Roken: Risico's voor gezondheid tijdens en na een operatie

Wanneer een patiënt op voorhand weet dat hij een operatie moet ondergaan, krijgt hij soms het advies om te stoppen met roken en andere tabaksproducten voor de operatie. Roken verhoogt namelijk het risico op problemen tijdens en na de operatie. Het herstelproces van de operatie versnelt wanneer de patiënt vier tot acht weken voor de operatie tot minstens vier weken na de operatie stopt met roken. Dit vermindert zelfs het risico op wondcomplicaties met vijftig procent. Roken beïnvloedt het lichaam voor en na een operatie, ongeacht het soort ingreep dat de patiënt nodig heeft.

• Gevolgen voor de gezondheid van rokers
• Risico's van roken tijdens en na een operatie
• Snel stoppen is de boodschap
• Roken zonder tabak

Gevolgen voor de gezondheid van rokers

Hart- en vaataandoeningen

Teer, nicotine en andere chemicaliën verhogen het risico op veel gezondheidsproblemen. Deze omvatten hart- en vaataandoeningen zoals bloedstolsels en aneurysmata in de hersenen, wat mogelijk resulteert in beroertes, een hartaandoening (angina pectoris en hartaanvallen), een hoge bloeddruk (medische term is "hypertensie") en een slechte bloedtoevoer naar de benen en problemen met erecties

Kanker

Roken verhoogt ook het risico op verschillende typen kanker, waaronder kanker van de alvleesklier (pancreaskanker), blaas (blaaskanker), hals (hoofd- en halskanker), longen (longkanker), mond (mondkanker), nieren (nierkanker), slokdarm (slokdarmkanker) en het strottenhoofd (strottenhoofdkanker).

Longen

Roken leidt eveneens tot longproblemen, zoals emfyseem en chronische bronchitis (ontsteking van de luchtpijpvertakkingen). Bovendien valt astma moeilijker te behandelen bij patiënten die roken.

Risico's van roken tijdens en na een operatie

Tijdens een operatie

De effecten van roken verhogen het risico bij het geven van anesthesie, alsmede het risico van complicaties tijdens de operatie. Anesthesie is veiliger en meer voorspelbaar bij niet-rokers door een betere werking van het hart, de bloedvaten, de longen en het zenuwstelsel. Sommige bestanddelen veroorzaken immers cardiovasculaire problemen en doen de bloeddruk en hartslag verhogen tijdens de operatie. Sommige patiënten die roken krijgen hierdoor ademhalingsproblemen en ook ontstaat soms een tekort van zuurstof in het bloed.

Na een operatie

Infecties en pijn
Het lichaam van rokers moet na een operatie steevast vechten tegen een infectie. Rokers hebben tot vier keer het risico op infectie na chirurgie dan niet-rokers. Tevens hebben sommige rokers meer pijn na de operatie dan niet-rokers. Chemische stoffen in sigarettenrook verhogen ontstekingen en beïnvloeden de manier waarop het lichaam pijnsignalen interpreteert. Hierdoor ervaart een patiënt die rookt meer pijn dan een niet-roker en blijft de pijn langer aanhouden nadat de wonde is genezen.

Longen
Na een operatie hebben rokers een hogere kans dan niet-rokers op de vorming van bloedstolsels in de benen. Deze stolsels bereiken mogelijk de longen en brengen daar schade aan. Roken vermindert de hoeveelheid zuurstof in de operatiewonde, waardoor deze langzamer geneest. Alle rokers dragen een verhoogd risico op hart- en longaandoeningen. Zelfs als de operatie goed verloopt, zorgt roken ervoor dat het lichaam en dan met name het hart en de longen harder werken dan wanneer een patiënt niet rookt.

Snel stoppen is de boodschap

Hoe eerder een patiënt stopt met roken, hoe kleiner de kans dat complicaties optreden als gevolg van een chirurgische ingreep. Het is vooral belangrijk om niet te roken op de dag van de operatie. Gelukkig begint het lichaam zichzelf al te genezen nadat de patiënt nog maar enkele uren gestopt is met roken. Twaalf uur nadat een patiënt stopt, functioneren het hart en de longen al beter. Het duurt minder dan een dag voor de bloedstroom verbetert, waardoor de kans op postoperatieve complicaties vermindert. Het beste advies is om minstens vier tot acht weken voor de operatie tot minstens vier weken na de operatie te stoppen met roken. Dit blijkt uit een Canadees onderzoek uit 2012 dat verscheen in het wetenschappelijk tijdschrift “Canadian Journal of Anesthesia”.

Roken zonder tabak

Sommige rokers schakelen over naar rookloze tabak in plaats van volledig te stoppen met tabak. Maar het gebruik van rookloze tabak brengt nog steeds gezondheidsrisico's, zoals het ontwikkelen van mond) of neuskanker, tandvleesproblemen (tandslijtage en tandbederf) en een verergering van de hoge bloeddruk en pijn op de borst. Ook nicotinekauwgom rond het moment van de operatie is geen goed idee. De nicotine interfereert nog steeds met het herstelproces van de chirurgische wonde en heeft hetzelfde effect op de algemene gezondheid als sigaretten en tabak.

Lees verder

• Roken: Effecten en gevaren van tabaksrook
• De invloed van roken op de gezondheid van de hersenen
• De invloed van roken op de gezondheid van de huid
• De invloed van roken op de gezondheid van de ogen
• Roken en risico's voor de mond, de tanden en het tandvlees