Ischias of zenuwpijn: Oorzaak en symptomen

Ischias is de naam voor een syndroom dat wordt gekenmerkt door pijn die uitstraalt langsheen de heupzenuw. Deze zenuw is de langste in ons lichaam en ontstaat in de onderrug en loopt door de heup en bil richting de knieën waar hij opsplitst in twee zenuwtakken. Pijn aan de heupzenuw of ischias is geen medische diagnose op zich maar een symptoom voor een onderliggende aandoening.

De heupzenuw

De heupzenuw of nervus ischiadicus is de grootste zenuw in het menselijk lichaam. Ze ontstaat in de onderrug en loopt via de heup en bis waarna ze vervolgens afdaalt naar de onderste ledematen. Net als alle andere zenuwen heeft ook de heupzenuw twee functies:

• Zenden van signalen van de spieren naar de hersenen
• Ontvangt sensorische informatie en stuurt deze terug naar de hersenen

Oorzaken

Ischias verwijst naar een groep symptomen in plaats van een enkel probleem. De symptomen uiten zich voor in de vorm van pijn, tintelingen en gevoelloosheid die wordt veroorzaakt door druk, irritatie of compressie van de heupzenuw. Deze symptomen zullen zich vooral manifesteren in de onderrug, billen en de buitenzijde van het been.

Ischias is vooral gekend als een geknelde zenuw die ontstaat ten gevolge van een hernia of artrose. Een hernia is een uitstulping van een tussenwervelschijf. Deze uitstulping kan druk uitoefenen op de zenuw waardoor irritatie en compressie ontstaat wat kan resulteren in symptomen van ischias. Deze kenmerkt zich vooral door lage rugpijn die uitstraalt naar het been en de tenen. In zeldzame gevallen kan ischias ook optreden als gevolg van een tumor.

Degeneratie van de gewrichten veroorzaakt door artrose, spondylose en osteoporose kunnen ook ischias veroorzaken. Onderzoek heeft aangetoond dat lage rugpijn een meer globale handicap veroorzaakt dan eender welke aandoening. Met een grijzer wordende bevolking neemt dit probleem ook alsmaar toe.

Symptomen

Er zijn twee soorten ischias namelijk, acute ischias, welke slechts enkele dagen tot maximum zes weken duurt en chronische ischias welke pijn veroorzaakt die maanden tot zelfs jaren kan aanhouden. Mensen die lijden aan ischias ervaren doorgaans volgende symptomen:

• Tintelend gevoel
• Moeite met bewegen en verplaatsen van het aangestoken been
• Algemene spierzwakte
• Verlies van reflexen
• Hevigere pijn bij het niezen, hoesten of lachen
• Pijn bij het staan of zitten voor een langere tijd
• Pijn bij het buigen

Risicogroepen

Bepaalde groepen van mensen lopen een groter risico op de ontwikkeling van ischias dan anderen. Vaak ontstaat de pijn na verwonding, na het optillen of verplaatsen van zware voorwerpen of na een plotselinge beweging. In de meeste gevallen is de oorzaak van deze lage rugpijn echter onbekend.

Leeftijd

Leeftijd en levensstijl spelen een heel grote rol in de ontwikkeling van ischias. Degeneratie van de tussenwervelschijven begint gemiddeld reeds ronde dertig jarige leeftijd, het risico op mogelijke ontwikkeling van ischias start dus reeds ook op deze jonge leeftijd.

Spinaal stenose is een aandoening die vooral voorkomt bij vijftig plussers. Wanneer deze stenose zich voordoet aan het lumbale gedeelte van de wervelkolom kan dit ischias veroorzaken. Ook veranderingen in de wervelkolom ten gevolge van artritis kan ook leiden tot ischias. De kans op lage rugpijn en ischias bij vrouwen neemt toe bij het begin van de menopauze door een vermindering van de botdichtheid. Het kraakbeen wordt dunnen en zwakker waardoor deze veel kwetsbaarder wordt. Dit proces wordt gedefinieerd als degeneratieve veranderingen.

Degeneratie van de tussenwervelschijven zorgt er ook voor dat oudere mensen meer kans hebben op de ontwikkeling van een hernia. Een traumatisch letsel aan de wervelkolom kan eveneens leiden tot deze degeneratieve aandoening.

In het algemeen lopen de mensen tussen de leeftijd van dertig en vijftig jaar het meeste risico op ontwikkeling van ischias. Deze leeftijdsgroep wordt over het algemeen ook gezien als de meest actieve groep als het gaat over sport, sociale activiteiten en arbeid.

Zwaarlijvigheid

Overgewicht verhoogt de druk op de wervelkolom en kan dus bijdragen tot de ontwikkeling van bepaalde aandoeningen die ischias kunnen veroorzaken.

Diabetes

Een hoog glucosegehalte kan beschadiging toebrengen aan alle zenuwen van ons lichaam. Dit komt vaak voor bij diabetici die lijden aan perifere neuropathie, een ernstige aandoening die doorgaans betrekking heeft op de zenuwen en vaak verward wordt met ischias. Hoewel een geknelde zenuw zoals het carpaal tunnel syndroom vaker voorkomt bij mensen met diabetes dan bij gezonde mensen.

Jobs met een verhoogd risico

Jobs waarbij fysieke arbeid dagelijkse kost is zoals het tillen van zware voorwerpen, buigen en draaien in lastige posities en langdurige blootstelling aan trillingen bijvoorbeeld vrachtwagen chauffeurs lopen een hoger risico op de ontwikkeling van lage rugpijn en ischias. Hoe langer een individu dergelijk werk uitvoert, hoe hoger het risico wordt.

Verpleegkundigen streven ernaar om de pijn zoveel mogelijk te verlichten bij hun patiënten. Ironisch genoeg komen rugklachten en ischias veel vaker voor bij verpleegkundigen dan bij andere werknemers. Deze baan vereist immers zware fysieke handelingen zoals continu lopen, tillen van zware onhandige ladingen waardoor de wervelkolom regelmatig in onnatuurlijke posities moet draaien. Het is dus geen verrassing dat de gemiddelde verpleegkundige op een bepaalde leeftijd te kampen krijgt met pijn in de rug, benen en billen. Onderzoek heeft zelfs uitgewezen dat de kans op klachten oploopt tot 90%. Zelfs jongeren ondervinden reeds lage rugpijn in het begin van hun carrière.