Infectieuze colitis: Ontsteking dikke darm met diarree
Infectieuze colitis is een aandoening waarbij het hoofdgedeelte van de dikke darm (colon) ontstoken is. Plotseling (ernstige) pijn in de onderbuik en diarree zijn de meest kenmerkende symptomen van infectieuze colitis. De darmziekte moet de arts snel behandelen, want anders ontstaan levensbedreigende complicaties. Hiervoor moet hij eerst een ontlastings- en bloedonderzoek uitvoeren om de oorzaak te achterhalen. Geneesmiddelen in combinatie met vochtinname doen bij het grootste deel van de patiënten de klachten verbeteren, waardoor de prognose meestal goed is. Een goede hygiëne vermindert tot slot het risico op deze vervelende darmaandoening.
Oorzaken darmziekte
Bacteriën
Plotse hevige diarree ontstaat mogelijk als gevolg van het consumeren van voedsel dat besmet is met de bacteriën
Escherichia coli,
Salmonella,
Shigella,
Yersinia of
Campylobacter (
buikkrampen, koorts en diarree). Ook een infectie met
C. difficile of
C. diff resulteert mogelijk in infectieuze colitis. De bacterie
Clostridium difficile bevindt zich in de dikke darm en is een normaal onderdeel van de darmflora. Wanneer de normale darmflora echter door overmatig antibioticagebruik vernietigd wordt, ontstaat een overgroei van
C. diff. Hierdoor komen toxinen vrij wat leidt tot een
ontsteking in de dikke darm.
Virussen
Virussen zijn mogelijk ook de boosdoener van infectieuze colitis, al is virale colitis wel zeldzaam. Dit type infectieuze colitis komt voornamelijk voor bij patiënten met een
verzwakt immuunsysteem, bijvoorbeeld bij patiënten die
chemotherapie nemen of lijden aan
aids. Het
rotavirus (diarree en
braken bij
baby's en jonge kinderen), Norwalkvirus en
cytomegalovirus zijn bekende veroorzakers van de ziekte.
Schimmels
Colitis die het gevolg is van schimmels, zoals van
Candida albicans, is meestal ook geassocieerd bij patiënten met een zwak immuunsysteem.
Parasieten
Infectieuze colitis is vaak gekoppeld met een
voedselvergiftiging (diarree door inname van besmet voedsel), waarbij een infectie van de maag en het rectum plaatsvindt. De meest voorkomende oorzaak hiervan is het consumeren van besmet water waarin zich de parasiet
Entamoeba histolytica bevindt. Andere parasieten die leiden tot infectieuze colitis omvatten
Giardia lamblia en
Cryptosporidium (waterige diarree en braken door parasiet).
Besmetting
Infectieuze colitis is meestal besmettelijk, maar een paar vormen zijn niet besmettelijk.
Risicofactoren infectieuze colitis
Wonen of werken in een zorginstelling verhoogt het risico op infectieuze colitis. Dit geldt eveneens voor een kinderdagverblijf waar een kind naartoe gaat. Daarnaast is een slechte handhygiëne een risicofactor. Mensen die reizen naar een gebied met slechte sanitaire voorzieningen, krijgen tevens meer kans op de ziekte. Andere verhogende risicofactoren zijn het drinken van vervuild water of het eten van besmet voedsel, recent antibioticagebruik en een verzwakt immuunsysteem.
Symptomen: Buikpijn en diarree
Het hoofdgedeelte van de dikke darm is gezwollen en geïrriteerd bij infectieuze colitis. De ziekte kent variabele symptomen, afhankelijk van de oorzaak. Meestal komt een combinatie van volgende klachten tot stand:
Diagnose en onderzoeken
Sommige symptomen zijn niet-specifiek en doen denken aan de
griep, waardoor patiënten niet altijd een arts bezoeken. Bij aanhoudende pijn en een opgeblazen gevoel is het echter belangrijk om meteen een arts te raadplegen. De arts noteert de klachten. Eén van de typerende symptomen van infectieuze colitis is een geschiedenis van bloederige diarree met urgentie, vooral enkele uren na een maaltijd. Meestal is echter bijkomend onderzoek nodig in de vorm van een
ontlastingsonderzoek en een
bloedonderzoek. Door deze extra onderzoeken komt de arts de oorzaak van de ontsteking te weten, hetgeen nodig is voor het opstellen van een gepaste behandeling.

