Fodmap-dieet niet goed voor darmflora bij gezonde mensen

Wie houdt er niet van een mooie, strakke buik? Om dit te bereiken kiezen velen voor een dieet. Een van de populaire diëten voor het verkrijgen van een platte buik, is het Fodmap-dieet. Initieel is dit darmsparende dieet ontwikkeld voor mensen die lijden aan het prikkelbaredarmsyndroom. Dit geeft echter mogelijk ernstige problemen bij mensen zonder specifieke darmklachten.

• Wat is een spastisch colon?
• Wat is het Fodmap-dieet?
• Gevaren: Experimenteren met voedingsmiddelen, schade aan darmflora
• Glutenvrij dieet bij patiënten

Wat is een spastisch colon?

Het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) is een chronische darmstoornis waarbij de motiliteit (beweeglijkheid) van het darmstelsel chronisch is verstoord; de darmen gaan daarbij te snel of te langzaam. Deze aandoening gaat gepaard met hevige buikkrampen op een wisselende lokalisatie, een opgeblazen buik en een afwijkende stoelgang (obstipatie of diarree). Bij die laatste treedt geen verlies van bloed, etter of slijmvlies op. Mogelijke oorzaken zijn stress, darm- en maaginfecties, bepaalde voedingsmiddelen of een te vezelarme voeding. Dit komt vooral voor bij personen op jongere of volwassen leeftijd. Bij technische onderzoeken worden meestal geen problemen gedetecteerd. Belangrijk is om patiënten gerust te stellen en hen aan te moedigen een vezelrijke voeding te nuttigen, meer te bewegen en regelmatig te rusten wat resulteert in een gezonde darmperistaltiek. Maar ook het Fodmap-dieet biedt in 80% van de gevallen soelaas.

Wat is het Fodmap-dieet?

Fodmap is de afkorting voor "Fermenteerbare Oligosacchariden, Disacchariden, Monosacchariden en Polyolen". Dit zijn allen productgroepen die mogelijk darmklachten veroorzaken. Het Fodmap-dieet is oorspronkelijk ontwikkeld in Australië door Peter Gibson en Susan Shepherd die verbonden zijn aan de Monash-universiteit van Melbourne. Het principe is als volgt: Gedurende enkele weken schrapt de patiënt een aantal voedingsmiddelen uit de voeding, wat de darmflora tot rust brengt. Na zes tot acht weken mag de patiënt stilaan eerder weggelaten voedingsmiddelen weer nuttigen. Zo bekijkt de arts welke voedingsmiddelen precies klachten geven of deze verergeren. Het erg strenge eliminatiedieet waarbij de patiënt gistende suikers (vooral te vinden in fruit) en suikervervangers vermijdt, gaat gasontwikkeling in de buik tegen en zorgt daardoor voor een plattere buik. Valérie Wandels (AZ Sint-Lucas) wijst er op dat de patiënt de eerste week van het dieet zelfs volledig lactose- en glutenvrij eet. Een lijst met verboden, geschikte en minder geschikte ingrediënten en producten bij het Fodmap-dieet staat op een daarvoor speciaal opgerichte website Fodmap-dieet. Op deze website staan eveneens getuigenissen, tips en nieuwtjes, nuttige adressen, informatie voor zorgprofessionals, ... Zelfs boeken en cursussen om te starten met dit dieet, zijn aan te kopen via de site.

Gevaren: Experimenteren met voedingsmiddelen, schade aan darmflora

Omdat dit dieet erg in populariteit toeneemt, verschijnen heel wat voedingsschema's op diverse websites. Mensen zonder darmklachten willen daardoor dit dieet vaak proberen en gaan ermee experimenteren. Belgische diëtisten wijzen echter op de gevaren van dergelijke websites. Deze voedingsschema's zijn niet steeds betrouwbaar, onvoldoende onderbouwd en bevatten te weinig informatie. Sofie Van Laar, docente voeding- en dieetkunde aan de Artesis Plantijn Hogeschool, meldt dat de voedingsschema's initieel bedoeld zijn voor diëtisten en niet voor leken. Wie zelf gaat experimenteren, loopt zelfs gevaar op een te eenzijdige voeding wat schade toebrengt aan het evenwicht van de darmflora. Shepherd onderzocht namelijk zelf het effect van het Fodmap-dieet op een gezonde darmflora en kwam tot de conclusie dat het aantal gezonde darmbacteriën drastisch afnam. Sofie Van Laar wijst er op dat deze schade reeds zichtbaar was na drie dagen, waardoor bij het langer volgen van dit dieet het risico op darmschade verhoogt. Danny De Looze, maag-darmspecialist bij UZ Gent treedt de mening van Sofie Van Laar bij en meldt dat knoeien met het evenwicht van de darmflora inderdaad uiterst gevaarlijk is. Hij vreest er tevens voor dat diëtisten de rage niet tegen te houden valt. Er valt immers geld mee te verdienen wat niet altijd in het voordeel speelt voor echte patiënten.

Glutenvrij dieet bij patiënten

De rol van gluten is complex. Tarwe geeft een abdominaal opgeblazen gevoel bij veel patiënten. Aangenomen wordt dat gluten in tarwe de boosdoener is. Patiënten geven vaak een verbetering van de gastro-intestinale symptomen aan als ze een glutenvrij dieet volgen. Glutenvrije graanproducten bevatten meestal eveneens lage Fodmaps. Bijgevolg verbeteren met dit dieet symptomen bij veel patiënten. Dit verklaart ten dele de huidige populariteit van het glutenvrije dieet. Het glutenvrije dieet, oorspronkelijk ontwikkeld voor patiënten met coeliakie (maag- en darmproblemen na het eten van gluten) is verder eerder onschuldig. Dit veroorzaakt namelijk geen tekort aan voedingsstoffen, in tegenstelling tot het strenge Fodmap-dieet. Patiënten die echt lijden aan glutenintolerantie en het PDS-syndroom lijken volgens Jella Spaans van de Vlaamse Coeliakie Vereniging zo eerder aanstellers omdat glutenintolerantie en het prikkelbaredarmsyndroom nu zo'n hype zijn geworden, terwijl deze mensen toch écht ziek zijn.

Het advies luidt dan ook om het darmsparende Fodmap-dieet enkel onder strikt medische begeleiding te volgen wanneer een spastisch colon is gediagnosticeerd. Raadpleeg dus een arts en diëtist alvorens te starten met dit dieet.

Lees verder

• Sneller afvallen met het New Nordic Diet (Deens dieet)
• Colonoscopie: Tips om het onderzoek te vergemakkelijken
• ERCP: Procedure inwendig kijkonderzoek galwegen en pancreas
• Sigmoïdoscopie: Onderzoek van laatste gedeelte dikke darm