Polypectomie: Chirurgische verwijdering van poliepen

Een poliep is een goedaardig steelvormig gezwelletje dat zich mogelijk in diverse lichaamsstructuren bevindt. De goedaardige groei start in het weefsel en strekt zich uit tot de holle ruimte. Een polypectomie is de medische term voor een chirurgische verwijdering van een poliep of meerdere poliepen. Het verwijderen van deze poliepen is soms nodig omdat deze gezwellen mogelijk een voorloper zijn van kanker. Door de operatie verminderen tevens klachten die het poliep of de poliepen veroorzaken zoals bijvoorbeeld buikpijn of darmklachten bij darmpoliepen. Net zoals bij elke chirurgische procedure zijn risico’s en complicaties mogelijk. In de meeste gevallen zijn de vooruitzichten van een polypectomie echter uitstekend.

• Wat is een poliep?
• Epidemiologie
• Soorten poliepen
• Chirurgische procedure voor de verwijdering van steelvormige gezwellen
• Risico's van operatie
• Prognose van polypectomie

Wat is een poliep?

Poliepen groeien uit weefsel in holle ruimtes in het lichaam. Colonpoliepen (darmpoliepen) starten bijvoorbeeld in het weefsel van de dikke darm en breiden ze vervolgens in de holle ruimte. De meeste poliepen zijn goedaardig; sommige zijn een voorstadium van kanker en andere poliepen zijn reeds uitgegroeid tot kankercellen. Het is niet mogelijk om kanker uit te sluiten zonder de poliep eerst te onderzoeken. Daarom raden artsen aan om standaard de poliep(en) te laten verwijderen zodat een patholoog deze kan testen op de aanwezigheid van kankercellen. Soms zijn poliepen ook zeer groot, hetgeen de bloedstroom verandert, druk op de organen zet en een aantal klachten veroorzaakt. Ook om deze redenen is een polypectomie gerechtvaardigd.

Epidemiologie

Poliepen komen vaak voor, maar meestal weten mensen niet dat ze deze hebben, waardoor het lastig is om exacte epidemiologische cijfers weer te geven. Darmpoliepen komen wellicht het vaakst voor. Vermoedelijk heeft 20-30% van de bevolking namelijk deze goedaardige gezwelletjes. Baarmoederpoliepen komen vooral voor bij vrouwen in de menopauze, maar slechts 3-5% van deze gezwellen is kwaadaardig.

Soorten poliepen

De poliepen bevinden zich in meerdere mogelijke lichaamsdelen zoals:

• de baarmoeder (baarmoederpoliepen)
• de blaas (blaaspoliepen)
• de dikke darm (darmpoliepen)
• de galblaas (galblaaspoliepen)
• de keel / het strottenhoofd (keelpoliepen)
• de maag (maagpoliepen)
• de neus (neuspoliepen)
• het oor (oorpoliepen)

Chirurgische procedure voor de verwijdering van steelvormige gezwellen

Soorten polypectomie

De juiste techniek voor het verwijderen van poliep is afhankelijk van de grootte en de locatie van de poliep. De twee meest voorkomende soorten polypectomie zijn:

• een uteriene polypectomie (voor het verwijderen van baarmoederpoliepen) en
• een colonpolypectomie (voor het verwijderen van darmpoliepen)

Het is echter chirurgisch mogelijk om overal in het lichaam poliepen te verwijderen.

Voorbereiding voor polypectomie

De voorbereiding voor een polypectomie is afhankelijk van de chirurgische techniek en de locatie van de poliepen. Patiënten met baarmoederpoliepen hebben geen specifieke voorbereiding nodig, omdat deze ingreep gebeurt onder lokale verdoving. Bij patiënten met darmpoliepen moet de dikke darm echter leeg zijn, hetgeen mogelijk is met een klysma, laxeermiddelen (geneesmiddelen bij obstipatie) of beide en dit 12 tot 24u voordat de operatie plaatsvindt. Veel patiënten geven de voorkeur om wakker te zijn tijdens de procedure, maar anderen wensen een algemene verdoving (anesthesie). De arts geeft de patiënt alleszins een kalmerend middel via een ader, waardoor de patiënt ontspannen en slaperig is.

Tijdens de operatie

Verwijderen met instrument
De arts verwijdert de meeste poliepen met een endoscoop. Dit is een buis die de arts in het lichaam plaatst, waardoor een grote operatie met incisies (chirurgische insnijdingen) in de meeste gevallen onnodig is. Aan de buis is een camera bevestigd, hetgeen helpt om een idee te krijgen over de omvang van de poliep. Bij een uteriene polypectomie plaatst de arts de endoscoop in de baarmoederhals, terwijl de arts de endoscoop in het rectum plaatst om colonpoliepen te verwijderen.

