Beknelde zenuw onderrug: symptomen, oorzaken en behandeling

Een beknelde zenuw in de onderrug of lumbale radiculopathie kan pijnlijk en uitputtend zijn. Deze situatie doet zich voor wanneer iets de zenuwen onder druk zet bij de laatste vijf wervels in je rug; de 5 lendenwervels (lumbale wervels). De symptomen van deze aandoening kunnen van invloed zijn op je rug, heupen, benen, enkels en voeten. Vaak kan de aandoening behandeld worden met vrij verkrijgbare pijnstillers, fysiotherapie en aanpassingen van je levensstijl. Soms moet de arts de beknelde zenuw behandelen met meer invasieve maatregelen, zoals spinale pijnbestrijding (pijnbestrijding via wervelkanaal) of een operatie.

• Een beknelde zenuw in je onderrug: als je rug ineens je grootste vijand wordt
• Symptomen van een beknelde zenuw in de onderrug
• Oorzaken van een beknelde rugzenuw
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling
• Medicijnen
• Fysiotherapie
• Zelfzorgmaatregelen
• Injectie met corticosteroïden
• Chirurgie
• Huisarts raadplegen
• Prognose

Een beknelde zenuw in je onderrug: als je rug ineens je grootste vijand wordt

Er was eens een kerel – laten we ‘m Mark noemen – die dacht dat hij onsterfelijk was. Nooit last van zijn rug, nooit een pijntje hier of daar. Sporten? Soms. Slechte houding? Vaak. Maar ach, hij kon alles, toch? Totdat hij op een zaterdagochtend, half slapend, zijn sokken aantrok en zijn hele onderrug als een dramatische Franse acteur protesteerde. BAM. Alsof iemand een gloeiende draad onder zijn huid trok, recht langs zijn bil en been naar beneden. Het soort pijn waar je van gaat zweten. De dag begon met een kop koffie en eindigde met Mark die half kromgetrokken op de bank lag, mompelend: "Wat is dit nu weer?"

Een beknelde zenuw in de onderrug betekent simpelweg dat een zenuwbaan – meestal de ischiaszenuw – in de verdrukking komt. Dat kan komen door een hernia, een versleten tussenwervelschijf, een plotselinge verkeerde beweging of zelfs langdurig zitten alsof je een menselijke knoop bent. De pijn is niet subtiel. Het is geen "oh, een beetje stijf vandaag"-soort ongemak. Nope. Dit is pijn die je herinnert aan je sterfelijkheid. Het kan branden, steken, dof aanvoelen of juist tintelingen geven. En erger nog: het luistert niet naar je. Je wilt gaan staan? Te laat. Bukken? Vergeet het. Sommige mensen beschrijven het alsof er een elektrische stroom door hun been schiet bij elke verkeerde beweging. Klinkt gezellig, niet?

Nu zou het mooi zijn als er een magische oplossing bestond – een soort abracadabra waardoor alles weer soepel loopt. Maar nee, het komt neer op geduld, de juiste bewegingen en het vermijden van dingen die de boel erger maken. Vaak helpt het om voorzichtig te blijven bewegen, want te lang stilzitten kan de zenuw nóg meer irriteren. Fysiotherapie is je beste vriend, en sommige mensen zweren bij dry needling of chiropractie. Warmte helpt, stretchen helpt, en soms helpt een vloek hier en daar ook om je frustratie kwijt te raken. Oh, en als je denkt: "Ach joh, ik wacht het wel gewoon af" – let op. Soms wordt een zenuwbeknelling erger en kan het tot spierzwakte leiden. En dat is niet bepaald het souvenir dat je wilt overhouden aan een stomme beweging bij het aantrekken van je sokken.

Mark? Die heeft het inmiddels begrepen. Hij heeft zijn bureau op werk aangepast, doet braaf zijn rugoefeningen en vermijdt heroïsche deadlifts in de sportschool zonder een degelijke warming-up. Want een les leren op de harde manier – oftewel, plat op je rug liggend terwijl je over je levenskeuzes nadenkt – is niet bepaald joie de vivre. Dus, mocht je het nog niet hebben meegemaakt: wees lief voor je rug. En als je het wél hebt meegemaakt, dan weet je dat een beknelde zenuw niet zomaar een pijntje is, maar een serieuze reminder dat je lichaam soms genadeloos eerlijk is.

