigmenten toegevoegd aan de cellen. Normale cellen behouden hun eigen kleur. Afwijkende cellen verkleuren door de vloeistof en laten vaak een donkere tot zwarte kern zien.
© 2010 - 2024 Bibiana, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Abnormale plaveiselepitheelcellenAbnormale plaveiselepitheelcellenAbnormale plaveiselepitheelcellen komt wel eens voor wanneer er onderzoek gedaan wordt naar baarmoederhalskanker middels…
Bloedingen na de overgang, ga naar de huisartsBloedingen na de overgang, ga naar de huisartsAls er een vaginale bloeding optreedt na de menopauze, dan is het verstandig om naar de huisarts te stappen voor onderzo…
Uitstrijkje bij vrouwen: Doel, indicatie en resultatenUitstrijkje bij vrouwen: Doel, indicatie en resultatenEen uitstrijkje is een betrouwbare en eenvoudige manier om baarmoederhalskanker op te sporen of te voorkomen, zodat de v…
Conisatie of exconisatie aan de baarmoederhalsConisatie of exconisatie aan de baarmoederhalsConisatie of exconisatie: een operatie waarbij een wigvormig stukje weefsel uit de baarmoederhals wordt weggenomen. Deze…
Indringers in je lichaamIndringers in je lichaamSoms voel je je niet lekker en heb je en de griep of een kauwtje te pakken. Je lichaam probeert dit op te lossen door de…
Reacties

Vera, 02-11-2012
Ik lees dat een spiraal geen afwijkende cellen zou mogen veroorzaken. Hoe zit het met de tang die gebruikt word om je baarmoedermond recht te houden? Mijn afwijkende cellen zitten aan die kant op de plek waar ik ongeveer inschat dat die tang gezeten heeft. Op mijn werk roep ik dat ik me afvraag of dat niet de reden is van mijn pap3a 2x achter elkaar na een biopt die niks verontrustends aantoonde. Na een tijdje zegt mijn collega: Mijn uitstrijkjes waren altijd goed tot na het plaatsen en verwijderen van haar spiraal. Zijn er onderzoeken naar deze relatie gedaan? Reactie infoteur, 02-11-2012
Een spiraal verhoogt het risico op baarmoederhalskanker niet, net als een eendenbek (speculum) dat niet zou mogen doen. Pilgebruik verhoogt het risico op baarmoederhalskanker echter wel.

Suzan, 15-07-2012
Bedankt voor de reactie. Ik hoef me dus geen zorgen te maken dat ik een voorstadium van kanker heb? En kan irritatie door het plaatsen van het spiraal zorgen voor een pap 2 uitslag? Reactie infoteur, 22-07-2012
Een spiraal zou geen afwijkende cellen mogen veroorzaken. Wel raad ik je aan om over een half jaar tot een jaar nog eens een uitstrijkje te laten maken.

Suzan, 13-07-2012
Hallo,
Hier mijn verhaal, na de geboorte van mijn jongste (bijna 2 jaar) kreeg ik last van tussentijds bloedverlies en bloederige afscheiding. In februari 2011 is er een uitstrijkje gemaakt met een pap 1 ook ben ik doorgestuurd naar de gyn voor een echo en dit was ook in orde. Na overleg begonnen aan een zwaardere pil. Dit is een tijdje goed gegaan maar toen begon het probleem weer opnieuw. De huisarts stelde een nog zwaardere pil voor maar dat vond ik niet prettig dus na overleg besloten om een spiraal te plaatsen. Dit is drie weken geleden gebeurd. De gyn heeft toen gelijk weer een uitstrijkje afgenomen. En de uitslag is pap 2. Is dit iets om je zorgen te maken, is dit een voorstadium van kanker? De gyn heeft trouwens na het plaatsen van de spiraal het uitstrijkje pas gemaakt, kan dit invloed hebben op de uitslag dat het toch wat onrustig is dan? Reactie infoteur, 13-07-2012
Pap 2 is een uitslag die niet zorgwekkend is. Pas bij PAP3A of PAP3b komt de arts in actie. Dit is nog steeds geen voorstadium van baarmoederhalskanker, maar een teken dat er meer afwijkende cellen zijn. Afwijkende cellen kunnen uiteindelijk overgaan in kanker, maar dan nog is deze kans niet heel groot.

Anoniem, 01-08-2011
Ik las in een artikel over baarmoederhalskanker dat er een verschil is tussen afwijkingen aan de cellen en baarmoederhalskanker. Mensen die besmet zijn met Hpv kunnen enkel afwijkingen aan de cellen vertonen en kunnen geen baarmoederhalskanker krijgen. Is dit zo? Reactie infoteur, 01-08-2011
Dat klopt. Afwijkende cellen kunnen overgaan in baarmoederhalskanker, maar kunnen ook stabiel blijven of zelfs verdwijnen. Afwijkende cellen is dus geen baarmoederhalskanker maar de kans op ontwikkeling van baarmoederhalskanker is wel groter dan bij vrouwen zonder afwijkende cellen.

Anoniem, 29-07-2011
Terugkomend op de vorige artikels die ik schreef. Enkel de eerste keer, op 25 januari, kreeg ik een brief voor een tweede uitstrijkje na 6 maand te herhalen. Er stond enkel de volgende tekst op : lichte celafwijkingen. Ook nog Lsil celbeeld. Dat is alles. Wat is Lsil eigenlijk? Reactie infoteur, 29-07-2011
Lsil wordt in Nederland niet tot weinig gebruikt, maar komt overeen met Kopac 4 oftewel PAP3A. Mocht je grote onzekerheid hebben, kan je een tweede uitstrijkje vragen. Eventueel bij een andere arts. Informeer bij je zorgverzekeraar of een tweede uitstrijkje wordt vergoed, soms is dit niet het geval als dit op eigen verzoek is.