Technieken voor verwijdering van poliepen
Artsen gebruiken verschillende chirurgische technieken voor het verwijderen van poliepen. Dit gebeurt via onder andere deze technieken:

• De arts verwijdert de poliep met een pincet en brandt dan eventuele resterende poliepweefsels weg met elektrische stroom (cauterisatie). Zo voorkomt hij ook een bloeding.
• De arts trekt met een pincet kleine poliepen los en gebruikt dan een draad om het gedeelte van de poliep te verwijderen dat zich in het weefsel uitstrekt.
• De arts pakt de poliep met een soort hete of koude ‘draadlus’ en verwijdert dan de poliep. Deze techniek is vooral inzetbaar bij grotere poliepen (groter dan één centimeter). De chirurg gebruikt mogelijk eveneens elektrocauterisatie om eventuele resterende poliepweefsels weg te branden.
• Een operatie via een incisie is nodig bij zeer grote poliepen. Deze procedure is ingewikkelder en vereist een algemene verdoving.

Pijn tijdens de operatie
Tijdens de procedure voelt een patiënt mogelijk druk of voelt hij wat trekken, maar heeft hij geen pijn. Afhankelijk van de plaats van de poliep en andere factoren geeft de arts een patiënt een pijnstiller voor, tijdens of na de procedure.

Na de operatie

Vooral direct na de chirurgische ingreep ervaren patiënten mogelijk nog wel pijn. Pijnstillers verminderen de pijn. Ook is een bloeding na de operatie nog normaal, maar een erg zware bloeding of een bloeding die stopt en dan weer start, of een bloeding die gepaard gaat met een vieze geur (duidt mogelijk op een infectie) zijn alarmtekens. De meeste patiënten zijn binnen de twee weken na een polypectomie hersteld. De arts laat de weggenomen poliep(en) onderzoeken in een laboratorium. Wanneer deze goedaardig zijn, krijgt de patiënt nog wel een nacontrole bij de arts maar is een verdere behandeling onnodig. Is echter kanker aanwezig, dan is een verdere medische opvolging nodig

Risico's van operatie

Net als alle operaties heeft een polypectomie risico’s zoals:

• Een infectie: Elk wonde geraakt mogelijk geïnfecteerd. Dit gebeurt vooral wanneer patiënten het advies van een arts negeren of al een slechte gezondheid hebben.
• Een onvolledige verwijdering: Soms blijft bij de eerste procedure wat weefsel achter, waardoor een tweede polypectomie noodzakelijk is.
• Een orgaanperforatie: Dit gebeurt wanneer het orgaan dat de arts opent, doorboord wordt. Deze potentieel fatale bijwerking treedt echter zelden op.
• Overmatige bloedingen: Soms geneest de wonde niet goed, waardoor overmatige bloedingen ontstaan.
• Reactie op verdoving: Sommige patiënten krijgen te maken met bijwerkingen als gevolg van de gebruikte verdovende of kalmerende geneesmiddelen.
• Schade aan het geopereerde gebied: Zeer sporadisch ontstaat schade aan het operatiegebied hetgeen mogelijk resulteert in nieuwe klachten.

Factoren die het risico op complicaties verhogen, omvatten:

• bloedstollingsstoornissen
• diabetes mellitus (suikerziekte)
• drugsmisbruik
• het type, de grootte en de locatie van de poliep
• obesitas
• roken

Prognose van polypectomie

Een polypectomie is een standaardprocedure die de klachten van poliepvorming vermindert en de eventuele aanwezigheid van kanker bevestigt. Zoals bij elke procedure moeten patiënten de voordelen en risico’s afwegen, wat gebeurt door middel van een uitgebreid gesprek met de arts. Voor de meeste patiënten die een polypectomie ondergaan, zijn de vooruitzichten van de operatie zelf echter zeer goed omdat de chirurgische ingreep slechts tijdelijk kleine ongemakken veroorzaakt. Wanneer blijkt dat reeds kankercellen aanwezig zijn in het aangetaste orgaan, zijn de vooruitzichten variabel.

Lees verder

• Baarmoederpoliepen: Gezwellen in baarmoederwand
• Oorpoliepen: Goedaardige gezwellen met afscheiding uit oor
• Darmpoliepen: Goedaardige gezwellen, soms voorloper kanker
• Poliepen: Oorzaken, soorten en symptomen van poliepvorming
• Neuspoliepen: Goedaardige gezwellen in neus of sinussen