Voldoende vocht innemen is nodig om uitdroging te voorkomen /
Bron: Clker Free Vector Images, PixabayBehandeling aandoening
Bij infectieuze colitis zet de arts
antibiotica (geneesmiddelen tegen bacteriën),
antimycotica (geneesmiddelen tegen schimmels) of antivirale middelen (geneesmiddelen tegen virussen) in.
Pijnstillersen koortsverlagende geneesmiddelen zijn inzetbaar bij een ernstig klinisch beeld. De inname van vocht en zout is belangrijk voor het lichaam, zeker bij infectieuze colitis. Misselijkheid en braken komen voorts minder vaak voor dan de andere symptomen, en presenteert zich voornamelijk bij patiënten die gevoelig zijn in de spijsvertering. Waterige diarree in combinatie met braken veroorzaakt snel
uitdroging, wat resulteert in gewichtsverlies. Een ziekenhuisopname is hiervoor vereist, zodat de patiënt intraveneus (via een ader) vocht toegediend krijgt. Heeft de patiënt ernstig of langdurig gebloed, dan zijn
ijzersupplementen aangewezen voor de behandeling van
ferriprieve anemie (bloedarmoede door ijzertekort). Het is bovendien aangewezen om zeker geen medicatie te nemen om de diarree te stoppen, omdat dit de symptomen vaak doen toenemen en dit het risico verhoogt op een vertraagde darmmotiliteit (darmbewegingen) en een
toxisch megacolon (gevaarlijke verbreding van de dikke darm). Heeft de patiënt ernstige rectale bloedingen, dan leidt dit tot bloedarmoede waarvoor een
bloedtransfusie vereist is.

Een goede handhygiëne is nodig /
Bron: Gentle07, PixabayPreventie van ontsteking dikke darm
Infectieuze colitis valt op enkele manieren te voorkomen. Het is vooral belangrijk om een
goede handhygiëne toe te passen voor en na het eten, na een toiletbezoek, na het verschonen van luiers en na het aanraken van dieren. Hierbij is het gebruik van warm water en zeep aanbevolen. Daarnaast is het nodig om groenten en fruit, maar ook snijplanken, messen, borden en ander eetgerei grondig schoon te maken. Theedoeken, sponsjes en andere schoonmaakmiddelen moeten minstens éénmaal per week in heet water gewassen worden. Eten goed doorkoken of bakken is belangrijk. Bij het koken van
eieren is het bijvoorbeeld essentieel dat de dooiers stevig zijn bij consumptie. Het gebruik van een vleesthermometer is voorts nuttig om zeker te zijn dat bacteriën gedood zijn. Verder is een geschikte bewaarplaats voor voedsel nodig. Proper
water en een voldoende hoeveelheid vocht drinken is tot slot nodig voor het voorkomen van uitdroging.
Prognose en complicaties
Meestal bestaan snelle en doeltreffende oplossingen voor infectieuze colitis. Medische hulp is wel nodig bij plotseling gewichtsverlies,
plasproblemen,
zwakte,
duizeligheid,
vermoeidheid, een lage bloeddruk (
hypotensie),
verwardheid of een onregelmatige ademhaling. Ook wanneer de symptomen langer dan dertig dagen aanhouden of bij ernstige symptomen, is het nodig om medisch advies in te winnen. Onbehandelde infectieuze colitis leidt mogelijk tot een snelle hartslag (
tachycardie), en ernstige rectale bloedingen en
aambeien, waardoor bloedarmoede (
anemie) tot stand komt.
Lees verder