Lumbale spondylose: Veroudering van wervelkolom in onderrug

Lumbale spondylose is een chronische aandoening waarbij de botten van de wervelkolom slijtage vertonen, meer bepaald van de onderrug. Meestal gaat deze ouderdomsziekte gepaard met onder andere pijn, ochtendstijfheid, spiertrekkingen en zwakte, al zijn in het beginstadium niet altijd symptomen aanwezig. Voor het vaststellen van deze degeneratieve aandoening zijn diverse beeldvormende onderzoeken nodig. Verschillende behandelingsopties zijn voorhanden waarbij het verlichten van de pijn één van de voornaamste doelstellingen is. Meestal zijn de vooruitzichten van behandelde patiënten goed, al is de ziekte wel langzaam progressief.

• Oorzaken en risicofactoren aandoening
• Symptomen: Ochtendstijfheid en pijn in onderrug
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling lumbale spondylose
• Prognose van veroudering wervelkolom

Oorzaken en risicofactoren aandoening

De onderrug bestaat uit schijfvormige structuren, met daartussen zachte gedeelten. Deze structuur is dusdanig opgebouwd dat de rug flexibel is. Bovendien is het mogelijk om de op de wervel uitgeoefende druk en belasting op te vangen. Door veroudering slijten de tussenwervelschijven (disci) van de wervelkolom, waardoor deze minder elastisch is. Het lichaam vormt vervolgens nieuw botweefsel op de slijtageplekken. Dit veroorzaakt op zijn beurt uitsteeksels (hernia) die op de zenuwbanen drukken, waardoor de wervel schade oploopt of scheurt. Meestal is deze slijtage het gevolg van veroudering, maar ook andere risicofactoren spelen een rol.

Abnormale rugbewegingen

Sporten of andere fysiek belastende activiteiten overbelasten mogelijk de ruggenwervels, wat leidt tot verwondingen.

Genetica

Ook genetische factoren spelen een rol. Sommige patiënten hebben een genetische aanleg voor zwakke botten en ligamenten waardoor een verhoogd risico ontstaat op letsel aan de wervelkolom.

Langdurig zitten

Langdurig zitten veroorzaakt druk op de ruggenwervels; hierdoor komt spondylose sneller tot stand.

Levensstijl

Vocht in de geleiachtige kern van de wervelschijven is nodig om de nodige impact op deze wervelschijven tijdig op te vangen. Wanneer mensen roken, vermindert de hoeveelheid vocht waardoor het lastiger is om druk en belasting op te vangen, en tevens sneller slijtage ontstaat.

Obesitas
Een overmatige belasting op de gewrichten van de lendenstreek ontstaat door overgewicht. Hierdoor slijten de ruggenwervels sneller af en scheuren de lumbale gewrichten.

Veroudering

Door de veroudering ontstaan veranderingen in de botten van de wervelkolom en andere problemen. Vanaf veertigjarige leeftijd lopen mensen een hoger risico op het krijgen van deze progressieve ziekte.

Voorafgaand letsel

Heeft een patiënt reeds een ander ruggenletsel gehad, dan is hij meer vatbaar voor de ontwikkeling van lumbale spondylose.

Symptomen: Ochtendstijfheid en pijn in onderrug

Bij ongeveer één op de drie patiënten met lumbale spondylose verschijnen aanvankelijk geen symptomen. Milde tot ernstige pijn en ochtendstijfheid die langer dan dertig minuten aanhoudt zijn enkele kenmerkende klachten die geleidelijk ontstaan. Maar ook volgende kenmerken treden soms op:

• gelokaliseerde pijn (achterkant bovenbenen, bij de billen, in de onderrug)
• misvorming van de onderrug
• pijn na langdurig zitten
• spiertrekkingen
• stijfheid van de onderrug
• tintelingen en gevoelloosheid in de ledematen
• verergering van pijn na herhaaldelijk bewegen
• verminderd bewegingsbereik / problemen met lopen
• zwakke getroffen ledemaat door eventuele zenuwbeknelling

Diagnose en onderzoeken

De arts brengt eerst de schade aan de rug in beeld, wat hij doet door het verzamelen van informatie over het ontstaan van de blessure. Een lichamelijk onderzoek is bovendien noodzakelijk, waarbij de arts het bewegingsbereik controleert. Hij oefent druk uit op het aangetaste gebied en bekijkt dan of de patiënt milde tot ernstige pijn heeft. Een neurologisch onderzoek is ook vereist, waarbij de arts de zenuwen, de spierkracht en de reflexen beoordeelt. Na deze eerste evaluatie zijn nog verdere beeldvormende onderzoeken nodig om definitieve diagnose van lumbale spondylose te stellen. Volgende onderzoeken zijn nuttig:

• CT-scan: Deze scan biedt meer beelddetails en identificeert een vernauwing van het wervelkanaal indien aanwezig.
• MRI-scan: Een MRI-scan onthult meer details dan een CT-scan en röntgenfoto, en is ideaal om de tussenwervelschijven te visualiseren. De arts bemerkt hierdoor bijvoorbeeld ook de aanwezigheid van een hernia.
• Röntgenfoto: Toont osteofyten (benige botuitsteeksels) op de wervellichamen van de wervelkolom, de verdikking van de facetgewrichten en een vernauwing van de ruimten tussen de tussenwervelschijven.
• SPECT: Een SPECT-botscintigrafie is inzetbaar om spondylolyse verder te evalueren.

Behandeling lumbale spondylose

Staan of gaan zitten is soms problematisch bij chronische lage rugpijn. De behandeling is dan ook gericht op het verlichten van de symptomen van lumbale spondylose. Heeft de patiënt een ernstige hernia, dan is een operatie soms nodig. Meestal echter zijn de symptomen relatief mild en dan is een combinatie van diverse behandelingen mogelijk, zoals chiropractische zorg, fysiotherapie, ontstekingsremmende geneesmiddelen / pijnstillers, lichte oefeningen (zoals yoga of aerobics in het water). Andere niet-conventionele behandelingen voor lumbale spondylose omvatten een steroïde lumbale punctie (ruggenprik, osteopathie / manuele therapie en/of acupunctuur.

Prognose van veroudering wervelkolom

Dankzij de therapieën is de kwaliteit van leven voor de meeste patiënten met lumbale spondylose beter.

Lees verder

• Ochtendstijfheid: Oorzaken van stijve gewrichten in ochtend
• Lage rugpijn: Oorzaken en behandeling van pijn in onderrug