Over het algemeen is een PAP3A geen reden om direct in te grijpen. Wel verbaas ik mij over de tussenliggende termijn van zes maanden, gezien de leeftijd. Een periode van drie maanden zou beter zijn geweest.

Anoniem, 28-07-2011
Hallo,
Ik heb nog één vraagje. Geldt dit deze behandeling(lisbiopt) ook bij lichte celafwijkingen met HPV? Ik weet nog niet of dat bij mij zo is, moet wachten op uitslag, maar zou graag toch hier meer uitleg over krijgen, indien mogelijk. Is het erger als ik celafwijkingen met HPV zou hebben dan gewoon lichte celafwijkingen zonder HPV?
Dank bij voorbaat. Reactie infoteur, 28-07-2011
De celafwijking wordt veroorzaakt door het HPV (virus). Bijna iedereen loopt dit virus wel eens op. Bij de meeste vrouwen ruimt het lichaam het virus weer op. Waarom dit bij sommige vrouwen niet gebeurt, is onbekend.

De cerafwijkingen die je dus hebt, zijn veroorzaakt door het virus. Een lisbiopt wordt niet altijd gegeven. Bij PAP2 wordt er afgewacht, bij PAP3A krijgt de helft van de vrouwen een behandeling en bij PAP3B meer vrouwen. Vreemd dat je de uitslag nog niet hebt. De arts zegt: licht afwijkende cellen. Dan zou er ook een uitslag bekend moeten zijn onder de noemer PAP of KOPAC.

Anoniem, 26-07-2011
Dank voor de reactie. Welke behandelingen worden gedaan bij een pap3a, mijn leeftijd is 48 jaar. Komt dit ooit nog goed tot normale cellen na een eventuele behandeling. Ik ben echt bang geworden. Reactie infoteur, 26-07-2011
Hallo,
Je hoeft je niet bang te maken, dat is nergens voor nodig. De behandeling is veelal een weefselonderzoek. Er wordt een kegelvormig stukje weefsel weg gehaald. Bij een lisbiopt wordt het weefsel weg geschild. Beiden gebeuren onder plaatselijke verdoving. Hier voel je vrij weinig van. De kans dat een PAP3A vanzelf terug gaat naar PAP1 (en dat is goed) is ongeveer 50 procent, bij jongere vrouwen is de kans wat groter dan bij oudere vrouwen.

Afwijkende cellen houdt in dat jouw cellen wat anders van vorm worden en onrustig zijn. Dit kan soms leiden tot kwaadaardige cellen. Hoe hoger de PAP, hoe meer kans hierop. Deze schaal is van toepassing:
Pap 0 Niet goed te beoordelen(vaak te weinig cellen)

Pap 1 Normaal ( advies is na 3(5) jaar te herhalen)

Pap 2 Sommige cellen afwijkend. (Na half jaar nog een controle)

Pap 3a Lichtafwijkende cellen (Helft van de vrouwen heeft geen behandeling nodig en meeste andere een lichte)

Pap 3b Meer afwijkend dan 3a (meer mensen krijgen een lichte behandeling)

Pap 4 Nog meer afwijkend (90% van de vrouwen krijgen lichte behandeling)

Pap 5 Cellen zijn sterk afwijkend (kan kanker zijn. Op korte termijn naar gynaecoloog, behandeling door operatie en/of bestraling)

Anoniem, 25-07-2011
Hallo,
In januari dit jaar liet ik een uitstrijkje nemen, ik moest normaal in 2007 teruggaan, maar door familiale omstandigheden, kwam het er niet van.
Voordien waren mijn uitstrijkjes altijd normaal. Tot ik in januari 2011 een brief kreeg met de melding, lichte celafwijkingen aangetroffen, controle over 6 maand. Wat ik ook nu liet doen.
De professor die me onderzocht, verzekerde me dat zo'n afwijkend resultaat meestal voorkomt door verandering van gezinssituatie maw verandering van relatie, wat bij mij het geval is.
Ben nu heel bang voor het tweede resultaat. Wat houdt eigenlijk lichte celafwijkingen in? Reactie infoteur, 25-07-2011
Een lichte celafwijking houdt in: een pap3a. Bij de ene helft van de vrouwen is er geen behandeling nodig, bij de andere helft wel. Dit is een eenvoudige behandeling. Meestal wordt er afgewacht en na drie tot zes maanden opnieuw een uitstrijkje gemaakt. Indien je tussendoor bloedingen krijgt buiten de menstruatie om of na het vrijen, neem dan contact op met de arts.

Een pap3a geeft aan dat er afwijkende cellen zijn gevonden in de baarmoederhals. Deze afwijkende cellen kunnen spontaan verdwijnen of doorgroeien, waardoor er baarmoederhalskanker ontstaat. Slechts een klein deel gaat over in kanker. De rest geneest vanzelf, vooral bij jonge vrouwen, of blijft stabiel.

Het is makkelijker wanneer de arts de pap-uitslag heeft meegegeven, het kan namelijk ook om pap2 gaan. Misschien beter als je even belt over de uitslag?

Bibiana (1.560 artikelen)
Gepubliceerd: 28-01-2010
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Ziekten
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.