Symptomen van een beknelde zenuw in de onderrug

Er zijn verschillende symptomen die je kunt ervaren met een beknelde zenuw in je onderrug:

• ischias, dat wil zeggen pijn in de onderrug met uitstraling naar de bil en/of het been
• naast pijn, ook tintelingen, gevoelloosheid en (spier)zwakte dat optreedt in:
• de onderrug
• de heupen
• de billen
• de benen
• de enkels en voeten
• scherpe pijn
• zwakheid
• spiertrekkingen
• afwezige reflexen

Oorzaken van een beknelde rugzenuw

Een beknelde zenuw in de onderrug kan uit het niets verschijnen of het kan worden veroorzaakt door een traumatische verwonding. De kans is groter dat je last krijgt van klachten als je ergens tussen de 30 en 50 jaar oud bent. Dit komt omdat je wervels met het ouder worden comprimeren en de tussenwervelschijven in de loop van de tijd degenereren en dus in kwaliteit achteruitgaan. Enkele oorzaken van een beknelde zenuw in de onderrug zijn:

• hernia
• uitpuilende tussenwervelschijf
• trauma of letsel, zoals van een val of ongeluk
• wervelkanaalstenose (een vernauwing van het wervelkanaal)
• rekoefeningen voor de rug
• vorming van osteophyten, botuitsteeksels, die vaak bij artrose ontstaan aan de randen van gewrichtsvlakken
• wervelafglijding (spondylolisthesis)
• foraminale stenose (stenose duidt op een vernauwing en is een aandoening van de wervelkolom en foraminale stenose is het gevolg van een vernauwing van de opening)
• degeneratie (achteruitgang)
• reumatoïde artritis

Een veel voorkomende oorzaak van een beknelde zenuw in de onderrug is een hernia, waarbij een tussenwervelschijf uitpuilt. Een hernia kan overal in de rug ontstaan, maar treedt meestal op in de onderrug alwaar vanuit de wervelkolom zenuwen naar de benen lopen.

Onderzoek en diagnose

De huisarts zal vragen stellen over je klachten en daarna lichamelijk onderzoek uitvoeren. De arts zal de symptomen in de buurt van de wervelkolom controleren, waaronder:

• beperkt bewegingsbereik
• evenwichtsproblemen
• veranderingen in reflexen in je benen
• spierzwakte
• veranderingen in gevoel in de onderste ledematen

Soms is er vervolgonderzoek nodig in de vorm van:

• Röntgenopnamen van de wervelkolom.
• MRI-scan: toont de zachte weefsels, inclusief de tussenwervelschijven, je ruggenmerg en de zenuwen in de onderrug.
• CT-scan: toont een zeer gedetailleerd beeld van je onderrug.

Al deze onderzoeken helpen bij het stellen van de diagnose.

Behandeling

Zodra de arts de oorzaak heeft vastgesteld van de beknelde zenuw in de onderrug, kan aangevangen worden met de behandeling. Veelal zal een niet-invasieve behandeling ingezet kunnen worden ter verlichting van de klachten.

Medicijnen

Niet-steroïdale ontstekingsremmende geneesmiddelen (NSAID's) kunnen helpen bij een beknelde zenuw. Deze soorten medicijnen kunnen ontstekingen verminderen en pijn verminderen.

Fysiotherapie

Behandeling van een fysiotherapeut kan zich richten op de symptomen. Je fysiotherapeut geeft je instructies voor rekoefeningen en oefeningen die je ruggengraat stabiliseren.

Zelfzorgmaatregelen

Je arts kan bepaalde adviezen geven ten aanzien van aanpassingen in de levensstijl die kunnen helpen de klachten te verminderen, zoals je zit- of werkhouding. Blijven bewegen (vooral wandelen) kan helpen bij het voorkomen van zenuwpijn. Veranderingen in de slaappositie is soms ook nuttig. Je slaaphouding kan de symptomen van zenuwpijn verergeren. Bespreek de beste slaaphouding voor de pijn met je arts en onderzoek hoe of je je slaaphouding moet aanpassen ter verlichting van de pijn, zoals het slapen met een kussen tussen je benen.

Injectie met corticosteroïden

De arts kan een injectie met corticosteroïden aanbevelen als de klachten aanhouden of verergeren. Dit kan zwelling en andere symptomen in het getroffen gebied verlichten.

Chirurgie

Het laatste redmiddel voor de behandeling van een beknelde zenuw in de onderrug is het ondergaan van een operatieve ingreep. Er zijn veel chirurgische methoden en de arts zal een procedure aanbevelen die zich op de oorzaak van de klachten richt. Een microdiscectomie kan bijvoorbeeld worden uitgevoerd in geval van een lumbale hernia. Hierbij wordt een deel van of de hele tussenwervelschijf (discus) verwijderd, zodat er weer ruimte komt voor de beknelde zenuwen en je minder pijn ervaart.

Huisarts raadplegen

Je moet een arts raadplegen als de symptomen van een beknelde zenuw je dagelijkse leven verstoort of als de klachten aanhouden of zelfs verergeren.

Prognose

Er zijn veel mogelijke behandelingen voor een beknelde zenuw in je onderrug. Vaak kan het probleem verholpen worden met een aantal maatregelen en pijnbestrijding. Het gebruik van NSAID's, wandelen en actief blijven, en overbelasting van de rug voorkomen, zijn vaak de eerste maatregelen die geadviseerd worden.

Lees verder

• Pijn in onderrug: pijnlijke onderrug links, rechts en midden
• Beknelde zenuw schouder: oorzaken, symptomen en behandeling
• Beknelde zenuw in de nek: oorzaken, symptomen en behandeling