Fodmap-dieet niet goed voor darmflora bij gezonde mensen

Wie droomt er niet van een mooie, strakke buik? Veel mensen kiezen daarom voor een dieet. Eén van de populaire diëten voor het verkrijgen van een platte buik is het FODMAP-dieet. Dit dieet is oorspronkelijk ontwikkeld voor mensen die lijden aan het prikkelbaredarmsyndroom (PDS). Echter, het kan ook ernstige problemen veroorzaken bij mensen zonder specifieke darmklachten.

• Wat is een spastisch colon?
• Wat is het FODMAP-dieet?
• Gevaren van experimenteren met voedingsmiddelen: Schade aan darmflora
• Glutenvrij dieet bij patiënten

Wat is een spastisch colon?

Het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) is een chronische darmstoornis waarbij de beweeglijkheid van het darmstelsel verstoord is. De darmen kunnen te snel of te langzaam functioneren. Deze aandoening wordt gekenmerkt door hevige buikkrampen op wisselende locaties, een opgeblazen gevoel en afwijkende stoelgang, zoals obstipatie of diarree. Bij diarree gaat het niet om verlies van bloed, etter of slijmvlies. Mogelijke oorzaken zijn stress, darm- en maaginfecties, bepaalde voedingsmiddelen of een te vezelarme voeding. Deze aandoening komt vooral voor bij jongere en volwassen mensen. Bij technische onderzoeken worden vaak geen afwijkingen gevonden. Het is belangrijk om patiënten gerust te stellen en hen aan te moedigen een vezelrijke voeding te volgen, meer te bewegen en regelmatig te rusten om een gezonde darmperistaltiek te bevorderen. Het FODMAP-dieet biedt in ongeveer 80% van de gevallen verlichting.

Wat is het FODMAP-dieet?

FODMAP is een acroniem voor "Fermenteerbare Oligosacchariden, Disacchariden, Monosacchariden en Polyolen". Dit zijn groepen van koolhydraten die darmklachten kunnen veroorzaken. Het FODMAP-dieet is ontwikkeld in Australië door Peter Gibson en Susan Shepherd van de Monash-universiteit in Melbourne. Het principe van het dieet is als volgt: gedurende enkele weken schrapt de patiënt bepaalde voedingsmiddelen uit zijn dieet om de darmflora te kalmeren. Na zes tot acht weken worden deze voedingsmiddelen geleidelijk weer geïntroduceerd om te identificeren welke voedingsmiddelen klachten veroorzaken of verergeren. Het strikte eliminatiedieet, waarbij gistende suikers (voornamelijk in fruit) en suikervervangers worden vermeden, voorkomt gasvorming in de buik en helpt bij het verkrijgen van een plattere buik. Valérie Wandels van AZ Sint-Lucas benadrukt dat de patiënt in de eerste week van het dieet zelfs volledig lactose- en glutenvrij eet. Een lijst met verboden, geschikte en minder geschikte ingrediënten voor het FODMAP-dieet is te vinden op een speciale website Fodmap-dieet. Deze website biedt ook getuigenissen, tips, nieuws, nuttige adressen en informatie voor zorgprofessionals. Boeken en cursussen om te starten met dit dieet zijn eveneens via de site verkrijgbaar.

Gevaren van experimenteren met voedingsmiddelen: Schade aan darmflora

Door de stijgende populariteit van het FODMAP-dieet verschijnen er veel voedingsschema's op verschillende websites. Mensen zonder darmklachten willen het dieet vaak uitproberen en gaan hiermee experimenteren. Belgische diëtisten wijzen op de gevaren van deze websites. De voedingsschema's zijn niet altijd betrouwbaar, onvoldoende onderbouwd en bevatten vaak te weinig informatie. Sofie Van Laar, docente voeding- en dieetkunde aan de Artesis Plantijn Hogeschool, merkt op dat deze schema's oorspronkelijk bedoeld zijn voor diëtisten en niet voor leken. Zelf experimenteren met het dieet kan leiden tot een eenzijdige voeding, wat schadelijk kan zijn voor de darmflora. Onderzoek door Shepherd toont aan dat het aantal gezonde darmbacteriën drastisch kan afnemen bij een onjuist toegepast FODMAP-dieet. Sofie Van Laar waarschuwt dat deze schade al na drie dagen zichtbaar kan zijn, waardoor het risico op darmschade toeneemt bij een langdurige toepassing van het dieet. Danny De Looze, maag-darmspecialist bij UZ Gent, onderschrijft deze zorgen en benadrukt dat het verstoren van het evenwicht van de darmflora uiterst gevaarlijk is. Hij vreest ook dat de populariteit van het dieet moeilijk te controleren valt, wat financieel aantrekkelijk kan zijn voor sommige diëtisten, maar niet altijd in het voordeel van echte patiënten speelt.

Glutenvrij dieet bij patiënten

De rol van gluten is complex. Tarwe kan een abdominaal opgeblazen gevoel veroorzaken bij veel patiënten, waarbij vaak wordt gedacht dat gluten in tarwe de oorzaak is. Veel patiënten melden een verbetering van hun gastro-intestinale symptomen bij het volgen van een glutenvrij dieet. Glutenvrije graanproducten bevatten meestal ook lage niveaus van FODMAPs. Dit verklaart deels de populariteit van het glutenvrije dieet. Het glutenvrije dieet, dat oorspronkelijk is ontwikkeld voor patiënten met coeliakie (maag- en darmproblemen door gluten), is over het algemeen minder schadelijk dan het strikte FODMAP-dieet, omdat het geen risico op voedingsstoffentekorten met zich meebrengt. Patiënten die zowel aan glutenintolerantie als aan PDS lijden, worden soms als "aanstellers" beschouwd, volgens Jella Spaans van de Vlaamse Coeliakie Vereniging, vooral omdat glutenintolerantie en PDS tegenwoordig sterk in de belangstelling staan, terwijl deze mensen echt ziek zijn.

Het advies is dan ook om het darmsparende FODMAP-dieet uitsluitend onder strikt medische begeleiding te volgen als een spastisch colon is gediagnosticeerd. Raadpleeg altijd een arts en diëtist voordat je met dit dieet begint.

Lees verder

• Sneller afvallen met het New Nordic Diet (Deens dieet)
• Colonoscopie: Tips om het onderzoek te vergemakkelijken
• ERCP: Procedure inwendig kijkonderzoek galwegen en pancreas
• Sigmoïdoscopie: Onderzoek van laatste gedeelte dikke darm